BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
VIỆN VĂN HÓA NGHỆ THUẬT QUỐC GIA VIỆT NAM
Nguyễn Trung
YẾU TỐ TRANG TRÍ TRONG TRANH LỤA VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 1976 - 2015
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ MỸ THUẬT
Hà Nội - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
VIỆN VĂN HÓA NGHỆ THUẬT QUỐC GIA VIỆT NAM
Nguyễn Trung
YẾU TỐ TRANG TRÍ TRONG TRANH LỤA VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 1976 - 2015
Ngành: Lý luận và lịch sử mỹ thuật
Mã số: 9210101
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ MỸ THUẬT
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
NGHIÊN CỨU SINH
PGS.TS Lê Văn Sửu
Nguyễn Trung
Hà Nội - 2024
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án tiến sĩ Yếu tố trang trí trong tranh lụa
Việt Nam giai đoạn 1976 - 2015 là công trình do tôi nghiên cứu, thực hiện.
Những vấn đề nghiên cứu cùng những ý kiến tham khảo, tư liệu đều có chú
thích nguồn đầy đủ.
Tôi xin chịu trách nhiệm về những nội dung trong luận án.
Tác giả luận án
Nguyễn Trung
ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................................... i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................................... iv
MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1
Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
KHÁI QUÁT TRANH LỤA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1976 - 2015 ........................... 9
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................................. 9
1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở trong nước ............................................................ 9
1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước.......................................................... 20
1.1.3. Đánh giá chung ......................................................................................... 22
1.2. Cơ sở lý luận ............................................................................................................ 23
1.2.1. Khái niệm ................................................................................................. 23
1.2.2. Lý thuyết nghiên cứu và luận điểm khoa học ........................................... 28
1.3. Khái quát về tranh lụa Việt Nam giai đoạn 1976 - 2015 ..................................... 34
1.3.1. Bối cảnh lịch sử, hoạt động mỹ thuật giai đoạn 1976 - 2015 ................... 34
1.3.2. Khái quát tác phẩm tranh lụa Việt Nam giai đoạn 1976 - 2015 ................... 40
Tiểu kết ............................................................................................................................ 45
Chương 2. BIỂU HIỆN CỦA YẾU TỐ TRANG TRÍ TRONG TRANH LỤA VIỆT
NAM GIAI ĐOẠN 1976 - 2015 .......................................................................................... 47
2.1. Yếu tố trang trí biểu hiện qua không gian .............................................................. 48
2.2. Yếu tố trang trí biểu hiện qua màu sắc ................................................................... 67
2.3. Yếu tố trang trí biểu hiện qua hình thể ................................................................... 80
2.4. Yếu tố trang trí biểu hiện qua họa tiết trang trí ...................................................... 93
Tiểu kết .......................................................................................................................... 104
Chương 3. ĐẶC TRƯNG, GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT VÀ BÀN LUẬN VỀ YẾU TỐ
TRANG TRÍ TRONG TRANH LỤA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1976 - 2015 ....... 105
3.1. Đặc trưng nghệ thuật ............................................................................................. 105
3.1.1. Tính ước lệ - tượng trưng trong không gian và màu sắc ........................ 105
3.1.2. Khái quát và cách điệu hóa hình thể ....................................................... 116
iii
3.1.3. Kết hợp họa tiết trang trí trong mảng hình ............................................. 122
3.2. Giá trị nghệ thuật ................................................................................................... 125
3.2.1. Tăng hiệu quả tạo hình ........................................................................... 126
3.2.2. Đa dạng biểu hiện hình thức nghệ thuật ..................................................... 130
3.3. Bàn luận về yếu tố trang trí trong tranh lụa Việt Nam giai đoạn 1976 - 2015 .. 136
3.3.1. Nhân tố cơ bản hình thành yếu tố trang trí trong tranh lụa Việt Nam giai
đoạn 1976 - 2015 ................................................................................................ 136
3.3.2. Phát huy giá trị nghệ thuật ...................................................................... 146
Tiểu kết .......................................................................................................................... 157
KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 159
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ ...................... 162
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 163
PHỤ LỤC .............................................................................................................................. 173