BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN NHẬT THANH
QUYỀN HƯỞNG DỤNG TRONG PHÁP LUẬT
DÂN SỰ VIỆT NAM
Ngành: Luật Dân sự và Tố tụng dân sự
Mã số: 9380103
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS.TS. ĐỖ VĂN ĐẠI
TP. HỒ CHÍ MINH, năm 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận án này là công trình nghiên cứu của bản thân tôi dưới
sự hướng dẫn tận tình và chu đáo của GS.TS. Đỗ Văn Đại.
Các thông tin nêu trong Luận án là trung thực.
Các ý kiến, quan điểm không thuộc ý tưởng hoặc kết quả tổng hợp của chính
bản thân đều được trích dẫn đầy đủ.
Tôi xin chịu trách nhiệm về tính trung thực, khách quan của các kết quả nghiên
cứu trong Luận án.
Tác giả Luận án
Nguyễn Nhật Thanh
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
TỪ VIẾT ĐẦY ĐỦ
TỪ VIẾT TẮT
1.
Bộ luật Dân sự
BLDS
2.
Bộ Dân luật Sài Gòn năm 1972
DLSG
3.
Hoàng Việt Trung kỳ Hộ luật năm 1936
DLT
4.
Dân luật thi hành tại các Tòa Nam án Bắc kỳ
năm 1931
DLB
5.
Luật Hôn nhân và Gia đình
Luật HNGĐ
6.
Nhà xuất bản
Nxb
7.
Tòa án nhân dân
TAND
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1
2. Phm vi, đi tưng nghiên cu ........................................................................ 3
2.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................... 3
2.2 Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cu của đề tài .................................................. 5
3.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 5
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 5
4. Kết cấu của Luận án.......................................................................................... 6
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ
THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 7
1.1. Tng quan tình hình nghiên cu ................................................................... 7
1.1.1. Tình hình nghiên cứu các công trình liên quan đến những vấn đề chung
về quyền hưởng dụng ........................................................................................... 7
1.1.2. Tình hình nghiên cứu các công trình liên quan đến xác lập quyền hưởng
dụng ................................................................................................................... 13
1.1.3. Tình hình nghiên cứu các công trình liên quan đến thực hiện quyền
hưởng dụng ........................................................................................................ 19
1.1.4. Đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................... 22
1.2. Cơ s l thuyết .............................................................................................. 25
1.2.1. Câu hi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ......................................... 25
1.2.2. Lý thuyết nghiên cứu ............................................................................... 28
1.2.3 Dự kiến kết quả nghiên cứu ...................................................................... 33
1.3. Phương pháp nghiên cu ............................................................................. 34
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUYỀN HƯỞNG DỤNG
TRONG PHÁP LUẬT DÂN SỰ VIỆT NAM ....................................................... 36
2.1. Khái quát về quyền đi với tài sản .............................................................. 36
2.1.1. Khái niệm về quyền đối với tài sản/vật quyền ........................................ 36
2.1.2. Đặc điểm của quyền đối với tài sản/vật quyền ........................................ 40
2.1.3. Nguyên tắc của quyền đối với tài sản/vật quyền ..................................... 43
2.2. Khái quát về quyền hưng dụng ................................................................. 46
2.2.1. Khái niệm quyền hưởng dụng ................................................................. 46
2.2.2. Đặc điểm của quyền hưởng dụng ............................................................ 49
2.2.3. Ý nghĩa của quyền hưởng dụng ............................................................... 55
2.3. Chủ thể của quyền hưng dụng .................................................................. 58
2.4. Đi tưng của quyền hưng dụng ............................................................... 62
2.5. Quyền, nghĩa vụ của người hưng dụng và chủ s hữu ........................... 70
2.5.1. Quyền của người hưởng dụng ................................................................. 70
2.5.2. Nghĩa vụ của người hưởng dụng ............................................................. 73
2.5.3. Quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu tài sản .............................................. 79
2.6. Chấm dt quyền hưng dụng ..................................................................... 81
Kết luận Chương 2 .................................................................................................. 88
CHƯƠNG 3: XÁC LẬP QUYỀN HƯỞNG DỤNG THEO PHÁP LUẬT DÂN
SỰ VIỆT NAM ........................................................................................................ 91
3.1. Xác lập quyền hưng dụng theo Luật ........................................................ 91
3.1.1. Quyền lưu cư của vợ hoặc chồng sau khi ly hôn ..................................... 95
3.1.2. Trường hợp hạn chế phân chia di sản ...................................................... 98
3.1.3. Quyền của người quản lý di sản thờ cúng ............................................. 101
3.2. Xác lập quyền hưng dụng theo thỏa thuận ............................................ 104
3.2.1. Khái quát về tha thuận xác lập quyền hưởng dụng ............................. 104
3.2.2. Điều kiện có hiệu lực của tha thuận xác lập quyền hưởng dụng ......... 110
3.3. Xác lập quyền hưng dụng theo di chúc .................................................. 120
3.3.1. Khái quát về di chúc xác lập quyền hưởng dụng ................................... 120
3.3.1. Điều kiện có hiệu lực của di chúc xác lập quyền hưởng dụng .............. 122
3.4. Hiệu lực của quyền hưng dụng ............................................................... 126
3.4.1. Thời điểm phát sinh quyền của bên hưởng dụng ................................... 126
3.4.2. Hiệu lực đối kháng với người thứ ba của quyền hưởng dụng ............... 134
3.4.3. Thời hạn của quyền hưởng dụng ........................................................... 145
Kết luận Chương 3 ................................................................................................ 148
CHƯƠNG 4: THỰC HIỆN QUYỀN HƯỞNG DỤNG THEO PHÁP LUẬT
DÂN SỰ VIỆT NAM ............................................................................................ 151
4.1. Thực hiện quyền hưng dụng trong mi quan hệ với chủ s hữu ......... 151
4.1.1. Mối quan hệ với chủ sở hữu trong việc sửa chữa tài sản hưởng dụng .. 151
4.1.2. Mối quan hệ với chủ sở hữu trong việc chiếm hữu, sử dụng và định đoạt
tài sản hưởng dụng ........................................................................................... 153
4.1.3. Mối quan hệ với chủ sở hữu trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính đối
với tài sản hưởng dụng..................................................................................... 158
4.1.4. Mối quan hệ với chủ sở hữu trong việc chấm dứt quyền hưởng dụng theo
ý chí của một bên ............................................................................................. 160