Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở huyện huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHẠM KIÊN CƢỜNG TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THUỘC HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG ÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHẠM KIÊN CƢỜNG TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THUỘC HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHÙNG THỊ HẰNG THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Luận văn “Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang” đƣợc thực hiện từ tháng 7/2014 đến tháng 8/2015. Luận văn đƣợc sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Các thông tin này đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chƣa đƣợc sử dụng trong công trình nghiên cứu nào. Các tài liệu tham khảo đƣợc trích dẫn rõ ràng. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015 Tác giả luận văn Phạm Kiên Cƣờng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Các thầy cô giáo đã tham gia giảng dạy lớp Cao học quản lý giáo dục, những ngƣời thầy đã trang bị cho tôi tri thức và kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực khoa học giáo dục. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô Khoa sau đại học, Khoa Tâm lý giáo dục - Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên, các bạn bè đồng nghiệp đã động viên, nhiệt tình giúp đỡ tôi và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành bản luận văn này. Cảm ơn UBND huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, Phòng Nội vụ huyện, các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Đặc biệt tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo - TS. Phùng Thị Hằng đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015 Tác giả luận văn Phạm Kiên Cƣờng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................. 4 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 5 7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 6 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG THCS ........................................................................... 7 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................ 7 1.1.1. Trên thế giới .......................................................................................... 7 1.1.2. Ở Việt Nam ............................................................................................ 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 12 1.2.1. Quản lý nhà trƣờng .............................................................................. 12 1.2.3. Cán bộ quản lý nhà trƣờng .................................................................. 14 1.2.3. Bồi dƣỡng và tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý ........................... 15 1.3. Một số vấn đề cơ bản về tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ..................................... 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3.1. Hoạt động bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ....................................................... 19 1.3.2. Tổ chức hoạt động bồi dƣỡng NVQL cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở trƣờng THCS ........................................................................ 22 1.3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số trƣờng THCS ................................. 26 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .................................................................................. 28 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG .................................................................................. 29 2.1. Khái quát về các trƣờng THCS của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ... 29 2.1.1. Về vị trí địa lý ...................................................................................... 29 2.1.2. Về quy mô trƣờng, lớp, đội ngũ cán CBQL nhà trƣờng ..................... 30 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 35 2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................ 35 2.2.2. Đối tƣợng, địa bàn khảo sát ................................................................. 35 2.2.3. Nội dung khảo sát ................................................................................ 35 2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát .......................................................................... 35 2.2.5. Xử lý các số liệu khảo sát .................................................................... 36 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ........................................................................ 36 2.3.1. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng Trung học cơ sở huyện huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ................. 36 2.3.2. Thực trạng về hoạt động bồi dƣỡng NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang................. 42 2.3.3. Thực trạng về tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang .................................................................................................... 46 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.4.4. Đánh giá thực trạng về NVQL và tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS của huyện Yên Sơn ................................................................................................. 54 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .................................................................................. 59 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG ............................................................................................. 60 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 60 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ..................................................... 60 3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính toàn diện ..................................................... 60 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính lịch sử - cụ thể ............................................ 60 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển. ...................................................... 61 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ......................................................... 61 3.2. Những căn cứ có tính chất định hƣớng cho việc tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ...................................................................................... 61 3.1.1. Chiến lƣợc phát triển giáo dục của nƣớc ta ......................................... 61 3.2.2. Định hƣớng phát triển KT - XH huyện Yên Sơn đến năm 2020 ........ 62 3.3. Các biện pháp tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ..................... 63 3.3.1. Biện pháp 1 .......................................................................................... 63 3.3.2. Biện pháp 2 .......................................................................................... 65 3.3.3. Biện pháp 3 .......................................................................................... 69 3.3.4. Biện pháp 4 .......................................................................................... 77 3.3.5. Biện pháp 5 .......................................................................................... 79 3.3.6. Biện pháp 6 .......................................................................................... 83 3.3.7. Biện pháp 7 .......................................................................................... 85 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.4. Quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................ 88 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 88 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................. 92 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 93 1. Kết luận .......................................................................................................... 93 2. Khuyến nghị................................................................................................... 94 2.1. Đối với UBND tỉnh Tuyên Quang và UBND các cấp ........................... 94 2.2. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Tuyên Quang ............................................ 95 2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Sơn ............................. 95 2.4. Đối với các trƣờng THCS....................................................................... 96 2.5. Đối với đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ...... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 97 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BD : Bồi dƣỡng CBGV : Cán bộ giáo viên CBQL : Cán bộ quản lý CĐ : Cao đẳng CSGD : Cơ sở giáo dục ĐH : Đại học ĐHSP : Đại học sƣ phạm GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên HS : Học sinh LLCT : Lý luận chính trị NVQL : Nghiệp vụ quản lý QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục TB : Trung bình THCS : trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thống kê quy mô trƣờng lớp từ năm 2010 đến năm 2015 ............... 30 Bảng 2.2: Thống kê quy mô học sinh các bậc học từ năm 2010 đến năm 2015 ................................................................................................... 30 Bảng 2.3: Thống kê lớp, số lƣợng học sinh THCS năm học 2014-2015 .......... 31 Bảng 2.4: Cơ sở vật chất trƣờng THCS từ năm 2010 đến năm 2015 ............... 32 Bảng 2.5: Thống kê thực trạng trình độ cán bộ quản lý các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Yên Sơn .............................................................. 32 Bảng 2.6: Thống kê đội ngũ nhà giáo, CBQL các trƣờng THCS ..................... 33 Bảng 2.7: Thống kê chất lƣợng giáo dục giáo dục đạo đức HS trƣờng THCS từ năm 2010 đến năm 2015 .................................................... 33 Bảng 2.8: Thống kê chất lƣợng giáo dục văn hoá HS các trƣờng THCS từ năm 2010 đến năm 2015 ................................................................... 34 Bảng 2.9: Thống kê độ tuổi, thâm niên công tác quản lý của cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ................................... 36 Bảng 2.10: Thống kê trình độ của cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ............................................................................... 37 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát về phẩm chất, đạo đức của cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ....................................... 37 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát về năng lực của cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS .............................................................. 39 Bảng 2.13: Kết quả khảo sát về thực hiện nhiệm vụ quản lý của cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS .......................... 40 Bảng 2.14: Kết quả khảo sát mức độ gặp khó khăn đối với các nội dung quản lý của CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ....... 41 Bảng 2.15. Kết quả nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dƣỡng NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ........ 42 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
Bảng 2.16. Thực trạng mức độ thực hiện các nội dung BD cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ................................................... 43 Bảng 2.17. Mức độ phù hợp của phƣơng pháp bồi dƣỡng ................................ 45 Bảng 2.18. Đánh giá của các khách thể điều tra về hiệu quả BD ..................... 46 Bảng 2.19: Nhu cầu của CBQL về hình thức tổ chức bồi dƣỡng ..................... 47 Bảng 2.20: Nhu cầu về thời điểm tổ chức bồi dƣỡng của CBQL trƣờng THCS .... 47 Bảng 2.21: Nhu cầu về địa điểm tổ chức bồi dƣỡng NVQL ............................. 48 Bảng 2.22: Nhu cầu về kinh phí tổ chức bồi dƣỡng NVQL.............................. 48 Bảng 2.23: Nhu cầu về chế độ sau khi bồi dƣỡng NVQL ................................. 49 Bảng 2.24: Kết quả khảo sát về các biện pháp tổ chức BD NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS của huyện Yên Sơn .................................................................................. 50 Bảng 2.25. Thực trạng việc lựa chọn đội ngũ tham gia công tác BD NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ........................................ 52 Bảng 2.26. Thực trạng việc phối hợp các tổ chức tham gia bồi dƣỡng NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ........ 53 Bảng 2.27: Thực trạng về việc kiểm tra, đánh giá quá trình bồi dƣỡng NVQL cho CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ........ 53 Bảng 2.28. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác tổ chức BD NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn ............................................................................................. 57 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp tổ chức BD NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ...................................................................................... 89 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm mức độ khả thi của các biện pháp BD NVQL cho đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS ................................................................................................. 90 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Cơ sở lý luận Đội ngũ cán bộ quản lý là một trong những nhân tố có tính quyết định thành công hay thất bại của một hệ thống quản lý và hiệu quả của các hoạt động chính trị, kinh tế - xã hội. Cán bộ quản lý là lực lƣợng quan trọng trong các tổ chức, các đơn vị, trƣờng học. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, Đảng ta luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ từ Trung ƣơng đến cơ sở, coi đây là một trong những nhiệm vụ có tính chiến lƣợc. Đặc biệt trong giai đoạn cách mạng hiện nay, công tác cán bộ lại càng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã chỉ rõ: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém". Quán triệt tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về giáo dục - đào tạo, căn cứ vào thực tiễn tình hình giáo dục - đào tạo của đất nƣớc, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Đây là tƣ duy mang tầm chiến lƣợc, thể hiện quan điểm toàn diện, khách quan, khoa học của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bởi hơn lúc nào hết, phát triển đội ngũ giáo viên vững mạnh, toàn diện, vừa hồng vừa chuyên là yêu cầu cấp thiết của giáo dục Việt Nam hiện tại. Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên đƣợc Đại hội chỉ rõ là phải "xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng", là khâu then chốt, là tiền đề trong đổi mới Giáo dục - Đào tạo. Chiến lƣợc phát triển giáo dục Việt Nam 2011-2020, Kết luận số 51- KL/TW ngày 29/10/2012 của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa XI và Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tƣớng Chính phủ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở trƣờng trung học cơ sở là lực lƣợng rất quan trọng trong các nhà trƣờng trung học cơ sở; có những yêu cầu cao về phẩm chất và năng lực quản lý, điều hành để quản lý, lãnh đạo nhà trƣờng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đƣợc giao. Đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số trong các trƣờng Trung học cơ sở thƣờng biến động do yêu cầu công tác luân chuyển cán bộ, bổ nhiệm lại theo nhiệm kỳ, do miễn nhiệm hoặc đến tuổi nghỉ hƣu… Hiện nay công tác cán bộ, đặc biệt là công tác quy hoạch nguồn, bồi dƣỡng và xây dựng quy hoạch cán bộ quản lý còn nhiều lúng túng, chƣa có kế hoạch lâu dài. Muốn có đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở đủ về số lƣợng và đảm bảo chất lƣợng cần phải làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý, có nhƣ vậy mới từng bƣớc nâng cao trình độ, năng lực quản lý cho cán bộ, đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của sự nghiệp giáo dục hiện nay. 1.2. Cơ sở thực tiễn Huyện Yên Sơn hiện có 31 trƣờng trung học cơ sở, 664 giáo viên và 9009 học sinh. Có 28,46% giáo viên là ngƣời dân tộc thiểu số, 24,16% cán bộ quản lý là ngƣời dân tộc thiểu số. Hầu hết cán bộ quản lý của các trƣờng Trung học cơ sở đều đƣợc trƣởng thành qua thực tiễn giảng dạy và công tác ở các trƣờng. Nhìn chung đội ngũ cán bộ quản lý có phẩm chất đạo đức tốt, cơ bản hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao. Một số cán bộ quản lý của các trƣờng đƣợc bồi dƣỡng kiến thức quản lý sau khi đã đƣợc đề bạt giữ cƣơng vị lãnh đạo. Trƣớc yêu cầu phát triển giáo dục và những thay đổi nhanh của môi trƣờng kinh tế xã hội, công tác quy hoạch, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang còn bộc lộ nhiều yếu kém bất cập. Đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các Trƣờng trung học cơ sở còn ít, chất lƣợng quản lý Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn
chƣa đáp ứng yêu cầu; chƣa đƣợc bồi dƣỡng về kiến thức quản lý nên hiệu quả công tác quản lý, điều hành chƣa cao. Điều này bắt nguồn từ các khâu tạo nguồn, quy hoạch, tuyển chọn, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dƣỡng, chính sách đãi ngộ sử dụng,... đối với cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở chƣa đƣợc nghiên cứu và phát triển một cách có cơ sở và có tầm nhìn dài hạn. Việc quản lý, phát triển nguồn nhân lực để đào tạo, bồi dƣỡng trở thành một đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động có chất lƣợng, hiệu quả đáp ứng nhu cầu phát triển là một nhu cầu tất yếu trong quản lý. Các nghiên cứu và đề tài đã có tuy phần nào tạo tiền đề để xây dựng giải pháp phát triển đội ngũ quản lý giáo dục, và có những đề tài cụ thể là nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng học cho địa phƣơng. Với đặc thù là một huyện miền núi có gần 50% dân số là ngƣời dân tộc thiểu số, số lƣợng giáo viên là ngƣời dân tộc thiểu số chiếm gần 30% tổng số giáo viên, do đó yêu cầu bồi dƣỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên là hết sức cần thiết. Đặc biệt việc bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở trƣờng THCS còn cấp thiết hơn. Vì vậy, việc nghiên cứu, đề xuất các biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lí trƣờng trung học cơ sở theo tiếp cận là người dân tộc thiểu số ở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang là rất cần thiết. Vì vậy, chúng tôi chọn đề tài: “Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lí người dân tộc thiểu số ở các trường trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang” để nghiên cứu với mong muốn góp phần giải quyết những tồn tại trong vấn đề bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở trên địa bàn huyện trong tình hình đổi mới giáo dục hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Quang, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở nói chung, các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang nói riêng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp tổ chức bồi dƣỡng NVQL cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 4. Giả thuyết khoa học Công tác tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang còn có những hạn chế nhất định: việc bồi dƣỡng nghiệp vụ chƣa thƣờng xuyên, hiệu quả bồi dƣỡng chƣa cao; năng lực quản lý của một số cán bộ quản lý chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu thực tiễn trong thời kỳ đổi mới. Nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ các biện pháp tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang phù hợp với tình hình thực tiễn thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở nói chung, các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang nói riêng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở. 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng về công tác tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn
5.3. Đề xuất một số biện pháp tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Đề tài tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang trong việc tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý (Hiệu trƣởng và Phó Hiệu trƣởng) ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 6.2. Đề tài tiến hành khảo sát trên 120 khách thể, trong đó có 44 cán bộ quản lý của 31 trƣờng THCS, 16 CBQL và chuyên viên phòng giáo dục và đào tạo; 60 giáo viên THCS thuộc 31 đơn vị trƣờng THCS trên địa bàn huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong đề tài nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng phối hợp các phƣơng pháp nghiên cứu sau: 7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài, chúng tôi sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận nhƣ: phân tích tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa... các tài liệu lý luận, các văn bản, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng; chiến lƣợc phát triển giáo dục - đào tạo từ năm 2011 đến năm 2020 của Chính phủ, Luật Giáo dục; các văn bản về quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của huyện đến năm 2015 và đến năm 2020. 7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phƣơng pháp quan sát: Nghiên cứu thực tiễn hoạt động quản lý, công tác quản lý của một số cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 7.2.2. Phƣơng pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn một số cán bộ quản lý, giáo viên trƣờng THCS để thu thập thông tin về nhu cầu bồi dƣỡng, những Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn
thuận lợi, khó khăn của công tác bồi dƣỡng NVQL cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 7.2.3. Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi: Xây dựng các mẫu phiếu nhằm thu thập ý kiến của các khách thể nghiên cứu về công tác bồi dƣỡng NVQL cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số; các yếu tố ảnh hƣởng đến thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. 7.2.4. Phƣơng pháp chuyên gia: Lấy ý kiến của các nhà quản lý và các nhà khoa học về công tác tổ chức, nhân sự, nhằm xây dựng cơ sở lý luận, lựa chọn các phƣơng pháp nghiên cứu, thiết kế bảng hỏi và các bộ công cụ nghiên cứu cho đề tài. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Phƣơng pháp này đƣợc dùng để xử lý các kết quả nghiên cứu thực tiễn về mặt định lƣợng (tính tỉ lệ phần trăm, sắp xếp thứ tự,...). 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng THCS. Chương 2: Thực trạng về công tác bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Chương 3: Biện pháp tổ chức bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ quản lý ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng trung học cơ sở huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG THCS 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Thuật ngữ “Quản lý” (tiếng Việt gốc Hán) lột tả đƣợc bản chất hoạt động này trong thực tiễn. Nó gồm hai quá trình tích hợp vào nhau: Quá trình “Quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì hệ ở trạng thái “ổn định”; quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới, đƣa hệ vào thế “phát triển”. Các tƣ tƣởng quản lý sơ khai xuất phát từ các tƣ tƣởng triết học cổ Hy Lạp và cổ Trung Hoa. Sự đóng góp của các nhà triết học cổ Hy Lạp tuy còn ít ỏi nhƣng đáng ghi nhận: Đó là các tƣ tƣởng của Xôcrát (469-399 Tr. CN), Platôn (427-347 Tr.CN) và Arixtôt (384 - 322 Tr.CN). Thời Trung Hoa cổ đại đã công nhận các chức năng quản lý đó là: Kế hoạch hóa, tổ chức, tác động, kiểm tra. Các nhà hiền triết của Trung Hoa trƣớc công nguyên đã có những đóng góp lớn về tƣ tƣởng quản lý quan trọng, tƣ tƣởng quản lý vĩ mô, quản lý xã hội. Các nhà lý tƣởng và chính trị lớn đó là Khổng Tử (551- 478 Tr.CN); Mạnh Tử (372-289 Tr.CN), đã nêu lên tƣ tƣởng quản lý“Đức trị, Lễ trị” lấy chữ tín làm đầu. Những tƣ tƣởng quản lý trên vẫn có ảnh hƣởng khá sâu sắc đến các nƣớc phƣơng Đông ngày nay [25]. Quản lý là một hoạt động mang tính lịch sử xã hội, nhờ có hoạt động quản lý mà xã hội loài ngƣời không ngừng vận động và phát triển. Theo Mác - Ănghen trong quá trình nghiên cứu nền sản xuất tƣ bản chủ nghĩa đã rút ra kết luận, một trong những yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nền sản xuất tƣ bản là nhờ có vai trò của hoạt động quản lý [9]. Xã hội ngày càng phát triển, lực lƣợng sản xuất cũng ngày càng biến đổi và phát triển theo đà phát triển của xã hội, đặc biệt là trong giai đoạn hình thành và phát triển của chủ nghĩa tƣ bản đã đòi hỏi bộ môn quản lý ra đời. Ngƣời mà Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn
thế giới phƣơng Tây suy tôn là “Cha đẻ của khoa học quản lý” chính là F.W.Taylor (1856 - 1915). Tƣ tƣởng quản lý cốt lõi của ông là đối với mỗi loại công việc, dù nhỏ nhặt nhất cũng đều có một “khoa học” để thực hiện nó. Henry Fayol (1841 - 1925) ngƣời Pháp, cũng là một trong những ngƣời đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển quản lý, ông là ngƣời đầu tiên đề ra năm chức năng quản lý: Dự đoán lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, phối hợp và kiểm tra [23]. Trong quá trình phát triển giáo dục & đào tạo, hầu hết các nhà khoa học trên thế giới đều khẳng định chất lƣợng giáo dục đƣợc quyết định bởi ngƣời học, ngƣời thầy giáo có vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lƣợng giáo dục và ngƣời quản lý có vai trò là vô cùng quan trọng. Một trong những trào lƣu tiến bộ trong giáo dục phƣơng Tây và sau đó lan truyền khắp thế giới đó là trào lƣu dạy học hướng vào người học, đƣợc thể hiện ở một số nội dung cơ bản đó là quản lý, phát huy hoạt động học tập của ngƣời học. Nhiều học giả nổi tiếng đã có những công trình nghiên cứu xuất sắc và áp dụng thành công về vấn đề này nhƣ J. Deway (Mỹ), S. Frend (Áo), B. Otto (Đức), R. De Charms (Pháp), J. Piaget và Bruner, P. Frele và I. D. Illich (Mỹ latinh) [23]. Trong nghiên cứu của Trƣờng Đại học cho lãnh đạo và dịch vụ cho trẻ em của Anh đăng trên “School Learningship To day” chỉ rõ những ƣu tiên trong việc quản lý bồi dƣỡng hiệu trƣởng trƣờng học ở Anh là cần tăng cƣờng kỹ năng xây dựng tổ chức học tập, lãnh đạo việc dạy học và quản lý thay đổi. Mỗi quốc gia đều có hình thức khác nhau trong việc quản lý bồi dƣỡng cho hiệu trƣởng nhƣng hầu hết đều tập trung vào tăng cƣờng bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý nhƣ: Ở Thuỵ Sĩ chƣơng trình bồi dƣỡng hiệu trƣởng đƣợc xây dựng, chú trọng vào kỹ năng: Lãnh đạo, giáo dục, phát triển trƣờng học, tổ chức quản lý. Cộng hoà liên bang Đức chú trọng vào các kỹ năng: Sƣ phạm; kiểm soát; lãnh đạo; tổ chức tƣ vấn. Các tác giả Davis S. Dảling D, Hammond L, LaPointe M., Mayerson D., (2005) đã nghiên cứu về công tác lãnh đạo trƣờng học, chƣơng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn
trình bồi dƣỡng hiệu trƣởng, phƣơng pháp bồi dƣỡng các vấn đề chính sách và tài chính. Trong đó về chƣơng trình bồi dƣỡng hiệu trƣởng, nghiên cứu này chỉ rõ: Việc xây dựng chƣơng trình bồi dƣỡng phải gắn với chuẩn hiệu trƣởng. Trƣờng Đại học Nam Floria xây dựng chƣơng trình bồi dƣỡng cho hiệu trƣởng, nhà quản lý trƣờng học... nhắm mục đích phát triển năng lực nghề nghiệp cho các nhà quản lý đảm bảo lãnh đạo nhà trƣờng hiệu quả. Đây là một chƣơng trình tích hợp gồm 11 vùng kiến thức kỹ năng theo bốn lĩnh vực lớn: Lãnh đạo chiến lƣợc; Lãnh đạo tổ chức; Lãnh đạo giáo dục; Lãnh đạo chính trị và cộng đồng. Thuỵ Sĩ tổ chức bồi dƣỡng nhà lãnh đạo trƣờng học theo các yêu cầu năng lực: Năng lực lãnh đạo, năng lực xã hội, năng lực cá nhân, năng lực giáo dục, năng lực phát triển trƣởng học, năng lực tổ chức - quản lý. Kinh nghiệm phát triển giáo dục - đào tạo của các nƣớc trên thế giới cho thấy cán bộ quản lý (CBQL) cơ sở giáo dục (CSGD) có vai trò quan trọng nhất đối với sự tồn tại, phát triển của CSGD. Vì vậy hầu hết các quốc gia trên thế giới đều quan tâm đến việc nâng cao chất lƣợng hoạt động nghề nghiệp của CBQL CSGD. Đã có nhiều nghiên cứu về chất lƣợng hoạt động nghề nghiệp của CBQL CSGD nhằm đảm bảo cho sự thành công và phát triển của các cơ sở giáo dục. Có thể khẳng định rằng ở bất kỳ quốc gia nào đều quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dƣỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng học. Tuy nhiên, chƣa có nghiên cứu hoặc chuyên đề riêng biệt nào đề cập đến vấn đề bồi dƣỡng nghiệp vụ quản lý cho cán bộ ngƣời dân tộc thiểu số của quốc gia đó. 1.1.2. Ở Việt Nam Đảng và Nhà nƣớc đã quan tâm và tạo ra nhận thức đúng đắn về vai trò của giáo dục đối với sự phát triển công nghiệp hoá và hiện đại hóa đất nƣớc. Nghị quyết Trung ƣơng II khóa VIII của Đại hội đại biểu Đảng cộng sản Việt Nam xác định “cùng với khoa học và công nghệ giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Bƣớc vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc giáo dục và đào tạo trở thành một trong những nhân tố có ý nghĩa quyết định tới tốc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn