VIN HÀN LÂM
KHOA HC XÃ HI VIT NAM
HC VIN KHOA HC XÃ HI
NGUYN DANH LONG
(PHÁP DANH THÍCH VÂN PHONG)
NGHIÊN CỨU VĂN BẢN
“BẢO ĐỈNH HÀNH TRÌ BÍ CH TOÀN CHƯƠNG”
Ngành: Hán Nôm
Mã s: 9.22.01.04
LUN ÁN TIẾN SĨ HÁN NÔM
Người hướng dn khoa hc: 1. PGS. TS. Nguyn Tá N
2. PGS. TS. Vương Th ng
HÀ NI 2024
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận án Tiến sĩ này là kết qu nghiên cu ca riêng tôi
i s ng dn ca PGS.TS. Nguyn Nhí PGS.TS. Vương Thị
ng. Các s liu s dng phân tích trong lun án ngun gc ràng,
trích dn theo đúng quy đnh. Các kết qu nghiên cu trong lun án do tôi t
tìm hiu, phân tích mt cách trung thc, khách quan. Các kết qu này chưa
từng được công b trong bt k nghiên cu nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
NGUYN DANH LONG
(Thích Vân Phong)
LI CẢM ƠN
Để hoàn thành lun án này, NCS xin gi li cảm ơn đến Hc vin Khoa
hc hi (Vin Hàn lâm khoa hc hi Vit Nam) nơi NCS được hc tp.
Xin được cảm ơn các ging viên ca Hc viện đã dành nhiều tâm huyết trc
tiếp ging dy, truyn ti nhng kiến thc chuyên môn, giúp NCS nâng cao
trình độ sau khóa đào tạo.
Đặc bit, NCS. mun bày t lòng biết ơn tới ti Nghiệp sư Hòa thưng,
TS. Thích Thanh Quyết, PGS. TS. Nguyễn Nhí PGS. TS. Vương Thị
ng - những người thầy đã tận tình hướng dn, ch dạy, giúp đ, dìu dt
NCS vi nhng kiến thc khoa hc quý giá trong sut quá trình trin khai,
nghiên cu và hoàn thành lun án.
Xin cảm ơn các bạn đồng môn đã tạo điều kiện giúp đỡ NCS. nghiên
cu, tiếp cn tài liu, thu thp s liệu để hoàn thành lun án.
NCS. ng xin đưc cảm ơn sự quan tâm, khuyến khích, động viên ca
gia đình, người thân trong sut quá trình hc tp, nghiên cu.
NCS. rt mong nhận được s đóng góp nhận xét và ch bo ca qthy
cô, các nhà nghiên cu để tiến b hơn nữa trong hc tp.
Nghiên cu sinh
Nguyn Danh Long
(Thích Vân Phong)
MC LC
M ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1. TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU LN QUAN
ĐN ĐỀ TÀI ............................................................................................................ 7
1.1. Lưc kho các ng trình nghiên cu v Thin phái Trúc m Yên T ..9
1.1.1. Tư liệu Hán Nôm v Thin phái Trúc Lâm Yên T ................................. 9
1.1.2. Thin phái Trúc Lâm Yên T qua mt s công trình biên dch ......................... 17
1.1.3. c công tnh, bài viết nghiên cu v Thin phái Trúc Lâm n T ...... 20
1.1.4. Mt s công trình u tm, nghiên cu, bn dch vkhoa cúng .................... 25
1.2. Công trình nghiên cu v văn bn tác phm Bo đnh hành trì .................... 30
1.3. Định hướng nghiên cu ca lun án ................................................... 36
Tiu kết chương 1 ......................................................................................... 36
Chương 2. KHO SÁT, MÔ T VĂN BẢN BẢO ĐNH HÀNH TRÌ .... 38
2.1. Mô t văn bn Bảo đỉnh hành trì ......................................................... 38
2.1.1. Văn bản lưu trữ ti Vin Nghiên cu Hán Nôm .................................. 38
2.1.2. Văn bản lưu trữ tại Thư viện Quc gia Vit Nam ................................ 53
2.2. Mt s nhn xét v vấn đề văn bản ................................................... 60
Tiu kết chương 2 ......................................................................................... 69
Chương 3. QUÁ TRÌNH TRUYN BN VÀ NI DUNG, TÁC GI TÁC
PHM BẢO ĐỈNH HÀNH TRÌ ................................................................... 71
3.1. Phân loại văn bn Bảo đỉnh hành trì ................................................... 71
3.1.1. Loại hình n bản .......................................................................................71
3.1.2. Vấn đề h bn .......................................................................................72
3.2. Quá trình truyn bn, tên gi tác phm, chn bn nghiên cu biên
dch công b ........................................................................................................... 75
3.2.1. Phân tích quá trình truyn bn ............................................................ 75
3.2.2. Tên gi, ni dung tác phm ............................................................................. 81
3.2.3. Chn bn nghiên cu và biên dch công b .................................................. 88
3.3. Vấn đề tác gi tác phm Bảo đnh hành trì .......................................... 89
Tiu kết chương 3 ......................................................................................... 94
Chương 4. ẢNH NG CA C PHM BO ĐNH HÀNH T
TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA XÃ HỘI ................................................. 97
4.1. Bảo đỉnh hành trì Pht giáo Trúc Lâm Yên T thi Trn ............ 97
4.1.1. ‘Bảo đỉnh hành trì’ Pht giáo thi Trn ......................................... 98
4.1.2. ‘Bảo đỉnh hành trìtư tưởng ca Trúc Lâm tam t ...................... 101
4.1.3. Bảo đỉnh nh trì’ với ng tam giáo (Nho - Pht - Đo) .............. 104
4.2. Bảo đỉnh hành trì nghi thc th cúng ........................................... 108
4.2.1. Tín ngưỡng dân gian .......................................................................... 109
4.2.2. Tín ngưỡng th tam ph, t ph ........................................................ 110
4.3. Bo đnh hành trì trong đi sng văn hóa Pht giáo ...................................... 110
4.3.1. ‘Bảo đỉnh hành trì’ và sự hoà hp với tín ngưỡng bn địa ............... 112
4.3.2. ‘Bảo đỉnh hành trì’ và sự lan tỏa trong văn hóa Phật giáo ............... 117
4.4. Bảo đỉnh hành trì trong đời sống văn hóa xã hội ............................. 124
4.4.1. ‘Bảo đỉnh hành trì’ và tư tưởng nhp thế vì dân ............................... 124
4.4.2. ‘Bảo đỉnh hành trì’ và sự đóng góp tốt đời đẹp đạo ......................... 128
Tiu kết chương 4 ....................................................................................... 135
KT LUN ................................................................................................. 136
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG B LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN ....................................................................................................... 139
DANH MC TÀI LIU THAM KHO .................................................. 140
PHỤ LỤC.....................................................................................................151