BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
TRẦN DUY CƯỜNG
NGHIÊN CỨU HỌ GEN MÃ HOÁ NHÂN TỐ PHIÊN MÃ
TCP TRONG ĐIỀU KIỆN BẤT THUẬN PHI SINH HỌC
Ở CÂY ĐẬU CICER ARIETINUM
LUẬN ÁN TIẾN SỸ NÔNG NGHIỆP
HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
TRẦN DUY CƯỜNG
NGHIÊN CỨU HỌ GEN MÃ HOÁ NHÂN TỐ PHIÊN MÃ
TCP TRONG ĐIỀU KIỆN BẤT THUẬN PHI SINH HỌC
Ở CÂY ĐẬU CICER ARIETINUM
Chuyên ngành: Công nghệ sinh học
Mã số: 9420201
LUẬN ÁN TIẾN SỸ NÔNG NGHIỆP
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Trần Đăng Khánh
2. TS. Trần Phan Lam Sơn
HÀ NỘI - 2023
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng
dẫn của PGS.TS. Trần Đăng Khánh và TS. Trần Phan Lam Sơn. Trong luận
án này, các kết quả được thực hiện trung thực, một phần nội dung đã được
công bố trong các Tạp chí khoa học quốc tế uy tín và cũng đã nhận được sự
đồng ý của tất cả các tác giả trong các bài báo. Các nội dung trong luận văn
cũng chưa từng được sử dụng để công bố trong các công trình nghiên cứu để
nhận học vị nào khác. Toàn bộ các trích dẫn đều được ghi rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Trần Duy Cường
ii
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới chương trình đào tạo hợp tác
quốc tế IPA (International Program Associate) liên kết giữa Viện Khoa học Nông
nghiệp Việt Nam (VAAS, Việt Nam) và viện nghiên cứu RIKEN Nhật Bản. Trong
suốt quá trình học tập và làm việc, mọi người đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt
nhất để tôi có thể hoàn thành luận án này.
Tiếp theo, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS.TS Trần Đăng Khánh –
Trưởng bộ môn Kỹ Thuật Di truyền – Viện Di truyền Nông nghiệp và TS. Trần
Phan Lam Sơn, nguyên trưởng Nhóm nghiên cứu về đáp ứng với yếu tố bất lợi –
Trung tâm Khoa học về nguồn tài nguyên bền vững, Viện RIKEN, Nhật Bản. Các
thầy đã hướng dẫn tận tình chỉ bảo, giúp đỡ với những điều kiện tốt nhất để tôi có
thể hoàn thành công trình nghiên cứu luận án.
Bên cạnh đó, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các thành viên thuộc
Nhóm nghiên cứu về đáp ứng với yếu tố bất lợi của TS Trần Phan Lam Sơn. Mọi
người đã hướng dẫn chi tiết và tạo mọi điều kiện để tôi có thể hoàn thành được công
trình nghiên cứu này.
Hơn nữa, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Đào tạo Sau đại học – Viện
Khoa học Nông nghiệp Việt Nam và lãnh đạo viện Di truyền Nông nghiệp đã tạo điều
kiện tốt nhất cho tôi để có thể hoàn thành tốt khoá học và hoàn thiện luận án.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới những người thân trong gia đình tôi,
mọi người luôn luôn động viên tôi ngay từ những ngày đầu bắt đầu khoá học cho tới
lúc tôi có thể hoàn thành được công trình nghiên cứu và luận án này. Bên cạnh đó,
tôi cũng xin chân thành cảm ơn bạn bè, anh chị em và đồng nghiệp đã luôn ủng hộ
tôi trong suốt quá trình học tập tại Nhật Bản cũng như thời gian hoàn thiện luận án
tại Việt Nam.
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Trần Duy Cường
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... vii
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ x
DANH MỤC HÌNH ......................................................................................... xi
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
Chương I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 4
1.1. Tổng quan về cây đậu gà ....................................................................... 4
1.1.1. Nguồn gốc, và phân bố của cây đậu gà .......................................... 4
1.1.2. Đặc điểm hình thái cây đậu gà ......................................................... 4
1.1.3. Phân loại đậu gà ............................................................................... 5
1.1.4. Đa dạng di truyền đậu gà ................................................................. 7
1.1.5. Giá trị dinh dưỡng của cây đậu gà ................................................... 8
1.2. Các nghiên cứu về cây đậu gà .............................................................. 10
1.2.1. Chọn tạo các giống đậu gà mang đặc điểm mong muốn ............... 10
1.2.2. Tình hình sản xuất cây đậu gà ...................................................... 22
1.3. Họ nhân tố phiên mã TCP .................................................................... 24
1.3.1. Nghiên cứu về các nhân tố phiên mã ở thực vật .......................... 24
1.3.2. Họ nhân tố phiên mã TCP ............................................................. 26
1.3.3. Vai trò và chức năng của nhóm phiên mã TCP ............................. 28
1.3.4. Chọn tạo các giống đậu gà chống chịu stress bất thuận dựa trên các
nhân tố phiên mã ..................................................................................... 32