1
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
VŨ THỊ PHƢƠNG LAN
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI – 2022
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
VŨ THỊ PHƢƠNG LAN
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ
Ngành: Kinh tế phát triển
Mã số: 9 31 01 05
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PGS.TS. TRƢƠNG THỊ NAM THẮNG
2. TS. HOÀNG NGỌC HẢI
HÀ NỘI – 2022
1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số
liệu nêu trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án
chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Vũ Thị Phƣơng Lan
ii
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................... v
DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................................. vii
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................ 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu luận án .............................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ....................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu của luận án ..................................................................... 3
5. Tính mới của luận án ................................................................................................ 4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án .................................................................. 4
7. Cơ cấu của luận án ................................................................................................... 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA
DOANH NGHIỆP ................................................................................................................. 6
1.1. Các nghiên cứu về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp............................................... 6
1.1.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế ................................................................. 6
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước........................................................... 9
1.2. Các nghiên cứu về thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với ngƣời lao động
............................................................................................................................................. 13
1.2.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế ............................................................... 13
1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước......................................................... 14
1.3. Các nghiên cứu về thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với môi trƣờng ... 15
1.3.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế ............................................................... 15
1.3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước......................................................... 17
1.4. Các nghiên cứu về thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với phát triển bền
vững ..................................................................................................................................... 19
1.4.1. Tình hình nghiên cứu quốc tế ............................................................... 19
1.4.2. Tình hình nghiên cứu trong nước......................................................... 26
1.5. Khoảng trống và hƣớng nghiên cứu của luận án .......................................................... 27
TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ...................................................................................................... 28
CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH
NGHIỆP VÀ KHUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................... 29
2.1. Cơ sở lý thuyết về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ............................................. 29
2.1.1. Nguồn gốc, khái niệm trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp .............. 29
2.1.2. Nội dung trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp .................................. 34
2.1.3. Vai trò của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp với phát triển bền vững
................................................................................................................................... 37
2.1.4. Các lý thuyết về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ....................... 40
iii
2.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh
nghiệp ........................................................................................................................ 48
2.2. Các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp .............................................. 51
2.2.1. Các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội với người lao động .................. 51
2.2.2. Các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội với môi trường ......................... 55
2.3. Khung nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu định lƣợng nhằm kiểm định mối quan hệ tác
động giữa thực hiện trách nhiệm xã hội với hiệu quả tài chính của doanh nghiệp .............. 57
2.3.1. Khung nghiên cứu ................................................................................ 57
2.3.2.Thiết kế nghiên cứu định lượng nhằm kiểm định mối quan hệ tác động
giữa thực hiện trách nhiệm xã hội với hiệu quả tài chính của doanh nghiệp .......... 60
TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ...................................................................................................... 76
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ.......................... 77
3.1. Khái quát về tỉnh Phú Thọ và các doanh nghiệp công nghiệp ...................................... 77
3.1.1. Khái quát về tỉnh Phú Thọ ................................................................... 77
3.1.2. Khái quát về doanh nghiệp công nghiệp .............................................. 78
3.2. Thực trạng thực hiện trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp công nghiệp trên địa
bàn tỉnh Phú Thọ .................................................................................................................. 80
3.2.1. Thực trạng thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với người
lao động ..................................................................................................................... 80
3.2.2. Thực trạng thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với môi
trường ........................................................................................................................ 93
3.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh
nghiệp ........................................................................................................................ 98
3.3. Kết quả nghiên cứu định lƣợng nhằm kiểm định mối quan hệ tác động giữa
thực hiện trách nhiệm xã hội với hiệu quả tài chính của doanh nghiệp .................. 100
3.3.1. Thống kê mô tả mẫu khảo sát ............................................................ 100
3.3.2. Kiểm định độ tin cậy của thang đo .................................................... 102
3.3.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ................................................... 104
3.3.4. Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu .................................... 105
3.4. Kết quả thực hiện trách nhiệm xã hội vào doanh nghiệp ............................................ 115
3.4.1. Kết quả thực hiện trách nhiệm xã hội với phát triển kinh tế của doanh
nghiệp ...................................................................................................................... 116
3.4.2. Kết quả thực hiện trách nhiệm xã hội với phát triển xã hội .............. 119
3.4.3. Kết quả thực hiện trách nhiệm xã hội với các vấn đề môi trường ..... 119
3.5. Những thành công, hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện trách nhiệm xã hội ...... 120
3.5.1. Những thành công .............................................................................. 120
3.5.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ............................................ 123
TÓM TẮT CHƢƠNG 3 .................................................................................................... 126
CHƢƠNG 4. KIẾN NGHỊ, KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN ....................................... 127
