Luận văn Nghiên cứu tình hình phát triển kinh tế trang trại ở thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá

PhÇn 1. Më ®Çu

1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

H¬n 20 n¨m qua, thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, §¶ng vµ Nhµ níc

ta ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch, trong ®ã cã NghÞ quyÕt 10/NQ/TW

cña Bé chÝnh trÞ (th¸ng 4/1988) vÒ kho¸n ®Õn hé x· viªn ®· t¹o ®éng

lùc míi thóc ®Èy n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¸t triÓn. Sù thay ®æi kinh

tÕ n«ng th«n ph¶i kÓ ®Õn ®ãng gãp thµnh phÇn kinh tÕ trang tr¹i. Tõ

nh÷ng n¨m 1990 ®· h×nh thµnh c¸c m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i n«ng,

l©m nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n. §Ó tiÕp søc cho kinh tÕ trang tr¹i

ph¸t triÓn, ChÝnh phñ ®· cã NghÞ quyÕt sè 03/2000/NQ - CP ngµy

02/02/2000 vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. §©y lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c

c¬ quan chøc n¨ng ®a ra c¸c th«ng t híng dÉn vÒ ®Çu t, ph¸t triÓn

kinh tÕ trang tr¹i, gÇn ®©y Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT ®· ®a ra Th«ng

t sè 74/2003/TT - BNN ngµy 4/7/2003 vÒ tiªu chÝ x¸c ®Þnh kinh tÕ

trang tr¹i. C¨n cø vµo tiªu chÝ nµy, qua b¸o c¸o s¬ bé kÕt qu¶ tæng

®iÒu tra n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n n¨m 2006, tÝnh ®Õn thêi

®iÓm 1/7/2006, c¶ níc cã 113.730 trang tr¹i, so víi n¨m 2001 t¨ng 52.713

trang tr¹i (+ 86,4%). Kinh tÕ trang tr¹i tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ngµy cµng

®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n

[6].

Tuy nhiªn, tuú ®iÒu kiÖn c¸c nguån lùc cña tõng khu vùc, vïng

vµ ë mçi ®Þa ph¬ng viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i l¹i cã sù kh¸c

nhau. ThÞ x· BØm S¬n lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ cã lîi thÕ vÒ ®Êt

®ai, nguån nh©n lùc dåi dµo, ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn

kinh tÕ trang tr¹i. Nh÷ng n¨m qua, nhê ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®·

lµm cho c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã sù chuyÓn dÞch m¹nh mÏ, tõ

s¶n xuÊt tù tóc, nay ®· chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt hµng ho¸. N¨m

2006, trang tr¹i ®· gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho 2.066 lao ®éng cña

thÞ x· vµ ®· khai th¸c, sö dông 444,9 ha ®Êt c¸c lo¹i; huy ®éng ®îc

13.912,8 triÖu ®ång vèn ®Çu t SXKD cña trang tr¹i vµ gi¸ trÞ s¶n

phÈm t¹o ra trong n¨m tõ n«ng, l©m nghiÖp & thuû s¶n (NLTS) lµ

10.260,8 triÖu ®ång, thu ®îc 8.033,1 triÖu ®ång tõ gi¸ trÞ s¶n phÈm

vµ dÞch vô NLTS b¸n ra.

Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ trªn, ph¸t triÓn trang tr¹i cßn béc lé

nhiÒu ®iÓm bÊt cËp ®ã lµ vÉn mang tÝnh tù ph¸t, thiÕu qui ho¹ch vµ

®Çu t cha ®ång bé, sè lîng trang tr¹i ®îc cÊp giÊy chøng nhËn kinh tÕ

trang tr¹i, giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cßn thÊp nªn nhiÒu

chñ trang tr¹i cha yªn t©m ®Çu t vèn ®Ó s¶n xuÊt, thiÕu vèn s¶n xuÊt,

khã kh¨n vÒ tiªu thô s¶n phÈm, lao ®éng cña trang tr¹i cha qua ®µo

t¹o ngµy cµng chiÕm tû lÖ cao, tû lÖ trang tr¹i cã trang thiÕt bÞ ®Ó c¬

giíi ho¸, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cßn thÊp; hiÖu qu¶ s¶n xuÊt

kinh doanh cha cao vµ cha ®ång ®Òu ë c¸c vïng…

XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh trªn, ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ

trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n ph¸t triÓn h¬n n÷a, chóng t«i tiÕn hµnh

nghiªn cøa ®Ò tµi "Nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n, tØnh Thanh Ho¸".

1.2 Môc tiªu nghiªn cøu

1.2.1 Môc tiªu chung

Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë thÞ x·

BØm S¬n thêi gian qua ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy sù ph¸t triÓn

cña kinh tÕ trang tr¹i ë ®Þa ph¬ng trong nh÷ng n¨m tíi, gãp phÇn thùc

hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë thÞ x·

BØm S¬n.

 Gãp phÇn hÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vÒ kinh tÕ trang tr¹i, sù

1.2.2 Môc tiªu cô thÓ

ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i trong ®iÒu kiÖn cô thÓ ë ViÖt Nam, ë

tØnh Thanh Ho¸ vµ cña thÞ x· BØm S¬n.

 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n thêi

 Ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n ®· ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn

gian qua.

 §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh

cña kinh tÕ trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n.

tÕ trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n trong thêi gian tíi.

1.3 §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

1.3.1 §èi tîng nghiªn cøu

C¸c trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ nu«i trång

thuû s¶n ®ñ tiªu chÝ trang tr¹i theo qui ®Þnh t¹i Th«ng t sè

74/2003/TT-BNN ngµy 4/7/2003 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn

N«ng th«n ®îc x¸c ®Þnh lµ ®èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi.

 Néi dung cña ®Ò tµi: Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t

1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu

triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n vÒ quy m«, kÕt qu¶ vµ hiÖu

qu¶ s¶n xuÊt, c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt

 §Þa ®iÓm nghiªn cøu: §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c trang

kinh doanh cña trang tr¹i.

tr¹i trong ph¹m vi thÞ x· BØm S¬n.

 Thêi gian nghiªn cøu: Thu thËp th«ng tin vµ sè liÖu vÒ t×nh

h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i tõ n¨m 2005 - 2007 vµ dù b¸o ®Õn

n¨m 2010.

PhÇn 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu

2.1 C¬ së lý luËn vÒ kinh tÕ trang tr¹i

2.1.1 Kh¸i niÖm trang tr¹i, kinh tÕ trang tr¹i

§Õn nay, ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vµ ®a ra nhiÒu quan niÖm

kh¸c nhau vÒ trang tr¹i vµ kinh tÕ trang tr¹i. Tuy nhiªn, ®Òu cã quan

®iÓm chung, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ s¶n xuÊt hµng ho¸, kh¸c víi

nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng tù cÊp, tù tóc. Marx ®· ph©n biÖt chñ trang tr¹i víi

ngêi tiÓu n«ng ë hai khÝa c¹nh ®ã lµ: ngêi chñ trang tr¹i b¸n ra thÞ trêng

toµn bé s¶n phÈm lµm ra; cßn ngêi tiÓu n«ng dïng ®¹i bé phËn s¶n phÈm

lµm ra vµ mua b¸n cµng Ýt cµng tèt.

Theo nh÷ng t liÖu níc ngoµi cã thÓ hiÓu “kinh tÕ trang tr¹i” hay

“trang tr¹i” hoÆc “kinh tÕ n«ng tr¹i” hay “n«ng tr¹i”, lµ mét m« h×nh mµ

ë ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc tiÕn hµnh cã tæ chøc díi sù ®iÒu

hµnh cña mét ngêi vµ ë ®©y phÇn ®«ng lµ chñ hé gia ®×nh n«ng d©n

theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸ g¾n liÒn víi thÞ trêng.

Hai thuËt ng÷ “trang tr¹i” hay “kinh tÕ trang tr¹i”, trong nhiÒu tr-

êng hîp ®îc sö dông nh lµ nh÷ng thuËt ng÷ ®ång nghÜa. VÒ thùc

chÊt, trang tr¹i vµ kinh tÕ trang tr¹i lµ nh÷ng kh¸i niÖm kh«ng ®ång nhÊt.

Bëi v×, ”Kinh tÕ trang tr¹i lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè vËt chÊt cña s¶n xuÊt vµ

c¸c quan hÖ kinh tÕ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña

trang tr¹i, cßn trang tr¹i lµ n¬i kÕt hîp c¸c yÕu tè vËt chÊt cña s¶n xuÊt vµ

lµ chñ thÓ cña c¸c quan hÖ kinh tÕ ®ã” [18].

Khi chóng ta nãi vÒ “trang tr¹i” tøc lµ nãi ®Õn nh÷ng c¬ së

SXKD n«ng nghiÖp cña mét lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh

theo nghÜa réng bao gåm c¶ ho¹t ®éng x· héi kinh doanh trong lÜnh

vùc trång trät, ch¨n nu«i, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n (NTTS)...

B¶n th©n côm tõ “trang tr¹i” lµ ®Ò cËp ®Õn tæng thÓ nh÷ng mèi quan

hÖ KT- XH, m«i trêng n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD cña

c¸c trang tr¹i, quan hÖ gi÷a c¸c trang tr¹i víi nhau, gi÷a c¸c trang tr¹i víi

c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c, víi Nhµ níc, víi thÞ trêng, víi m«i trêng sinh

th¸i tù nhiªn [18].

Khi nãi vÒ ”kinh tÕ trang tr¹i” tøc lµ nãi ®Õn mÆt ”kinh tÕ” cña

trang tr¹i. Ngoµi mÆt kinh tÕ cßn cã thÓ nh×n nhËn trang tr¹i tõ phÝa

x· héi vµ m«i trêng. Tuy nhiªn, trong nghiªn cøu vµ qu¶n lý ngêi ta th-

êng chó träng ®Õn kinh tÕ cña trang tr¹i mµ Ýt chó ý ®Õn néi dung x·

héi vµ m«i trêng cña trang tr¹i. Cho nªn, khi nãi kinh tÕ trang tr¹i ngêi ta

thêng gäi t¾t lµ trang tr¹i, v× mÆt kinh tÕ lµ lµ mÆt c¬ b¶n chøa ®ùng

nh÷ng néi dung cèt lâi. Do vËy, trong v¨n phong khÈu ng÷ tiÕng ViÖt, ë

mét sè trêng hîp cô thÓ, côm tõ “trang tr¹i” vµ “kinh tÕ trang tr¹i” cã thÓ ®-

îc dïng thay thÕ cho nhau, mµ ý nghÜa cña c©u v¨n, c©u nãi kh«ng bÞ

thay ®æi vµ coi chóng nh nh÷ng côm tõ ®ång nghÜa [25].

ë ViÖt Nam, tríc n¨m 2000 do cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn, ph©n tÝch

®¸nh gi¸ kh¸c nhau nªn cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ kh¸i

niÖm trang tr¹i vµ kinh tÕ trang tr¹i.

Cã quan ®iÓm cho r»ng, "trang tr¹i lµ mét tæ chøc s¶n xuÊt c¬

së trong n«ng nghiÖp (bao gåm n«ng, l©m, ng nghiÖp) cã môc ®Ých

lµ s¶n xuÊt hµng ho¸, t liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u hoÆc

quyÒn sö dông cña mét ngêi chñ ®éc lËp, s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh trªn

qui m« ruéng ®Êt vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt tËp trung ®ñ lín víi ph¬ng

thøc tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt tiÕn bé vµ tr×nh ®é kü thuËt cao, ho¹t

®éng tù chñ vµ lu«n g¾n víi thÞ trêng" [27].

PGS.TS. Hoµng ViÖt ®· ®a ra kh¸i niÖm "Trang tr¹i lµ mét h×nh

thøc tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸, t liÖu s¶n xuÊt thuéc

quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông cña mét ngêi chñ ®éc lËp, s¶n

xuÊt ®îc tiÕn hµnh trªn qui m« diÖn tÝch ruéng ®Êt vµ c¸c yÕu tè s¶n

xuÊt ®îc tËp trung ®ñ lín, víi c¸ch thøc tæ chøc qu¶n lý tiÕn bé vµ

tr×nh ®é kü thuËt cao, ho¹t ®éng tù chñ vµ lu«n g¾n víi thÞ trêng"

[32].

Khi nghiªn cøu vÒ trang tr¹i, t¸c gi¶ TrÇn Tr¸c viÕt "Kinh tÕ trang

tr¹i lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng ho¸ n«ng, l©m,

thuû s¶n cña mét hé gia ®×nh theo c¬ chÕ thÞ trêng" [21].

Theo GS.TS NguyÔn §×nh H¬ng, "kinh tÕ trang tr¹i lµ mét h×nh

thøc tæ chøc c¬ së trong n«ng, l©m, ng nghiÖp, môc ®Ých chñ yÕu lµ

s¶n xuÊt hµng ho¸, t liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn

sö dông cña mét ngêi chñ ®éc lËp, s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh trªn qui m«

ruéng ®Êt vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®îc tËp trung ®ñ lín víi c¸ch thøc tæ

chøc qu¶n lý tiÕn bé vµ tr×nh ®é kü thuËt cao, ho¹t ®éng tù chñ vµ

lu«n g¾n víi thÞ trêng” [18].

§Ò tµi nghiªn cøu kinh tÕ trang tr¹i ë Nam Bé ®· ®a ra kh¸i niÖm

nh sau "Kinh tÕ trang tr¹i lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh

trong n«ng nghiÖp, phæ biÕn ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn nÒn

t¶ng kinh tÕ hé vµ vÒ c¬ b¶n mang b¶n chÊt cña kinh tÕ hé. Qu¸

tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ qu¸ tr×nh n©ng cao

n¨ng lùc s¶n xuÊt dùa trªn c¬ së tÝch tô tËp trung vèn vµ c¸c yÕu tè

s¶n xuÊt kh¸c vµ nhê ®ã t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ víi n¨ng suÊt, chÊt

lîng vµ hiÖu qu¶ cao" [26].

Trong nghiªn cøu kinh tÕ, chÝnh s¸ch vµ thÞ trêng míi ®©y ®·

®a ra kh¸i niÖm "Kinh tÕ trang tr¹i lµ mét h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt

kinh doanh trong n«ng nghiÖp, ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së

kinh tÕ hé gia ®×nh n«ng d©n cã møc ®é tÝch tô vµ tËp trung cao

h¬n vÒ ®Êt ®ai, vèn, lao ®éng, kü thuËt... nh»m t¹o ra khèi lîng hµng

ho¸ n«ng s¶n lín h¬n, víi lîi nhuËn cao h¬n theo yªu cÇu cña kinh tÕ

thÞ trêng, cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ

nghÜa" [31].

Nh×n chung, quan niÖm vµ nhËn thøc vÒ b¶n chÊt, ®Æc trng

cña kinh tÕ trang tr¹i ®· gÇn gòi, thèng nhÊt vÒ c¬ b¶n. Tuy nhiªn, vÒ

mÆt nhËn thøc còng cßn nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau vÒ tÝch tô vèn, qui

m« h¹n ®iÒn, c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp võa vµ nhá, c¸c lo¹i h×nh

c«ng ty cã ph¶i lµ trang tr¹i hay kh«ng... ®ang ®îc c¸c nhµ khoa häc

tiÕp tôc nghiªn cøu.

Tõ nh÷ng kh¸i niÖm trªn chóng t«i thÊy mçi quan ®iÓm ®Òu cã

c¸ch nh×n nhËn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau, nhng chung qui “kinh tÕ trang tr¹i

lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n«ng, l©m nghiÖp vµ

nu«i trång thuû s¶n víi qui m« vÒ ®Êt ®ai, vèn, lao ®éng, ®Çu con gia

sóc, gia cÇm, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m, thuû s¶n ph¶i lín, hiÖu qu¶

s¶n xuÊt cao vµ cã thu nhËp vît tréi so víi kinh tÕ hé”.

Kinh tÕ trang tr¹i lµ tæng hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh vµ

c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña trang

tr¹i. Cßn trang tr¹i lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ®ã.

2.1.2 VÞ trÝ, vai trß cña kinh tÕ trang tr¹i

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn nhanh vÒ

sè lîng, ®a d¹ng vÒ ngµnh s¶n xuÊt ë tÊt c¶ c¸c vïng, ®Þa ph¬ng

trong c¶ níc. MÆc dï míi ®îc ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh-

ng kinh tÕ trang tr¹i ®· thÓ hiÖn râ vai trß quan träng vµ tÝch cùc

kh«ng nh÷ng vÒ kinh tÕ mµ cßn c¶ vÒ x· héi vµ m«i trêng.

VÒ mÆt kinh tÕ, KTTT lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt hµng ho¸

trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n, chñ yÕu dùa vµo hé gia ®×nh, nh»m

më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong lÜnh vùc trång

trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n, trång rõng, g¾n s¶n xuÊt víi chÕ

biÕn vµ tiªu thô, n«ng, l©m, thuû s¶n. C¸c trang tr¹i ph¸t triÓn sÏ gãp

phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y trång, vËt

nu«i cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, kh¾c phôc dÇn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt ph©n

t¸n, manh món t¹o nªn nh÷ng vïng chuyªn m«n hãa, tËp trung hµng

hãa vµ th©m canh cao [17, tr 18].

VÒ mÆt x· héi, ph¸t triÓn KTTT, sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai,

vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp

bÒn v÷ng, t¹o viÖc lµm t¨ng thu nhËp, khuyÕn khÝch lµm giµu ®i ®«i

víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph©n bè l¹i lao ®éng, d©n c, x©y dùng l¹i n«ng

th«n míi. Bªn c¹nh ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cßn gãp phÇn quan

träng trong viÖc lµm t¨ng sè hé giµu trong n«ng th«n; ®iÒu nµy cã ý

nghÜa rÊt quan träng trong gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc lµm,

mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ë

níc ta hiÖn nay.

VÒ vÊn ®Ò m«i trêng, do s¶n xuÊt kinh doanh tù chñ vµ v× lîi

Ých thiÕt thùc, l©u dµi cña m×nh mµ c¸c chñ trang tr¹i ®· lu«n cã ý

thøc khai th¸c hîp lý vµ quan t©m b¶o vÖ c¸c yÕu tè m«i trêng, tríc hÕt

lµ trong ph¹m vi kh«ng gian sinh th¸i trang tr¹i vµ sau n÷a lµ trong ph¹m

vi tõng vïng. §Æc biÖt, c¸c trang tr¹i trung du miÒn nói ®· gãp phÇn

tÝch cùc vµo viÖc phñ xanh ®Êt trèng, ®åi nói träc b¶o vÖ m«i trêng

sinh th¸i.

2.1.3 §Æc trng cña kinh tÕ trang tr¹i

Thi hµnh NghÞ quyÕt 03/2000/NQ-CP ngµy 02/02/2000 cña

ChÝnh phñ vÒ kinh tÕ trang tr¹i; Liªn Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT vµ

Tæng côc Thèng kª ®· cã Th«ng t liªn tÞch sè 69/2000/TTLT/BNN-

TCTK ngµy 23/6/2000 vÒ híng dÉn tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh kinh tÕ

trang tr¹i; theo Th«ng t nµy th× kinh tÕ trang tr¹i so víi kinh tÕ hé cã

nh÷ng ®Æc trng chñ yÕu sau:

- Môc ®Ých chñ yÕu cña KTTT lµ s¶n xuÊt n«ng, l©m, thuû s¶n

hµng ho¸ víi quy m« lín.

- Møc ®é tËp trung vµ chuyªn m«n ho¸ c¸c ®iÒu kiÖn vµ yÕu tè s¶n

xuÊt cao h¬n h¼n (vît tréi) so víi s¶n xuÊt cña n«ng hé, thÓ hiÖn ë quy

m« s¶n xuÊt nh ®Êt ®ai, ®Çu con gia sóc, lao ®éng, gi¸ trÞ n«ng, l©m,

thuû s¶n hµng ho¸.

- Chñ trang tr¹i cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trùc tiÕp ®iÒu hµnh

s¶n xuÊt, biÕt ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, tiÕp nhËn

chuyÓn giao c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, sö dông lao ®éng gia ®×nh

vµ thuª lao ®éng bªn ngoµi s¶n xuÊt hiÖu qu¶ cao, cã thu nhËp vît tréi

so víi kinh tÕ hé [10].

2.1.4 C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

 C¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c yÕu tè ®Çu vµo

(nguån lùc s¶n xuÊt) theo c¸c c¸ch thøc nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra c¸c ®Çu

ra theo nhu cÇu x· héi.

- §Êt ®ai lµ yÕu tè s¶n xuÊt, kh«ng chØ cã ý nghÜa quan träng

®èi víi n«ng nghiÖp mµ cßn quan träng ®èi víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp

vµ dÞch vô. §Êt ®ai lµ yÕu tè cè ®Þnh, l¹i bÞ giíi h¹n bëi qui m«, nªn

ngêi ta ph¶i ®Çu t thªm vèn, lao ®éng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch

nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai [30]. Do vËy, ®Ó h×nh

thµnh trang tr¹i cÇn ph¶i cã quÜ ®Êt cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i. §Ó

lµm ®îc ®iÒu nµy, Nhµ níc ph¶i ®a ra ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai

phï hîp ®Ó chñ trang tr¹i yªn t©m s¶n xuÊt trªn thöa ®Êt ®îc giao.

Theo NghÞ quyÕt sè 03/CP ngµy 02/02/2000 th× hé gia ®×nh

cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng sö dông ®Êt ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i ®îc nhµ

níc giao ®Êt hoÆc cho thuª ®Êt vµ ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn

sö dông ®Êt (CNQSD§) [10]. ThÈm quyÒn giao ®Êt cho thuª, ®îc ¸p

dông theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 85/N§-CP ngµy 28/08/1999

cña ChÝnh phñ vÒ söa ®æi bæ sung mét sè quy ®Þnh vÒ giao ®Êt

n«ng nghiÖp cho mét sè hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u

dµi vµ NghÞ ®Þnh sè 163/1999/ N§-CP ngµy 16/11/1999 cña ChÝnh

phñ vÒ giao ®Êt, cho thuª ®Êt l©m nghiÖp cho tæ chøc, hé gia ®×nh

vµ c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi vµo môc ®Ých l©m nghiÖp [9].

MÆt kh¸c, theo ®iÒu 82 LuËt §Êt ®ai n¨m 2003, ®Êt sö dông

cho kinh tÕ trang tr¹i cßn ®îc quy ®Þnh "Nhµ níc khuyÕn khÝch h×nh

thøc KTTT cña hé gia ®×nh, c¸ nh©n nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ ®Êt

®ai ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö

dông ®Êt trong s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n, lµm

muèi g¾n víi dÞch vô chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp...

Nghiªm cÊm viÖc lîi dông h×nh thøc KTTT ®Ó bao chiÕm, tÝch tô ®Êt

®ai kh«ng v× môc ®Ých s¶n xuÊt" [20].

- Lùc lîng lao ®éng lµ yÕu tè ®Æc biÖt quan träng cña qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Òu do lao ®éng cña con ngêi

quyÕt ®Þnh, nhÊt lµ ngêi lao ®éng cã kü thuËt, kinh nghiÖm vµ kü

n¨ng lao ®éng. Do ®ã, chÊt lîng lao ®éng quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ vµ

hiÖu qu¶ s¶n xuÊt [30]. Bëi vËy, ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i, tríc hÕt chñ

trang tr¹i ph¶i lµ ngêi cã kh¸t khao, ý chÝ lµm giµu, cã kinh nghiÖm tõ

s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n vµ lµ ngêi sö dông cã hiÖu

qu¶ tõ nguån lao ®éng gia ®×nh còng nh lao ®éng thuª mín bªn ngoµi.

Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc cÇn khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn hç trî ®Ó

c¸c chñ trang tr¹i më réng quy m« SXKD, t¹o ®îc nhiÒu viÖc lµm cho

ngêi lao ®éng trong n«ng th«n. ¦u tiªn sö dông lao ®éng cña hé n«ng

d©n kh«ng ®Êt, thiÕu ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, hé nghÌo thiÕu viÖc

lµm. Chñ trang tr¹i ®îc thuª lao ®éng kh«ng h¹n chÕ sè lîng, tr¶ c«ng

lao ®éng trªn c¬ së tho¶ thuËn víi ngêi lao ®éng theo quy ®Þnh cña

ph¸p luËt vÒ lao ®éng.

§Ó kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng, ngoµi viÖc

giao ®Êt l©u n¨m cho c¸c hé yªn t©m s¶n xuÊt th× Nhµ níc còng nh

c¸c ®Þa ph¬ng cÇn ph¶i më c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc trung h¹n

cho c¸c chñ trang tr¹i nh»m n©ng cao tr×nh ®é kiÕn thøc.

- Vèn s¶n xuÊt lµ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph-

¬ng tiÖn vËn t¶i, kho tµng, kÕt cÊu h¹ tÇng vµ kü thuËt... Vèn lµ yÕu tè

v« cïng quan träng. Trong ®iÒu kiÖn n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ®æi

th× t¨ng tæng sè vèn sÏ dÉn ®Õn t¨ng thªm gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸.

TÊt nhiªn, trong thùc tÕ sù t¨ng thªm gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ cßn phô

thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a, ch¼ng h¹n chÊt lîng lao ®éng, tr×nh

®é kü thuËt... [30]. §Æc biÖt, ®èi víi ph¸t triÓn trang tr¹i, vèn lµ nh©n tè

cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KTTT, bëi trang

tr¹i cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t c¬ së h¹ tÇng, mua con gièng...

- Khoa häc vµ c«ng nghÖ, lµ yÕu tè s¶n xuÊt quan träng, nã

quyÕt ®Þnh sù thay ®æi n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm;

®©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cã vai trß quan träng vµ ®èi víi mét

nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ víi quy m« lín trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh

tÕ quèc tÕ. Bíi v×, chØ cã øng dông khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ

hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt míi gi¶m ®îc gi¸ thµnh ®Ó c¹nh tranh víi hµng

ho¸ cña c¸c níc trªn thÕ giíi.

- Ngoµi bèn yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt nªu trªn, cßn rÊt nhiÒu

yÕu tè kh¸c t¸c ®éng tíi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i nh qui m« s¶n xuÊt,

c¸c h×nh thøc tæ chøc tæ chøc tèi u, mèi quan hÖ c©n ®èi t¸c ®éng

qua l¹i lÉn nhau gi÷a c¸c ngµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, quan hÖ

cung cÇu vµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm... §èi víi ph¸t triÓn trang tr¹i,

®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra tiªu thô ®îc, ngoµi viÖc ph¶i n©ng cao chÊt

lîng s¶n phÈm, mÉu m· th× vÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng giao th«ng n«ng

th«n còng ph¶i ®îc n©ng lªn, bªn c¹nh ®ã Nhµ níc còng cÇn hç trî viÖc

®Çu t n©ng cÊp më réng vµ x©y dùng míi c¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÕ

biÕn ë c¸c vïng tËp trung, chuyªn canh: híng dÉn viÖc ký kÕt hîp

®ång cung øng vËt t vµ tiªu thô n«ng s¶n. Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn

theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng lín vµ g¾n víi thÞ trêng. Tuy

nhiªn, s¶n phÈm hµng ho¸ cña c¸c trang tr¹i chñ yÕu tiªu thô ë d¹ng

th«, gi¸ c¶ bÊp bªnh, kh«ng æn ®Þnh...

 C¸c yÕu tè phi kinh tÕ

Ngoµi c¸c yÕu tè kÓ trªn, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i th× yÕu

tè thÓ chÕ chÝnh trÞ, ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ; ®Æc ®iÓm d©n téc,

t«n gi¸o, v¨n ho¸ ë mçi vïng sÏ cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn tËp qu¸n

s¶n xuÊt híng ®Õn ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ cã sù kh¸c nhau.

2.1.5 Ph©n lo¹i trang tr¹i

HiÖn nay cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau ®èi víi trang tr¹i, mçi

t¸c gi¶ dùa vµo nh÷ng tiªu chÝ kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i vµ tïy vµo ®Æc

®iÓm, ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng ®Þa ph¬ng mµ trang tr¹i chia thµnh c¸c

lo¹i kh¸c nhau. Nh×n chung trang tr¹i ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:

- Theo quy m« ®Êt ®ai: bao gåm trang tr¹i quy m« nhá (2 - 5 ha),

trang tr¹i quy m« võa (5 - 10 ha), trang tr¹i cã quy m« lín (10 - 30 ha) vµ

trang tr¹i cã quy m« vît h¹n ®iÒn lín h¬n 30 ha.

- Theo c¬ cÊu s¶n xuÊt c¸c lo¹i trang tr¹i: + Trang tr¹i chuyªn m«n

hãa: lµ lo¹i trang tr¹i chØ t¹o ra mét hoÆc hai s¶n phÈm chÝnh nh:

trang tr¹i chuyªn trång c©y hµng n¨m nh mÝa, s¾n..., trang tr¹i chuyªn

trång c©y l©u n¨m nh cao su, quÕ, v¶i, nh·n, cam..., trang tr¹i chuyªn ch¨n

nu«i nh lîn thÞt, lîn sinh s¶n, bß sinh s¶n, gµ, vÞt..., trang tr¹i chuyªn trång

c©y l©m nghiÖp nh luång, keo, b¹ch ®µn..., trang tr¹i chuyªn nu«i trång

thuû s¶n nh t«m, c¸...

+ Trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp: lµ lo¹i trang tr¹i kÕt

hîp gi÷a mét trong ba ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû s¶n, víi

nhau hoÆc víi tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, ®Ó thèng nhÊt theo

híng dÉn cña Tæng Côc Thèng kª vµ Bé n«ng nghiÖp & PTNT, trong

nghiªn cøu cña ®Ò tµi trang tr¹i SXKD tæng hîp lµ lo¹i h×nh chØ kÕt

hîp gi÷a trång trät víi ch¨n nu«i, hoÆc nu«i trång thñy s¶n víi ngµnh

nghÒ kh¸c... khi mµ nã kh«ng ®¹t mét trong c¸c tiªu chÝ vÒ trang tr¹i

chuyªn m«n ho¸.

- Ph©n theo h×nh thøc qu¶n lý: + Trang tr¹i gia ®×nh: lµ trang tr¹i ®éc

lËp s¶n xuÊt kinh doanh do chñ hé ®øng ra qu¶n lý, thêng 1 trang tr¹i lµ cña

1 hé gia ®×nh.

+ Trang tr¹i liªn danh: do 2-3 trang tr¹i gia ®×nh kÕt hîp l¹i thµnh 1

trang tr¹i cã quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt lín, ®ñ søc c¹nh tranh víi trang

tr¹i kh¸c.

+ Trang tr¹i hîp doanh: ®îc tæ chøc theo nguyªn t¾c nh c«ng ty

cæ phÇn ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, tiªu thô

n«ng s¶n.

Lo¹i nµy thêng cã quy m« lín, thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n

xuÊt, sö dông lao ®éng lµm thuª lµ chñ yÕu.

- Ph©n theo c¬ cÊu thu nhËp: + Trang tr¹i thuÇn n«ng, nguån

thu nhËp chñ yÕu hoµn toµn hay phÇn lín tõ n«ng nghiÖp. Sè trang

tr¹i nµy ®ang cã xu híng gi¶m ®i ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.

+ Trang tr¹i cã thu nhËp chñ yÕu ngoµi n«ng nghiÖp, lo¹i nµy

tËp trung chñ yÕu ë nh÷ng níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.

- Ph©n lo¹i theo h×nh thøc së h÷u t liÖu s¶n xuÊt

+ Chñ trang tr¹i së h÷u toµn bé t liÖu s¶n xuÊt tõ ®Êt ®ai, c«ng

cô, m¸y mãc, chuång tr¹i, kho b·i.

+ Chñ trang tr¹i chØ së h÷u mét phÇn t liÖu s¶n xuÊt, mét phÇn

ph¶i ®i thuª bªn ngoµi (cã ®Êt ®ai nhng ph¶i thuª m¸y mãc, c«ng cô,

kho tµng..)

+ Chñ trang tr¹i hoµn toµn kh«ng cã t liÖu s¶n xuÊt mµ ph¶i ®i

thuª toµn bé tõ ®Êt ®ai, m¸y mãc, thiÕt bÞ, kho tµng…

- Ph©n lo¹i theo ph¬ng thøc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt

+ Chñ trang tr¹i sèng cïng gia ®×nh ë n«ng th«n, trùc tiÕp ®iÒu

hµnh s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp lao ®éng.

+ Trang tr¹i uû th¸c: uû nhiÖm cho anh em hä hµng, b¹n bÌ th©n

thiÕt cßn ë t¹i quª ®Ó canh t¸c.

Chñ trang tr¹i uû nhiÖm cho ngêi th©n quen lµm mét hoÆc

nhiÒu c«ng viÖc nh lµm ®Êt, gieo trång, ch¨m sãc, thu ho¹ch trªn mét

phÇn hoÆc toµn bé ruéng ®Êt cña m×nh trong thêi gian nhÊt ®Þnh

theo gi¸ tho¶ thuËn [16].

2.1.6 Tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹i

Th«ng t sè 74/2003/ TT- BNN ngµy 04/7/2003 (Th«ng t nµy s÷a

®æi, bæ sung môc III cña Th«ng t liªn tÞch sè 69/2000/TTLT/BNN -

TCTK ngµy 23/06/2000) cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

cßn gi¶i thÝch râ: §èi tîng vµ ngµnh s¶n xuÊt ®îc xem xÐt ®Ó x¸c

®Þnh lµ KTTT ®ã lµ hé n«ng d©n, hé c«ng nh©n viªn nhµ níc vµ lùc l-

îng vò trang ®· nghØ hu, c¸c lo¹i hé thµnh thÞ vµ c¸ nh©n chuyªn s¶n

xuÊt (bao gåm n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n)

hoÆc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh cã kiªm nhiÖm c¸c ho¹t ®éng

dÞch vô phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n.

Môc ®Ých s¶n xuÊt cña trang tr¹i lµ s¶n xuÊt n«ng, l©m, thuû

s¶n hµng ho¸ víi quy m« lín.

Møc ®é tËp trung ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ c¸c ®iÒu kiÖn vµ yÕu

tè s¶n xuÊt cao h¬n h¼n (vît tréi) so víi s¶n xuÊt cña n«ng hé, thÓ hiÖn ë

qui m« s¶n xuÊt nh ®Êt ®ai, ®Çu con gia sóc, lao ®éng, gi¸ trÞ n«ng l©m

thuû s¶n hµng ho¸

Chñ trang tr¹i cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trùc tiÕp ®iÒu hµnh

s¶n xuÊt, biÕt ¸p dông tiÕn bé KHKT tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng

nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, sö dông lao ®éng gia ®×nh vµ thuª lao ®éng

bªn ngoµi s¶n xuÊt hiÖu qu¶ cao cã thu nhËp vît tréi so víi kinh tÕ



n«ng hé.

Tiªu chÝ ®Þnh lîng cña trang tr¹i

§èi víi hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n

®îc x¸c ®Þnh lµ trang tr¹i ph¶i ®¹t mét trong hai tiªu chÝ vÒ gi¸ trÞ s¶n lîng

hµng ho¸ vµ dÞch vô b×nh qu©n mét n¨m hoÆc vÒ quy m« s¶n xuÊt cña

trang tr¹i sau ®©y:

1. Gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô b×nh qu©n mét n¨m:

- §èi víi c¸c tØnh phÝa B¾c vµ Duyªn h¶i miÒn Trung tõ 40 triÖu

®ång trë lªn.

- §èi víi c¸c tØnh phÝa Nam vµ T©y nguyªn tõ 50 triÖu ®ång trë

lªn.

2. Quy m« s¶n xuÊt ph¶i t¬ng ®èi lín vµ vît tréi so víi kinh tÕ

n«ng hé t¬ng øng víi tõng ngµnh s¶n xuÊt vµ tõng vïng kinh tÕ.

- §èi víi trang tr¹i trång trät:

+ Trang tr¹i trång c©y hµng n¨m: Tõ 2 ha trë lªn ®èi víi c¸c tØnh phÝa

B¾c vµ Duyªn h¶i miÒn Trung; tõ 3 ha trë lªn ®èi víi c¸c tØnh phÝa Nam vµ

T©y nguyªn.

+ Trang tr¹i trång c©y l©u n¨m: Tõ 3 ha trë lªn ®èi víi c¸c tØnh phÝa

B¾c vµ Duyªn h¶i miÒn Trung; tõ 5 ha trë lªn ®èi víi c¸c tØnh phÝa Nam

vµ T©y nguyªn; trang tr¹i trång hå tiªu 0,5 ha trë lªn.

+ Trang tr¹i l©m nghiÖp: Tõ 10 ha trë lªn ®èi víi c¸c vïng trong c¶ n-

íc.

- §èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i: + Ch¨n nu«i ®¹i gia sóc: tr©u, bß,

ngùa… §èi víi ch¨n nu«i sinh s¶n, lÊy s÷a cã thêng xuyªn tõ 10 con trë

lªn; ch¨n nu«i lÊy thÞt cã thêng xuyªn tõ 50 con trë lªn.

+ Ch¨n nu«i gia sóc: lîn, dª, cõu… §èi víi ch¨n nu«i sinh s¶n cã

thêng xuyªn ®èi víi lîn tõ 20 con trë lªn; ®èi víi dª, cõu tõ 100 con trë

lªn. Ch¨n nu«i lîn thÞt cã thêng xuyªn tõ 100 con trë lªn (kh«ng kÓ lîn

s÷a); dª thÞt tõ 200 con trë lªn.

+ Ch¨n nu«i gia cÇm: gµ, vÞt, ngan, ngçng… cã thêng xuyªn tõ

2000 con trë lªn (kh«ng tÝnh sè ®Çu con díi 7 ngµy tuæi).

- Trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n: DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n cã

tõ 2 ha trë lªn (riªng ®èi víi nu«i t«m thÞt theo kiÓu c«ng nghiÖp tõ 1

ha trë lªn).

- Trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp: Lµ nh÷ng trang tr¹i cã

tõ hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n

kh¸c nhau trë lªn vµ mçi ho¹t ®éng ®Òu ®¹t vÒ qui m« hoÆc møc gi¸

trÞ hµng ho¸ vµ dÞch vô nh qui ®Þnh cho trang tr¹i. VÝ dô: Trang tr¹i

nhµ «ng A cã 3 ha chuyªn trång lóa vµ cã nu«i c¸ ®¹t møc b×nh qu©n

50 triÖu s¶n phÈm hµng ho¸ mét n¨m; trêng hîp nµy ghi trang tr¹i nhµ

«ng A lµ trang tr¹i tæng hîp [8], [19].

2.2 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn trang tr¹i

2.2.1 Quan ®iÓm vÒ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn

T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu

®èi víi x· héi loµi ngêi trªn thÕ giíi vµ trong tõng quèc gia. Môc ®Ých

cuèi cïng cÇn ®¹t ®îc cña mäi ho¹t ®éng cña con ngêi lµ nh»m cã ®îc

cuéc sèng Êm no, tù do vµ h¹nh phóc.

T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn ®«i khi ®îc coi lµ ®ång nghÜa, nhng

thùc ra chóng cã liªn quan víi nhau vµ cã nh÷ng néi dung kh¸c nhau.

Theo nghÜa chung nhÊt, t¨ng trëng lµ nhiÒu s¶n phÈm h¬n, cßn ph¸t

triÓn kh«ng nh÷ng nhiÒu s¶n phÈm h¬n mµ cßn phong phó h¬n vÒ

chñng lo¹i vµ chÊt lîng, phï hîp h¬n vÒ c¬ cÊu vµ ph©n bè cña c¶i

[15].

T¨ng trëng ®îc hiÓu lµ sù gia t¨ng vÒ mÆt sè lîng cña mét sù

vËt nhÊt ®Þnh. Trong kinh tÕ, t¨ng trëng thÓ hiÖn sù gia t¨ng h¬n tríc

vÒ s¶n phÈm hay lîng ®Çu ra cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ho¹t

®éng [12].

Ph¸t triÓn bao hµm ý nghÜa réng h¬n, ®îc coi nh tiÕn tr×nh biÕn

chuyÓn cña x· héi, lµ chuçi nh÷ng biÕn chuyÓn cã mèi quan hÖ qua l¹i

víi nhau. Ph¸t triÓn theo kh¸i niÖm chung nhÊt lµ viÖc n©ng cao h¹nh

phóc cña ngêi d©n, bao hµm n©ng cao c¸c chuÈn mùc sèng, c¶i thiÖn

c¸c ®iÒu kiÖn gi¸o dôc, søc khâe, sù b×nh ®¼ng vÒ c¸c c¬ héi... Trong

kinh tÕ, ph¸t triÓn lµ qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh

tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, trong ®ã bao gåm c¶ sù t¨ng thªm vÒ

qui m« s¶n lîng s¶n phÈm, sù hoµn thiÖn vÒ c¬ cÊu nÒn kinh tÕ vµ

viÖc n©ng cao chÊt lîng mäi mÆt cña cuéc sèng [12].

Qua ®©y chóng ta thÊy, t¨ng trëng lµ ®iÒu kiÖn, tiÒn ®Ò cho ph¸t

triÓn. Bëi v×, nÒn kinh tÕ cã t¨ng trëng th× míi cã kh¶ n¨ng t¨ng ng©n

s¸ch Nhµ níc, t¨ng thu nhËp cña d©n c. Tuy nhiªn, t¨ng trëng chØ lµ ®iÒu

kiÖn cÇn, nhng nã cha ph¶i lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó ph¸t triÓn. T¨ng trëng

mµ kh«ng ph¸t triÓn sÏ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi trong nÒn kinh tÕ vµ

ph©n ho¸ x· héi, ngµy cµng t¨ng lªn. Ngîc l¹i, ph¸t triÓn mµ kh«ng t¨ng tr-

ëng lµ kh«ng tån t¹i trong thùc tÕ [30].

2.2.2 Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do d©n sè gia t¨ng m¹nh mÏ, do nhu

cÇu n©ng cao møc sèng, ho¹t ®éng cña con ngêi nh»m khai th¸c c¸c

nguån lùc, tµi nguyªn thiªn nhiªn ®· lµm cho m«i trêng bÞ c¹n kiÖt. Loµi

ngêi ®· ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng th¸ch thøc lín do suy tho¸i vÒ nguån lùc

vµ gi¶m cÊp m«i trêng. Tríc nh÷ng vÊn ®Ò cña ph¸t triÓn, vµo nöa cuèi

cña thÕ kû 20, Liªn Hîp Quèc ®· ®a ra ý tëng vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

Theo quan ®iÓm cña Liªn HiÖp Quèc th× mét thÕ giíi ph¸t triÓn bÒn

v÷ng lµ thÕ giíi kh«ng sö dông c¸c nguån tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o (níc,

®Êt ®ai, sinh vËt) nhanh h¬n kh¶ n¨ng t¸i t¹o cña chóng. Ph¸t triÓn ý tëng

cña Liªn HiÖp Quèc, ñy ban quèc tÕ vÒ ph¸t triÓn vµ m«i trêng (1987)

®· ®Þnh nghÜa: Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét qu¸ tr×nh cña sù thay ®æi,

trong ®ã, viÖc khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn, híng ®Çu t, híng ph¸t

triÓn cña c«ng nghÖ vµ kü thuËt, vµ sù thay ®æi vÒ tæ chøc lµ thèng

nhÊt, lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña con ng-

êi [12], [30].

Héi nghÞ thîng ®Ønh vÒ tr¸i ®Êt n¨m 1992 tæ chøc t¹i Riode

Janeiro n¨m 1992 ®a ra ®Þnh nghÜa v¾n t¾t vÒ ph¸t triÓn bÒn vòng

lµ: Ph¸t triÓn nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña thÕ hÖ ngµy nay mµ kh«ng

lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c thÕ hÖ t¬ng lai

[12], [30].

ë ViÖt Nam, quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®· ®îc kh¼ng

®Þnh trong V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX: ”Ph¸t triÓn

nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng trëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn

tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng”. GÇn ®©y, ChÝnh phñ

®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 153/2004/Q§-TTg ngµy 17/8/2004 vÒ

®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam” (Ch¬ng tr×nh

NghÞ sù 21 cña ViÖt Nam) nªu lªn nh÷ng th¸ch thøc mµ ViÖt Nam

®ang ph¶i ®èi mÆt, ®Ò ra nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, c«ng cô

ph¸p luËt vµ nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng u tiªn cÇn thùc hiÖn ®Ó ph¸t

triÓn bÒn v÷ng trong thÕ kû 21. §Þnh híng nµy bao gåm 5 néi dung:

Mét lµ, ph¸t triÓn bÒn v÷ng – con ®êng tÊt yÕu cña ViÖt Nam.

Hai lµ, nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ cÇn u tiªn nh»m ph¸t triÓn bÒn

v÷ng.

Ba lµ, nh÷ng lÜnh vùc x· héi cÇn u tiªn nh»m ph¸t triÓn bÒn

v÷ng.

Bèn lµ, nh÷ng lÜnh vùc sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ

m«i trêng vµ kiÓm so¸t « nhiÔm cÇn u tiªn nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

N¨m lµ, tæ chøc thùc hiÖn ph¸t triÓn bÒn v÷ng [30].

2.2.3 Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn trang tr¹i

Chóng ta biÕt, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i tøc lµ ph¸t triÓn s¶n

xuÊt cña c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n.

§©y lµ ngµnh kinh tÕ ®Æc biÖt, kh¸c víi c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh

kh¸c lµ v×, ®èi tîng s¶n xuÊt lµ c¸c sinh vËt, ®Êt ®ai lµ t liÖu s¶n xuÊt

chñ yÕu, ®Æc biÖt vµ kh«ng thÓ thay thÕ; ®îc ph©n bè trªn mét

kh«ng gian réng lín; s¶n phÈm lµm ra võa ®îc tiªu dïng t¹i chç l¹i võa

trao ®æi trªn thÞ trêng; cung vÒ n«ng s¶n hµng ho¸ vµ cÇu c¸c yÕu tè

®Çu vµo mang tÝnh thêi vô vµ nã cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn c¸c

ngµnh c«ng nghiÖp. Do vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cÇn ph¶i

nghiªn cøu c¸c ®Æc tÝnh trªn tõ ®ã ®Ó cã híng ®Çu t s¶n xuÊt.

Ph¸t triÓn trang tr¹i thÓ hiÖn ë sù gia t¨ng vÒ qui m« trang tr¹i c¶

vÒ bÒ réng vµ bÒ s©u.

Ph¸t triÓn bÒ réng, ®ã lµ sù gia t¨ng vÒ sè lîng trang tr¹i ë mét

vïng, mét quèc gia hay mét ®Þa ph¬ng nµo ®ã. HiÖn nay, BØm S¬n

cßn kho¶ng 1.176 ha ®Êt b»ng, mÆt níc cã kh¶ n¨ng ®a vµo sö dông,

d©n sè gÇn 6 v¹n ngêi vµ nguån lao ®éng ë mét sè huyÖn l©n cËn...

®©y lµ mét trong nh÷ng thuËn lîi cho phÐp ph¸t triÓn trang tr¹i theo bÒ

réng.

Ph¸t triÓn bÒ s©u, cïng víi ph¸t triÓn bÒ réng th× chóng ta ph¸t

triÓn theo chiÒu s©u thÓ hiÖn th«ng qua vÒ qui m« vèn ®Çu t vèn,

®µo t¹o lao ®«ng, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt...

ph¸t triÓn trang tr¹i ph¶i g¾n c«ng nghiÖp chÕ biÕn, cÇn cã sù liªn

kÕt, hîp t¸c gi÷a c¸c cÊp c¸c, ngµnh, c¸c doanh nghiÖp víi chñ trang tr¹i

nh»m ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao nhÊt, ®em l¹i thu nhËp ngµy mét t¨ng

cho ngêi lao ®éng. Ph¸t triÓn nhng kh«ng lµm ph¸ vì m«i trêng sinh

th¸i...

Quan ®iÓm ph¸t triÓn trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n còng nh cña tØnh

lµ, ph¸t triÓn nh»m khai th¸c thÕ m¹nh vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lao ®éng ®Ó

chuyÓn tõ nÒn s¶n xuÊt truyÒn thèng sang s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ híng

®Õn mét nÒn s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n c«ng nghÖ cao,

s¶n phÈm s¹ch, an toµn vµ híng ®Õn xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn trang tr¹i híng

®Õn nhu cÇu thÞ trêng, ph¸t huy lîi thÕ c©y, con cña tõng vïng ®Ó øng

dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh»m ®¹t n¨ng suÊt cao,

chÊt lîng tèt, s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ. Ph¸t

triÓn trang tr¹i ph¶i g¾n kÕt chÆt chÏ víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thÞ tr-

êng tiªu thô, h×nh thµnh c¸c vïng nguyªn liÖu s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung.

Ph¸t triÓn trang tr¹i nh»m n©ng cao gi¸ trÞ trªn mét ha ®Êt canh t¸c, t¹o viÖc

lµm vµ t¨ng thu nhËp cho mét phÇn kh«ng nhá lao ®éng trang tr¹i ë khu

vùc n«ng th«n... gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt

nu«i vµ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

2.3 C¬ së thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn Kinh tÕ trang tr¹i

2.3.1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi

Trªn thÕ giíi, kinh tÕ trang tr¹i ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hµng

tr¨m n¨m nay vµ ®ãng vai trß rÊt quan träng trong sù ph¸t triÓn cña s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp, trong øng dông tiÕn bé kü thuËt vµ thóc ®Èy nhanh

qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong nÒn n«ng nghiÖp hµng

ho¸. Së dÜ nh vËy bëi v×, nã lµ ®¬n vÞ kinh tÕ phï hîp víi n«ng nghiÖp,

n«ng th«n, rÊt c¬ ®éng vµ linh ho¹t, dÔ dµng vît qua nh÷ng khã kh¨n

khi gi¸ c¶ thÞ trêng kh«ng æn ®Þnh.

ë Ch©u ¢u, thÕ kû thø XVIII, chñ nghÜa t b¶n ®· ph¸t triÓn vµ

xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng d©n sè b¾t ®Çu t¨ng nhanh h¬n, ®ång thêi nhu

cÇu n«ng s¶n còng t¨ng, nhng kü thuËt n«ng nghiÖp kh«ng cho phÐp

t¨ng s¶n lîng n«ng nghiÖp, lµm cho gi¸ n«ng s¶n t¨ng. D©n sè t¨ng céng

víi t h÷u ruéng ®Êt ®· dÉn ®Õn ngêi nghÌo ë n«ng th«n t¨ng, gi¸ thuª

nh©n c«ng ë n«ng th«n gi¶m xuèng. Trong ®iÒu kiÖn n«ng nghiÖp lµ

ngµnh s¶n xuÊt cã l·i, c¸c trang tr¹i lín t b¶n chñ nghÜa cã nhiÒu lao

®éng lµm thuª u thÕ h¬n trang tr¹i gia ®×nh. V× thÕ, tõ cuèi thÕ kû

XVIII ®Õn kho¶ng nh÷ng n¨m 1870, quy m« c¸c trang tr¹i lín lªn.

§Õn cuèi thÕ kû XIX, do ngµnh ®êng s¾t vµ tµu thuû ch¹y h¬i n-

íc ph¸t triÓn, lµm cho gi¸ vËn t¶i hµng ho¸ gi¶m, xuÊt hiÖn luång di

d©n tõ Ch©u ¢u sang Ch©u Mü vµ óc ®Ó më réng diÖn tÝch ®Êt

n«ng nghiÖp, thêi kú nµy m¸y n«ng nghiÖp vµ ph©n ho¸ häc ph¸t triÓn

®· thóc ®Èy s¶n lîng n«ng nghiÖp t¨ng nhanh. Tõ ®ã lµm gi¸ n«ng s¶n

gi¶m m¹nh, c¸c trang tr¹i lín mÊt u thÕ vµ thóc ®Èy trang tr¹i gia ®×nh

ph¸t triÓn.

HiÖn nay, nhiÒu chñ trang tr¹i kh«ng sèng t¹i trang tr¹i mµ hä

thuª ngêi qu¶n lý vµ lµm viÖc. Nh ë Mü, trong sè 1.946 ngh×n trang tr¹i

gia ®×nh cã ®Õn 908 ngh×n trang tr¹i (47%) mµ chñ trang tr¹i ho¹t

®éng chñ yÕu ngoµi n«ng nghiÖp [16].

2.3.2 Kinh tÕ trang tr¹i ë mét sè níc trªn thÕ giíi

* Trang tr¹i ë Anh: vµo cuèi thÓ kû XVII, cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ®·

ph¸ bá triÖt ®Ó c¸c b·i ch¨n th¶ gia sóc c«ng vµ c¸c c¬ chÕ cã lîi cho

n«ng d©n nghÌo nªn thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung ruéng ®Êt vµ lµm

ph¸ s¶n c¸c n«ng tr¹i nhá. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2, khi diÖn tÝch

b×nh qu©n mét n«ng tr¹i t¨ng lªn 36 ha nhng c¸c n«ng tr¹i nhá cã diÖn

tÝch díi 5 ha vÉn chiÕm ®a sè.

* Trang tr¹i ë Ph¸p: sau c¸ch m¹ng 1789, ruéng ®Êt cña ®Þa chñ

phong kiÕn ®îc chuyÓn cho n«ng d©n. N¨m 1990, ®· cã tíi 70% trang

tr¹i cã ruéng ®Êt riªng, 30% trang tr¹i ph¶i lÜnh canh mét phÇn hay

toµn bé. Sè trang tr¹i thuÇn n«ng chiÕm kho¶ng 30 ha, mçi gia ®×nh

gåm 2 vî chång vµ 1-2 con, tù canh t¸c b»ng m¸y mãc riªng. Sè lîng

trang tr¹i cã xu híng gi¶m dÇn nhng quy m« trang tr¹i cã xu híng t¨ng

lªn. Cô thÓ n¨m 1082 cã sè lîng gÇn 5,7 triÖu trang tr¹i, qui m« b×nh

5,9 ha/trang tr¹i th× ®Õn n¨m 1978 chØ cã 982 ngh×n trang tr¹i, qui m«

b×nh qu©n t¨ng lªn 24 ha/trang tr¹i. Chøng tá ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh cña trang tr¹i ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ qui m« vµ cã xu híng hîp

t¸c s¶ng xuÊt hµng ho¸ víi qui m« lín ngµy cµng gia t¨ng.

* Trang tr¹i ë Mü: ë Mü, trang tr¹i ph¸t triÓn chËm h¬n c¸c níc

Ch©u ¢u tõ 30- 40 n¨m, ®Õn nay quy m« ®Êt canh t¸c b×nh qu©n mét

trang tr¹i lµ 180 ha. ë ®©y, cã 85% chñ trang tr¹i canh t¸c trªn ®Êt cña

m×nh, chØ cã 15% sè trang tr¹i thuéc c¸c tËp ®oµn n«ng c«ng

nghiÖp, c¸c trang tr¹i gia ®×nh chiÕm ®a sè gåm 2 vî chång vµ 1-2

con. Thêi gian gÇn ®©y, xuÊt hiÖn h×nh thøc trang tr¹i hîp t¸c x·, lo¹i

nµy chiÕm 10-12% ®Êt canh t¸c.

Tõ nh÷ng n¨m 1900 ®Õn n¨m 1935, sè lîng trang tr¹i kh«ng

ngõng t¨ng lªn, nhng tõ n¨m 1940 trë ®i, sè lîng trang tr¹i cã xu híng

gi¶m dÇn, trong ®ã tõ n¨m 1940 ®Õn n¨m 1960 gi¶m tíi 3701 ngh×n

trang tr¹i, nhng xu híng t¨ng vÒ quy m« trang tr¹i ë Mü ph¸t triÓn kh¸

nhanh.

* Trang tr¹i ë Th¸i Lan: trang tr¹i ®ãng vai trß chñ chèt trong viÖc

t¹o ra n«ng s¶n phôc vô tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu. Sè lîng trang

tr¹i gia ®×nh cã 4,5 triÖu trang tr¹i, quy m« ®Êt canh t¸c b×nh qu©n

mét trang tr¹i lµ 5,6 ha, trong ®ã: trang tr¹i cã diÖn tÝch tõ 5 - 10 ha

chiÕm 28%; trang tr¹i cã diÖn tÝch lín h¬n 10 ha chiÕm 14%. N¨m

1980, tæng sè m¸y kÐo cña trang tr¹i cã kho¶ng 460 ngh×n chiÕc, b¶o

®¶m c¬ giíi kh©u lµm ®Êt 60%, c¬ giíi ho¸ trong kh©u chÕ biÕn còng

®îc ph¸t triÓn m¹nh, 84% lµng x· cã ®iÖn phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh

ho¹t.

* Trang tr¹i ë Hµn Quèc: lµ níc bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ,

n¨m 1954 thùc hiÖn c¶i c¸ch ruéng ®Êt, Nhµ níc mua l¹i ®Êt cña chñ

hé cã trªn 3 ha ®Ó b¸n l¹i cho n«ng hé thiÕu ®Êt víi ph¬ng thøc tr¶

dÇn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ hé ph¸t triÓn. Tõ n¨m 1965 - 1971,

tèc ®é n«ng nghiÖp t¨ng 2,5%; tõ n¨m 1971 - 1978, tèc ®é n«ng

nghiÖp t¨ng 6,9%; cã ®Õn 60% diÖn tÝch ®Êt hoang ®îc n«ng hé

khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §Õn n¨m 1975 ®· tù tóc ®îc

nhiÒu l¬ng thùc vµ n«ng s¶n kh¸c, ch¨n nu«i t¨ng 8-10%. C¬ cÊu s¶n

xuÊt chuyÓn dÞch theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸ víi hÖ thèng c©y con,

ngµnh nghÒ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.

 KÕt luËn

Tõ nghiªn cøu kinh tÕ trang tr¹i gia ®×nh ë c¸c níc cã ®iÒu kiÖn

®Þa lý, chÕ ®é x· héi, t×nh h×nh chÝnh trÞ vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ kh¸c

nhau cho thÊy:

- §a sè c¸c níc cã quy m« n«ng tr¹i gia ®×nh kh«ng lín nhng ®·

t¹o ra sè lîng n«ng s¶n lín vµ cã tû suÊt hµng ho¸ cao.

- ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, kinh tÕ tù cÊp, tù tóc cßn chiÕm tû

lÖ ®¸ng kÓ ®ång thêi cã mét bé phËn trong kinh tÕ n«ng hé ®· vµ

®ang chuyÓn sang kinh tÕ trang tr¹i s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy mét t¨ng

lªn.

- ë c¸c níc ph¸t triÓn, thêng ë giai ®o¹n ®Çu cã sè trang tr¹i

nhiÒu vµ quy m« trang tr¹i nhá. Nhng cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng

nghiÖp, sè lîng trang tr¹i gi¶m dÇn vµ quy m« cña trang tr¹i t¨ng lªn,

khèi lîng n«ng s¶n t¨ng nhanh.

- C¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c hé rÊt phong phó vµ ®a

d¹ng , gåm c¶ n«ng - l©m - ng nghiÖp, chÕ biÕn, phi n«ng nghiÖp.

- PhÇn lín c¸c trang tr¹i ®Òu sö dông lao ®éng gia ®×nh lµ

chÝnh, sè lao ®éng thuª kh«ng nhiÒu mµ chØ thuª mang tÝnh thêi vô.

§Êt canh t¸c cña c¸c n«ng tr¹i ®a sè thuéc së h÷u riªng, ®Êt ®i thuª rÊt

Ýt. M¸y mãc, n«ng cô còng chñ yÕu do trang tr¹i bá vèn ra hoÆc

chung nhau mua.

- Chñ trang tr¹i lµ ngêi qu¶n lý, ngêi trùc tiÕp lao ®éng vµ lµ ngêi

kinh doanh nªn cã nhiÒu u thÕ trong s¶n xuÊt cña trang tr¹i.

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trang tr¹i ph¶i tù hîp t¸c víi nhau ®Ó gi¶i

quyÕt dÞch vô ®Çu vµo, ®Çu ra cho trang tr¹i nÕu kh«ng muèn ®Ó t

b¶n bãc lét. §ång thêi, Nhµ níc ph¶i hç trî n«ng d©n b»ng c¸c chÝnh s¸ch

ruéng ®Êt, lao ®éng, ®Çu t tÝn dông, b¶o hé ®Çu vµo vµ ®Çu ra cho

s¶n xuÊt vµ trî cÊp ngµy cµng cao ®Ó n«ng d©n cã ®iÒu kiÖn vµ yªn

t©m ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp [16].

2.3.3 Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi vµ kh¶

n¨ng øng dông ë ViÖt Nam

Tõ thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi chóng ta cã

thÓ ®a ra mét sè nhËn xÐt sau:

Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn lµ tÊt yÕu cña nÒn n«ng nghiÖp

trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸; qu¸ tr×nh nµy ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ

vµo n«ng nghiÖp, ph¸ vì tõng m¶ng kÕt cÊu n«ng nghiÖp truyÒn

thèng, b¾t n«ng nghiÖp ph¶i tõng bíc chuyÓn dÇn sang SXKD hµng

ho¸ phï hîp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp.

KTTT lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt trong

n«ng nghiÖp tá ra phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸, cã nhiÒu lîi

thÕ trong tæ chøc s¶n xuÊt vµ kinh doanh trªn th¬ng trêng ®· nhanh

chãng ph¸t triÓn trªn kh¾p c¸c lôc ®Þa ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t

triÓn, KTTT ®· trë thµnh lùc lîng chñ ®¹o trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

KTTT ë c¸c níc trªn thÕ giíi ph¸t triÓn rÊt ®a d¹ng, cã nhiÒu h×nh

thøc kh¸c nhau, nhng lo¹i h×nh trang tr¹i gia ®×nh lµ h×nh thøc phæ

biÕn nhÊt vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. HiÖu qu¶ SXKD kh«ng hoµn

toµn phô thuéc vµo qui m« ®Êt ®ai, lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã ph¶i g¾n

trang tr¹i víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ dÞch vô ngay t¹i n«ng th«n; båi

dìng, ®µo t¹o chñ trang tr¹i lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng

nhÊt ®èi víi sù thµnh c«ng cña trang tr¹i.

Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng,

Nhµ níc ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch lµm thay ®æi tËn gèc rÔ c¬

chÕ qu¶n lý cò, t¹o m«i trêng thuËn lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng

ho¸ ph¸t triÓn nh khuyÕn khÝch kinh tÕ hé ph¸t triÓn, lµm giµu tõ

SXKD. Mét lo¹t chÝnh s¸ch giao quyÒn tù chñ cho kinh tÕ hé tÊt yÕu

sÏ kÝch thÝch híng dÉn kinh tÕ hé chuyÓn tõ tù cÊp tù tóc sang s¶n

xuÊt hµng ho¸. KTTT ®îc h×nh thµnh vµ tõng bíc ph¸t triÓn tríc hÕt ë

nh÷ng hé s¶n xuÊt, qu¶n lý, kinh doanh giái.

§Ó thùc hiÖn CNH - H§H trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n,

kh«ng thÓ thiÕu ®îc sù hiÖn diÖn cña c¸c lo¹i h×nh c«ng ty, xÝ

nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ cã quy m« võa, lín hoÆc nhá nhng

®Òu cã nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh vÒ nhiÒu mÆt nh khoa häc kü

thuËt & c«ng nghÖ, bé m¸y tæ chøc qu¶n lý… c¸c doanh nghiÖp thùc

sù lµ h¹t nh©n cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña mét vïng n«ng th«n.

C¸c trang tr¹i sÏ cã sù liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp trong

kh©u chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm, nhËn ®îc sù gióp ®ì cña c¸c doanh

nghiÖp vÒ gièng, vèn, vËt t, híng dÉn vÒ kü thuËt trång trät, ch¨n

nu«i… Cã thÓ xem trang tr¹i nh nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt "vÖ tinh” cña

doanh nghiÖp thùc hiÖn mèi quan hÖ liªn kÕt, liªn doanh, hîp ®ång

trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi, cïng ph¸t triÓn. V× vËy, cã thÓ nãi ph¸t

triÓn KTTT lµ yªu cÇu kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh CNH - H§H ë níc ta

hiÖn nay.

2.4 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam

2.4.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam

ë ViÖt Nam còng nh mét sè níc trªn thÕ giíi, qu¸ tr×nh tæ chøc

s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lu«n lu«n tån t¹i song song

hai h×nh thøc ®ã lµ tæ chøc s¶n xuÊt ph©n t¸n vµ tæ chøc s¶n xuÊt

tËp trung.

H×nh thøc tæ chøc ph©n t¸n trong n«ng nghiÖp níc ta tån t¹i tõ l©u

®êi víi quy m« chñ yÕu lµ quy m« hé gia ®×nh víi ®Æc trng c¬ b¶n lµ s¶n

xuÊt tù cÊp tù tóc.

H×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt tËp trung trong n«ng nghiÖp ë ViÖt

Nam ra ®êi tõ rÊt sím, ngay tõ khi chÕ ®é phong kiÕn ph¸t triÓn ë níc

ta. MÆc dï h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt tËp trung ®· ®em l¹i nh÷ng u

thÕ quan träng vÒ kinh tÕ - x· héi, nhng c¸c h×nh thøc nµy vÉn cã

®Æc ®iÓm chung lµ mang nÆng tÝnh tù cÊp tù tóc. Nh÷ng h×nh thøc

tæ chøc s¶n xuÊt tËp trung chÝnh lµ nh÷ng mÇm mèng ban ®Çu cho

sù ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i trong nh÷ng giai ®o¹n sau nµy ë níc ta.

Trong nh÷ng thêi kú lÞch sö cña ®Êt níc, sù ph¸t triÓn trang tr¹i còng

tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau.

* Thêi kú Lý – TrÇn: Nhµ Lý (1009 - 1225) vµ nhµ TrÇn (1226 -

1400) lµ 2 triÒu ®¹i phong kiÕn ph¸t triÓn rÊt thÞnh vîng ë ViÖt Nam.

Nhµ Lý vµ nhµ TrÇn coi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp lµ quèc s¸ch hµng

®Çu. §Êt ®ai cña quèc gia ®îc chia lµm 3 lo¹i víi c¸c kiÓu tæ chøc s¶n

xuÊt ®iÓn h×nh sau ®©y:

- §Êt c«ng lµ ®Êt thuéc vÒ së h÷u cña quèc gia, thêng ®îc giao

cho c¸c lµng x· qu¶n lý. Sau ®ã c¸c lµng x· nµy thêng chia ®Êt c«ng

nµy cho c¸c t¸ ®iÒn canh t¸c, hµng n¨m thu t« vµ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm

®ãng gãp cho nhµ níc Trung ¬ng.

- §Êt t lµ lo¹i ®Êt thuéc vÒ së h÷u cña t nh©n (thêng ®îc gäi lµ

®Þa chñ), trªn lo¹i ®Êt nµy phæ biÕn cã c¸c lo¹i h×nh tæ chøc s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp nh th¸i Êp, ®iÒn trang ®Ó khai khÈn nh÷ng vïng

®Êt míi.

- Ruéng cña nhµ chïa b¾t ®Çu cã tõ thêi Lý vµ ®Æc biÖt tõ thêi

TrÇn, ®¹o phËt ®îc coi lµ quèc ®¹o, triÒu ®×nh t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó

ph¸t triÓn ®¹o phËt. Mçi chïa chiÒn ®Òu ®îc nhµ vua cÊp cho mét

diÖn tÝch nhÊt ®Þnh ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt nu«i sèng c¸c lùc lîng

sèng trong chïa [5].

* Thêi kú Lª - NguyÔn: Nhµ Lª (1428-1778) vµ nhµ NguyÔn

(1802-1884) lµ hai triÒu ®¹i phong kiÕn cã nhiÒu c«ng lao trong viÖc

x©y dùng, ph¸t triÓn ®Êt níc trªn mäi mÆt. Nhµ Lª, chó träng ph¸t

triÓn mét h×nh thøc s¶n xuÊt tËp trung míi ®ã lµ c¸c ®ån ®iÒn, sang

thêi kú nhµ NguyÔn c¸c ®ån ®iÒn ®îc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn rÊt

m¹nh vµ chÝnh hÖ thèng c¸c ®ån ®iÒn nµy ®· gãp phÇn to lín vµo sù

nghiÖp më mang, ph¸t triÓn mäi mÆt cña ®Êt níc.

* Thêi Ph¸p thuéc: N¨m 1858, thùc d©n Ph¸p b¾t ®Çu cuéc x©m l-

îc ViÖt Nam vµ ®· duy tr× ¸ch thùc d©n trong gÇn mét tr¨m n¨m. C¸c

trang tr¹i thêi kú nµy chñ yÕu lµ ®ån ®iÒn cña ngêi Ph¸p. §Õn

31/12/1943, theo sè liÖu thèng kª cña Ph¸p; ngêi Ph¸p chiÕm diÖn tÝch

mét triÖu ha ®Êt trång trªn c¶ níc vµ tæ chøc thµnh 3.928 ®ån ®iÒn chñ

yÕu lµ trång trät vµ ch¨n nu«i; ph¸t triÓn m¹nh lµ ®ån ®iÒn trång c©y

c«ng nghiÖp nh cao su, cµ phª, chÌ trªn qui m« lín vµ ®îc ngêi Ph¸p kinh

doanh tËp trung theo kiÓu ®ån ®iÒn t b¶n chñ nghÜa [5].

* Thêi kú chiÕn tranh gi¶i phãng vµ thèng nhÊt ®Êt níc ®Õn tríc n¨m

1986

Sau n¨m 1954, miÒn B¾c hoµn toµn gi¶i phãng khái ¸ch thùc

d©n Ph¸p, tiÕn lªn x©y dùng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. ë n«ng th«n ®·

tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, tÞch thu ruéng ®Êt cña ®Þa chñ chia

cho n«ng d©n, xo¸ bá chÕ ®é t h÷u vÒ ruéng ®Êt, ®Êt ®ai thuéc së

h÷u toµn d©n. Trong n«ng nghiÖp ph¸t triÓn hîp t¸c x· n«ng nghiÖp vµ

x©y dùng n«ng, l©m trêng quèc doanh.

Cuéc c¸ch m¹ng kh¸ng chiÕn chèng Mü th¾ng lîi, miÒn Nam

hoµn toµn gi¶i phãng, ®Êt níc thèng nhÊt, cïng tiÕn lªn x©y dùng chñ

nghÜa x· héi. Trong giai ®o¹n ®Çu tiªn sau gi¶i phãng, níc ta vÉn duy

tr× chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp

trung, trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ

hîp t¸c x· chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ, c¸c trang tr¹i hÇu nh kh«ng tån t¹i.

* Thêi kú ®æi míi nÒn kinh tÕ

Cho ®Õn nh÷ng n¨m cuèi cña thËp niªn 80 cña thÕ kû 20, §¶ng vµ

Nhµ níc ta ®· thùc hiÖn ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ theo híng x©y

dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã

sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.

Ph¸t triÓn KTTT lµ mét chñ tr¬ng cña §¶ng ®îc h×nh thµnh trong

qu¸ tr×nh t×m tßi, nghiªn cøu ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ ®Êt níc,

trong ®ã cã lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.

§Ó h×nh thµnh vµ kh¼ng ®Þnh híng ®æi míi n«ng nghiÖp vµ

n«ng th«n, trong ®ã cã chñ tr¬ng ph¸t triÓn KTTT, §¶ng ta ®· cã

nh÷ng nghiªn cøu thö nghiÖm ®Ò ra nh÷ng nghÞ quyÕt lµm c¬ së

®Þnh híng cho c¸c ho¹t ®éng cña nhµ níc trong viÖc khuyÕn khÝch

ph¸t triÓn KTTT ë níc ta qua c¸c thêi kú.

TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 1/7/2006, c¶ níc cã 113.730 trang tr¹i, so víi

n¨m 2001 t¨ng 52.713 trang tr¹i (+ 86,39%); trong ®ã, trång c©y hµng n¨m

cã 32.611 trang tr¹i, chiÕm 28,7%; trång c©y l©u n¨m cã 22.918 trang tr¹i,

chiÕm 20,2%; ch¨n nu«i cã 16.708 trang tr¹i, chiÕm 14,7%; l©m nghiÖp cã

2.661 trang tr¹i, chiÕm 2,3%; nu«i trång thuû s¶n cã 34.202 trang tr¹i,

chiÕm 30,1% vµ trang tr¹i SXKD tæng hîp cã 4.630 c¸i, chiÕm 4,1% (xem

b¶ng 2.1 vµ biÓu ®å 2.1).

B¶ng 2.1. Sè lîng trang tr¹i ph©n theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt ë ViÖt Nam

N¨m 2001

So s¸nh 2006/ Sè lîng C¬ cÊu N¨m 2006 Sè lîng C¬ cÊu Lo¹i h×nh trang tr¹i

(trang tr¹i)

(%)

(trang tr¹i)

(%)

2001

61 017 100,00 113 730 100,00 186,39

Tæng sè TT trång c©y hµng 21 754 35,65 32 611 28,67 149,91

16 578 1 761 1 668 17 016 2 240 27,17 2,89 2,73 27,89 3,67 22 918 16 708 2 661 34 202 4 630 20,15 138,24 14,69 948,78 2,34 159,53 30,07 201,00 4,07 206,70 n¨m TT trång c©y l©u n¨m Trang tr¹i ch¨n nu«i Trang tr¹i l©m nghiÖp TT nu«i trång thuû s¶n TT SXKD tæng hîp

Nguån: [6], [22]

Sè lîng trang tr¹i t¨ng nhanh ë tÊt c¶ c¸c vïng trong c¶ níc. §ång

b»ng S«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn lµ nh÷ng vïng tËp

trung sè lîng trang tr¹i nhiÒu nhÊt víi 80.077 trang tr¹i, chiÕm 70,4% sè

trang tr¹i c¶ níc (xem b¶ng 2.2 vµ biÓu ®å 2.2).

Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn gãp phÇn t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu

nhËp cho lao ®éng n«ng th«n.

KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy, c¸c trang tr¹i ®· t¹o viÖc lµm thêng

xuyªn cho gÇn 400 ngh×n lao ®éng, gÊp 1,7 lÇn so víi n¨m 2001. Do

tÝnh chÊt thêi vô cña s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n nªn

ngoµi lao ®éng thêng xuyªn, c¸c trang tr¹i cßn sö dông trªn mét tr¨m

ngµn lao ®éng thêi vô.

Thu nhËp b×nh qu©n mét lao ®éng lµm viÖc thêng xuyªn cña

trang tr¹i lµ 17,5 triÖu ®ång/n¨m cao gÊp trªn 2 lÇn so víi lao ®éng khu

vùc n«ng th«n. Tuy nhiªn, lao ®éng lµm viÖc trong trang tr¹i chñ yÕu

vÉn lµ lao ®éng phæ th«ng, cha qua ®µo t¹o nªn chØ cã kh¶ n¨ng

®¶m nhiÖm nh÷ng c«ng viÖc gi¶n ®¬n nh lµm ®Êt, trång c©y, ch¨n

SXKD tæng hî p 3,67%

SXKD tæng hî p 4,07%

NTTS 27,89%

NTTS 30,07%

Trång c©y hµng n¨m 35,65%

Trång c©y hµng n¨ m 28,67%

L©m nghiÖp 2,73%

Ch¨n nu«i 2,89%

Trång c©y l©u n¨ m 27,17%

L©m nghiÖp 2,34%

Trång c©y l©u n¨ m 20,15%

Ch¨ n nu«i 14,69%

d¾t gia sóc, gia cÇm, chÕ biÕn thøc ¨n…

N¨ m 2006

N¨ m 2001

BiÓu ®å 2.1. C¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i ë ViÖt Nam

§ BSH 3,01%

MN phÝa B¾c 5,47%

B¾c Trung Bé 4,94%

MN phÝa B¾c 4,60%

§ BSH 12,19%

B¾c Trung Bé 5,94%

DH Nam Trung Bé 4,76%

T©y Nguyªn 9,89%

§ B SCL 51,12%

§ «ng Nam Bé 20,82%

§ B SCL 47,85%

§ «ng Nam Bé 14,83%

T©y Nguyªn 7,72%

DH Nam Trung Bé 6,87%

N¨ m 2001

N¨ m 2006

BiÓu ®å 2.2. C¬ cÊu trang tr¹i ph©n theo vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam

Qui m« vèn s¶n xuÊt, kinh doanh cña trang tr¹i t¨ng nhanh do c¸c

chñ trang tr¹i t¨ng vèn ®Çu t më réng s¶n xuÊt, th©m canh c©y trång

vËt nu«i.

T¹i thêi ®iÓm 01/7/2006, tæng vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c

trang tr¹i lµ 29.320 tû ®ång, b×nh qu©n mét trang tr¹i 257,8 triÖu

®ång, t¨ng 122,7 triÖu ®ång so n¨m 2001 (+ 90,8%). Vèn s¶n xuÊt

kinh doanh b×nh qu©n mét trang tr¹i cao nhÊt lµ vïng §«ng Nam Bé

575,5 triÖu ®ång (t¨ng 341,6 triÖu ®ång so n¨m 2001) do cã nhiÒu

trang tr¹i trång c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m; thÊp nhÊt lµ Duyªn

h¶i Nam Trung Bé 144,4 triÖu ®ång do cã nhiÒu trang tr¹i trång c©y

hµng n¨m nªn cÇn Ýt vèn h¬n.

B¶ng 2.2. Sè lîng trang tr¹i ph©n theo c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam

§¬n vÞ tÝnh: trang tr¹i

Vïng

N¨m 2001

N¨m 2002

N¨m 2003

N¨m 2004

N¨m 2006

Tèc ®é t¨ng BQ (%)

110 832

113 730

C¶ níc

61 017

61 787

86 141

13,26

Trung du MN phÝa

3 336

3 373

5 226

5 384

5 226

9,39

B¾c

§B S«ng Hång

1 834

1 939

5 031

8 131

13 863

49,86

B¾c Trung Bé

3 013

3 216

4 842

5 882

6 756

17,53

DH Nam Trung Bé

2 904

2 943

6 509

6 936

7 808

21,87

T©y Nguyªn

6 035

6 223

6 650

9 450

8 785

7,80

§«ng Nam Bé

12 705

12 126

14 938

18 921

16 867

5,83

§B s«ng Cöu Long

31 190

31 967

42 945

56 128

54 425

11,78

Nguån: [6], [22], [23]

Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy

cµng lín, g¾n víi thÞ trêng.

Gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ dÞch vô n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n b¸n

ra n¨m 2006 lµ 18.031 tû ®ång, gÊp 3,6 lÇn so n¨m 2001, b×nh qu©n

1 trang tr¹i 159 triÖu ®ång gÊp 1,9 lÇn, tû suÊt hµng ho¸ lµ 95,2%.

Vïng cã tû suÊt hµng ho¸ cao nhÊt lµ §«ng Nam bé 98,2% vµ thÊp

nhÊt lµ T©y B¾c 89,8% [6].

Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ trang tr¹i giai ®o¹n 2001 –

2006 lµ 13,26%; vïng cã tèc ®é t¨ng cao nhÊt lµ §ång b»ng S«ng

Hång, t¨ng 49,86%/n¨m; thÊp nhÊt lµ vïng §«ng Nam Bé, t¨ng 5,83%

n¨m.

) i

120000

110832

C¶ n í c 113730

¹ r t g n a r t ( g n

î

l

100000

è S

86141

80000

61787

61017

56128

60000

§ B s«ng Cöu Long 54425

42945

40000

31967

31190

18921

20000

§ «ng Nam Bé 16867

14938

12126

12705

§ B S«ng Hång 13863

9450

6650

6223

6035

0 3336 3013 2904 1834

T©y Nguyªn 8785 DHNT Bé 7808 B¾c T.Bé 6756 T.du M N phÝa B¾c 5226 N¨ m

2001

2006

2002

2003

2004

§å thÞ 2.1. Xu híng ph¸t triÓn trang tr¹i ë ViÖt Nam qua c¸c n¨m

Qua ®©y chóng ta thÊy, trang tr¹i cña ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t triÓn

nhanh qua c¸c n¨m vµ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh

chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n. Vïng cã sè

lîng trang tr¹i lín cña c¶ níc lµ §B S«ng Cöu Long, §«ng Nam Bé vµ §B

S«ng Hång; Vïng cã sè lîng trang tr¹i Ýt nhÊt lµ Trung du MN phÝa B¾c

vµ B¾c Trung Bé (xem ®å thÞ 1).

2.4.2 Chñ tr¬ng cña §¶ng vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn

kinh tÕ trang tr¹i

- NghÞ quyÕt 10 - NQ/TW ngµy5/4/1988 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ®æi

míi qu¶n lý n«ng nghiÖp “Nhµ níc... t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i trêng thuËn lîi

cho c¸c thµnh phÇn nµy ph¸t triÓn trång trät, ch¨n nu«i, trång rõng...” [7].

- NghÞ quyÕt 05 - NQ/HNTW ngµy10/6/1993 Héi nghÞ lÇn thø V

Ban chÊp hµnh TW §¶ng kho¸ VII ®· “®Æc biÖt khuyÕn khÝch c¸c

thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t ph¸t triÓn c¸c lo¹i gièng míi cã hiÖu qu¶ kinh

tÕ cao, khai th¸c ®åi nói träc..., x©y dùng c¸c n«ng, l©m, ng tr¹i víi quy

m« thÝch hîp ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp dÞch vô

n«ng th«n tham gia x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, khuyÕn khÝch c¸c nhµ

kinh doanh tõ thµnh thÞ vÒ n«ng th«n lËp nghiÖp” [1].

- NghÞ quyÕt 04 - NQ/HNTW ngµy29/12/1997 vµ Héi nghÞ lÇn

thø IV Ban chÊp hµnh TW §¶ng kho¸ VIII kh¼ng ®Þnh “KTTT víi c¸c

h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau (nhµ níc, tËp thÓ, t nh©n) ®îc ph¸t triÓn

chñ yÕu ®Ó trång c©y dµi ngµy, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc ë nh÷ng n¬i cã

nhiÒu ruéng ®Êt, khuyÕn khÝch viÖc khai ph¸ ®Êt hoang vµo môc

®Ých nµy” [2].

- NghÞ quyÕt 05 - NQ/HNTW ngµy17/10/1998 vµ Héi nghÞ lÇn

thø VI (LÇn 1) Ban chÊp hµnh TW §¶ng kho¸ VIII “Nhµ níc cã chÝnh

s¸ch, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc trang tr¹i gia ®×nh nh c¸c lo¹i

h×nh s¶n xuÊt kh¸c cña kinh tÕ hé gia ®×nh... Nhµ níc hoan nghªnh,

khuyÕn khÝch c¸c chñ trang tr¹i giao kho¸n mét phÇn ®Êt hoang, vên

c©y hoÆc gia sóc cho ngêi lao ®éng..., híng dÉn chñ trang tr¹i ký kÕt

hîp ®ång lao ®éng víi ngêi lao ®éng theo ph¸p luËt trªn c¬ së hai bªn

cïng cã lîi” [3].

- NghÞ quyÕt 03/2000/ NQ - CP ngµy2/2/2000 cña ChÝnh phñ

vÒ KTTT: “Nhµ níc thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t huy kinh tÕ tù

chñ cña hé n«ng d©n, ph¸t triÓn KTTT ®i ®«i víi chuyÓn ®æi HTX cò,

më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c, liªn kÕt SXKD gi÷a c¸c hé n«ng

d©n, c¸c trang tr¹i, c¸c n«ng, l©m trêng quèc doanh, doanh nghiÖp vµ

doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó t¹o ®éng lùc vµ

søc m¹nh tæng hîp cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¸t triÓn... Nhµ níc

hç trî vÒ vèn, khoa häc c«ng nghÖ, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm, x©y

dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c trang tr¹i ph¸t

triÓn bÒn v÷ng...” [10].

Trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c trang

tr¹i. C¨n cø vµo chñ tr¬ng ®æi míi KTTT ®· nªu trªn, thèng nhÊt mét sè

vÊn ®Ò vÒ quan ®iÓm vµ chÝnh s¸ch nh»m t¹o m«i trêng ph¸p lý vµ

®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ KTTT níc ta trong nh÷ng

n¨m tíi.

2.4.3 Xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam

C¸c trang tr¹i ®· ®îc h×nh thµnh ë níc ta trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ

thÞ trêng ®· ®ang vµ sÏ ph¸t triÓn theo c¸c xu híng sau:

- TÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt: Sau khi h×nh thµnh, nh×n chung

c¸c trang tr¹i vÉn diÔn ra qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt nh»m

më réng quy m« s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD. ë nh÷ng n¬i cã

®iÒu kiÖn c¸c trang tr¹i nãi chung vÉn cã xu híng më réng diÖn tÝch

ph¸t triÓn s¶n xuÊt chñ yÕu qua con ®êng khai ph¸ ®Êt hoang ho¸,

nhËn thÇu sö dông ®Êt, thuª ®Êt s¶n xuÊt…

- Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt: Chuyªn m«n ho¸ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó

ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸. Do vËy s¶n xuÊt ngµy cµng ®i vµo

chuyªn m«n ho¸ lµ mét xu híng ph¸t triÓn cña KTTT. Tuy nhiªn, do ®Æc

®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt trang tr¹i

trong nhiÒu trêng hîp cÇn ph¶i kÕt hîp mét c¸ch hîp lý víi ph¸t triÓn ®a

d¹ng ®Ó sö dông ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña trang tr¹i vµ thu

nhËp, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra trong SXKD cña

trang tr¹i do thiªn tai vµ biÕn ®éng cña thÞ trêng n«ng s¶n.

- N©ng cao tr×nh ®é kü thuËt vµ th©m canh ho¸ s¶n xuÊt: Ph¸t

triÓn s¶n xuÊt n«ng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n

xuÊt ®ßi hái ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt vµ th©m

canh s¶n xuÊt lµ c¬ së quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång,

vËt nu«i, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm vµ h¹ gi¸

thµnh s¶n phÈm.

- Hîp t¸c vµ c¹nh tranh: C¸c trang tr¹i muèn SXKD ph¸t triÓn æn

®Þnh vµ ®¹t hiÖu qu¶ th× cïng víi viÖc thùc hiÖn tÝch luü më réng s¶n

xuÊt, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, n©ng cao kü thuËt vµ th©m canh s¶n

xuÊt ph¶i hîp t¸c víi nhau vµ víi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ kh¸c cã liªn

quan tíi ho¹t ®éng SXKD cña trang tr¹i ®Ó gióp cho mçi trang tr¹i gi¶i

quyÕt tèt h¬n nh÷ng vÊn ®Ò cña SXKD mµ mçi trang tr¹i nÕu t¸ch rêi

ra sÏ kh«ng gi¶i quyÕt ®îc hoÆc gi¶i quyÕt kÐm hiÖu qu¶. Cïng víi hîp

t¸c SXKD, mçi trang tr¹i ®ång thêi cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c trang tr¹i,

víi nh÷ng ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ kh¸c cïng SXKD nh÷ng s¶n phÈm

nh cña trang tr¹i ®Ó cã thÓ tiªu thô n«ng s¶n phÈm lµm ra víi gi¸ c¶ hîp

lý, ®¶m b¶o cã l·i, thùc hiÖn tÝch luü vµ më réng s¶n xuÊt.

PhÇn 3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

3.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cña bØm s¬n

3.1.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn

3.1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lÝ

ThÞ x· BØm S¬n ®îc thµnh lËp ngµy 18/12/1981, n»m ë phÝa

B¾c tØnh Thanh Ho¸, c¸ch thµnh phè Thanh Ho¸ 35 km. ThÞ x· BØm

S¬n cã Quèc lé 1A, tuyÕn ®êng s¾t B¾c Nam, tØnh lé 7 ch¹y qua, lµ

cöa ngâ ®Çu mèi giao th«ng, c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i phÝa B¾c cña

tØnh Thanh Ho¸; t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó BØm S¬n giao lu kinh tÕ, lu th«ng

hµng ho¸ thuËn tiÖn víi c¸c tØnh trong c¶ níc. BØm s¬n n»m ë 22018’

®Õn 22020’ vÜ ®é B¾c vµ tõ 105055’ ®Õn 115005’ kinh ®é §«ng. PhÝa

B¾c gi¸p thÞ x· Tam §iÖp – tØnh Ninh B×nh, phÝa T©y Nam vµ phÝa

§«ng gi¸p huyÖn Hµ Trung. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña

tØnh, BØm S¬n lµ mét trong bèn Trung t©m kinh tÕ ®éng lùc cña tØnh

vµ ®ang ®îc u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn [11].

3.1.1.2 §Þa h×nh

BØm S¬n cã diÖn tÝch tù nhiªn 6.701,2 ha, chiÕm 0,6% so víi

diÖn tÝch tù nhiªn cña tØnh. §Þa h×nh chñ yÕu lµ ®åi nói, ®Þa h×nh

hang ®éng ngÇm kast¬ nªn nguån níc nhiÒu nhng khai th¸c sÏ khã

kh¨n tèn kÐm, chÊt lîng níc kÐm cßn ph¶i xö lý khi sö dông, ®©y lµ

yÕu tè h¹n chÕ g©y khã kh¨n khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng,

khu c«ng nghiÖp.

DiÖn tÝch tù nhiªn ®îc chia ra 2 vïng râ rÖt:

- Vïng cã ®Þa h×nh ®åi nói kÐo dµi tõ T©y B¾c ®Õn B¾c §«ng

B¾c víi diÖn tÝch 5.117,81 ha (chiÕm 76,37%); bao gåm phêng B¾c

S¬n, Lam S¬n, §«ng S¬n, Ngäc Tr¹o vµ Ba §×nh. Trong vïng cã c¸c

thung lòng kh¸ b»ng ph¼ng vµ ®åi nói thÊp, nói ®¸ liªn tiÕp nhau, chÊt

lîng ®Êt kh¸ tèt, phÇn lín lµ ®Êt x¸m Feralit (trªn nÒn ®¸ v«i, ®¸ biÕn

chÊt), cã tÇng ®Êt kh¸ dµy.

- Vïng cã ®Þa h×nh b»ng ph¼ng, cã diÖn tÝch 1.583,37 ha

(chiÕm 23,63%), gåm c¸c x· Hµ Lan, Quang Trung; chñ yÕu lµ ®Êt

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: 1.040,29 ha (chiÕm 65,7%) diÖn tÝch ®Êt cña

vïng, b»ng 28,21% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp toµn thÞ x· [14].

3.1.1.3 §iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu

* Thêi tiÕt khÝ hËu: thuéc tiÓu vïng khÝ hËu ®ång b»ng cã

nh÷ng ®Æc trng, khÝ hËu chñ yÕu nh sau:

+ NhiÖt ®é: tæng nhiÖt ®é trong n¨m 8.500 – 8.600 0C, riªng vô

mïa (tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10), chiÕm kho¶ng 60%, biªn ®é nhiÖt tõ

11 – 120C/n¨m, biªn ®é ngµy tõ 6 – 70C, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng 1

tõ 16 – 16,50C, nhiÖt ®é tèi thÊp cha díi 20C, nhiÖt ®é trung b×nh

th¸ng 7 tõ 28 – 290C, nhiÖt ®é tèi cao cha qu¸ 410C.

+ Lîng ma tõ 1.000 – 1.900 mm/n¨m, vô mïa chiÕm kho¶ng 86 –

88%, ph©n bè lîng ma trong n¨m kh«ng ®Òu. Tõ th¸ng 5 – 10, lîng ma

trung b×nh tõ 136 – 245 mm/th¸ng, th¸ng 9 cã lîng ma lín nhÊt, xÊp xØ

400 mm/th¸ng, tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau, lîng ma tõ 20 – 68

mm/th¸ng; thÊp nhÊt tõ th¸ng 1 – 2, xÊp xØ 20 mm/th¸ng.

+ §é Èm kh«ng khÝ trung b×nh tõ 85 – 86%/n¨m, ®é Èm kh«ng

khÝ cao nhÊt lµ vµo th¸ng 3: 90%; thÊp nhÊt lµ c¸c th¸ng 6, 7, 11, 12

kho¶ng 84%.

+ Tèc ®é giã trung b×nh: 1,5 – 1,8m/s, tèc ®é giã m¹nh nhÊt ®o

®îc trong mïa b·o tõ 35 – 40 m/s, giã mïa §«ng B¾c tèc ®é 12 m/s.

+ Tæng bøc x¹ thùc tÕ 116,5 Kclo/cm3, sè ngµy cã n¨ng lîng

trung b×nh kho¶ng 276 – 677 ngµy/n¨m.

* Thuû v¨n: ThÞ x· BØm S¬n n»m trong vïng thuû v¨n s«ng Bëi,

thîng nguån s«ng Ho¹t, nªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:

Lîng ma hµng n¨m 1.600 mm, thêng xuÊt hiÖn dßng ch¶y kiÖt t-

¬ng ®èi sím, thêng vµo trung tuÇn th¸ng 3, dßng ch¶y c¾t s©u, mÆc dï

nguån níc ngÇm phong phó nhng do mùc níc ngÇm thÊp, cho nªn viÖc

khai th¸c nguån níc trong mïa c¹n rÊt khã kh¨n; vÒ mïa lò, do chÞu ¶nh

hëng óng ngËp nÆng nÒ cña s«ng M· nªn tho¸t chËm, thêng x¶y ra vµo

th¸ng 8,9 [11].

3.1.2 §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña thÞ x·

3.1.2.1 T×nh h×nh sö dông nguån tµi nguyªn

* Tµi nguyªn ®Êt:

- HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt 2007

Víi diÖn tÝch tù nhiªn 6.701,2 ha, trong ®ã: DiÖn tÝch ®Êt s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp 3.961,7 ha, chiÕm 59,1% diÖn tÝch tù nhiªn; diÖn

tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp 1.467,3 ha, chiÕm 21,9%; ®Êt cha sö dông

vµ s«ng suèi, nói ®¸: 1.272,2 ha, chiÕm 19,0% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn.

Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra bæ sung lËp b¶n ®å thæ nhìng toµn tØnh

n¨m 2000, BØm S¬n cã hai nhãm ®Êt chÝnh ®ã lµ ®Êt phï sa vµ ®Êt

x¸m, cô thÓ nh sau:

+ §Êt phï sa: 999,22 ha; trong ®ã ®Êt phï sa chua gl©y nÆng

n»m ë 6 vïng ®Þa h×nh thÊp tròng cã diÖn tÝch 126,26 ha, ph©n bè ë

c¸c x· Hµ Lan, Quang Trung, phï hîp víi ph¸t triÓn trång lóa vµ nu«i

trång thuû s¶n.

§Êt phï sa biÕn ®æi gl©y n«ng cã diÖn tÝch 872,96 ha, ph©n

bè ë c¸c ®Þa h×nh vµn, vµn cao, thuËn lîi cho viÖc trång lóa, mµu vµ

c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m vµ cã kh¶ n¨ng t¨ng vô cao.

+ DiÖn tÝch ®Êt x¸m 4.193,93 ha, gåm c¸c lo¹i ®Êt x¸m feralit ®¸

lÉn n«ng 3535,86 ha vµ ®Êt x¸m feralit ®¸ lÉn s©u 658,07 ha. §é dµy

tÇng ®Êt kh¸ thuËn lîi cho c©y c«ng nghiÖp ng¾n vµ dµi ngµy ph¸t

 Thùc tr¹ng sö dông ®Êt cña thÞ x· BØm S¬n

triÓn.

- §Êt n«ng nghiÖp: tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp n¨m 2007

lµ 3.961,7 ha (chiÕm 59,1% tæng diÖn tÝch tù nhiªn), gi¶m b×nh

qu©n hµng n¨m giai ®o¹n 2005-2007 lµ 0,28%. Trong ®ã, diÖn tÝch

®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng cã xu híng gi¶m, tõ 2.526,4 ha n¨m

2005 xuèng 2.354,7 ha n¨m 2007; b×nh qu©n hµng n¨m giai ®o¹n

2005 – 2007 gi¶m 3,46%, trong ®ã nhãm ®Êt trång c©y l©u n¨m gi¶m

m¹nh b×nh qu©n 20,84%/n¨m, do mét sè diÖn tÝch bÞ thu håi chuyÓn

khu c«ng nghiÖp vµ thay vµo ®ã lµ nhãm ®Êt trång c©y hµng n¨m

kh¸c nh mÝa, rau ®Ëu c¸c lo¹i t¨ng 12,78%/n¨m, diÖn tÝch ®Êt trång

lóa gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ 019%/n¨m. §Êt l©m nghiÖp n¨m 2005 cã

1.381,2 ha, ®Õn n¨m 2007 lªn 1.515,6 ha, t¨ng b×nh qu©n 4,75%/n¨m.

DiÖn tÝch ®Êt thuû s¶n còng cã xu híng t¨ng do mét sè diÖn tÝch ®Êt

trång lóa kÐm hiÖu qu¶ chuyÓn sang nu«i c¸ vµ mét sè diÖn tÝch

mÆt níc ®· ®a vµo s¶n xuÊt, b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 9,32% (xem

b¶ng 3.1 vµ biªñ ®å 3.1).

B¶ng 3.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

§¬n vÞ

tÝnh: ha

DiÖn tÝch

Tèc ®é PT (%)

N¨m

2006/

2007/

ChØ tiªu

BQ

2005 6688.

2006 6688.

2007 6701.

2006 100.1

100.0 2005 100.0

* Tæng diÖn tÝch tù nhiªn

9 6 3984.

6 3985.

2 3961.

0 100.0

I. §Êt n«ng nghiÖp

99.40

99.72

4 1 2526.

5 2443.

7 2354.

1. §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

96.71

96.37

96.54

4 1620.

3 1596.

7 1776.

111.9

105.0

- §Êt trång c©y hµng n¨m

98.51

4 1031.

3 1028.

8 1027.

+ §Êt trång lóa

99.70

99.93

99.81

+ §Êt ®ång cá ch¨n nu«i

4 0.0

3 0.0

5 10.2

131.9

112.7

+ §Êt trång c©y h.n¨m kh¸c

589.0

568.0

749.2

96.43

- §Êt trång c©y l©u n¨m

906.0 1381.

847.0 1450.

567.7 1515.

93.49 105.0

0 67.02 104.5

8 79.16 104.7

2. §Êt l©m nghiÖp

0 120.2

5 109.3

3. §Êt nu«i trång thuû s¶n

76.5

92.0

91.4

99.37

4. §Êt lµm muèi

0.0

5. §Êt n«ng nghiÖp kh¸c

0.0 1438.

0.0 1437.

0.0 1467.

102.0

100.9 II. §Êt phi n«ng nghiÖp

99.94 8 1265.

9 1265.

3 1272.

5 100.5

9 100.2

III. §Êt cha sö dông

99.96

7

2 5 101.7

5 100.7

T.®ã: - §Êt b»ng cha sö dông

128.0

127.8

130.0

99.84

4 100.8

9 100.2

- §Êt ®åi nói cha sö dông

95.7

95.3

96.2

99.58

1046.

100.0

9 100.3

3 100.1

- §Êt cã mÆt níc

1042

1170.

1169.

0 1176.

8 100.5

9 100.2

§Ó biÕt ®Êt b»ng, mÆt níc cã kh¶ n¨ng

99.98

Nguån: Phßng Thèng kª BØm S¬n – Niªn gi¸m Thèng kª 2005-2007

[14].

)

%

70.00

.

9 5 9 5

7 5 9 5

2 1 9 5

60.00

( u Ê c ¬ C

50.00

40.00

.

30.00

.

0 5 1 2

1 5 1 2

0 9 1 2

1 9 8 1

2 9 8 1

8 9 8 1

20.00

10.00

0.00

2005

2006

2007 N¨ m

§ Êt n«ng nghiÖp

§ Êt phi n«ng nghiÖp

§ Êt ch- a SD

BiÓu ®å 3.1 C¬ cÊu sö dông ®Êt cña thÞ x· BØm S¬n biÕn ®éng qua c¸c

n¨m

- §Êt phi n«ng nghiÖp: n¨m 2005 tæng diÖn tÝch lµ 1.438,8 ha,

®Õn n¨m 2007 t¨ng lªn 1.467,3 ha (chiÕm 21,9% tæng diÖn tÝch tù

nhiªn), b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 0,99%, nguyªn nh©n t¨ng lªn nh vËy

lµ ®Êt ë, ®Êt lµm nguyªn vËt liÖu ë c¸c khu c«ng nghiÖp, ®Êt trô së...

cã xu h¬ng t¨ng.

- §Êt cha sö dông: trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do kiÓm kª l¹i

b»ng m¸y ®· ph¸t hiÖn ra vµ ®iÒu chØnh diÖn tÝch nªn n¨m 2007

(1.272,2 ha, chiÕm 19,0% tæng diÖn tÝch tù nhiªn), t¨ng h¬n nh÷ng

n¨m tríc tõ 6,5 – 7 ha. §¸ng chó ý ë ®©y diÖn tÝch ®Êt b»ng vµ mÆt

níc n¨m 2007 lµ 1.176,0 ha (chiÕm 92,4% tæng diÖn tÝch ®Êt cha sö

dông). DiÖn tÝch nµy cã thÓ khai th¸c ®a vµo nu«i trång thuû, trång

mÝa, døa vµ c©y l©u n¨m kh¸c ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i, hoÆc mét sè

 TiÒm n¨ng ®Êt ®ai cña thÞ x· BØm S¬n

diÖn tÝch cã thÓ ®a vµo ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp.

Víi sè liÖu hiÖn tr¹ng ®Êt ®ai nªu trªn vµ ®Þnh híng quy ho¹ch

ph¸t triÓn ®« thÞ, quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh, BØm

S¬n sÏ trë thµnh vïng c«ng nghiÖp träng ®iÓm cña tØnh. BØm S¬n cã

®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tríc

m¾t vµ l©u dµi, ®ã lµ kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch c¸c lo¹i ®Êt vÒ

kh«ng gian vµ thêi gian; kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi c¸c lo¹i ®Êt ®ang sö

dông cho nhau ®Ó t¨ng gi¸ trÞ sö dông, kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng suÊt c©y

trång, vËt nu«i trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt ®ang vµ cha sö dông;

kh¶ n¨ng ®a ®Êt cha sö dông vµo c¸c môc ®Ých tuú thuéc vµo vÞ trÝ

ph©n bæ vµ tÝnh chÊt cña ®Êt ®ai.

Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n nhu cÇu sö dông ®Êt ®ai, cã thÓ dù b¸o

nhu cÇu sö dông ®Êt tõ nay ®Õn 2010 vµ n¨m 2020 nh sau:

Tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp: 3.743,81ha, trong ®ã: ®Êt

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 1.779,37 ha, ®Êt l©m nghiÖp 1.582,05 ha, ®Êt

nu«i trång thuû s¶n 193,13 ha; ®Êt phi n«ng nghiÖp 2.297,99 ha vµ

h¬n 1000 ha ®Êt cha sö dông vµ s«ng suèi nói ®¸, ®Æc biÖt lµ ®Êt

b»ng vµ mÆt níc sÏ ®îc sö dông hÕt...[28].

Nh vËy, giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2010 - 2020 cã thÓ ®¸p øng nhu

cÇu ®Êt cho c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc sÏ ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ. §Æc biÖt lµ

ph¸t triÓn trang tr¹i trong khu c«ng nghiÖp sÏ lµ nh÷ng “l¸ phèi xanh” cho

 Tãm l¹i: Nhãm ®Êt n«ng nghiÖp cã sù biÕn ®éng phï hîp víi

sù ph¸t triÓn ®a ngµnh.

t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tthÞ x·; ®Êt lóa c¬ b¶n ®îc æn

®Þnh vÒ diÖn tÝch, nhê ¸p dông c¸c biÖn ph¸p th©m canh, t¨ng vô, sö

dông gièng míi n¨ng suÊt cao. §Êt trång c©y l©u n¨m, ®Êt trång c©y

hµng n¨m kh¸c t¨ng kh¸ lín vÒ diÖn tÝch, tËp trung ë c¸c huyÖn miÒn

nói vµ trung du ®· h×nh thµnh c¸c vïng nguyªn liÖu phôc vô cho c«ng

nghiÖp chÕ biÕn nh: døa, mÝa,... §Êt nu«i trång thuû s¶n t¨ng, ®·

h×nh thµnh c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n ë Quang Trung vµ Hµ Lan,

 Tµi nguyªn níc

nu«i th©m canh vµ bíc ®Çu ®em l¹i hiÖu qu¶.

- Níc mÆt, BØm S¬n cã hÖ thèng s«ng ngßi, ao, hå ng¾n vµ

nhá, nguån níc mÆt nghÌo nµn biÕn ®éng thÊt thêng theo mïa: mïa

ma ngËp óng, mïa kh« thiÕu níc. C¸c suèi nh suèi Sßng, ChÝn GiÕng,

Cæ §am, Khe Gç, Ba Voi, Khe c¹n ®Òu ®æ ra s«ng Ho¹t, qua kªnh

Tam §iÖp. Tæng lu lîng níc vÒ mïa lò 1.685 ngh×n m3 /ngµy, vÒ mïa

kh« 9.513 m3/ngµy. Bªn c¹nh ®ã, BØm S¬n cã nguån níc ngÇm víi tr÷

lîng kh¸ lín, theo kÕt qu¶ th¨m dß cña §oµn §Þa chÊt 47, khu vùc BØm

S¬n cã tr÷ lîng níc ngÇm thuéc cÊp A + B = 41.300 m3/ ngµy, cho

phÐp võa ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, võa ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¸c

ngµnh kh¸c..

3.1.2.2 T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng

- D©n sè trung b×nh cña thÞ x· BØm S¬n n¨m 2007 lµ 58.424 ng-

êi. MËt ®é d©n sè b×nh qu©n lµ 872 ngêi/km2 (tØnh 331 ngêi/km2).

Trong ®ã d©n sè ®« thÞ: 44.276 ngêi, chiÕm 75,8% d©n sè toµn thÞ

x·, d©n sè khu vùc n«ng th«n chØ chiÕm 24,2%; nÕu chia theo giíi

tÝnh th× nam giíi chiÕm 50,6%, n÷ chiÕm 49,4% [13].

- N¨m 2007 tæng sè lao ®éng trong ®é tuæi cña thÞ x· lµ 36.340

ngêi (chiÕm 62,2% tæng d©n sè cña thÞ); trong ®ã, tæng sè lao

®éng cã viÖc lµm toµn thÞ lµ 32.970 ngêi (chiÕm 90,7% sè ngêi trong

®é tuæi cã viÖc lµm), lao ®éng cha cã viÖc lµm lµ 3.370 ngêi.

- C¬ cÊu lao ®éng cã viÖc lµm n¨m 2007 nh sau: lao ®éng

n«ng, l©m, thuû s¶n chiÕm 37,6%; lao ®éng c«ng nghiÖp - x©y dùng

chiÕm 36,2% vµ lao ®éng dÞch vô - th¬ng m¹i chiÕm 26,2%.

- Nguån lao ®éng trÎ rÊt dåi dµo, lao ®éng tõ 18 - 55 tuæi chiÕm

tû träng cao kho¶ng 93,0% sè lao ®éng cã viÖc lµm vµ chiÕm kho¶ng

48,0% d©n sè thÞ x·. Tuy nhiªn, lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n

cßn thÊp míi chØ chiÕm kho¶ng 16,5%; trong ®ã cã tr×nh ®é cao

®¼ng, ®¹i häc trë lªn chiÕm 3,7%.

Trong giai ®o¹n 2005 - 2007, hé n«ng th«n, n«ng nghiÖp cã xu

híng gi¶m, b×nh qu©n gi¶m 2%/n¨m, do c¸c hé chuyÓn ®æi sang c¸c

ngµnh c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i, ®iÒu nµy cho thÊy, trong n«ng th«n,

n«ng nghiÖp ®ang chuyÓn dÞch ®óng híng sang c¸c ngµnh tiÓu thñ

c«ng nghiÖp, dÞch vô vµ mét bé phËn ®· ®i lµm ¨n ë ®« thÞ (xem

b¶ng 3.2).

3.1.2.3 C¬ së h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc, ®êi sèng

C¬ së h¹ tÇng lu«n ®îc ®Çu t, n©ng cÊp trong thêi gian qua

nh»m phôc vô ngµy cµng tèt h¬n cho ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi nãi

chung vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi riªng.

HiÖn nay, m¹ng líi c¬ së h¹ tÇng ®êng, trêng, tr¹m, c¸c khu di tÝch

lÞch sö, m¹ng líi giao th«ng trong trªn ®Þa bµn thÞ x· ngµy cµng ®îc

®Çu t, n©ng cÊp c¶i t¹o vµ tÝnh ®Õn n¨m 2007 trong tæng sè 7 x·, ph-

êng ®Òu ®· cã c¸c c¬ së y tÕ, trêng, tr¹m t¬ng ®èi tèt. Sè hé ®ãi nghÌo

®· ®îc ®Þa ph¬ng quan t©m gióp ®ì nªn tû lÖ nµy gi¶m tõ 9,5% n¨m

2005 xuèng cßn 6,1% n¨m 2007. Sè x·, phêng ®îc c«ng nhËn phæ cËp

THCS 7/7 ®¬n vÞ. C«ng t¸c y tÕ ®îc quan t©m ®óng møc, hiÖn nay sè

x·, phêng ®¹t chuÈn Quèc gia vÒ y tÕ 5/7 ®¬n vÞ; tû lÖ trÎ em díi 5

tuæi suy dinh dìng gi¶m tõ 13% n¨m 2005 xuèng cßn 11% n¨m 2007.

Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi trong n¨m 2007 1.450 USD, t¨ng BQ

hµng n¨m 14,3%.

VÒ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng nh»m phôc vô s¶n xuÊt n«ng

nghiÖp ngµy cµng ®îc quan t©m ®Çu t, gãp phÇn lµm t¨ng s¶n lîng l¬ng

thùc cña thÞ x·.

3.1.2.4 Mét sè chØ tiªu vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tØnh

 VÒ t¨ng trëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ

- Kinh tÕ x· héi BØm S¬n lu«n t¨ng trëng n¨m sau cao h¬n n¨m

tríc. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn ®æi theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸ ®ã lµ: t¨ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp, dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng

n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ.

B¶ng 3.2. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ – x· héi chñ yÕu cña BØm S¬n qua c¸c n¨m

ChØ tiªu

2006

2007

2005

§VT

2006/2005

BQ

Tèc ®é PT (%) 2007/200 6

1. DiÖn tÝch tù nhiªn

66.88

67.01

100.1

100.2

100.0

66.88

Km2

2. D©n sè trung b×nh

57228

58424

101.4

102.1

100.6

56863

Ngêi

3. MËt ®é d©n sè

855.7

871.9

101.3

101.9

100.6

850.2

Ngêi/km2

4. Tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn

7.55

8.76

118.1

116.0

120.2

6.28

5. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng

35600

36340

101.4

102.1

100.7

35370

Ngêi

6. Lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ

31580

32970

103.7

104.4

103.1

30640

Ngêi

a. N«ng, L©m nghiÖp, Thuû s¶n

12310

12390

100.4

100.6

100.2

12280

Ngêi

b. C«ng nghiÖp vµ x©y dùng

11040

11940

106.7

108.2

105.2

10490

Ngêi

c. DÞch vô

8230

8640

104.8

105.0

104.6

7870

Ngêi

7. Lao ®éng khu vùc Nhµ níc

6640

5220

74.6

78.6

70.9

9370

Ngêi

8. Sè ngêi ®îc x¾p xÕp viÖc lµm míi trong n¨m

960

1070

125.4

111.5

141.2

680

Ngêi

9. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi/n¨m

1270

1450

114.3

114.2

114.4

1110

USD

10. S¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t BQ ®Çu ngêi

169.7

145

96.3

85.4

108.5

156.4

Kg/Ngêi

11. Tû lÖ hé nghÌo

7.3

6.1

80.1

83.6

76.8

9.5

x∙, phêng

12. Sè x∙, phêng thuéc diÖn ®ãi nghÌo

x∙, phêng

13. Sè x∙, Phêng ®îc c«ng nhËn phæ cËp THCS

100.0

x∙, phêng

14. Sè x∙, Phêng ®¹t 10 chuÈn Quèc gia vÒ Y tÕ

129.1

125.0

133.3

15. Tû lÖ trÎ em díi 5 tuæi suy dinh dìng

92.0

91.7

92.3

Nguån: Phßng Thèng kª BØm S¬n – Niªn gi¸m Thèng kª 2005-2007.

N¨m 2007, gi¸ trÞ gia t¨ng ®¹t 1.345,3 tû ®ång, t¨ng 1,1% so víi

n¨m 2006; tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ b×nh qu©n giai ®o¹n 2005 – 2007

®¹t: 13,7%, ngµnh th¬ng m¹i dÞch vô cã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cao

nhÊt 38,9%/n¨m, tiÕp ®Õn lµ c«ng nghiÖp – x©y dng t¨ng 10,1% vµ

n«ng nghiÖp t¨ng 4,3%. GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi ®¹t 1.450

USD/n¨m. C¬ cÊu kinh tÕ: c«ng nghiÖp – x©y dùng: 74,4%; th¬ng m¹i

dÞch vô chiÕm 20,1% vµ n«ng l©m thuû s¶n chiÕm 5,5%. S¶n lîng l-

¬ng thùc cã h¹t: 8.468 tÊn (xem b¶ng 3.3 vµ biÓu ®å 3.2).

Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña thÞ ®¹t kh¸ cao, æn ®Þnh vµ qu¸ tr×nh

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chung theo híng phï hîp lµ: t¨ng tû träng

ngµnh c«ng nghiÖp – x©y dùng, dÞch vô; gi¶m dÇn tû träng ngµnh n«ng

nghiÖp.

Thu nhËp vµ ®êi sèng d©n c ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ kh«ng

ngõng n©ng cao. GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi liªn tôc t¨ng trong thêi

gian qua, n¨m 2005 ®¹t 1.110 USD/n¨m, ®Õn n¨m 2007 ®¹t 1.450

USD/n¨m, b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 14,3%.

)

%

90.0

.

6 6 7

80.0

4 4 7

5 3 7

70.0

( u Ê c ¬ C

60.0

50.0

40.0

.

30.0

9 1 2

1 0 2

5 8 1

20.0

.

5 5

10.0

9 4

6 4

0.0

N¨ m

2005

2006

2007

C«ng nghiÖpXD

Th ¬ng m¹ iDV

NLT S

BiÓu ®å 3.2. C¬ cÊu kinh tÕ thÞ x· BØm S¬n qua c¸c n¨m

B¶ng 3.3. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt, GTGT vµ c¬ cÊu kinh tÕ ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

Tèc ®é PT (%)

ChØ tiªu

§VT

2005

2006

2007

2007/200

2006/2005

BQ

6

1. Tæng gi¸ trÞ SX (Gi¸ C§)

Tû ®ång

2969.5

3375.9

3528.5

113.7

104.5

109.0

Trong ®ã: + Gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN XD

Tû ®ång

2660

2967

3037.7

111.5

102.4

106.9

+ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt TM DV

Tû ®ång

232.3

140.3

124.4

132.1

326

405.4

+ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng l©m thuû s¶n

Tû ®ång

77.2

107.4

103.0

105.2

82.9

85.4

2. Gi¸ trÞ gia t¨ng (Gi¸ C§)

Tû ®ång

1040.5

1330.8

1345.3

127.9

101.1

113.7

Trong ®ã: + Gi¸ trÞ gia t¨ng CN XD

1049.7

1058.8

120.2

100.9

110.1

Tû ®ång

873

+ Gi¸ trÞ gia t¨ng TM DV

231.5

239.2

186.7

103.3

138.9

Tû ®ång

124

+ Gi¸ trÞ gia t¨ng n«ng l©m thuû s¶n

Tû ®ång

43.5

49.6

47.3

114.0

95.4

104.3

Nguån: Phßng Thèng kª TX BØm S¬n – Niªn gi¸m Thèng kª 2005-2007.

B¶ng 3.4. Mét sè chØ tiªu vÒ n«ng nghiÖp ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

Tèc ®é PT (%)

ChØ tiªu

2005

2006

2007

§VT

2006/2005

BQ

2007/200 6

1. DiÖn tÝch gieo trång c©y hµng n¨m

3160

2910

2965

92.1

101.9

96.9

2. Lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp

12280

12310

12390

100.2

100.6

100.4

Ngêi

2. Sè hé n«ng th«n, n«ng nghiÖp

5817

5631

5585

96.8

99.2

98.0

Hé

TriÖu

4. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (theo gi¸ 1994)

51930

55000

62220

105.9

113.1

109.5

®ång

TriÖu

Chia ra : Trång trät

37700

38927

43286

103.3

111.2

107.2

®ång

TriÖu

Ch¨n nu«i

13030

14851

17254

114.0

116.2

115.1

®ång

TriÖu

DÞch vô n«ng nghiÖp

1200

1222

1680

101.8

137.5

118.3

®ång

5. S¶n lîng c©y l¬ng thùc cã h¹t

8900

9711

8468

109.1

87.2

97.5

TÊn

Trong ®ã: + Thãc

8464

9462

8053

111.8

85.1

97.5

TÊn

+ Ng«

436

249

415

57.1

166.7

97.6

TÊn

6. Sè lîng gia sóc, gia cÇm

Tr©u

761

755

633

99.2

83.8

91.2

Con

Bß

2605

3836

4127

147.3

107.6

125.9

Con

Lîn

11765

10850

9341

92.2

86.1

89.1

Con

Gia cÇm

1000 Con

150

131

87.3

61.8

73.5

7. S¶n lîng thÞt h¬i xuÊt chuång

TÊn

1387

1555

1810

112.1

116.4

114.2

Trong ®ã: ThÞt lîn h¬i

TÊn

1240

1350

1250

108.9

92.6

100.4

Nguån: Phßng Thèng kª TX BØm S¬n – Niªn gi¸m Thèng kª 2005-2007.

 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp

Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, n«ng nghiÖp thÞ x· BØm S¬n ®· cã

bíc t¨ng trëng kh¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp theo

híng phï hîp.

DiÖn tÝch ®Êt trång c©y hµng n¨m ngµy cµng thu hÑp, tõ 3.160 ha

n¨m 2005 xuèng 2.965 ha n¨m 2007, b×nh qu©n hµng n¨m gi¶m 3,1%. T-

¬ng tù, sè lao ®éng n«ng nghiÖp hµng n¨m gi¶m 0,2%, hé n«ng th«n, n«ng

nghiÖp gi¶m 2% vµ mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh lóa, ng«, tr©u bß, gia

cÇm còng gi¶m do bÞ ¶nh hëng cña dÞch bÖnh... C¬ cÊu trong néi bé

ngµnh n«ng nghiÖp ®· cã sù chuyÓn dÞch theo híng tÝch cùc: gi¶m tû

träng trång trät (tõ 72,6% n¨m 2005 xuèng 70,8% n¨m 2006 vµ ®Õn n¨m

2007 lµ 69,6%); t¨ng tû träng ngµnh ch¨n nu«i (tõ 25,1% n¨m 2005 lªn 27,0%

n¨m 2006, ®Õn n¨m 2007 lªn 27,7%). S¶n xuÊt trång trät vµ ch¨n nu«i ®ang

tõng bíc chuyÓn dÇn tõ ph¬ng thøc s¶n xuÊt truyÒn thèng sang s¶n xuÊt

hµng ho¸ tËp trung g¾n víi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu, ®ång thêi n©ng cao gi¸

trÞ thu nhËp trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, c¸c s¶n phÈm cã n¨ng suÊt

vµ gi¸ trÞ cao nh døa, mÝa, ch¨n nu«i bß, lîn... (xem b¶ng 3.4).

3.1.3 §¸nh gi¸ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi ®Õn ph¸t

triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· BØm S¬n

Qua nghiªn cøu ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña BØm S¬n, chóng

t«i thÊy cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cho ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

nh sau:

 ThuËn lîi:

- Cã nguån tµi nguyªn ®Êt ®åi vµ mÆt níc cha sö dông t¬ng ®èi

lín (hiÖn nay cßn kho¶ng 1.176 ha cã kh¶ n¨ng khai th¸c ®a vµo s¶n

xuÊt) phï hîp cho s¶n xuÊt, n«ng l©m vµ thuû s¶n hµng ho¸ ph¸t triÓn

kinh tÕ trang tr¹i, ®Æc biÖt lµ trång c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶, døa,

mÝa, nu«i bß, gµ, nu«i c¸…

- Lµ khu kinh tÕ ®éng lùc, cöa ngâ phÝa B¾c cña tØnh nªn cã

hÖ thèng ®êng s¾t, ®êng bé thuËn tiÖn cho viÖc lu th«ng trao ®æi

hµng ho¸. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i nh»m chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt

hµng ho¸ víi qui m« lín, võa t¹o thu nhËp, võa lµ l¸ phæi xanh gi÷a vïng

kinh tÕ c«ng nghiÖp s«i ®éng ®Ó b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i.

- Cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng nh quèc lé giao th«ng ®êng s¾t, ®êng

bé, t¹o mét huyÕt m¹ch giao th«ng xuyªn suèt gi÷a c¸c tØnh vµ c¸c vïng trong

tØnh, gÇn nhiÒu c¬ së s¬ chÕ, chÕ biÕn n«ng l©m, thuû s¶n nh Nhµ m¸y

®êng ViÖt §µi, Nhµ m¸y chÕ biÕn hoa qu¶ §ång Giao, … thuËn lîi cho viÖc

tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸.

- Cã hÖ thèng hÖ thèng kªnh t¹o nguån níc tíi tõ s«ng Tam §iÖp

kÐo dµi tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam vµ hÖ thèng níc ngÇm cã tr÷ lîng

lín, thuËn lîi cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp còng nh n«ng nghiÖp vµ nu«i

trång thuû s¶n.

- HiÖn nay tØnh ®· lËp ®îc Quy ho¹ch Tæng thÓ ph¸t triÓn thÞ

x· ®Õn 2015 vµ ®Þnh híng 2020 lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c phêng

x· lËp quy ho¹ch ph¸t triÓn trang tr¹i còng nh c¸c ngµnh kh¸c.

 Khã kh¨n:

- Tuy lµ thÞ x· C«ng nghiÖp, nhng tr×nh ®é d©n trÝ vÉn cßn

thÊp, s¶n xuÊt vÉn mang tÝnh chÊt tù cung tù cÊp, nhá lÎ nªn rÊt khã

kh¨n khi tiÕp cËn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸.

- §iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu lµm ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn qu¸

tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt hiÖn tîng giã ph¬n T©y Nam g©y nãng vµ

kh« h¹n tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 7 g©y khã kh¨n trong s¶n xuÊt n«ng

nghiÖp.

- Thêng xuyªn cã lôt, b·o, lò quÐt, chu kú b×nh qu©n 10 n¨m cã

1 trËn b·o lín lµm thiÖt h¹i nÆng vÒ ngêi vµ cña; ®Æc biÖt c¬n b·o sè

5 n¨m 2007 ®· lµm ngËp níc ë diÖn réng x· Quang Trung, Hµ Lan.

- VÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng do ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh xi

m¨ng, g¹ch… vµ ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i tù ph¸t tríc kia ®Ó l¹i ®ang

cÇn sù quan t©m gi¶i quyÕt cña c¸c ban ngµnh cã liªn quan.

- §Êt ®ai chñ yÕu lµ ®åi, ph©n t¸n g©y ¶nh hëng ®Õn ®Çu t

th©m canh ph¸t triÓn trang tr¹i s¶n xuÊt hµng ho¸.

3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

3.2.1 Ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng

Lµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tîng kinh tÕ x· héi trªn

c¬ së nh×n nhËn, xem xÐt c¸c vÊn ®Ò trong mèi quan hÖ h÷u c¬ g¾n

bã vµ rµng buéc l½n nhau trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Ò tµi

sö dông ph¬ng ph¸p nµy nh»m ®Ó nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a ngêi

x¶n xuÊt víi c¸c hiÖn tîng kinh tÕ ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ

trang tr¹i.

3.2.2 Ph¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö

§©y lµ ph¬ng ph¸p quan träng trong khi nghiªn cøu, v× khi xem

xÐt, ®¸nh gi¸ sù vËt, hiÖn tîng ph¶i coi träng c¸c quan ®iÓm lÞch sö,

c¸c sù vËt hiÖn tîng t¬ng ®ång ®· x¶y ra tríc ®ã. §Ò tµi dïng ph¬ng

ph¸p nµy ®Ó nghiªn cøu sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i nãi

chung vµ trang tr¹i ë BØm S¬n nãi riªng qua tõng giai ®o¹n ®Ó biÕt ®-

îc quy luËt ®éng cña nã, trªn c¬ së ®ã ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t

triÓn kinh tÕ trang tr¹i theo chiÒu réng còng nh bÒ s©u ®Ó chuyªn

m«n ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng c©y trång, vËt nu«i ë c¸c vïng trªn ®Þa bµn

thÞ x·.

3.2.3 Ph¬ng ph¸p cô thÓ

 Thu thËp sè liÖu thø cÊp: - Sö dông c¸c th«ng tin tµi liÖu qua

3.2.3.1 Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu

s¸ch b¸o, t¹p chÝ, niªn gi¸m thèng kª, b¸o c¸o tæng kÕt, c«ng tr×nh vÒ

lÜnh vùc kinh tÕ trang tr¹i ®· ®îc c¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu vµ ®· ®îc c«ng

bè.

- Thu thËp tµi liÖu tõ c¸c c¬ quan §¶ng, Nhµ níc, c¸c tæ chøc,

 Thu thËp sè liÖu s¬ cÊp: - Thu thËp b»ng ph¬ng ph¸p pháng

ban, ngµnh cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu.

vÊn trùc tiÕp qua mÉu phiÕu ®iÒu tra vÒ kinh tÕ trang tr¹i. C¸c trang tr¹i

®iÒu tra cã ®ñ tiªu chÝ theo Th«ng t sè 74/2003/TT-BNN ngµy 4/7/2003

cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, bao gåm c¸c chØ tiªu nh:

lo¹i h×nh s¶n xuÊt chÝnh cña trang tr¹i, tæng sè lao ®éng thêng xuyªn

cña trang tr¹i, diÖn tÝch ®Êt trång c©y hµng n¨m, ®Êt trång c©y l©u n¨m,

®Êt l©m nghiÖp, ®Êt nu«i trång thuû s¶n, tæng sè vèn s¶n xuÊt kinh

doanh, tæng thu tõ s¶n xuÊt kinh doanh, gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ

dÞch vô b¸n ra, thu nhËp tríc thuÕ vµ mét sè c¸c chØ tiªu th«ng tin vÒ chñ

trang tr¹i, n¨m sinh, giíi tÝnh, d©n téc, tr×nh ®é chuyªn m«n cña chñ trang

tr¹i; n¨m thµnh lËp, t×nh h×nh cÊp giÊy chøng nhËn trang tr¹i, m¸y mãc

thiÕt bÞ chñ yÕu cña trang tr¹i, t×nh h×nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin,

chÝ phÝ ®Çu t, lîng hµng ho¸ b¸n ra vµ mét sè c©u hái ®Þnh tÝnh liªn

quan vÒ më réng quy m«, nh÷ng khã kh¨n chñ yÕu vµ nguyÖn väng cña

chñ trang tr¹i vÒ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc...

 Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra

Chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra theo ph¬ng ph¸p chän mÉu 30

trang tr¹i ®¹i diÖn cho c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i (gåm 13 trang tr¹i trång

c©y hµng n¨m, 5 trang tr¹i trång c©y l©u n¨m, 3 trang tr¹i ch¨n nu«i, 3

trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n vµ 6 trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng

hîp), trªn ®Þa bµn thÞ x· ®Ó ®iÒu tra trùc tiÕp theo phiÕu ®iÒu tra.

 Ph¬ng ph¸p ph©n tæ: Ph¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó ph©n tæ theo,

3.2.3.2 Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu

lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña trang tr¹i, theo quy m« vÒ vèn, diÖn tÝch, lao

®éng, tr×nh ®é chñ trang tr¹i... Trong nghiªn cøu, chóng t«i ph©n tæ lo¹i

h×nh s¶n xuÊt cña trang tr¹i theo híng dÉn cña Tæng côc Thèng kª vµ

Bé N«ng nghiÖp & ph¸t triÓn N«ng th«n, gåm cã 6 lo¹i h×nh s¶n xuÊt

chÝnh bao gåm: trang tr¹i trång c©y hµng n¨m (chuyªn trång mÝa, s¾n,

lóa, rau…); trang tr¹i trång c©y l©u n¨m (chuyªn trång v¶i, nh·n, døa,

cam, quýt…); trang tr¹i ch¨n nu«i (gµ, vÞt, lîn, tr©u, bß, dª, thá…); trang

tr¹i l©m nghiÖp (trång c©y l©m nghiÖp nh b¹ch ®µn, keo, luång,

quÕ…); trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n (t«m cµng xanh, c¸…) vµ trang tr¹i

s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp (kÕt hîp hai ®Õn ba lo¹i c©y trång vËt

nu«i cña c¸c lo¹i h×nh trªn mµ ®¹t gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ 40 triÖu ®ång/n¨m

 Ph¬ng ph¸p thèng kª m« t¶: Sau khi thu thËp sè liÖu, tiÕn

trë lªn).

hµnh ph©n tæ thèng kª vµ tæng hîp, tÝnh to¸n c¸c lo¹i chØ sè tuyÖt

®èi, t¬ng ®èi, sè b×nh qu©n. Trªn c¬ së ®ã m« t¶ quy m« vµ sù biÕn

 Ph¬ng ph¸p so s¸nh: §©y lµ ph¬ng ph¸p ®îc sö dông réng r·i

®éng cña c¸c hiÖn tîng, qu¸ tr×nh còng nh ®Æc trng cña chóng.

®Ó ph©n tÝch c¸c hiÖn tîng kinh tÕ x· héi mang tÝnh ®ång nhÊt gi÷a

hiÖn tîng nµy víi hiÖn tîng kh¸c, gi÷a kú b¸o c¸o víi kú gèc, gi÷a lo¹i

h×nh nµy víi lo¹i h×nh kh¸c...

3.2.3.3 Ph¬ng ph¸p chuyªn gia, chuyªn kh¶o

Hái ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc ph¸t triÓn trang tr¹i

vµ tham kh¶o nh÷ng ý kiÕn, kinh nghiÖm cña c¸c chñ trang tr¹i ®iÓn

h×nh cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.

3.2.3.4 Ph¬ng ph¸p dù b¸o

Th«ng tin sö dông trong dù b¸o thèng kª thêng lµ d·y sè thêi gian,

tøc lµ dùa vµo sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng vµ yÕu tè t¸c ®éng ë thêi

gian ®· qua.

Trªn c¬ së sè liÖu thu thËp ®îc trong nhiÒu n¨m, b»ng c¸c ph¬ng

ph¸p ®¬n gi¶n nh: lîng t¨ng tuyÖt ®èi b×nh qu©n, tèc ®é ph¸t triÓn

b×nh qu©n, ph¬ng ph¸p håi quy... gióp chóng ta dù b¸o t×nh h×nh ph¸t

triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®Õn n¨m 2010 cña thÞ x·.

3.2.3.5 HÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch

 C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang

tr¹i

+ Theo thµnh phÇn xuÊt th©n cña chñ trang tr¹i, quy m« diÖn

tÝch, quy m« vèn s¶n xuÊt, lao ®éng, ®Êt ®ai, chi phÝ s¶n xuÊt, c¬

cÊu vèn, gi¸ trÞ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng hãa b¸n ra, thu nhËp

cña trang tr¹i vµ c¸c chØ tiªu cã liªn quan.

+ Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO): GO = ΣQi.Pi

Trong ®ã: Qi lµ khèi lîng s¶n phÈm lo¹i i

Pi lµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm lo¹i i

+ Chi phÝ trung gian (IC): IC = ΣCj.Pj

Trong ®ã: Cj lµ khèi lîng ®Çu vµo thø j

Pj lµ ®¬n gi¸ khèi lîng ®Çu vµo thø j

+ Gi¸ trÞ gia t¨ng (VA): VA = gi¸ trÞ s¶n xuÊt - chi phÝ trung

gian

+ Thu nhËp hçn hîp (MI): MI = gi¸ trÞ gia t¨ng - chi phÝ khÊu

hao - thuÕ - l·i vay vµ tiÒn thuª, thÇu ®Êt.

+ Tû suÊt s¶n phÈm hµng hãa = Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng

hãa cña trang tr¹i/ tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ra cña trang tr¹i.

 HiÖu qu¶ sö dông ®Êt

+ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt/1 ®¬n vÞ diÖn tÝch

+ Gi¸ trÞ gia t¨ng/1 ®¬n vÞ diÖn tÝch

+ Chi phÝ trung gian/1 ®¬n vÞ diÖn tÝch

+ Thu nhËp hçn hîp/1 ®¬n vÞ diÖn tÝch

+ Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng hãa/1 ®¬n vÞ diÖn tÝch

 HiÖu qu¶ sö dông chi phÝ trung gian

+ Gi¸ trÞ s¶n xuÊt/®ång chi phÝ trung gian

+ Gi¸ trÞ gia t¨ng/®ång chi phÝ trung gian

+ Thu nhËp hçn hîp/®ång chi phÝ trung gian

+ Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng hãa/®ång chi phÝ trung gian

 HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng

Gi¸ trÞ s¶n xuÊt, gi¸ trÞ gia t¨ng, thu nhËp hçn hîp, gi¸ trÞ s¶n

phÈm hµng hãa/lao ®éng.

PhÇn 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu

4.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë bØm s¬n

Kinh tÕ trang tr¹i ë thÞ x· BØm S¬n tuy míi h×nh thµnh trong

nh÷ng n¨m ®æi míi cïng víi nhiÒu ®Þa ph¬ng trong tØnh, nhng bíc

®Çu còng ®· ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, qui m« vµ

hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. §Õn n¨m 2001 m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i cña

thÞ x· míi cã 37 trang tr¹i vµ ®Õn n¨m 2007 cã 109 trang tr¹i. Trªn c¬

së c¸c NghÞ quyÕt cña Ban Thêng vô TØnh uû (kho¸ XIV) ban hµnh

NghÞ quyÕt sè 07 NQ/TU ngµy 02/06/1999 vÒ khuyÕn khÝch ph¸t

triÓn kinh tÕ trang tr¹i; tiÕp ®Õn lµ c¸c NghÞ quyÕt cña Trung ¬ng vÒ

ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. C¸c NghÞ quyÕt, chñ tr¬ng liªn quan ®Õn

ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ph¸t

triÓn kinh tÕ trang tr¹i nh NghÞ quyÕt 06-NQ/TU cña Ban chÊp hµnh

TØnh uû (kho¸ XV) vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm giai ®o¹n

2003-2010. UBND tØnh ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 2481/2004/Q§-UB vÒ

chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thuû s¶n; QuyÕt ®Þnh

4100/2005/Q§-UBND vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t ®èi víi c¸c

c«ng tr×nh cÊp huyÖn qu¶n lý, theo ®ã lµ chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t kÕt

cÊu h¹ tÇng c¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng thuû s¶n; QuyÕt ®Þnh

4101/2005/Q§-UBND vÒ ban hµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch

ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung giai ®o¹n 2006-2010… Trªn tinh thÇn

®ã, thÞ x· ®· chØ ®¹o c¸c cÊp c¸c ngµnh quy ho¹ch c¸c vïng s¶n xuÊt

tËp trung ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶, døa, mÝa vµ ch¨n nu«i, nu«i trång

thuû s¶n...

Lµ ®¬n vÞ cã nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng... lµ ®iÒu

kiÖn ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

HiÖn nay, trªn ®Þa bµn thÞ x· gåm c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i: trang

tr¹i trång c©y hµng n¨m; trang tr¹i trång c©y l©u n¨m; trang tr¹i ch¨n

nu«i; trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n vµ trang tr¹i SXKD tæng hîp.

TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2007, thÞ x· cã 109 trang tr¹i (chiÕm 3,2%

sè trang tr¹i trong tØnh), t¨ng 72 trang tr¹i so víi n¨m 2001 vµ t¨ng 19

trang tr¹i so víi n¨m 2005; trong ®ã, trang tr¹i trång c©y hµng n¨m

chiÕm 44,0%; trang tr¹i trång c©y l©u n¨m chiÕm 15,6%; trang tr¹i

ch¨n nu«i 11,0%; trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n 8,3% vµ trang tr¹i s¶n

xuÊt kinh doanh tæng hîp chiÕm 21,1% (xem b¶ng 4.1 vµ biÓu ®å

4.1). Trang tr¹i ®· gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho 384 lao ®éng vµ ®·

khai th¸c, sö dông 485 ha ®Êt c¸c lo¹i; huy ®éng ®îc 29.710 triÖu

®ång vèn ®Çu t SXKD cña trang tr¹i vµ trong mét n¨m thu tõ n«ng,

l©m nghiÖp & thuû s¶n (NLTS) lµ 11.457 triÖu ®ång, thu ®îc 10.025

triÖu ®ång tõ gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ dÞch vô NLTS b¸n ra [4], [24].

HiÖn nay, phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i víi sè lîng lín vµ

cã tèc ®é t¨ng nhanh nhÊt lµ ë c¸c x·, phêng nh B¾c S¬n, Ba §×nh,

Ngäc Tr¹o, Quang Trung vµ §«ng S¬n...

Qua nghiªn cøu chóng t«i thÊy, xu híng ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c

lo¹i h×nh vµ nhanh vÒ sè lîng trong nh÷ng n¨m qua lµ lo¹i h×nh trang

tr¹i ch¨n nu«i, m« h×nh nµy ®ang ph¸t triÓn tèt ë c¸c x·, phêng, ®iÓn

h×nh lµ ch¨n nu«i lîn, ch¨n nu«i bß sinh s¶n vµ trång c©y ¨n qu¶....

ThÞ x· BØm S¬n cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t cô thÓ,

trªn c¬ së quy ho¹ch tæng thÓ ®· ®îc tØnh phª duyÖt, tõ ®ã quy ho¹ch

chi tiÕt vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp dùa trªn thÕ m¹nh cña tõng x·, ph-

êng nh»m khai th¸c triÖt ®Ó nguån tµi nguyªn nh ®Êt ®ai, lao ®éng...

nh»m t¹o ra c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n hãa vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm

hµng hãa lín, kh«ng nh÷ng ®¸p øng tiªu dïng trong níc mµ cßn híng tíi

xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã cÇn khai th¸c triÖt ®Ó diÖn tÝch ®Êt cã kh¶

n¨ng th©m canh nh»m phñ xanh ®Êt chèng ®åi nói träc, t¹o c©n b»ng

hÖ sinh th¸i.

B¶ng 4.1. Sè lîng c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i cña thÞ x· biÕn ®éng qua c¸c

n¨m

Sè

Sè lîng (Tr.tr¹i)

Tèc ®é ph¸t triÓn (%)

DiÔn gi¶i

TT

N¨m 2005

N¨m 2006

N¨m 2007

2006 /2005

2007 /2006

BQ 2005- 2007

*

Tæng sè trang tr¹i

121.1

100.0

110.1

109

90

1. Trång c©y hµng n¨m

136.1

98.0

115.5

2. Trång c©y l©u n¨m

145.5

106.3

124.3

3. Ch¨n nu«i

109.1

100.0

104.4

L©m nghiÖp

5. Nu«i trång thuû s¶n

100.0

6. SXKD tæng hîp

109.5

100.0

104.7

Nguån: [4], [13], [14]

)

%

( i

50.00

5 9 4 4

4 0 4 4

45.00

0 0 0 4

40.00

35.00

¹ r t g n a r t h ×n h

i

30.00

¹ o

4 3 3 2

25.00

l

0 1 1 2

20.00

9 5 5 1

8 6 4 1

15.00

2 2 2 1

u Ê c ¬ C

1 0 1 1

0 0 0 1

6 2 8

10.00

5.00

2 2 2

0 0 0

0.00

2005

2006

2007 N¨ m

Trång c©y hµng n¨ m

Trång c©y l©u n¨ m

Ch¨ n nu«i

L©m nghiÖp

Nu«i trång thuû s¶n

SXKD tæng hî p

BiÓu ®å 4.1. C¬ cÊu lo¹i h×nh trang tr¹i cña thÞ x· BØm S¬n qua c¸c n¨m

4.2 T×nh h×nh c¬ b¶n vµ mét sè yÕu tè S¶n XuÊt chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn Kinh

tÕ trang tr¹i

4.2.1 Mét sè th«ng tin chung vÒ chñ trang tr¹i

HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh phô thuéc chñ yÕu vµo tr×nh ®é

cña chñ trang tr¹i bëi chñ trang tr¹i lµ ngêi quyÕt ®Þnh viÖc cã lµm

trang tr¹i hay kh«ng, chän híng s¶n xuÊt kinh doanh nh thÕ nµo, lùa

chän ®Çu vµo vµ quyÕt ®Þnh ®Çu ra lµm sao cho hîp lý lµ c¶ mét vÊn

®Ò khã kh¨n. Bëi vËy, tr×nh ®é cña chñ trang tr¹i, chÊt lîng lao ®éng,

thµnh phÇn còng nh giíi tÝnh cña chñ trang tr¹i, lµ mét trong nh÷ng

nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña trang tr¹i. Qua nghiªn cøu

chóng t«i thÊy, sè chñ trang tr¹i lµ nam giíi chiÕm tû lÖ cao (93,5%) h¬n

so víi n÷ giíi (6,5%). §iÒu nµy cho thÊy, vai trß cña ngêi nam giíi trong

trang tr¹i lµ rÊt quan träng, hä võa lµ chñ gia ®×nh vµ còng lµ ngêi d¸m

nghÜ d¸m lµm ®Ó t¹o ra kinh tÕ cho gia ®×nh còng nh cho x· héi.

VÒ thµnh phÇn, chñ trang tr¹i lµ n«ng d©n hiÖn nay vÉn chiÕm tû

lÖ cao (chiÕm 84,6%) h¬n so víi sè chñ trang tr¹i lµ c¸n bé, c«ng chøc

(chiÕm 15,4%)

VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n cña chñ trang tr¹i, nh×n chung ®Òu

t¨ng, chØ riªng chñ trang tr¹i cã tr×nh ®é s¬ cÊp gi¶m b×nh qu©n n¨m

1,34%, chñ trang tr¹i kh«ng cã CMKT chiÕm ®a sè, tíi 77,9%, cã tr×nh

®é s¬ cÊp chiÕm 8,9% vµ chñ trang tr¹i cã tr×nh ®é tõ trung cÊp trë lªn

chØ chiÕm h¬n 12%.

ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn KTTT toµn thÞ x· ®¹t 65% (trong

khi ®ã cña tØnh chØ cÊp ®¹t 42,4%; nh÷ng ®¬n vÞ triÓn khai cÊp

GCN KTTT tèt nh Ba §×nh, B¾c S¬n, Hµ Lan, Quang Trung... ViÖc

cÊp GCN KTTT nµy ®îc th«ng qua kiÓm tra, thÈm ®Þnh cña phßng

Thèng kª vµ phßng N«ng nghiÖp thÞ x· vµ ®îc tiÕn hµnh hµng n¨m.

Trang tr¹i ®îc cÊp GCN KTTT sÏ lµ c¬ së ®Ó c¸c Ng©n hµng cho vay

vèn phôc vô SXKD víi møc b×nh qu©n tõ 30 - 100 triÖu ®ång/trang

tr¹i.

Qua ®©y chóng t«i thÊy, phÇn lín chñ trang tr¹i lµ nam giíi, lµ

n«ng d©n vµ chñ trang tr¹i kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n chiÕm ®a

sè; ph¸t triÓn trang tr¹i nh hiÖn nay tuy gi¶i quyÕt ®îc c«ng ¨n viÖc

lµm cho ngêi lao ®éng vÒ mÆt x· héi, diÖn tÝch ®Êt trèng ®åi nói

träc dÇn dÇn ®îc phñ xanh, nhng chóng t«i thÊy tÝnh bÒn v÷ng lµ

kh«ng cao. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ tham gia héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ, víi lùc lîng chñ trang tr¹i cã tr×nh ®é chuyªn

m«n thÊp th× khã cã thÓ tiÕp thu ®îc c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt

øng dông trong s¶n xuÊt kinh doanh th× khã cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi

c¸c quèc gia trªn thÕ giíi.

4.2.2 T×nh h×nh sö dông ®Êt cña trang tr¹i

Tuú thuéc vµo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña trang tr¹i mµ quy m«

vµ c¬ cÊu sö dông ®Êt ®ai cña c¸c trang tr¹i cã sù kh¸c nhau. Do vËy,

quy m« diÖn tÝch ®Êt ®ai cña tõng lo¹i h×nh trang tr¹i còng cã sù kh¸c

nhau.

B¶ng 4.2. T×nh h×nh sö dông ®Êt b×nh qu©n cña 1 trang tr¹i n¨m 2007

§¬n vÞ tÝnh: ha

ChØ tiªu

T.Tr¹i Ch¨n nu«i

T.Tr¹i L©m nghiÖp

T.Tr¹i Trång c©y l©u n¨m

T.Tr¹i SXKD tæng hîp

T.Tr¹i Trång c©y hµng n¨m

T.Tr¹i Nu«i trång thñy s¶n

* DT ®Êt ®ang sö dông

4,3

4,4

3,0

0,0

3,3

6,6

BQ 1 trang tr¹i 1. §Êt trång c©y hµng

2,8

0,3

1,2

0,0

0,5

2,1

n¨m

2. §Êt trång c©y l©u n¨m

0,8

3,3

0,7

0,0

0,1

2,3

3. §Êt l©m nghiÖp

0,6

0,8

0,0

1,5

4. §Êt NTTS

0,1

0,0

0,3

0,0

2,4

0,7

Nguån: §iÒu tra.

Qua nghiªn cøu ë 30 trang tr¹i, chóng t«i thÊy, t×nh h×nh sö

dông ®Êt ®ai cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i n¨m 2007 ®îc thÓ hiÖn qua

sè liÖu b¶ng 4.2.

B×nh qu©n mét trang tr¹i sö dông 4,4 ha ®Êt ®Ó s¶n xuÊt, thÊp

h¬n møc b×nh qu©n chung cña c¶ tØnh (BQ cña tØnh lµ 6,3 ha) vµ

thÊp h¬n BQ chung c¶ níc (n¨m 2006 cã diÖn tÝch 5,8 ha/trang tr¹i).

B×nh qu©n cho mçi lo¹i h×nh trang tr¹i, th× trang tr¹i cã diÖn tÝch cao

nhÊt lµ trang tr¹i SXKD tæng hîp 6,6 ha/trang tr¹i, thÊp h¬n cña tØnh (BQ

lo¹i h×nh nµy cña tØnh 13,4 ha); trang tr¹i ch¨n nu«i vµ nu«i trång thuû

s¶n cã diÖn tÝch b×nh qu©n thÊp nhÊt 3,0 ha vµ víi mçi lo¹i h×nh th× cã

sù kh¸c nhau vÒ diÖn tÝch, ®èi víi ®Êt trång c©y hµng n¨m th× lo¹i h×nh

trang tr¹i trång c©y hµng n¨m vµ trang tr¹i SXKD tæng hîp cã diÖn tÝch

®Êt cao ë c¶ 4 lo¹i ®Êt, ®èi víi diÖn tÝch ®Êt c©y l©u n¨m th× trang tr¹i

c©y l©u n¨m cã diÖn tÝch b×nh qu©n lín nhÊt. Sù chªnh lÖch vÒ diÖn

tÝch ®Êt b×nh qu©n gi÷a tõng lo¹i h×nh lµ t¬ng ®èi lín, ®©y còng lµ

®Æc trng cña mçi lo¹i h×nh.

4.2.3 T×nh h×nh lao ®éng cña trang tr¹i

Lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu vµo quan träng ph¶n ¸nh nguån lùc s¶n

xuÊt cña trang tr¹i, ®ång thêi quy m« vµ c¬ cÊu lao ®éng cho biÕt

tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng sö dông nguån lao ®éng cña tõng trang tr¹i.

T×nh h×nh sö dông lao ®éng cña tõng lo¹i h×nh trang tr¹i ®îc thÓ hiÖn

ë b¶ng 4.3.

Qua nghiªn cøu chóng t«i thÊy, B×nh qu©n 1 trang tr¹i sö dông

3,5 lao ®éng; trong ®ã, trang tr¹i sö dông phÇn lín lµ lao ®éng cña gia

®×nh, chiÕm 62,8%; lao ®éng thuª ngoµi chØ chiÕm 37,2%.

VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n cña lao ®éng, lao ®éng ®· qua ®µo t¹o

tõ trung cÊp trë lªn chØ chiÕm 14,2%; lao ®éng cha qua ®µo t¹o vµ lao

®éng cã tr×nh ®é s¬ cÊp chiÕm tû lÖ lín 85,8%, ®©y lµ mét trong

nh÷ng tån mµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn ph¶i xem xÐt ®Ó hç trî ®µo

t¹o cho c¸c trang tr¹i.

Sè lao ®éng b×nh qu©n mét trang tr¹i ë lo¹i h×nh trang tr¹i trång

c©y hµng n¨m lµ 3,8 lao ®éng/trang tr¹i, tiÕp ®Õn lµ trang tr¹i SXKD

tæng hîp vµ nu«i trång thuû s¶n 3,4 lao ®éng/trang tr¹i, trang tr¹i ch¨n

nu«i sö dông Ýt lao ®éng nhÊt, b×nh qu©n 2,8 lao ®éng/trang tr¹i.

Nguyªn nh©n trang tr¹i trång c©y hµng n¨m vµ trang tr¹i SXKD tæng

hîp sö dông nhiÒu lao ®éng lµ v× lo¹i h×nh nµy cã qui m« diÖn tÝch

lín, mµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mang tÝnh thêi vô vµ c©y trång chñ

yÕu ë ®©y lµ c©y mÝa, c©y døa, … ngoµi lao ®éng cña chñ trang tr¹i,

th× trang tr¹i cÇn ph¶i thuª lao ®éng ®Ó thu ho¹ch, ch¨m sãc…

B¶ng 4.3. T×nh h×nh sö dông lao ®éng BQ cña 1 trang tr¹i n¨m 2007

ChØ tiªu

Sè lîng C¬ cÊu

(ngêi) (%)

3,5 100,0

2,2 1,3 62,8 37,2

Lao ®éng BQ 1 trang tr¹i * Chia theo nguån sö dông lao ®éng - Lao ®éng gia ®×nh - Lao ®éng thuª ngoµi * Chia theo tr×nh ®é chuyªn m«n - Lao ®éng cha qua ®µo t¹o - Lao ®éng cã tr×nh ®é s¬ cÊp - L§ cã tr×nh ®é trung cÊp, cao ®¼ng - L§ cã tr×nh ®é ®¹i häc trë lªn 2,7 0,3 0,4 0,1 77,2 8,6 11,4 2,8

Nguån: §iÒu tra.

Thu nhËp b×nh qu©n mét lao ®éng thuª thêng xuyªn thêng ë møc

500 ®Õn mét triÖu ®ång/th¸ng. L§ thuª thêi vô thêng cã møc thu nhËp

thÊp h¬n tõ 20-35 ngµn ®ång/ngµy, sè lao ®éng nµy thêng lµ lao ®éng

phæ th«ng cha qua ®µo.

4.2.4 T×nh h×nh sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ chñ yÕu cña trang tr¹i

M¸y mãc, thiÕt bÞ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng tiÖn, c«ng cô s¶n

xuÊt kinh doanh cã vai trß quan träng sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña trang

tr¹i.

Bëi v×, ngoµi yÕu tè lao ®éng, vèn, ®Êt ®ai…, cÇn ph¶i cã c¸c

c«ng cô s¶n xuÊt; nÕu c«ng cô tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®a vµo s¶n xuÊt th×

chi phÝ gi¶m vµ hiÖu qu¶ mang l¹i sÏ cao, t liÖu s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn

ë b¶ng 4.4.

B¶ng 4.4. T×nh h×nh m¸y mãc, thiÕt bÞ chñ yÕu b×nh qu©n 1 trang tr¹i

+ M¸y kÐo nhá (tõ 12 CV trë xuèng)

0,07

M¸y mãc, thiÕt bÞ Sè lîng (c¸i)

+ M¸y ph¸t ®éng c¬ ch¹y x¨ng, dÇu diezen

0,07

+ M¸y ph¸t ®iÖn

0,05

+ M¸y tuèt lóa cã ®éng c¬

0,07

+ M¸y chÕ biÕn l¬ng thùc (xay x¸t, ®¸nh bãng..)

0,07

+ M¸y b¬m níc dïng cho s¶n xuÊt NLTS

0,35

+ M¸y chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc (nghiÒn, trén...)

0,06

Nguån: §iÒu tra.

Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra chóng t«i thÊy, trong tæng sè 30 trang tr¹i

th× b×nh qu©n 1 trang tr¹i cã 0,07 m¸y kÐo nhá (tõ 12 CV trë xuèng);

0,05 m¸y ph¸t ®iÖn; 0,07 m¸y tuèt lóa cã ®éng c¬; 0,07 m¸y chÕ biÕn l-

¬ng thùc; 0,35 m¸y b¬m níc dïng cho s¶n xuÊt n«ng l©m thñy s¶n; 0,06

m¸y chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc…

4.2.5 T×nh h×nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cña trang tr¹i

Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c«ng nghÖ th«ng tin cã vai trß quan

träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc

n«ng nghiÖp, khi mµ c¸c trang tr¹i ®ang cã xu híng s¶n xuÊt hµng hãa

víi qui m« lín. §èi víi BØm S¬n, trong tæng sè 30 trang tr¹i ®iÒu tra th×

cha cã trang tr¹i nµo sö dông m¸y vi tÝnh, th tÝn ®iÖn tö,… phôc vô

s¶n xuÊt. §iÒu nµy cho thÊy, c¸c trang tr¹i hiÖn nay cha quan t©m

®Õn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo s¶n xuÊt. §©y còng lµ mét

trong nh÷ng khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i khi chóng ta ®·

héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ….

4.2.6 T×nh h×nh sö dông vèn cña trang tr¹i ë BØm S¬n

B¶ng 4.5. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh b×nh qu©n mét trang tr¹i

§¬n vÞ tÝnh:

triÖu ®ång

B×nh qu©n cña lo¹i h×nh trang tr¹i

ChØ tiªu

NTTS

Ch¨n nu«i

B×nh qu©n chung

C©y hµng n¨m

C©y l©u n¨m

SXKD tæng hîp

1. Tæng vèn §T ®Õn n¨m 2007

145,0

83,5

135,5

171,8

168,6

262,5

104,8

61,9

93,5

122,7

110,4

196,8

- Vèn tù cã

35,2

19,0

35,7

42,7

50,7

58,0

- Vèn vay

+ Tr.®ã Vèn vay ng©n hµng

21,7

14,4

27,5

27,6

25,1

43,1

- Vèn kh¸c

5,0

2,6

6,3

6,4

7,5

7,7

2. Vèn §T thùc hiÖn n¨m 2007

40,1

21,9

24,5

55,2

50,6

79,9

A. Ph©n theo nguån vèn

- Vèn tù cã

28,0

15,8

17,6

38,0

31,9

59,2

- Vèn vay

10,5

5,4

6,1

14,6

16,1

17,9

+ Tr.®ã Vèn vay ng©n hµng

6,8

4,1

5,3

9,4

9,5

12,5

- Vèn kh¸c

1,6

0,7

0,8

2,5

2,6

2,8

B. Ph©n theo kho¶n môc ®Çu

t

- Vèn cè ®Þnh

28,8

12,9

17,8

42,3

38,8

59,6

- Vèn lu ®éng

11,3

9,0

6,6

12,9

11,8

20,3

C. Ph©n theo ngµnh kinh tÕ

- N«ng nghiÖp

24,7

17,4

20,0

47,5

5,9

51,6

- L©m nghiÖp

3,4

1,8

1,7

0,8

1,0

7,7

- Thñy s¶n

10,2

1,5

4,6

42,7

16,1

- §Çu t c¸c ngµnh kh¸c

1,8

1,2

1,3

2,2

0,9

4,5

Nguån: ®iÒu tra.

)

%

80.00

7 9 4 7

3 1 4 7

8 2 2 7

2 4 1 7

0 0 9 6

8 4 5 6

70.00

60.00

( n è v u Ê c ¬ C

50.00

Vèn tù cã

40.00

7 0 0 3

5 3 6 2

5 8 4 2

30.00

8 2 4 2

Vèn vay

6 7 2 2

0 1 2 2

20.00

Vèn kh¸ c

10.00

5 6 4

3 7 3

5 4 4

1 1 3

3 9 2

4 4 3

0.00

NTTS SXKD

Lo¹ i h×nh trang tr¹ i

B×nh qu©n

Ch¨ n nu«i

C©y hµng n¨ m

C©y l©u n¨ m

tæng hî p

BiÓu ®å 4.2. C¬ cÊu vèn cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i ®Õn n¨m 2007

TÝnh ®Õn n¨m 2007, b×nh qu©n 1 trang tr¹i ®Çu t 145,0 triÖu

®ång, trong ®ã phÇn lín lµ vèn tù cã chiÕm 72,2%, vèn ®i vay chiÕm

27,8%; trong c¸c lo¹i h×nh SXKD th× trang tr¹i SXKD tæng hîp cã vèn

®Çu t b×nh qu©n cao nhÊt 262,5 triÖu ®ång; tiÕp ®Õn trang tr¹i ch¨n

nu«i ®Çu t 171,8 triÖu ®ång, tiÕp ®Õn lµ trang tr¹i nu«i trång thuû

s¶n, TT c©y l©u n¨m vµ thÊp nhÊt lµ trang tr¹i trång c©y hµng n¨m

chØ ®¹t 83,5 triÖu ®ång.

Trong tæng vèn ®Çu t, riªng n¨m 2007; b×nh qu©n mét trang tr¹i

®Çu t 40,1 triÖu ®ång/n¨m; cao nhÊt vÉn lµ lo¹i h×nh trang tr¹i SXKD

tæng hîp 79,9 triÖu ®ång/n¨m vµ trang tr¹i ch¨n nu«i 55,2 triÖu

®ång/n¨m; thÊp nhÊt lµ trang tr¹i c©y l©u n¨m 21,9 triÖu ®ång/n¨m.

Chia theo nguån vèn, vèn tù cã b×nh qu©n mét trang tr¹i ®Çu t 28,0

triÖu ®ång/n¨m; trong ®ã b×nh qu©n mét trang tr¹i vay vèn ®Ó ®Çu t

lµ 10,1 triÖu ®ång/n¨m. Vèn ®Çu t cho TSC§ b×nh qu©n mét n¨m lµ

28,8 triÖu ®ång/trang tr¹i; Chia theo ngµnh kinh tÕ th× chñ yÕu lµ

®Çu t cho ngµnh n«ng nghiÖp b×nh qu©n mét n¨m lµ 24,7 triÖu

®ång/trang tr¹i; ngµnh thñy s¶n b×nh qu©n mét n¨m 10,2 triÖu

®ång/trang tr¹i (xem b¶ng 4.5 vµ biÓu ®å 4.2).

4.2.7 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i

4.2.7.1 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña trang tr¹i

Gi¸ trÞ s¶n xuÊt b×nh qu©n mét trang tr¹i ®¹t 113,62 triÖu ®ång,

cao nhÊt lµ m« h×nh trang tr¹i SXKD tæng hîp ®¹t 186,04 triÖu ®ång;

trang tr¹i ch¨n nu«i ®¹t 167,02 triÖu ®ång; trang tr¹i cã ®îc kÕt qu¶ cao

nh vËy lµ v×, hai m« h×nh nµy chi phÝ ®Çu vµo nh thøc ¨n ch¨n nu«i,

gièng …, hÖ sè lÇn thu trong n¨m ®¹t tõ 2,2 ®Õn 5 lÇn, cao h¬n c¸c m«

h×nh kh¸c nªn ®· lµm cho tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm t¹o ra ngµy mét t¨ng;

gi¸ trÞ s¶n xuÊt thÊp nhÊt lµ trang tr¹i trång c©y l©u n¨m cã møc thu

b×nh qu©n n¨m gÇn 60 triÖu ®ång (xem b¶ng 4.6; biÓu ®å 4.3).

Trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¹o ra th× thu tõ ngµnh n«ng nghiÖp

chiÕm 75,4%, tiÕp ®Õn lµ ngµnh thuû s¶n chiÕm 16,9%, ngµnh l©m

nghiÖp chiÕm 4,8% vµ c¸c ngµnh kh¸c chØ chiÕm 2,9%.

B¶ng 4.6. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt b×nh qu©n cña 1 trang tr¹i n¨m 2007

§¬n vÞ tÝnh: SL (triÖu ®ång)

BQ BQ tõng lo¹i h×nh trang tr¹i

ChØ tiªu

C©y

Ch¨n

NTTS

Tæng

hµng

l©u

chung

n¨m

nu«i

hîp

* GO BQ 1 trang tr¹i 1. GTSX tõ n«ng nghiÖp - GTSX tõ trång trät - GTSX tõ ch¨n nu«i 2. GTSX tõ l©m nghiÖp 3. GTSX tõ thñy s¶n 4. GTSX ngµnh kh¸c

89,60 82,31 71,65 10,65 1,57 2,39 3,33

59,81 53,18 43,09 10,09 2,02 2,49 2,12

167,02 109,19 17,73 156,56 6,01 13,32 11,71 143,25 0,20 0,77 89,98 6,01 1,28 3,68

186,04 147,13 83,87 63,26 8,23 23,54 7,13

113,62 85,67 42,41 43,26 5,45 19,20 3,30

Nguån: §iÒu tra.

i

3.8

12.7

Tæng hî p

4.4

79.1

1.2

82.4

NTTS

0.2

16.2 ¹ r t g n a r t h ×n h

2.2 3.6

Ch¨ n nu«i

0.5

93.7 i ¹ o L

C©y l©u n¨ m

3.5 4.2 3.4

88.9

C©y hµng n¨ m

3.6 2.7 1.8

91.9

2.9

16.9

BQ chung

4.8

75.4 C¬ cÊu (% )

100

GTSX tõ n«ng nghiÖp

GTSX tõ l©m nghiÖp

GTSX tõ thñy s¶n

GTSX ngµnh kh¸ c

BiÓu ®å 4.3. C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i n¨m 2007

Trong c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i, nguån thu chñ yÕu tõ trång trät vµ

ch¨n nu«i. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt b×nh qu©n 1 trang tr¹i thu tõ s¶n xuÊt n«ng

nghiÖp ®¹t 85,67 triÖu ®ång. Qua nghiªn cøu chóng t«i thÊy, mçi lo¹i

h×nh trang tr¹i ®Òu cã thÕ m¹nh, ®èi víi trang tr¹i trång c©y hµng n¨m

th× GTSX chñ yÕu lµ tõ trång trät, t¬ng tù ®èi víi ch¨n nu«i vµ nu«i trång

thuû s¶n thu chñ yÕu tõ ch¨n nu«i lµ lîn, bß, gµ…vµ c¸; tuy nhiªn, ®èi víi

trang tr¹i tæng hîp lµ lo¹i h×nh ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm kÕt hîp gi÷a

trång trät, ch¨n nu«i vµ nu«i trång thuû s¶n. Trong c¸c lo¹i h×nh th× trang

tr¹i ch¨n nu«i cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt cao nhÊt, b×nh qu©n ®¹t 156,56 triÖu

®ång; tiÕp ®Õn lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña trang tr¹i SXKD tæng hîp b×nh

qu©n ®¹t 147,13 triÖu ®ång, thÊp nhÊt lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña trang tr¹i

nu«i trång thñy s¶n b×nh qu©n ®¹t 17,73 triÖu ®ång. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¹o

ra cña ngµnh thñy s¶n b×nh qu©n ®¹t 19,20 triÖu ®ång vµ gi¸ trÞ s¶n

xuÊt t¹o ra cña c¸c ngµnh phi n«ng, l©m nghiÖp vµ thuû s¶n b×nh qu©n

®¹t 3,30 triÖu ®ång.

4.2.7.2 Chi phÝ, gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thu nhËp hçn hîp cña trang tr¹i

B¶ng 4.7. Chi phÝ, gi¸ trÞ t¨ng thªm vµ thu nhËp BQ/ trang tr¹i n¨m 2007

§¬n vÞ tÝnh:

triÖu ®ång

Lo¹i h×nh trang tr¹i

NTTS Tæng

ChØ tiªu

BQ chung

Ch¨n nu«i

hîp

C©y hµng n¨m

C©y l©u n¨m

L©m nghiÖ p

122,8

120,3

I. Tæng chi phÝ

70,91

50,40

32,37

0,0

73,17

9

2

1. ChÝ phÝ trung gian

44,48

27,24

16,78

88,08

46,43

74,99

(IC) 2. Chi phÝ kh¸c

26,23

23,16

15,60

34,80

26,74

45,33 111,0

II. GTGT (VA)

65,91

62,36

43,04

78,94

62,76

III. TNHH (MI)

42,71

39,20

27,44

44,13

36,01

5 65,72

Nguån: §iÒu tra.

Trong c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i th× chi phÝ, gi¸ trÞ t¨ng thªm vµ thu

nhËp hçn hîp b×nh qu©n mét trang tr¹i cao nhÊt lµ trang tr¹i ch¨n nu«i

vµ trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp; thÊp nhÊt lµ m« h×nh

trang tr¹i trång c©y hµng n¨m vµ trang tr¹i trång c©y l©u n¨m (xem

b¶ng 4.7).

Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong n¨m b×nh qu©n cña trang tr¹i lµ

70,91 triÖu ®ång/n¨m; trong ®ã trang tr¹i cã chi phÝ cao nhÊt lµ trang tr¹i

ch¨n nu«i vµ trang tr¹i tæng hîp b×nh qu©n tõ 120 - 123 triÖu ®ång vµ chi

phÝ thÊp nhÊt lµ trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶ b×nh qu©n chØ cã 32,37

triÖu ®ång/n¨m. Trong tæng chi phÝ th× chÝ phÝ trung gian chiÕm

62,9%; b×nh qu©n mét trang tr¹i lµ 44,48 triÖu ®ång. Gi¸ trÞ gia t¨ng

b×nh qu©n mét trang tr¹i ®¹t 65,91 triÖu ®ång/n¨m. Thu nhËp hçn hîp

b×nh qu©n ®¹t 42,71 triÖu ®ång/n¨m.

4.2.7.3 Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ tû suÊt hµng ho¸ cña trang

tr¹i

Sè trang tr¹i cã gi¸ trÞ s¶n phÈm b¸n ra trªn 150 triÖu ®ång

chiÕm 13,3% (xem b¶ng 4.8).

B¶ng 4.8. Trang tr¹i ph©n theo qui m« gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ b¸n ra

N¨m 2007

Qui m«

Sè

C¬

lîng (TT)

cÊu (%)

* Tæng sè trang tr¹i ®iÒu tra - Díi 60 triÖu ®ång

30 14

100,0 46,7

- Tõ 60 ®Õn 80 triÖu ®ång

20,0

- Trªn 80 ®Õn 100 triÖu ®ång

10,0

- Trªn 100 ®Õn 150 triÖu ®ång

10,0

- Trªn 150 triÖu ®ång

13,3

Nguån: §iÒu tra.

B¶ng 4.9. Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ BQ/trang tr¹i vµ tû suÊt hµng ho¸ tõ

ngµnh n«ng, l©m, thuû s¶n n¨m 2007

§¬n vÞ tÝnh: Gi¸ trÞ (triÖu ®ång); tû

suÊt (%)

NTTS

C©y

Tæng

BQ BQ cña tõng lo¹i h×nh trang tr¹i Ch¨n C©y chung

ChØ tiªu

hµng

l©u

nu«i

hîp

n¨m

I. Gi¸ trÞ SPHH BQ 1TT 1. Ngµnh n«ng nghiÖp 2. Ngµnh l©m nghiÖp 3. Ngµnh thuû s¶n II. Tû suÊt GT SPHH (%) 1. Ngµnh n«ng nghiÖp 2. Ngµnh l©m nghiÖp 3. Ngµnh thuû s¶n

101,91 78,68 4,99 17,99 92,75 71,64 4,49 16,62

80,26 76,87 1,31 2,08 93,03 89,11 1,51 2,41

51,99 48,29 1,56 2,14 90,12 83,70 2,71 3,72

151,32 102,06 15,06 145,13 0,17 0,67 86,84 5,53 94,58 92,64 13,96 88,85 0,15 0,41 80,47 3,38

165,66 135,76 7,54 22,36 92,60 75,88 4,22 12,50

Nguån: §iÒu tra

Trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ b¸n ra th× gi¸ trÞ cña ngµnh

thñy s¶n ®¹t 92,75%; lo¹i h×nh trang tr¹i cã tû suÊt hµng hãa cao nhÊt lµ

b¸n ra chiÕm 90,12%, (xem b¶ng 4.9).

Sè trang tr¹i cã qui m« gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ b¸n ra díi 60 triÖu

®ång/n¨m chiÕm 46,7%, sè trang tr¹i cã gi¸ trÞ s¶n phÈm b¸n ra tõ 60

– 80 triÖu ®ång chiÕm 20%, sè trang tr¹i cã gi¸ trÞ s¶n phÈm b¸n ra

trªn 80 – 100 triÖu ®ång chiÕm 10%, sè trang tr¹i cã gi¸ trÞ s¶n phÈm

b¸n ra trªn 100 – 150 triÖu ®ång chiÕm 10%.

4.2.7.4 HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i

 HiÖu qu¶ sö dông chi phÝ trung gian

c¸c trang tr¹i chóng t«i thÊy, ®Çu t mét ®ång chi phÝ trung gian sÏ t¹o ra

®îc 2,98 ®ång gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO); 1,48 ®ång gi¸ trÞ gia t¨ng (VA); 0,96

®ång thu nhËp hçn hîp (MI). So s¸nh gi÷a c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i víi nhau

MI). Ngîc l¹i trang tr¹i cã hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn IC thÊp nhÊt lµ trang

tr¹i ch¨n nu«i (mét ®ång IC sÏ t¹o ra 1,90 ®ång GO; 0,90 ®ång VA vµ 0,5

®ång MI) (xem b¶ng 4.10).

t rÊt Ýt mµ chñ yÕu lµ ®Çu t ban ®Çu, lo¹i h×nh nµy tuy hiÖu qu¶ trªn

®ång vèn ®Çu t cao nhng thêi gian quay vßng vèn chËm bëi chu kú

n¨m nh mÝa, døa ... nhiÒu chñ trang tr¹i trång vµ kÕt hîp lu gèc tõ 3 -

4 n¨m, gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm t¹o ra lµ cao h¬n c¸c lo¹i

h×nh kh¸c. §èi víi trang tr¹i ch¨n nu«i, do ¶nh hëng cña dÞch bÖnh nh

c¸c yÕu tè ®Çu vµo t¨ng, bªn c¹nh ®ã, ë thÞ x· còng nh trong tØnh cã

rÊt nhiÒu trang tr¹i ch¨n nu«i lîn víi qui m« tõ 50 n¸i sinh s¶n trë lªn,

cïng víi ch¨n nu«i lîn th× trang tr¹i ch¨n nu«i gµ theo kiÓu b¸n c«ng

nghiÖp do c¸c yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo cao, nªn hiÖu qu¶ mang l¹i cha

cao, tuy nhiªn thêi gian quay vßng vèn nhanh h¬n c¸c m« h×nh kh¸c.

hçn hîp do ®Çu t vµo nhiÒu lÜnh vùc nh m« h×nh lóa - c¸ - thñy cÇm,

vên - ao - chuång kÕt hîp nªn sÏ gi¶m ®îc rñi ro khi cã biÕn ®éng gi¸,

hay dÞch bÖnh. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy còng t¹o ra nhiÒu bÊt cËp lµ

s¶n xuÊt thêng nhá lÎ, khèi lîng hµng hãa t¹o ra trong tõng lo¹i s¶n

phÈm lµ cha nhiÒu.

 HiÖu qu¶ sö dông ®Êt

triÖu ®ång; cao nhÊt lµ trang tr¹i ch¨n nu«i 143,9 triÖu ®ång GO; tiÕp

®Õn trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n 20,95 triÖu ®ång; thÊp nhÊt lµ trang

canh t¸c, toµn thÞ x· lµ 9,78 triÖu ®ång; chi phÝ cao nhÊt lµ trang tr¹i

thªm ®îc 14,49 triÖu ®ång; cao nhÊt lµ trang tr¹i ch¨n nu«i 68,01 triÖu

Qua nghiªn cøu chóng t«i thÊy, lo¹i h×nh trang tr¹i cã hiÖu qu¶ sö

dông ®Êt ®ai cao nhÊt lµ trang tr¹i ch¨n nu«i, tiÕp ®Õn lµ trang tr¹i trång

 HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng

gia ®×nh vµ lao ®éng thuª thêng xuyªn) t¹o ra 37,89 triÖu ®ång/n¨m;

gi¸ trÞ t¨ng thªm ®¹t 18,83 triÖu ®ång/lao ®éng vµ thu nhËp hçn hîp

ngêi/n¨m cña tØnh lµ 6 triÖu ®ång). Trong c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i trªn

th× trang tr¹i ch¨n nu«i mçi mét lao ®éng t¹o ra ®îc 50,34 triÖu ®ång

GO; 23,79 triÖu ®ång VA vµ lao ®éng gia ®×nh sÏ t¹o ra ®îc 19,45

n¨m 2007 mÊt mïa; nhiÒu diÖn tÝch ®ang trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬

b¶n. Do vËy, hiÖu qu¶ sö dông ®Êt vµ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng ch-

a cao so víi c¸c m« h×nh trang tr¹i kh¸c. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh hiÖu qu¶

u thÕ.

Tãm l¹i, tõ nh÷ng kÕt qu¶ trªn chóng t«i thÊy, trang tr¹i ch¨n nu«i

vµ trang tr¹i SXKD tæng hîp ®ang chiÕm u thÕ vÒ hiÖu qu¶ sö dông

n¨m l¹i chiÕm u thÕ vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Tuy nhiªn, tïy thuéc vµo

cho tõng ®¬n vÞ ®Ó tËn dông c¸c lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai còng nh lao

®éng... tõ ®ã cã híng ®Çu t thÝch hîp nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao

nhÊt cho c¸c trang tr¹i.

B¶ng 4.10. Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i n¨m 2007

Lo¹i h×nh trang tr¹i

ChØ tiªu

§¬n vÞ tÝnh

C©y l©u n¨m

Ch¨n nu«i

L©m nghiÖp

C©y hµng n¨m

Nu«i trång thñy s¶n

SXKD tæng hîp

1. HiÖu qu¶ sö dông vèn - GO /IC

lÇn

2,98

3,29

3,57

1,90

3,70

2,35

2,48

- VA /IC

lÇn

1,48

2,29

2,57

0,90

2,70

1,35

1,48

- MI /IC

lÇn

0,96

1,44

1,64

0,50

1,77

0,78

0,88

2. HiÖu qña sö dông ®Êt

triÖu.®/h

- GO /ha

29,15

17,92

9,72

143,90

3,16

20,95

13,87

a triÖu.®/h

- IC /ha

9,78

5,45

2,73

75,89

0,85

8,91

5,59

a triÖu.®/h

- VA /ha

14,49

12,47

6,99

68,01

2,30

12,04

8,28

a triÖu.®/h

- MI /ha

9,39

7,84

4,46

38,02

1,51

6,91

4,90

3. HiÖu qña sö dông lao ®éng

triÖu.®/L

- GO /L§

37,89

24,25

17,08

50,34

16,93

29,67

36,03

§ triÖu.®/L

- VA /L§

18,83

16,88

12,29

23,79

12,35

17,05

20,50

triÖu.®/L

- MI /L§ gia ®×nh

19,41

16,26

10,80

19,45

11,30

16,77

25,21

Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra

4.3 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®îc, nh÷ng tån t¹i vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn Kinh tÕ

trang tr¹i ë thÞ x· bØm s¬n

4.3.1 §¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc

Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc, kinh tÕ hé

trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n.

triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh

tÕ thÞ trêng trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh tiÒm n¨ng s½n cã cña

BØm S¬n.

Sau 9 n¨m, tæ chøc thùc hiÖn NghÞ quyÕt 07 NQ/TU cña TØnh

uû, kinh tÕ trang tr¹i ë BØm S¬n ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ sau:

1. Trang tr¹i ®· cã bíc ph¸t triÓn nhanh vÒ sè lîng, chÊt lîng; ®a

d¹ng vÒ lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thÓ hiÖn tÝnh vît tréi so víi

kinh tÕ hé thuÇn n«ng; t¹o sù chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc, sù quan

còng nh cña thÞ x·.

2. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®· gãp phÇn thóc ®Èy viÖc nghiªn

cøu øng dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ ®· t¹o ra

sù liªn kÕt gi÷a 4 nhµ (nhµ níc, nhµ khoa häc, nhµ doanh nghiÖp vµ

nhµ n«ng) gÇn nhau h¬n, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu

kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n; t¹o lËp c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸

biÕn vµ ngµnh nghÒ dÞch vô ë n«ng th«n ra ®êi, gãp phÇn ®Èy

nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp CNH – H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n,

lµm cho bé mÆt n«ng th«n ngµy cµng ®æi míi.

3. Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn gãp phÇn vµo viÖc khai th¸c tiÒm

n¨ng ®Êt ®ai (®Æc biÖt lµ ®Êt trèng ®åi nói träc ë vïng ®åi nói, ®Êt

hoang ho¸ ë mét sè x·, phêng cha ®a vµo s¶n xuÊt), t¨ng nhanh gi¸ trÞ

®Êt, t¨ng nhanh tèc ®é phñ xanh ®Êt trèng, ®åi nói träc, gãp phÇn c¶i

4. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®· gãp phÇn khai th¸c, huy ®éng

nghiÖp vµ thuû s¶n.

5. T¹o thªm viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng n«ng th«n, gãp phÇn

xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¨ng thªm n«ng s¶n hµng ho¸. Mét sè trang tr¹i ®· gãp

phÇn s¶n xuÊt vµ cung øng gièng tèt, lµm dÞch vô, kü thuËt, tiªu thô s¶n

Tõ nh÷ng m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ë c¸c

®¬n vÞ, sÏ lµ tiÒn ®Ò c¬ së thùc tiÔn gióp c¸c chñ trang tr¹i thÊy ® -

îc chÝ híng muèn lµm giµu vµ v¬n lªn s¶n xuÊt hµng ho¸, g¾n s¶n

xuÊt víi chÕ biÕn, víi thÞ trêng theo h×nh thøc liªn kÕt ®a chiÒu

trong khu vùc n«ng th«n.

nghiÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x·

4.3.2.1 Nh÷ng tån t¹i trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

Qua nghiªn cøu chóng t«i thÊy, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

trang tr¹i ®ang cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò nh sau (b¶ng 4.11).

1. Tû lÖ trang tr¹i ®îc UBND thÞ x· cÊp giÊy chøng nhËn KTTT míi

chØ ®¹t 70%, cßn 30% sè trang tr¹i n÷a cÇn ph¶i tiÕp tôc thÈm ®Þnh

®Ó cÊp giÊy.

2. Nhu cÇu vÒ ®Êt s¶n xuÊt ®ang ®îc c¸c chñ trang tr¹i quan

nghÜa vô cho ®Þa ph¬ng, nh÷ng trang tr¹i nhËn thÇu tõ quü ®Êt c«ng

Ých, ®Êt khã giao cña x·, phêng nhËn ®Êt giao kho¸n ë n«ng trêng

(thêi gian thÇu, thuª ®Êt cã thêi gian ng¾n tõ 1-5 n¨m, nªn chñ trang

CNQSD ®Êt, nhng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô hµng n¨m, c¸c chÝnh s¸ch

®èi víi c¸c trang tr¹i ®îc thô hëng cßn rÊt h¹n chÕ.

3. T×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i

lµ vay ng¾n h¹n, thêi gian cho vay cha phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt.

Nhu cÇu vèn s¶n xuÊt lµ rÊt lín, hiÖn nay cã 76,67% sè trang tr¹i

®ang thiÕu vèn s¶n xuÊt. Qui m« trang tr¹i nhá, c¸c chØ tiªu mµ kinh

cña c¶ tØnh.

4. Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn cßn mang nÆng tÝnh tù ph¸t,

tÇng nh: ®êng giao th«ng, hÖ thèng thuû lîi, c¬ së chÕ biÕn, ®iÖn n-

íc. ChÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ tõ c¸c trang tr¹i cha cao, s¶n phÈm

chñ yÕu díi d¹ng th« vµ viÖc tiªu thô s¶n phÈm phÇn lín ph¶i tù t×m

kiÕm thÞ trêng hoÆc th«ng qua trung gian (hiÖn nay cã 33,33% chñ

chøc s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i phÇn lín cßn lóng tóng trong x¸c ®Þnh

5. Sè trang tr¹i cã hiÓu biÕt khoa häc kü thuËt cßn h¹n chÕ, cã

60,0% trang tr¹i cho r»ng lµ thiÕu hiÓu biÕt vÒ khoa häc kü thuËt.

6. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt cha cao, bëi v×, hiÖn nay nhiÒu trang tr¹i

s¶n xuÊt vÉn cßn mang nÆng tÝnh qu¶ng canh. Mét sè trang tr¹i vÉn

ë t×nh tr¹ng gi÷ ®Êt ®Ó khai th¸c hoa lîi tù nhiªn, cha m¹nh d¹n ®Çu t.

7. ¤ nhiÔm m«i trêng ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc khã gi¶i

quyÕt cña nhiÒu trang tr¹i, nhÊt lµ c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i.

8. Lao ®éng tham gia s¶n xuÊt trong c¸c trang tr¹i chñ yÕu lµ lao

®éng phæ th«ng, lµm viÖc theo kinh nghiÖm, sè cã tay nghÒ kü thuËt

cßn Ýt (chØ chiÕm kho¶ng 15%), sè lîng lao ®éng thuª thêng xuyªn

cha nhiÒu. C¸c chñ trang tr¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ tr×nh ®é

chuyªn m«n, qu¶n lý, ho¹ch to¸n kinh tÕ, kü thuËt vµ kiÕn thøc kinh

doanh, thÞ trêng.

B¶ng 4.11. Nh÷ng khã kh¨n cña chñ trang tr¹i cÇn ®îc gi¶i quyÕt

Lo¹i h×nh trang tr¹i

Nh÷ng khã kh¨n

§¬n vÞ tÝnh

Tæng sè

Ch¨n nu«i

L©m nghiÖp

SXKD tæng hîp

Nu«i trång thñy s¶n

+ Do thiÕu ®Êt

ý kiÕn

Tû lÖ trang tr¹i thiÕu ®Êt

23.33

30.77

20.00

33.33

0.00

16.67

%

+ ThiÕu vèn

ý kiÕn

Tû lÖ trang tr¹i thiÕu vèn

76.67

76.92

80.00

66.67

83.33

%

+ Khã tiªu thô s¶n phÈm

ý kiÕn

Tû lÖ trang tr¹i khã tiªu thô s¶n phÈm

33.33

30.77

40.00

33.33

%

+ ThiÕu hiÓu biÕt KHKT

ý kiÕn

Tû lÖ trang tr¹i thiÕu hiÓu biÕt KHKT

60.00

53.85

60.00

66.67

%

ý kiÕn

+ ThiÕu th«ng tin thÞ trêng Tû lÖ trang tr¹i thiÕu th«ng tin thÞ tr-

%

40.00

38.46

60.00

33.33

ý kiÕn

êng + ThiÕu DV hç trî s¶n xuÊt Tû lÖ trang tr¹i thiÕu DV hç trî s¶n

%

66.67

69.23

60.00

66.67

xuÊt Nguån: §iÒu tra.

9. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i cßn nhiÒu

h¹n chÕ, sù híng dÉn, phèi hîp triÓn khai cßn chËm, cha ®ång bé.

trang tr¹i

®óng møc trong viÖc qu¸n triÖt vµ tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn NghÞ

quyÕt, cha tÝch cùc tuyªn truyÒn, phæ biÕn c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch

khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ó

trang tr¹i g¾n víi quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, quy ho¹ch ph¸t triÓn

kinh tÕ x· héi.

thiÕu sù híng dÉn vµ gióp ®ì cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc. Bé m¸y

qu¶n lý Nhµ níc chñ yÕu lµ kinh nghiÖm, thiÕu tÝnh ®ång bé. ë thÞ x·

cha bè trÝ ®îc c¸n bé theo dâi kinh tÕ trang tr¹i, nªn cha thùc hiÖn ®îc

chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i.

4. C«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng nghiÖp vô qu¶n lý, chuyÓn giao

tiÕn bé khoa häc kü thuËt cho chñ trang tr¹i vµ lao ®éng cßn h¹n chÕ.

5. Thiªn tai, b·o lôt, dÞch bÖnh x¶y ra thÊt thêng, gi¸ c¶ kh«ng

æn ®Þnh ®· lµm nhiÒu chñ trang tr¹i n·n lßng kh«ng d¸m ®Çu t lín vµo

s¶n xuÊt.

 Mét lµ, c¸c cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn cÇn t¨ng cêng l·nh

4.3.2.3 Mét sè bµi häc kinh nghiÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

®¹o, chØ ®¹o, qu¶n lý, cã ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ, cã nh÷ng

®Þnh híng, cã quy ho¹ch, chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i

 Hai lµ, thèng nhÊt nhËn thøc vÒ tÝnh chÊt, vÞ trÝ vµ xu híng

ph¸t triÓn.

ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i, thùc hiÖn ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch,

®iÓn h×nh, m« h×nh tiªn tiÕn.

tr¹i, cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc cho chñ trang tr¹i vµ

lao ®éng trong n«ng nghiÖp, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp [24].

4.3.3 TiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x·

Tuy n«ng nghiÖp cña BØm S¬n chØ chiÕm kho¶ng 5% trong

tæng s¶n phÈm; nhng trong nh÷ng n¨m qua, kÓ tõ khi thùc hiÖn ®êng

lèi ®æi míi kinh tÕ, n«ng nghiÖp ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu to lín, thÓ

hiÖn GDP n«ng nghiÖp t¨ng liªn tôc vµ víi tèc ®é cao trong nhiÒu n¨m.

S¶n xuÊt n«ng nghiÖp phÇn nµo còng ®· gãp phÇn ®¶m b¶o an ninh

l¬ng thùc cña thÞ x· vµ mét sè s¶n phÈm cña thÞ cã thÕ m¹nh nh

th«n khu vùc ®o thÞ ph¸t triÓn æn ®Þnh.

§Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc, nhÊt lµ nguån néi lùc,

BØm S¬n ®· lËp quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn

nh»m khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña m×nh, ®ã lµ:

 TiÒm n¨ng vÒ ®Êt ®ai

HiÖn nay, BØm S¬n ®ang cßn 1.176 ha ®Êt cã kh¶ n¨ng ®a vµo

s¶n xuÊt, ®ã lµ diÖn tÝch ®Êt ®åi vµ mÆt níc cha sö dông.

 C¬ së h¹ tÇng

Cã hÖ thèng giao th«ng ®êng bé, ®êng s¾t thuËn tiÖn cho viÖc

trao ®æi hµng hãa nh ®êng Quèc lé 1A, Ga c«ng nghiÖp chë hµng

ho¸. Cã hÖ thèng tíi, tiªu ®îc chñ ®éng ®èi víi trång trät vµ nu«i trång

trang tr¹i.

Cïng víi tiÒm n¨ng ë trªn, hiÖn nay BØm S¬n ®· cã nhiÒu doanh

tiªu thô s¶n phÈm ®Õn c¸c trang tr¹i lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cã thÓ

gióp ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

4.3.4 Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña

thÞ x·

tr¹i

- Nhµ níc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ b¶o hé kinh tÕ trang tr¹i.

íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt

- Nhµ níc ®Æc biÖt khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t khai th¸c vµ sö

dông ®Êt trèng, ®åi nói träc ë trung du, miÒn nói…, tËn dông khai th¸c

xuÊt, qu¶n lý, cã yªu cÇu më réng quy m« s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng

ho¸ vµ nh÷ng hé kh«ng cã ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ cã nguyÖn

- Nhµ níc thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t huy kinh tÕ tù

®æi Hîp t¸c x· cò, më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c, liªn kÕt s¶n

trêng quèc doanh, doanh nghiÖp Nhµ níc vµ doanh nghiÖp thuéc c¸c

thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó t¹o ®éng lùc vµ søc m¹nh tæng hîp cho

n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¸t triÓn.

- Nhµ níc hç trî vÒ vèn, khoa häc c«ng nghÖ, chÕ biÕn, tiªu thô

trang tr¹i ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

- T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®Ó c¸c trang tr¹i ph¸t triÓn

 KÕt qu¶ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch cña thÞ x·

lµnh m¹nh, cã hiÖu qu¶.

Trªn tinh thÇn NghÞ quyÕt 07/-NQ/TU cña tØnh vµ NghÞ quyÕt

sè 03/2000/NQ-CP cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

ThÞ x· ®· triÓn khai xuèng ®Õn x·, phêng vµ ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶

1. ChÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, ®Êt ®ai cña c¸c trang tr¹i ®îc h×nh

vµ c¸c tæ chøc theo NghÞ ®Þnh 64-N§/CP, NghÞ ®Þnh 01-N§/CP,

NghÞ ®Þnh 01-N§/CP (nay lµ NghÞ ®Þnh 135-N§/CP), nhËn thÇu tõ

quü ®Êt khã giao, ®Êt c«ng Ých, ®Êt thuª l¹i vµ nhËn chuyÓn nhîng

cña c¸c hé kh¸c, trong ®ã, ®Êt giao theo NghÞ ®Þnh 02-N§/CP chiÕm

45,3%; ®Êt ®Êu thÇu chiÕm 30,6%; ®Êt chuyÓn nhîng chiÕm

kho¶ng 2,3%; ®Êt nhËn kho¸n cña c¸c n«ng trêng chiÕm 21,8%. Mét

sè trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung, trang tr¹i tæng hîp (theo m« h×nh lóa -

c¸ - ch¨n nu«i) ®Êt ®ai ®îc h×nh thµnh tõ viÖc quy ho¹ch, ®æi ®iÒn

dån thöa, chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt ®Êt n«ng nghiÖp.

mét t¨ng, ®iÓn h×nh ®Çu t khu trang tr¹i nu«i bß, lîn víi qui m« lín.

Ngoµi chÝnh s¸ch cña tØnh, thÞ x· cßn cã chÝnh s¸ch riªng hç

trî cho khu trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung, hç trî c«ng t¸c chuyÓn ®æi

vïng ®Êt lóa tròng s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ sang s¶n xuÊt theo m«

h×nh lóa - c¸ - ch¨n nu«i.

3. VÒ khoa häc – kü thuËt, c«ng nghÖ vµ m«i trêng, c«ng t¸c

chuyÓn giao kiÕn thøc khoa häc kü thuËt vÒ trång trät, ch¨n nu«i,

nu«i trång thñy s¶n cho c¸c chñ trang tr¹i ®· ®îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh tõ

m« h×nh s¶n xuÊt trong vµ ngoµi tØnh, ®µo t¹o dÉn tinh viªn, c«ng t¸c

trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thñy s¶n th«ng qua ho¹t ®éng cña hÖ

thèng khuyÕn n«ng, c¸c tæ chøc héi nghÒ nghiÖp.

PhÇn lín c¸c khu trang tr¹i ch¨n nu«i lîn tËp trung n»m trong quy

dùng hÇm Bioga ®Ó tËn dông khÝ ®èt hoÆc c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i

võa vµ nhá kÕt hîp víi trång trät-nu«i c¸ nªn còng h¹n chÕ ®îc møc ®é

« nhiÔm m«i trêng.

l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña c¸c cÊp ñy, chÝnh quyÒn, sù phèi kÕt hîp gi÷a

c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn víi trang tr¹i nªn mét sè s¶n phÈm nh: mÝa, døa,

ch¨n nu«i lîn, gia cÇm…, tiªu thô t¬ng ®èi æn ®Þnh, ®¹t hiÖu qu¶ kinh

tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ trang tr¹i. §Çu n¨m 2007, UBND

tØnh ®· tæ chøc Héi chî triÓn l·m N«ng nghiÖp tØnh Thanh Hãa lÇn

thø nhÊt, cã 75 ®¬n vÞ trong vµ ngoµi tØnh tham gia víi 90 gian hµng,

trong ®ã BØm S¬n lµ mét trong 24 huyÖn, thÞ, thµnh phè tham gia 34

b¸, giíi thiÖu n«ng s¶n cña m×nh.

5. VÒ c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

Thèng kª vµ ®· thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc, hµng n¨m ®·

tæ chøc ®iÒu tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn

®Þa bµn, tham mu cho UBND thÞ x· còng nh cña tØnh ban hµnh mét

sè chÝnh s¸ch hç trî kinh tÕ trang tr¹i, quy ®Þnh t¹m thêi vÒ viÖc cÊp

giÊy chøng nhËn KTTT…, ®Õn nay ®· cã 71 trang tr¹i ®îc cÊp giÊy

chøng nhËn (b»ng 65,1%).

tÕ trang tr¹i, hµng n¨m tæ chøc s¬ kÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh

tÕ trang tr¹i trªn ®Þa bµn, biÓu d¬ng c¸c m« h×nh, ®iÓn h×nh tiªn tiÕn

®ång thêi cã gi¶i ph¸p th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c ®Ó kinh tÕ trang

tr¹i ph¸t triÓn nh: x· Quang Trung, phêng §«ng S¬n, B¾c S¬n, Ba §×nh…

Cã thÓ nãi, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i trong nh÷ng n¨m

diÖn tÝch, ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt hoang hãa, gãp phÇn xãa ®ãi,

gi¶m nghÌo, t¨ng thªm s¶n phÈm hµng hãa cho x· héi. NhiÒu trang tr¹i ®·

nghiÖp CNH - H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cña thÞ x·.

4.4 §Þnh híng vµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn Kinh tÕ trang

tr¹i ®Õn n¨m 2010.

4.4.1 §Þnh híng ph¸t triÓn trang tr¹i cña thÞ x· trong thêi gian tíi

Dùa trªn c¬ së tiÒm n¨ng tµi nguyªn, c¸c nguån lùc cña ®Þa ph-

¬ng vµ c¨n cø vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña thÞ x· thêi kú

2006-2010, vµ giai ®o¹n 2010 – 2020; PhÊn ®Êu ®¹t møc t¨ng trëng

häc, c«ng nghÖ ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu CNH-H§H, øng dông

c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tõng bíc tiÕp cËn tr×nh ®é khu vùc vµ quèc

tÕ. Trong n«ng nghiÖp ®a c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i lªn

trªn 40% vµo n¨m 2010. C¨n cø vµo b¸o c¸o Qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh

tÕ – x· héi cña thÞ x· vµ Qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp

tØnh Thanh Ho¸ ®Õn 2015 vµ ®Þnh híng 2020 ®Ó chóng ta ®Ò ra c¸c

gi¶i ph¸p nh»m thu hót vµ tËp trung c¸c nguån lùc ®Ó më réng s¶n

tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo híng

CNH - H§H.

trang tr¹i hiÖn cã, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thªm nhiÒu trang tr¹i cã qui

m« lín, t¹o ra s¶n phÈm vµ cã tû suÊt hµng ho¸ cao ë tÊt c¶ c¸c x·, ph-

êng.

Trong tæng sè 30 trang tr¹i ®îc pháng vÊn, cã 21 ý kiÕn (chiÕm

70,0%) cña chñ trang tr¹i dù ®Þnh më réng qui m« SXKD, cao nhÊt lµ

trang tr¹i ch¨n nu«i cã 79,27% chñ trang tr¹i dù ®Þnh më réng qui m«;

réng SXKD; cã 43,09% chñ trang tr¹i dù ®Þnh ®Çu t vµo ngµnh n«ng

nghiÖp; ®Çu t vµo trang tr¹i thñy s¶n chiÕm 19,65%.

§èi víi vïng ®Êt ®åi nói: ph¸t triÓn nhanh c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ

trang tr¹i theo quy m« kÕt hîp trång víi quy m« b¶o vÖ, t¸i sinh rõng,

gia sóc (nhÊt lµ ®¹i gia sóc), thùc hiÖn lÊy ng¾n nu«i dµi, h×nh thµnh

®¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých gi÷a chñ trang tr¹i vµ doanh nghiÖp chÕ biÕn,

®Þa ph¬ng vµ nhµ níc.

Vïng ®ång b»ng, híng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ch¨n nu«i gia

cao gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn diÖn tÝch canh t¸c, b¶o vÖ ®îc hÖ canh t¸c

sinh th¸i. Lµm tèt c«ng t¸c quy ho¹ch n«ng nghiÖp, phong trµo ®æi

®iÒn, dån thöa, tÝch tô ®Êt ®ai. Ph¸t triÓn c¸c m« h×nh trang tr¹i trång

mÝa, rau c¸c lo¹i, cãi, nu«i trång thuû s¶n, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, gia

cÇm… Chó träng ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i c«ng nghÖ cao vÒ rau, hoa

qu¶ s¹ch chÊt lîng cao, thùc phÈm an toµn.

Tõ nh÷ng lîi thÕ vµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong nh÷ng

n¨m qua. Trªn c¬ së c¸c nguån lùc vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, con ngêi vµ

®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp cña thÞ x· còng nh cña tØnh;

cïng víi c¸c ý kiÕn cña chuyªn gia vÒ lÜnh vùc trang tr¹i, thÞ x· ®· ®a ra

®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i tõ nay ®Õn n¨m 2010 nh sau (xem

b¶ng 4.12 vµ ®å thÞ 4.1).

Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, toµn thÞ x· cã 168 trang tr¹i, t¨ng 54,1%

n¨m nh mÝa, … vµ trang tr¹i ch¨n nu«i. Gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm

B¶ng 4.12. Dù b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· ®Õn n¨m 2010

Dù b¸o ®Õn n¨m

§VT

ChØ tiªu

T.®é PT BQ

N¨m 2007

2008

2009

2010

(%)

126

146

168

114.8 TTr¹i

109 1. Tæng sè trang tr¹i

* Chia ra lo¹i h×nh s¶n xuÊt

TTr¹i

115.5

TTr¹i

124.3

TTr¹i

107.8

Trang tr¹i ch¨n nu«i

TTr¹i

119.0

Trang tr¹i NTTS

TTr¹i

107.6

Trang tr¹i SXKD tæng hîp

Ngêi

413

444

478

107.6 2. Tæng sè lao ®éng

384

Ngêi

- Lao ®éng gia ®×nh

238

261

286

314

109.6

Ngêi

- Lao ®éng thuª mín

146

152

158

164

104.0

Tæng sè trang tr¹i

180

Nguån: B¸o c¸o QH PT Kinh tÕ – XH BØm S¬n ®Õn 2010 [28].

) i

160

140

120

¹ r t g n a r t ( g n

î

l

è S

100 80

Trang tr¹i ch¨n nu«i

Trang tr¹i NTTS

Trang tr¹ i SXKD tæng hî p

2007

2008

2009

2010

N¨ m

§å thÞ 4.1. Dù b¸o xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë BØm S¬n ®Õn

2010

4.4.2 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· thêi

gian tíi

4.4.2.1 Giao ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho

trang tr¹i

§Êt ®ai lu«n lµ nçi tr¨n trë cña nhiÒu chñ trang tr¹i, vÊn ®Ò

chÝnh lµ hä ®ang s¶n xuÊt trªn m¶nh ®Êt mµ nhiÒu phÇn cha ®îc

b¶o hé cña Nhµ níc, nhÊt lµ ®èi víi diÖn tÝch ®Êt ®îc giao thuª, ®Êu

thÇu…, thªm vµo ®ã lµ hiÖn nay nhiÒu diÖn tÝch ®Êt ®îc c¸c hé khai

hoang, phôc ho¸ ®Êt trèng ®åi nói träc ®· nhiÒu n¨m nhng vÉn cha ®-

cho trang tr¹i sö dông mét c¸ch chÝnh thøc…, nªn t×nh tr¹ng chñ trang

tr¹i kh«ng ®Çu t tho¶ ®¸ng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §Ó c¸c NghÞ quyÕt

vµ c¸c dù ®Þnh cña chñ trang tr¹i thµnh hiÖn thùc vµ ®îc cô thÓ hãa,

th× chóng ta cÇn ph¶i lµm tèt mét sè vÊn ®Ò sau:

- CÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn qui ho¹ch sö dông ®Êt ®ai

Qui ho¹ch ®Êt ®ai lµ c¬ së quan träng ®Ó thùc hiÖn bè trÝ s¶n

xuÊt theo híng khai th¸c c¸c lîi thÕ cña tõng x·, phêng, trªn c¬ së ®ã cã

®Þnh híng ph¸t triÓn trang tr¹i theo qui ho¹ch, tr¸nh t×nh tr¹ng khai th¸c

®Êt bõa b·i dÉn ®Õn l·ng phÝ ®Êt, ph¸ ho¹i m«i trêng sinh th¸i.

quy ho¹ch tæng thÓ kinh tÕ – x· héi, quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng

nghiÖp, thuû s¶n ®Õn n¨m 2015, ®Þnh híng n¨m 2020 cña thÞ x·. Coi

träng quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai, quy ho¹ch s¶n xuÊt g¾n víi chÕ

biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n ®i ®«i víi b¶o vÖ m«i trêng, quy ho¹ch ph¸t

- KhuyÕn khÝch tËp trung ®Êt ®ai vµ nh÷ng ngêi cã nguyÖn

väng nhËn ®Êt ë c¸c vïng ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Ó h×nh thµnh c¸c

trang tr¹i cã qui m« hîp lý. §Ó h×nh thµnh trang tr¹i, c¸c hé ph¶i tËp

trung ruéng ®Êt víi qui m« nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh tËp

trung ruéng ®Êt diÔn ra chËm, cÇn khuyÕn khÝch qu¸ tr×nh tËp trung

ruéng ®Êt theo híng thµnh c¸c trang tr¹i… CÇn ph¶i cã qui ho¹ch, kÕ

ho¹ch cô thÓ ®èi víi gÇn 1.176 ha diÖn tÝch ®Êt cã kh¶ n¨ng ®a vµo

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; ®Æc biÖt lµ ®åi nói vµ mÆt níc cha sö dông.

CÇn rµ so¸t l¹i diÖn tÝch ®Êt cña chñ trang tr¹i xem cã phï hîp víi qui

ho¹ch kh«ng ®Ó trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc xem xÐt cÊp giÊy CNQSD§

cho c¸c trang tr¹i, bëi hiÖn nay ®ang cßn 46,87% sè hé ®îc hái cÇn ®-

®Çu t..

- Kh¾c phôc t×nh tr¹ng ruéng ®Êt manh món: viÖc kh¾c phôc

t×nh tr¹ng ®Êt manh món cña c¸c n«ng hé lµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®i vµo s¶n

xuÊt tËp trung vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn tõ hé lªn ph¸t triÓn trang tr¹i

mét c¸ch thuËn lîi. TiÕp tôc thùc hiÖn cuéc vËn ®éng dån ®iÒn, ®æi

thöa, chuyÓn nhîng, gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt t¹o ®iÒu kiÖn

cho viÖc tÝch tô ®Êt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

- Thõa nhËn vÒ ph¸p lý ®Êt ®ai lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt ®Ó

qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶. Nhµ níc cÇn thõa nhËn ®Êt

®ai lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt vµ cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ®¶m

b¶o cho lo¹i hµng ho¸ nµy vËn ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng, híng dÉn

vµ ®iÒu tiÕt c¸c mèi quan hÖ trong qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai. Tõ ®ã

còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Nhµ níc qu¶n lý ®Êt ®ai.

- §Èy m¹nh viÖc giao ®Êt, ®èi víi diÖn tÝch ®Êt ®îc giao, thuª,

(hiÖn nay nhiÒu trang tr¹i chØ ®îc thuª ®Êt ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i tõ 3

– 5 n¨m), trªn c¬ së xem xÐt diÖn tÝch ®Êt tÝnh ph¸p lý th× cÊp giÊy

®Çu t s¶n xuÊt.

nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt, thuª hoÆc thuª l¹i quyÒn sö

trang tr¹i vµ ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. Thùc hiÖn

tèt c¸c chÝnh s¸ch u ®·i vÒ ®Êt ®ai ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i.

4.4.2.2 Huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn

trang tr¹i

Nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ rÊt lín ®Ó ®Çu t

c¬ së h¹ tÇng, con gièng, c«ng cô m¸y mãc…. Trong thùc tÕ hiÖn nay,

cô cßn th« s¬ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cßn thÊp. HiÖn nay, ®ang cßn

76,42% sè chñ trang tr¹i ®ang cã dù ®Þnh vay vèn. §Ó trang tr¹i cña thÞ x·

cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a, thÞ x· cÇn cã mét sè biÖn ph¸p sau:

giao th«ng, ®iÖn… kh«ng nh÷ng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi nãi

chung mµ cßn lµ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn trang tr¹i theo híng s¶n

xuÊt hµng ho¸.

chñ ®éng cïng víi chñ trang tr¹i linh ho¹t vÒ thêi h¹n vµ l·i suÊt dùa trªn

hµng th¬ng m¹i, ®Ó tõng bíc th¸o gì khã kh¨n vÒ vèn cho ph¸t triÓn

trang tr¹i.

4.4.2.3 Ký kÕt hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm, cung øng ®Çu vµo cho

c¸c trang tr¹i

Tiªu thô s¶n phÈm lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn cña trang tr¹i, thùc tÕ

dÞch bÖnh H5N1 ë gµ, tai xanh ë lîn… vµ biÕn ®éng thÊt thêng cña

gi¸ c¶ ®· lµm cho nhiÒu trang tr¹i dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Do ®ã, sù hç trî

vÒ thÞ trêng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó trang tr¹i tån t¹i vµ ph¸t triÓn.

- ThÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm ®Çu ra.

nh Nhµ m¸y ®êng mÝa ViÖt §µi, Nhµ m¸y chÕ biÕn hoa qu¶ §ång Giao...

thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. Bëi vËy, cÇn ph¶i g¾n vïng nguyªn

liÖu víi c¸c c¬ së chÕ biÕn n«ng s¶n. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh

tÕ tham gia ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n vµ tiªu thô n«ng

KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ký hîp

®ång tiªu thô s¶n phÈm víi trang tr¹i theo QuyÕt ®Þnh sè 80/2002/Q§-TTg

ngµy 26/2/2002 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tiªu

thô n«ng s¶n th«ng qua hîp ®ång, ®Ó viÖc liªn kÕt “bèn nhµ” ho¹t ®éng cã

hiÖu qu¶ h¬n, thiÕt thùc h¬n.

bµn tËp trung cã trang tr¹i ph¸t triÓn.

Lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o vµ khuyÕn c¸o vÒ thÞ trêng tiªu

thô trong níc vµ quèc tÕ; cung cÊp th«ng tin thÞ trêng, ®Ó gióp c¸c chñ

trang tr¹i ®Þnh híng s¶n xuÊt theo thÞ trêng; gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng

nghiÖp, n«ng th«n trong tiÕn tr×nh CNH - H§H ®Êt níc. T¹o ®iÒu kiÖn cho

c¸c chñ trang tr¹i ®îc tiÕp cËn vµ tham gia c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n hîp t¸c,

héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi níc.

- ThÞ trêng cung øng c¸c yÕu tè ®Çu vµo.

HiÖn nay, cã mét sè doanh nghiÖp võa bao tiªu s¶n phÈm, võa

cung øng vËt t cho c¸c n«ng hé còng nh chñ trang tr¹i. Tuy nhiªn, Nhµ níc

còng cÇn cã vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tiÕt gi¸ th«ng qua chÝnh

s¸ch thuÕ, trî gi¸ nhËp khÈu ®èi víi c¸c lo¹i vËt t n«ng nghiÖp ®Ó ®¶m

b¶o æn ®Þnh vµ b×nh æn gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng lµ yÕu tè ®Çu vµo s¶n

xuÊt chñ yÕu cña trang tr¹i. Nhµ níc cÇn qu¶n lý tèt ®èi víi hÖ thèng

thèng c¸c doanh nghiÖp b¸n bu«n vËt t n«ng nghiÖp.

®µo t¹o tay nghÒ cho ngêi lao ®éng trong trang tr¹i

tr¹i, qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt.

Qua nghiªn cøu ë nhiÒu trang tr¹i ho¹t ®éng mang l¹i hiÖu qu¶ cao

cho thÊy, chñ trang tr¹i ph¶i cã ý chÝ lµm giµu, chÞu khã häc hái ®Ó tiÕn

lªn. V× vËy, hä cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, cã kh¶ n¨ng qu¶n lý, cã

nhiÒu hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ thÞ trêng vµ biÕt kÕt hîp søc lao ®éng

cña gia ®×nh vµ thuª mín thªm lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh. HiÖn

nay, sè chñ trang tr¹i kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt chiÕm tû lÖ rÊt cao

khoa häc - kü thuËt cña c¸c chñ trang tr¹i cÇn x¸c ®Þnh ®èi tîng ®µo t¹o

kh«ng chØ lµ chñ trang tr¹i, mµ cßn bao gåm nh÷ng ngêi cã nguyÖn väng

vµ kh¶ n¨ng trë thµnh chñ trang tr¹i, nh÷ng ngêi qu¶n lý ë cÊp c¬ së trùc

tiÕp qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña c¸c trang tr¹i. Trong sè 30 ý kiÕn cña chñ

trang tr¹i th× cã ®Õn 80,20% sè ngêi cÇn ®îc Nhµ níc hç trî ®µo t¹o kiÕn

thøc.

§Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy, trªn c¬ së nhu cÇu, tõ tØnh ®Õn

cao n¨ng lùc kü thuËt s¶n xuÊt, qu¶n lý tiÕp cËn thÞ trêng cho chñ

ph¬ng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chñ trang tr¹i tham quan häc tËp

g¾n lý thuyÕt víi thùc hµnh phï hîp víi thùc tiÔn.

- CÇn ph¶i ®µo t¹o nghÒ phï hîp cho ngêi lao ®éng lµm thuª

trong c¸c trang tr¹i, nhÊt lµ ®µo t¹o vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ.

cao tay nghÒ cho ngêi lao ®éng. KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn hç trî

®Ó c¸c chñ trang tr¹i më réng quy m« s¶n xuÊt, kinh doanh, t¹o thªm

nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n. ¦u tiªn c¸c trang tr¹i sö dông

nhiÒu lao ®éng, trang tr¹i sö dông nhiÒu lao ®éng cña nh÷ng hé n«ng

gi¶i quyÕt viÖc lµm, ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo.

§èi víi lao ®éng chñ trang tr¹i thuª ®Ó lµm viÖc thêng xuyªn

trong trang tr¹i, chñ trang tr¹i ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô vµ quy

®Þnh t¹i th«ng t sè 23/2000/TT – L§TBXH ngµy28/9/2000 cña Bé lao

®éng - th¬ng binh vµ x· héi vÒ híng dÉn ¸p dông mét sè chÕ ®é ®èi

víi ngêi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c trang tr¹i nh: hîp ®ång lao ®éng,

trang bÞ b¶o hé lao ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cña chñ trang tr¹i ®èi víi ngêi

lao ®éng khi gÆp rñi ro, tai n¹n ë trang tr¹i trong thêi gian lµm viÖc

theo hîp ®ång.

4.4.2.5 Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ

hiÖu qu¶ cao.

CÇn khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc liªn kÕt vµ hîp t¸c trong nghiªn

cøu, øng dông khoa häc - c«ng nghÖ n«ng nghiÖp, trong ®ã coi träng

c¸c trang tr¹i ®iÓn h×nh trªn tõng vïng cña tØnh ®Ó nghiªn cøu vµ

chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ cho c¸c trang tr¹i. Muèn

phÈm chÊt tèt, s¶n phÈm chÊt lîng cao, t×m ra vµ ¸p dông c«ng nghÖ

míi trong canh t¸c, chÕ biÕn b¶o qu¶n s¶n phÈm n«ng nghiÖp.

C¸c ngµnh n«ng nghiÖp vµ PTNT, thuû s¶n vµ c¸c ®Þa ph¬ng híng

c¸c gi¶i ph¸p vÒ kü thuËt, gièng míi... trong s¶n xuÊt cho tõng lo¹i h×nh

khuyÕn ng, khuyÕn c«ng, thó y vµ cung cÊp th«ng tin thÞ trêng cho c¸c

chñ trang tr¹i.

4.4.2.6 T¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc vÒ ph¸t triÓn trang tr¹i

T¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i theo híng t¹o

mäi ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c chñ trang tr¹i thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn vµ

nghÜa vô cña m×nh víi ®Þa ph¬ng. CÊp uû, chÝnh quyÒn, c¸c ngµnh

chøc n¨ng hµng n¨m cÇn s¬ kÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

trang tr¹i ë ®Þa ph¬ng, ®¬n vÞ m×nh, ®«n ®èc chØ ®¹o vµ thùc hiÖn

cã hiÖu qu¶ c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®· ban hµnh ®èi víi kinh tÕ trang

tr¹i, giíi thiÖu nh÷ng m« h×nh míi, nh÷ng ®iÓn h×nh tiªn tiÕn; th«ng tin

nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c, h¹n chÕ, nh÷ng yªu cÇu vµ nguyÖn väng

cña c¸c chñ trang tr¹i gióp cÊp uû, chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh chøc

n¨ng cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi thóc ®Èy kinh tÕ trang tr¹i ph¸t

triÓn. Muèn vËy, cÇn ph¶i lµm tèt mét sè néi dung sau:

- C«ng t¸c tæ chøc tuyªn truyÒn: tiÕp tôc qu¸n triÖt NghÞ QuyÕt

07-NQ/TU cña Ban Thêng vô TØnh uû, NghÞ quyÕt 03/NQ-CP ngµy 02

vÞ trÝ, vai trß vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i.

- CÇn ph¶i cã quy ho¹ch ph¸t triÓn trang tr¹i tõ cÊp c¬ së: quy

dùng c¸c vïng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cÇn ®îc thùc hiÖn tõ cÊp x·

®ai cña ®Þa ph¬ng ®Ó s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ cã

chÊt lîng, gi¸ trÞ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, t¨ng thªm viÖc lµm vµ

ph¸t, hiÖu qu¶ thÊp, kÐm bÒn v÷ng cña trang tr¹i. Theo ®ã quy ho¹ch

ph¸t triÓn trang tr¹i phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch ph¸t

triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, quy ho¹ch ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng,

nhÊt lµ hÖ thèng thuû lîi, giao th«ng, hÖ thèng cung cÊp ®iÖn, níc, xö

lý m«i trêng, c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c¬ së s¶n xuÊt, cung øng

trang tr¹i bÒn v÷ng. ViÖc quy ho¹ch nµy ngoµi viÖc b¶o ®¶m ho viÖc

ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña trang tr¹i cßn b¶o ®¶m cho viÖc s¶n xuÊt ®ã

kh«ng cã nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng x· héi, ®Æc biÖt lµ gi¶m

Quy ho¹ch theo cÊp x· cßn ®¶m b¶o møc chi tiÕt ®Ó cã thÓ

qu¶n lý trang tr¹i ë tÊt c¶ c¸c mÆt cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh

vµ c¸c khÝa c¹nh x· héi m«i trêng.

- §Èy m¹nh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn kinh tÕ trang tr¹i: cÊp

nhËn sÏ ®îc hëng ®Çy ®ñ c¸c chÝnh s¸ch theo quy ®Þnh hiÖn hµnh

cÊp ®Çu vµo, tiªu thô s¶n phÈm cña trang tr¹i ®îc thuËn lîi. ViÖc cÊp

giÊy còng cÇn cã thñ tôc ®¬n gi¶n h¬n kh«ng chØ ®èi víi trang tr¹i ®·

®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt mµ cßn ®èi víi trang tr¹i

cã ®Êt thuª, ®Êt ®îc cÊp hoÆc ®Êu thÇu cßn thêi h¹n trªn 10 n¨m khi

hÕt thêi h¹n thuª, giao, ®Êu thÇu ®Êt nÕu kh«ng ®îc tiÕp tôc gia h¹n

th× còng thu håi giÊy chøng nhËn trang tr¹i.

ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn trang tr¹i ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu

tån t¹i vµ tû lÖ trang tr¹i ®îc cÊp giÊy ®¹t cha cao (míi chØ ®¹t

(cho r»ng ®Ó hîp thøc ho¸ ®Êt ®ai ...) vµ kh«ng g¾n víi lîi Ých trang

cña viÖc cÊp giÊy nµy, ®ã lµ t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi trang

kinh doanh cña trang tr¹i ®Ó cã ®iÒu kiÖn hç trî, uèn n¾n ... theo híng

cã lîi cho trang tr¹i vµ x· héi) vµ ®Ó trang tr¹i cã sù c«ng nhËn vÒ mÆt

nhµ níc vÒ mét lo¹i h×nh s¶n xuÊt cao h¬n hé gia ®×nh nhng cha cã t

c¸ch ph¸p lý nh mét doanh nghiÖp.

PhÇn 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

5.1 KÕt luËn

Thùc hiÖn ®êng lèi kinh tÕ ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc, kÕt

qu¶ sau h¬n 20 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ nãi chung, ngµnh n«ng

nghiÖp nãi riªng t¨ng trëng víi tèc ®é cao vµ æn ®Þnh. Kinh tÕ hé

thµnh hé s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá vµ chuyÓn thµnh hé s¶n xuÊt hµng

ho¸ lín ®ã lµ m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i

Sau 9 n¨m ®i vµo ho¹t ®éng theo tinh thÇn NghÞ quyÕt 03/CP,

kinh tÕ trang tr¹i ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn ë hÇu hÕt c¸c ®Þa ph-

¬ng trªn ®Þa bµn thÞ x·. T¨ng nhanh vÒ sè lîng, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®a

d¹ng ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ ®ang tá ra lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh

n«ng nghiÖp phï hîp, cã hiÖu qu¶. Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®· gãp

phÇn tÝch cùc trong viÖc tham gia vµo khai hoang, phôc ho¸ vïng ®Êt

trèng, ®åi nói träc, trë thµnh vïng kinh tÕ trï phó, gãp phÇn b¶o vÖ m«i

trêng, lµm t¨ng vµ giÇu tµi nguyªn rõng. H¬n n÷a, kinh tÕ trang tr¹i cßn

lµ m« h×nh huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶,

còng nh ®i ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp

n«ng th«n.

TÝnh ®Õn n¨m 2007, toµn thÞ x· cã 109 trang tr¹i (chiÕm 3,32%

sè trang tr¹i trong tØnh), t¨ng 19 trang tr¹i (+21,1%) so víi n¨m 2005,

bËt trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· lµ, lo¹i h×nh s¶n xuÊt

ngµy cµng ®a d¹ng vµ cã sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu theo híng gi¶m

hµng n¨m.

Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn gãp phÇn t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu

nhËp cho lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy,

®éng/trang tr¹i.

19,41 triÖu ®ång/n¨m. Tuy nhiªn, lao ®éng lµm viÖc trong trang tr¹i

chñ yÕu vÉn lµ lao ®éng phæ th«ng. Tû lÖ chñ trang tr¹i cã tr×nh ®é

chuyªn m«n tõ trung cÊp trë lªn cã xu híng gi¶m, chØ chiÕm 15,79%.

Qui m« vèn s¶n xuÊt, kinh doanh cña trang tr¹i t¨ng nhanh do c¸c

mét trang tr¹i ®¹t 145,0 triÖu ®ång; cao nhÊt lµ lo¹i h×nh trang tr¹i

SXKD tæng hîp BQ ®¹t 262,5 triÖu ®ång; tiÕp ®Õn lµ trang tr¹i ch¨n

83,5 riÖu ®ång. HiÖu qu¶ trªn mét ®ång chi phÝ trung gian sÏ t¹o ra

2,98 ®ång gi¸ trÞ s¶n xuÊt; 1,48 ®ång gi¸ trÞ t¨ng thªm vµ 0,96 ®ång

®ång/n¨m.

Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy

101,91 triÖu ®ång; tû suÊt hµng ho¸ ®¹t 92,75%. M« h×nh trang tr¹i cã

tû suÊt hµng ho¸ cao nhÊt lµ trang tr¹i nu«i trång thuû s¶n 94,58%,

nghiÖp 87,99%.

TiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i cña BØm S¬n cßn rÊt lín. Tuy

nhiªn, trong nh÷ng n¨m qua viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cha t¬ng

nhiÒu n¬i mang tÝnh tù ph¸t, thiÕu qui ho¹ch, c¬ së h¹ tÇng cßn khã

kh¾n, thiÕu vèn, lao ®éng kh«ng cã chuyªn m«n chiÕm ®a sè, dÞch

bÖnh, thÞ trêng c¸c yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra lu«n cã biÕn ®éng lín,

c«ng t¸c qu¶n lý yÕu kÐm….

5.2 KiÕn nghÞ

 §èi víi Nhµ níc

VÒ ®Êt ®ai: tiÕp tôc xem xÐt, c¨n cø vµo Qui ho¹ch cña thÞ x·; trªn

trªn vïng ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt hoang ho¸, vïng chiªm tròng cÇn ph¶i

cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch nh»m khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng

®Êt ®ai cña tõng x·, phêng.

TiÕp tôc qui ho¹ch, hoÆc qui ho¹ch l¹i nh÷ng vïng s¶n xuÊt hµng

ho¸ tËp trung qui m« lín, ®Æc biÖt lµ c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i thµnh nh÷ng

dùng hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n.

n«ng s¶n lµ hµng ho¸ mòi nhän cã xu híng xuÊt khÈu nh t«m, lîn, cãi…

®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ vÞ thÕ trªn thÞ trêng, nhÊt lµ thÞ trêng

níc ngoµi.

Hç trî cho trang tr¹i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng trang tr¹i cã qui m« lín ®îc

øng dông c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Ó

trî gi¸, vay kh«ng l·i, tr¶ gãp kh«ng l·i ®Ó c¸c trang tr¹i ®Çu t mua s¾m

®a vµo s¶n xuÊt.

Cïng víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cÇn t¹o sù liªn kÕt “4

nhµ” vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ HTX, doanh nghiÖp n«ng nghiÖp

h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®Ó lµm tèt dÞch vô ®Çu vµo, ®Çu ra, trªn c¬

Hç trî trang tr¹i ®µo t¹o kiÕn thøc chuyªn m«n cho chñ trang tr¹i,

còng nh lao ®éng thêng xuyªn lµm trong c¸c trang tr¹i.

CÇn t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i,

theo híng t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c chñ trang tr¹i thùc hiÖn

®Çy ®ñ quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh ®èi víi ®Þa ph¬ng. Hµng n¨m

c¸c ®Þa ph¬ng ph¶i tæ chøc s¬ kÕt ®¸nh gi¸ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ

trang tr¹i; ®Æc biÖt lµ nªu cao tÊm g¬ng, hé trang tr¹i tiªu biÓu ®Ó

 §èi víi chñ trang tr¹i

Chñ trang tr¹i ph¶i tù ý thøc ®îc viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i

lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ víi qui m« lín, ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng kÕ ho¹ch s¶n

xuÊt kinh doanh phï hîp víi kh¶ n¨ng cña trang tr¹i m×nh xem cã phï

hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng còng nh ®óng víi quy ho¹ch cña ®Þa ph-

¬ng kh«ng. Chñ trang tr¹i ph¶i m¹nh d¹n, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, kh«ng

ngõng ®æi míi, vît qua nh÷ng khã kh¨n, chÞu khã häc hái kinh nghiÖm

vµ c¸c kiÕn thøc khoa häc kü thuËt ®Ó øng dông vµo s¶n xuÊt kinh

doanh, ®Æc biÖt lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng vµ ý chÝ lµm giµu h¬n nh÷ng ng-

êi kh¸c trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cho phÐp. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ph¶i ý

thøc g×n gi÷ m«i trêng sinh th¸i trong s¹ch ®Ó híng tíi mét nÒn n«ng

nghiÖp s¶n xuÊt n«ng s¶n s¹ch, an toµn.

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

1. Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (kho¸ VII), NghÞ quyÕt sè 05 -NQ/HNTW ngµy 10/6/1993, Héi nghÞ Trung ¬ng §¶ng lÇn thø V, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi

2. Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (kho¸ VIII), NghÞ quyÕt sè 04 - NQ/HNTW ngµy 29/12/1997, Héi nghÞ Trung ¬ng §¶ng lÇn thø IV, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi

3. Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (kho¸ VIII), NghÞ quyÕt sè 05 - NQ/HNTW ngµy 17/10/1998, Héi nghÞ Trung ¬ng §¶ng lÇn thø VI, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi

4. Ban chØ ®¹o tØnh Thanh Ho¸ (2006), B¸o c¸o s¬ bé kÕt qu¶ T§T

N«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n n¨m 2006, Thanh Ho¸.

5. Ban vËt gi¸ ChÝnh phñ (2000), T liÖu vÒ kinh tÕ trang tr¹i, NXB TP Hå ChÝ

Minh.

6. Ban chØ ®¹o Trung ¬ng (2006), B¸o c¸o s¬ bé kÕt qu¶ T§T N«ng

th«n, n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n n¨m 2006, Hµ Néi.

7. Bé ChÝnh trÞ (1988), NghÞ quyÕt 10 - NQ/TW ngµy 05 th¸ng 4 n¨m 1988 vÒ ®æi míi qu¶n lý n«ng nghiÖp, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi.

8. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT (2003), Th«ng t sè 74/2003/TT-BNN ngµy 4/7/2003 vÒ söa ®æi, bæ sung môc III cña Th«ng t 69/2000/TTLT-BNN- TCTK.

9. ChÝnh phñ (1999), NghÞ ®Þnh sè 163/1999/N§ - CP ngµy 16/11/1999 vÒ giao ®Êt, cho thuª ®Êt l©m nghiÖp, cho tæ chøc, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n sö dông ®Êt l©m nghiÖp.

10. ChÝnh phñ (2000), NghÞ quyÕt 03/2000/NQ - CP ngµy 2/2/2000

vÒ kinh tÕ trang tr¹i.

11. C«ng ty cæ phÇn th«ng tin kinh tÕ ®èi ngo¹i (2004), Thanh Ho¸ thÕ vµ lùc míi trong thÕ kØ XXI, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi.

12. Mai Thanh Cóc, QuyÒn §×nh Hµ vµ c¸c céng sù (2005), Gi¸o tr×nh

Ph¸t triÓn N«ng th«n, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi.

13. Côc Thèng kª Thanh Ho¸ (2007), Niªn gi¸m Thèng kª 2001 - 2007,

NXB Thèng kª, Hµ Néi.

14. Phßng Thèng kª BØm S¬n (2008), Niªn gi¸m Thèng kª 2005-2007, BØm

S¬n 3/2008

nghiÖp.

17. Häc viÖn NguyÔn ¸i Quèc (1992), Kinh tÕ häc vÒ tæ chøc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n, NXB Th«ng tin v¨n ho¸, Hµ Néi, trang 18-22.

18. NguyÔn §×nh H¬ng (2000), Thùc tr¹ng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong thêi kú CNH - H§H ë ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi.

19. Liªn Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT vµ Tæng Côc Thèng kª (2000), Th«ng t liªn tÞch sè 69/2000/TTLT-BNN - TCTK ngµy 23/6/2000 vÒ híng dÉn tiªu chÝ x¸c ®Þnh kinh tÕ trang tr¹i.

20. LuËt ®Êt ®ai 2003 (2004), NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi.

21. TrÇn Tr¸c (2000), MÊy ý kiÕn vÒ x¸c ®Þnh râ kh¸i niÖm vµ tiªu chÝ ®Ó cã chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i, B¸o nh©n d©n sè ra

ngµy 25/5/2000.

22. Tæng côc Thèng kª (2003), KÕt qu¶ Tæng ®iÒu tra n«ng th«n,

n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n n¨m 2001, NXB Thèng kª, Hµ Néi.

23. Tæng côc Thèng kª (2004), Niªn gi¸m Thèng kª tõ 2000 ®Õn 2004,

NXB Thèng kª, Hµ Néi.

24. TØnh uû Thanh Ho¸ (2007), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 07-NQ/TU ngµy 02/6/1999 vÒ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

khoa ViÖt Nam (tËp 1), Hµ Néi.

26. Trêng §¹i häc Kinh tÕ TP Hå ChÝ Minh (1999), Kinh tÕ trang tr¹i ë

Nam Bé, Héi th¶o khoa häc trêng §H KT TP HCM.

27. Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n (1999), B¸o c¸o thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong thêi kú CNH - H§H, Héi th¶o Trêng §HKTQD, Hµ Néi.

28. UBND thÞ x· BØm S¬n (2006), B¸o c¸o Quy ho¹ch Tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi BØm S¬n ®Õn 2015 vµ ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020.

29. UBND tØnh Thanh Ho¸ (2005), B¸o c¸o kiÓm kª ®Êt ®ai 1/1/2005

30. ViÖn kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn (2007), Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc ph¸t triÓn, NXB

lý luËn ChÝnh .trÞ Hµ Néi.

tØnh Thanh Ho¸.

31. ViÖn Quy ho¹ch ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp (2006), B¸o c¸o tæng hîp trang tr¹i t nh©n qui m« lín vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn chóng, Hµ Néi.

32. Hoµng ViÖt (2000), Mét sè ý kiÕn bíc ®Çu vÒ lý luËn kinh tÕ trang

100

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong b¸o c¸o tèt

nghiÖp lµ trung thùc vµ cha tõng ®îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ

nµo.

T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn b¸o c¸o tèt

nghiÖp nµy ®· ®îc c¸m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong b¸o c¸o tèt

nghiÖp nµy ®· ®îc ghi râ nguån gèc.

T¸c gi¶

NguyÔn ThÞ Hång

Lêi c¶m ¬n

§Ó hoµn thµnh b¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp nµy, t«i ®· nhËn ®îc sù

ThÇy gi¸o Th.S. Lª Kh¾c Bé, ngêi trùc tiÕp híng dÉn vµ gióp ®ì t«i

trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh b¸o c¸o tèt

nghiÖp.

Phßng Thèng kª, Phßng N«ng nghiÖp, UBND thÞ x· BØm S¬n, ®· t¹o

®iÒu kiÖn cho t«i trong qu¸ tr×nh thùc tËp tèt nghiÖp vµ thu thËp c¸c th«ng

tin cã liªn quan vÒ kinh tÕ trang tr¹i trªn ®Þa bµn.

Ban Gi¸m hiÖu Trêng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi, Khoa Kinh tÕ &

nhµ trêng ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho t«i häc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thµnh b¸o

c¸o thùc tËp tèt nghiÖp.

trong viÖc thu thËp sè liÖu, c¸c nhµ khoa häc, b¹n bÌ ®ång nghiÖp, gia

nµy.

T¸c gi¶

NguyÔn ThÞ Hång

Môc lôc

Trang

Lêi cam ®oan.......................................................................................................i Lêi c¶m ¬n.........................................................................................................ii Môc lôc.............................................................................................................iii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t..................................................................................v Danh môc c¸c b¶ng tÝnh....................................................................................vi Danh môc c¸c biÓu ®å, ®å thÞ, .........................................................................vii

1 PhÇn 1. Më ®Çu ...............................................................................................

1 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi .........................................................................

2 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu ....................................................................................

2 1.2.1 Môc tiªu chung ............................................................................................ 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ 3 ............................................................................................ 3 îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu .................................................................. 1.3 §èi t

1.3.1 §èi t 3 îng nghiªn cøu ...................................................................................... 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu 3 ...................................................................................... 4 PhÇn 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu ..........................................................

4 2.1 C¬ së lý luËn vÒ kinh tÕ trang tr¹i .............................................................

2.1.1 Kh¸i niÖm trang tr¹i, kinh tÕ trang tr¹i 4 .......................................................... 8 2.1.2 VÞ trÝ, vai trß cña kinh tÕ trang tr¹i ............................................................. .................................................................... ng cña kinh tÕ trang tr¹i 2.1.3 §Æc tr 9 10 ............................... ëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 2.1.4 C¸c yÕu tè ¶nh h 2.1.5 Ph©n lo¹i trang tr¹i 13 .................................................................................... 15 2.1.6 Tiªu chÝ nhËn d¹ng trang tr¹i .................................................................... 17 2.2 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn trang tr¹i ...................

iii

2.2.1 Quan ®iÓm vÒ t¨ng tr 18 ëng vµ ph¸t triÓn .................................................... 2.2.2 Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng 19 .......................................................... 20 ............................................................ 2.2.3 Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn trang tr¹i 22 2.3 C¬ së thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn Kinh tÕ trang tr¹i .....................................

22 2.3.1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi ...................................... 2.3.2 Kinh tÕ trang tr¹i ë mét sè n 23 íc trªn thÕ giíi ................................................. 2.3.3 Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn thÕ giíi vµ kh¶ n¨ng øng dông 26 ë ViÖt Nam ................................................................................................. 28 2.4 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam ................................

28 2.4.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam .................................. 2.4.2 Chñ tr íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang ¬ng cña §¶ng vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ n 35 tr¹i 37 íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë ViÖt Nam ........................................ 2.4.3 Xu h 39 ¬ng ph¸p nghiªn cøu .............................. PhÇn 3. §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph

39 3.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cña bØm s¬n ..................................

39 3.1.1 §Æc ®iÓm tù nhiªn .................................................................................... 3.1.1.1 VÞ trÝ ®Þa lÝ 39 ..................................................................................................................................................... 3.1.1.2 §Þa h×nh 40 ............................................................................................................................................................... 40 ................................................................................................................................ 3.1.1.3 §iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu 41 3.1.2 §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi cña thÞ x· ........................................................ 3.1.2.1 T×nh h×nh sö dông nguån tµi nguyªn 41 ................................................................................................................. 3.1.2.2 T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng 47 ........................................................................................................................... 3.1.2.3 C¬ së h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc, ®êi sèng 47 .............................................................................................................. 48 ............................................................................... 3.1.2.4 Mét sè chØ tiªu vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tØnh

3.1.3 §¸nh gi¸ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ

46 trang tr¹i cña thÞ x· BØm S¬n ..................................................................... 48 ¬ng ph¸p nghiªn cøu ............................................................................ 3.2 Ph

3.2.1 Ph ¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng 48 ............................................................... 48 ¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö ...................................................................... 3.2.2 Ph 49 ¬ng ph¸p cô thÓ .................................................................................... 3.2.3 Ph 3.2.3.1 Ph ¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu 49 ................................................................................................................................ 3.2.3.2 Ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu 50 ............................................................................................................. ¬ng ph¸p chuyªn gia, chuyªn kh¶o 3.2.3.3 Ph 51 .................................................................................................................... 51 ................................................................................................................................................ ¬ng ph¸p dù b¸o 3.2.3.4 Ph 51 .............................................................................................................................. 3.2.3.5 HÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch 52 ......................................................................... PhÇn 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu

52 4.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë bØm s¬n .................................

4.2 T×nh h×nh c¬ b¶n vµ mét sè yÕu tè S¶n XuÊt chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn

55 Kinh tÕ trang tr¹i ............................................................................................

4.2.1 Mét sè th«ng tin chung vÒ chñ trang tr¹i 55 .................................................... 4.2.2 T×nh h×nh sö dông ®Êt cña trang tr¹i 56 ....................................................... 58 4.2.3 T×nh h×nh lao ®éng cña trang tr¹i ............................................................. 4.2.4 T×nh h×nh sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ chñ yÕu cña trang tr¹i 59 ................... 60 4.2.5 T×nh h×nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cña trang tr¹i ........................... 4.2.6 T×nh h×nh sö dông vèn cña trang tr¹i ë BØm S¬n 60 .................................... 63 4.2.7 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i ............................................... 63 ............................................................................................................................... 4.2.7.1 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña trang tr¹i 64 .............................................................................. 4.2.7.2 Chi phÝ, gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thu nhËp hçn hîp cña trang tr¹i 65 .......................................................................... 4.2.7.3 Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ tû suÊt hµng ho¸ cña trang tr¹i 66 ................................................................................. 4.2.7.4 HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i îc, nh÷ng tån t¹i vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn Kinh tÕ 4.3 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®

70 trang tr¹i ë thÞ x· bØm s¬n ............................................................................

70 4.3.1 §¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ® ............................................................. îc ëng vµ bµi häc kinh nghiÖm vÒ ph¸t triÓn 4.3.2 Nh÷ng tån t¹i, nguyªn nh©n ¶nh h 71 kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· ......................................................................... 4.3.2.1 Nh÷ng tån t¹i trong ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 71 .................................................................................................. 4.3.2.2 Nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h ëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 74 ...................................................................... 4.3.2.3 Mét sè bµi häc kinh nghiÖm vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i 74 ............................................................................ 4.3.3 TiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· 75 ...................................... 76 4.3.4 Chñ tr ¬ng, chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· .............. íng vµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn Kinh tÕ trang 4.4 §Þnh h

80 tr¹i ®Õn n¨m 2010. ..........................................................................................

êng ®µo t¹o tay nghÒ cho ng

80 íng ph¸t triÓn trang tr¹i cña thÞ x· trong thêi gian tíi ........................ 4.4.1 §Þnh h . . 83 4.4.2 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· thêi gian tíi 83 ............................................................. 4.4.2.1 Giao ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho trang tr¹i 86 ................................................................... 4.4.2.2 Huy ®éng vèn ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho ph¸t triÓn trang tr¹i 86 ...................................................... 4.4.2.3 Ký kÕt hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm, cung øng ®Çu vµo cho c¸c trang tr¹i 4.4.2.4 N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cho chñ trang tr¹i, t¨ng c êi lao ®éng trong trang tr¹i 88 ............................................................................................................................................................................................ 4.4.2.5 Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ 89 ............................................................................................................................ íc vÒ ph¸t triÓn trang tr¹i 90 ............................................................................................. êng qu¶n lý nhµ n 4.4.2.6 T¨ng c 93 .................................................................... PhÇn 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

93 5.1 KÕt luËn ...................................................................................................

96 5.2 KiÕn nghÞ ................................................................................................

98 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ........................................................................

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t

BQ CC CMKT CNH - H§H CP §VT GO GTSPHH IC KT - XH KTTT L§ MI PTNT SL SXKD TW VA B×nh qu©n C¬ cÊu Chuyªn m«n kü thuËt C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ChÝnh phñ §¬n vÞ tÝnh Gi¸ trÞ s¶n xuÊt Gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ b¸n ra Chi phÝ trung gian Kinh tÕ x· héi Kinh tÕ trang tr¹i Lao ®éng Thu nhËp hçn hîp Ph¸t triÓn n«ng th«n Sè lîng S¶n xuÊt kinh doanh Trung ¬ng Gi¸ trÞ gia t¨ng

Danh môc c¸c b¶ng tÝnh

Tªn b¶ng Tran TT

31 ..................................................................................

33 .....................................................................................

B¶ng 3.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

43 ..................................................................................................

B¶ng 3.2. Mét sè chØ tiªu kinh tÕ – x· héi chñ yÕu cña BØm S¬n qua c¸c n¨m

42 ...................................................................

B¶ng 3.3. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt, GTGT vµ c¬ cÊu kinh tÕ ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

44 ...................................................................

B¶ng 3.4. Mét sè chØ tiªu vÒ n«ng nghiÖp ë BØm S¬n qua c¸c n¨m

45 ....................................................................................

B¶ng 4.1. Sè l îng c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i cña thÞ x· biÕn ®éng qua c¸c n¨m

55 .........................................................................

56 .............................................................................

B¶ng 4.3. T×nh h×nh sö dông lao ®éng BQ cña 1 trang tr¹i n¨m 2007

58 .................................................................................

59 ............................................................................

60 ..............................................................................................

63 ...........................................................................................

B¶ng 4.7. Chi phÝ, gi¸ trÞ t¨ng thªm vµ thu nhËp BQ/ trang tr¹i n¨m 2007

64 ...........................................................................

65 .............................................................................

65 ...........

B¶ng 4.10. Mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i n¨m 2007

69 ........................................................

B¶ng 4.11. Nh÷ng khã kh¨n cña chñ trang tr¹i cÇn ®

îc gi¶i quyÕt

73 ........................................................................................

B¶ng 4.12. Dù b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña thÞ x· ®Õn n¨m 2010

82 ............................................................................

Danh môc c¸c biÓu ®å, §å thÞ

Tªn biÓu ®å, ®å thÞ Trang TT

BiÓu ®å 2.1. C¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i ë ViÖt Nam BiÓu ®å 2.2. C¬ cÊu trang tr¹i ph©n theo vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam BiÓu ®å 3.1 C¬ cÊu sö dông ®Êt cña thÞ x· BØm S¬n biÕn ®éng qua c¸c n¨m BiÓu ®å 3.2. C¬ cÊu kinh tÕ thÞ x· BØm S¬n qua c¸c n¨m BiÓu ®å 4.1. C¬ cÊu lo¹i h×nh trang tr¹i cña thÞ x· BØm S¬n qua c¸c n¨m BiÓu ®å 4.2. C¬ cÊu vèn cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i ®Õn n¨m 2007 BiÓu ®å 4.3. C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i h×nh trang tr¹i n¨m 2007

32 ................................................................................... 33 ................................................................. 44 .............................................. 44 ............................................................................... 56 ....................................................... 62 ................................................................ 63 ......................................................

I. BiÓu ®å

§å thÞ 2.1. Xu h íng ph¸t triÓn trang tr¹i ë ViÖt Nam qua c¸c n¨m §å thÞ 4.1. Dù b¸o xu h íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë BØm S¬n ®Õn 2010

35 ................................................................. 83 ...........................................

II. §å thÞ

vii

viii