Luận văn Thạc sĩ Kĩ thuật môi trường: Nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường nước và không khí cho tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Diệp Nhất Thiên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:177

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chính của đề tài là nghiên cứu những cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường tỉnh Bình Phước, làm tiền đề xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường cho toàn tỉnh Bình Phước. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kĩ thuật môi trường: Nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường nước và không khí cho tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM --------------------------- NGUYỄN ANH TÚ NGHIÊN CỨU THIẾT LẬP MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ CHO TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kỹ thuật môi trường Mã số ngành: 60520320 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM --------------------------- NGUYỄN ANH TÚ NGHIÊN CỨU THIẾT LẬP MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ CHO TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kỹ thuật môi trường Mã số ngành: 60520320 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUỐC BÌNH TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2016
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUỐC BÌNH Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP.HCM ngày 21 tháng 04 năm 2017 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 GS.TS. Hoàng Hưng Chủ tịch 2 PGS.TS. Huỳnh Phú Phản biện 1 3 TS. Nguyễn Xuân Trường Phản biện 2 4 PGS.TS. Phạm Hồng Nhật Ủy viên 5 T.S. Nguyễn Thị Phương Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP.HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày 21 tháng 08 năm 2015 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Nguyễn Anh Tú Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 08/08/1990 Nơi sinh: Bình Dương Chuyên ngành: Kỹ thuật môi trường MSHV:1441810010 I- Tên đề tài: “Nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường nước và không khí cho tỉnh Bình Phước” II- Nhiệm vụ và nội dung: - Tổng quan, thu thập số liệu, tổng về điều kiện môi trường tự nhiên, kinh tế - xã hội và xu hướng phát của tỉnh Bình Phước. - Tổng quan hiện trạng hoạt động quan trắc và phân tích môi trường tại Việt Nam và trên địa bàn tỉnh Bình Phước. - Tổng quan các phương pháp xây dựng hệ thống quan trắc và phân tích môi trường. Đề xuất mạng lưới quan trắc môi trường cho tỉnh Bình Phước. III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/8/2015 IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 10/12/2016 V- Cán bộ hướng dẫn: TS Nguyễn Quốc Bình CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Nguyễn Anh Tú
ii LỜI CÁM ƠN Đầu tiên, với tất cả chân thành, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến quý Thầy Cô, Gia đình, Đồng nghiệp và các Bạn bè đã giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy Cô khoa Công nghệ Sinh học - Thực phẩm - Môi trường trường Đại học Công Nghệ TP.HCM đã dày công truyền đạt kiến thức cũng như hỗ trợ trong suốt thời gian học tại trường. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn đến TS Nguyễn Quốc Bình, người Thầy đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt những kiến thức cần thiết và tạo mọi điều kiện tốt nhất để em hoàn thành luận văn. Trân trọng! Nguyễn Anh Tú
iii TÓM TẮT Bình Phước nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, Bình Phước đang đứng trước những nguy cơ về ô nhiễm môi trường. Yêu cầu đặt ra là phải giám sát, theo dõi thường xuyên chất lượng môi trường nhằm đưa ra những nhận xét, đánh giá chính xác hiện trạng và diễn thế của môi trường, giúp những nhà quản lý hoạch định chiến lược lâu dài và chính xác. Thông qua việc tổng quan về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội, xu hướng phát triển của tỉnh Bình Phước cũng như hiện trạng quan trắc, phân tích môi trường tại Việt Nam nói chung và tại tỉnh Bình Phước nói riêng. Luận văn “Nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường nước và không khí cho tỉnh Bình Phước” đã đưa ra đề xuất thiết lập hệ thống quan trắc và phân tích môi trường phù hợp với sự phát triển của tỉnh Bình Phước. Dựa trên hiện trạng quan trắc quốc gia và chương trình quan trắc tại địa phương, luận văn đã đề xuất thêm các thông số quan trắc cũng như tăng thêm tần suất và các vị trí quan trắc mới cho mạng lưới quan trắc chất lượng môi trường nước và không khí được quy hoạch theo các chuyên ngành: Môi trường nền và môi trường tác động, cụ thể: Mạng lưới quan trắc không khí: Tổng cộng 144 điểm quan trắc: Vùng đô thị có 39 điểm quan trắc; Các khu công nghiệp/khu chế xuất có 41 điểm quan trắc; Bãi chôn lấp & xử lý rác có 18 điểm quan trắc; Giao thông vận tải có 29 điểm quan trắc, Khu du lịch có 10 điểm quan trắc; Điểm nền có 7 điểm quan trắc. Mạng lưới quan trắc nước: Nước mặt lục địa gồm các sông, suối, hồ… trên địa bàn tỉnh có 75 điểm quan trắc; Nước dưới đất gồm nước giếng khoan và nước giếng đào có 164 điểm quan trắc; Nước thải có 53 điểm quan trắc.
iv ABSTRACT Binh Phuoc is located in the Southern key economic. Along with economic development - social, Binh Phuoc is facing the risk of environmental pollution. The requirement is set to monitoring, regular monitoring of environmental quality in order to make a comment, accurate assessment of the status and that of the environment, help the managers long-term strategic planning and the verified. Through an overview of natural conditions, economic situation - social, development trends of Binh Phuoc province, as well as the current status of monitoring, environmental analysis in Vietnam in general and in particular in the province of Binh Phuoc. Thesis "Research to set up environmental monitoring network of water and air for Binh Phuoc province" issued proposals establishing monitoring systems and environmental analysis consistent with the development of the province of Binh Phuoc. Based on the current state of national observation and monitoring program locally, the thesis has proposed additional monitoring parameters, as well as increased frequency and new positions for network monitoring environmental quality monitoring water and air are planned according to the following specialties: environment background and environment impact, namely: Air monitoring network: A total of 144 monitoring sites: Metropolitan has 39 monitoring points; Industrial zones /export processing zone has 41 monitoring points; Landfill & waste treatment system has 18 monitoring points; Transport has 29 monitoring points, resort has 10 monitoring points; Score 7 points observation platform. Water monitoring networks: continental surface water including rivers, streams, lakes ... the province has 75 monitoring points; Underground water wells and water wells drilled 164 monitoring points; Wastewater has 53 monitoring points.
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN............................................................................................................................ ii TÓM TẮT ................................................................................................................................. iii ABSTRACT ............................................................................................................................. iv MỤC LỤC ................................................................................................................................. v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ ix DANH MỤC BẢNG ................................................................................................................ x DANH MỤC HÌNH ................................................................................................................. xi MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 1. TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...................................................................................... 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU................................................................................................. 2 2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................................. 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................................... 3 3. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ................................................................... 3 4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 3 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................... 3 5.1. Phương pháp luận............................................................................................................... 3 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ........................................................................................ 4 6. TÍNH MỚI, TÍNH KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI .................................. 4 6.1. Tính mới của đề tài............................................................................................................. 4 6.2. Tính khoa học của đề tài .................................................................................................... 4 6.3. Tính thực tiễn của đề tài..................................................................................................... 5 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG .............. 6 1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG ......................................................... 6 1.1.1. Khái niệm ........................................................................................................................ 6 1.1.2. Các mục tiêu quan trắc môi trường ................................................................................ 6 1.1.3. Phân loại quan trắc .......................................................................................................... 7 1.1.4. Các chức năng cấu thành của một hệ thống quan trắc môi trường .............................. 8 1.1.5. Trang thiết bị quan trắc môi trường ............................................................................. 10 1.1.6. Lấy mẫu, bảo quản mẫu và phân tích .......................................................................... 10 1.1.7. Chương trình phân tích ................................................................................................. 11
vi 1.1.8. Kiểm tra chất lượng trong quan trắc môi trường ........................................................ 11 1.1.9. Xử lý dữ liệu và tư liệu hóa .......................................................................................... 12 1.1.10. Ứng dụng máy tính trong quan trắc môi trường ....................................................... 12 1.1.11. Nghiên cứu, triển khai và đào tạo nhân lực cần thiết cho quan trắc môi trường ............................................................................................................... 12 1.2. HOẠT ĐỘNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG Ở VIỆT NAM ................................... 12 1.2.1. Tổ chức mạng lưới ........................................................................................................ 13 1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của trung tâm đầu mạng - Cục môi trường......................... 14 1.2.3. Tổ chức các trạm trong mạng lưới quan trắc và phân tích môi trường Quốc gia ............................................................................................................... 14 1.2.4. Chức năng và nhiệm vụ của các trạm .......................................................................... 15 1.2.5. Nội dung hoạt động của mạng lưới quan trắc và phân tích môi trường Quốc gia ............................................................................................................... 16 1.2.6. Các thông số quan trắc môi trường .............................................................................. 17 1.2.7. Kế hoạch xây dựng mạng lưới quan trắc đến 2020 .................................................... 18 CHƯƠNG II: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN – KINH TẾ - XÃ HỘI, HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ HOẠT ĐỘNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG CỦA TỈNH BÌNH PHƯỚC .................................................................................................................................... 20 2.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN TỈNH BÌNH PHƯỚC ........................................................... 20 2.1.1. Vị trí địa lý ..................................................................................................................... 20 2.1.2. Đặc điểm khí hậu, thủy văn .......................................................................................... 22 2.1.3. Đặc điểm địa hình, đất đai ............................................................................................ 23 2.1.4. Tài nguyên thiên nhiên ................................................................................................. 25 2.2. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH BÌNH PHƯỚC ............................................ 27 2.2.1. Dân số và lực lượng lao động....................................................................................... 27 2.2.2. Nông, lâm nghiệp ......................................................................................................... 27 2.2.3. Công nghiệp .................................................................................................................. 28 2.2.4. Du lịch............................................................................................................................ 29 2.2.5. Giao thông vận tải ......................................................................................................... 29 2.2.6. Cơ sở hạ tầng ................................................................................................................. 30 2.3. QUY HOẠCH TỔNG THỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA TỈNH BÌNH PHƯỚC ĐẾN NĂM 2025 .......................................................................................... 31
vii 2.3.1. Phát triển vùng kinh tế .................................................................................................. 31 2.3.2. Định hướng phát triển đô thị và khu dân cư nông thôn .............................................. 32 2.3.3. Định hướng quy hoạch các đơn vị hành chính đến năm 2020 ................................... 32 2.4. HIỆN TRẠNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH PHƯỚC ...................... 32 2.4.1. Thời gian, tần suất quan trắc ........................................................................................ 33 2.4.2. Vị trí quan trắc ............................................................................................................... 33 2.4.3. Các thông số quan trắc .................................................................................................. 34 2.4.4. Đánh giá hiện trạng công tác quan trắc môi trường nước và không khí tại tỉnh Bình Phước .............................................................................................................................. 36 2.4.4.1. Vị trí quan trắc............................................................................................................ 36 2.4.4.2. Thông số quan trắc ..................................................................................................... 37 2.4.4.3. Thời gian và tần suất quan trắc ................................................................................. 38 CHƯƠNG III: THIẾT LẬP MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ CHO TỈNH BÌNH PHƯỚC ................................... 42 3.1. CĂN CỨ THỰC HIỆN ................................................................................................... 42 3.2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC THIẾT LẬP HỆ THỐNG QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG........................................................................................... 42 3.2.1. Quan trắc chất lượng môi trường không khí ............................................................... 42 3.2.2. Quan trắc chất lượng môi trường nước........................................................................ 47 3.3. MỤC TIÊU THIẾT LẬP MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG CHO TỈNH BÌNH PHƯỚC................................................................................. 56 3.3.1. Mục tiêu ngắn hạn tới 2020 .......................................................................................... 56 3.3.1. Mục tiêu dài hạn tới 2025 ............................................................................................. 56 3.4. CƠ SỞ VẬT CHẤT, TỔ CHỨC NHÂN SỰ PHỤC VỤ MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG CHO TỈNH BÌNH PHƯỚC .............................. 57 3.4.1. Cơ sở vật chất – Trang thiết bị phục vụ mạng lưới quan trắc môi trường ................ 57 3.4.2. Xây dựng phòng thí nghiệm phân tích môi trường ..................................................... 57 3.4.3. Thực hiện qui trình đảm bảo và kiểm soát chất lượng QA/QC ................................. 58 3.4.3.1. Sự cần thiết và mục tiêu............................................................................................. 58 3.4.3.2. Nội dung thiết kế chương trình QA/QC ................................................................... 58 3.4.4. Tổ chức nhân sự phục vụ mạng lưới quan trắc chất lượng môi trường..................... 61 3.4.4.1. Tổ chức ....................................................................................................................... 61
viii 3.4.4.2. Chức năng và nhiệm vụ ............................................................................................. 62 3.4.4.3. Tổ chức nhân sự thực hiện ........................................................................................ 63 3.4.4.4. Xác định đơn vị thực hiện công tác quan trắc .......................................................... 63 3.4.4.5. Công tác giám sát việc thực hiện chương trình quan trắc ....................................... 64 3.4.4.6. Thu thập dữ liệu và báo cáo ...................................................................................... 64 3.4.4.7. Kinh phí thực hiện...................................................................................................... 65 3.5. XÂY DỰNG MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC ............................................................................................. 65 3.5.1. Mạng lưới quan trắc chất lượng môi trường không khí tỉnh Bình Phước ................. 65 3.5.1.1. Vùng đô thị ................................................................................................................. 66 3.5.1.2. Các khu công nghiệp/khu chế xuất ........................................................................... 66 3.5.1.3. Bãi chôn lấp & xử lý rác ............................................................................................ 67 3.5.1.4. Giao thông vận tải ...................................................................................................... 68 3.5.1.5. Khu du lịch ................................................................................................................. 68 3.5.1.6. Điểm nền .................................................................................................................... 68 3.5.1.7. Các tiêu chuẩn sử dụng để so sánh đánh giá ............................................................ 69 3.5.2. Mạng lưới quan trắc chất lượng môi trường nước tỉnh Bình Phước ......................... 80 3.5.2.1. Nước mặt lục địa ........................................................................................................ 80 3.5.2.2. Nước dưới đất............................................................................................................. 81 3.5.2.3. Nước thải .................................................................................................................... 83 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................................. 106 CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH PHỤ LỤC
ix DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT As Asen Asean Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á BOD - BOD5 Nhu cầu oxi sinh hóa - Nhu cầu oxi sinh hóa trong 5 ngày BVMT Bảo vệ môi trường CN - TTCN Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp COD Nhu cầu oxi hóa học Cd Cadimi Cl- Clorua - CN Xyanua Cr Crom Cu Đồng DO Oxi hòa tan EC Độ dẫn điện Fe Sắt Hg Thủy ngân KCN/KCX Khu công nghiệp/Khu chế xuất KHCN&MT Khoa học công nghệ & Môi trường KLN Kim loại nặng Mn Mangan N Nitơ P Phospho Pb Chì QTMT Quan trắc môi trường TBVTV Thuốc bảo vệ thức vật TCĐLCL Tiêu chuẩn đo lường chất lượng TDS Tổng chất rắn hòa tan THC Tổng hydrocarbon TN&MT Tài nguyên & Môi trường TSS Tổng chất rắn lơ lửng TW Trung ương VOCs Chất hữu cơ dễ bay hơi
x DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Phân bố diện tích theo các cấp độ dốc .................................................................. 23 Bảng 2: Phân bố diện tích theo các cấp độ cao ............................................................ 23 Bảng 3: Hiện trạng sử dụng đất tại tỉnh Bình Phước .................................................... 24 Bảng 4: Thống kê số lượng vị trí, thời gian và tần suất quan trắc chất lượng môi trường nước và không khí tại tỉnh Bình Phước từ năm 2010 – năm 2015 ................... 33 Bảng 5: Thống kê số lượng chỉ tiêu quan trắc chất lượng môi trường nước và không khí tại tỉnh Bình Phước từ năm 2010 – năm 2015 ........................................................ 34 Bảng 6: Đánh giá công tác quan trắc môi trường tại tỉnh Bình Phước......................... 39 Bảng 7: Tiêu chí và mục đích sử dụng nước ................................................................ 50 Bảng 8: Vị trí lấy mẫu các mặt cắt sông ....................................................................... 52 Bảng 9: Lấy mẫu theo các độ sâu của mặt cắt hồ ......................................................... 53 Bảng 10: Đề xuất quy hoạch quan trắc chất lượng môi trường không khí tại tỉnh Bình Phước .................................................................................................................... 70 Bảng 11: Đề xuất quy hoạch quan trắc chất lượng môi trường nước tại tỉnh Bình Phước............................................................................................................................. 85
xi DANH MỤC HÌNH Hình 1: Các thông số chức năng của một hệ thống quan trắc môi trường ....................... 8 Hình 2: Các hoạt động tác nghiệp của một hệ thống quan trắc môi trường ................... 9 Hình 3: Tố chức mạng lưới quan trắc và phân tích môi trường Việt Nam .................. 13 Hình 4: Bản đồ hành chính tỉnh Bình Phước ............................................................... 21 Hình 5: Phân bố lượng mưa bình quân năm trên địa bàn tỉnh Bình Phước ................. 22 Hình 6: Bản đồ đất tỉnh Bình Phước ............................................................................ 25 Hình 7: Sơ đồ nguyên tắc lựa chọn vị trí giám sát chất lượng nước ............................ 54
1 MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Hiện nay, trên thế giới cũng như ở Việt Nam, vấn đề môi trường đang là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu. Sự suy thoái chất lượng môi trường đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống của con người, vì vậy sự ra đời và phát triển của những hệ thống quan trắc môi trường nhằm theo dõi thường xuyên chất lượng môi trường với các trọng tâm, trọng điểm hợp lý để phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là thực sự cần thiết. Quan trắc và thông tin môi trường là một trong những nội dung quan trọng của công tác bảo vệ môi trường. Chương X của Luật Bảo vệ Môi trường Việt Nam năm 2005 quy định rõ về trách nhiệm của các cơ quan quản lý môi trường trong việc quy hoạch, tổ chức xây dựng, điều hành hệ thống quan trắc môi trường. Ngoài ra, trong chương XII của Luật Bảo vệ Môi trường Việt Nam sửa đổi, bổ sung năm 2014 cũng quy định rõ hoạt động quan trắc môi trường, thành phần môi trường và chất thải cần được quan trắc, chương trình cũng như hệ thống quan trắc môi trường, nhấn mạnh trách nhiệm quan trắc môi trường. Việc xây dựng và triển khai tốt hoạt động của mạng lưới quan trắc, cung cấp thông tin môi trường chính xác và kịp thời sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo, các cơ quan quản lý, bảo vệ môi trường có được những thông tin thường xuyên, cập nhật về hiện trạng , xu thế diễn biến chất lượng môi trường, làm cơ sở ra các quyết định quản lý, cảnh báo và phòng chống sự cố ô nhiễm môi trường tại địa phương. Vào ngày 29/01/2007, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký phê duyệt Quyết định 16/2007/QĐ-TTg về việc “Quy hoạch tổng thể mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường Quốc gia đến năm 2020”, quyết định đầu tư 6.500 tỷ VNĐ cho việc nâng cấp, xây dựng mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia từ năm đến năm 2020.
2 Bình Phước là một tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, có diện tích tự nhiên là 6.871,5 km2. Tỉnh Bình Phước nằm ở tọa độ địa lý từ 11°45′21″ vĩ độ Bắc và 106°43′11″ kinh độ Đông, cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 102 km về phía Bắc. Bình Phước giữ một vai trò chiến lược quan trọng trong nền kinh tế nồng cốt của vùng Đông Nam bộ, là tỉnh nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có khoảng 240 km đường biên giới với Vương quốc Campuchia, tỉnh là cửa ngõ đồng thời là cầu nối của vùng với Tây Nguyên và Campuchia. Trong tương lai, tuyến đường sắt Xuyên Á đi qua Bình Phước, nối Việt Nam với Campuchia, Lào, Thái Lan và Myanma sẽ mở ra triển vọng tốt đẹp trong việc giao lưu hàng hóa không chỉ riêng cho tỉnh Bình Phước mà còn cả khu vực miền Đông Nam bộ. Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế của cả nước, tỉnh Bình Phước cũng đã có những bước phát triển đáng kể. Tuy nhiên, song song với sự phát triển đó, tỉnh Bình Phước đang đứng trước những nguy cơ về ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên thiên nhiên… Đứng trước những áp lực về mặt môi trường, yêu cầu đặt ra là phải giám sát, theo dõi thường xuyên chất lượng môi trường nhằm đưa ra những nhận xét, đánh giá chính xác hiện trạng và diễn thế của môi trường, giúp những nhà quản lý hoạch định chiến lược lâu dài và chính xác. Đề tài “Nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường nước và không khí cho tỉnh Bình Phước” nhằm đưa ra đề xuất xây dựng, quy hoạch một hệ thống quan trắc môi trường hợp lý, phù hợp với sự phát triển của tỉnh Bình Phước. Điều này sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn chính xác hơn về hiện trạng môi trường và dự báo diễn biến môi trường trong tương lai. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu tổng quát Mở ra một hệ thống cơ sở dữ liệu tổng quát, hoàn chỉnh, bao gồm tất cả các thông số liên quan đến môi trường không khí và nước của tỉnh Bình Phước, phục vụ công tác nghiên cứu khoa học và quản lý, bảo vệ môi trường có hiệu quả cao.
3 2.2. Mục tiêu cụ thể Mục tiêu chính của đề tài là nghiên cứu những cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường tỉnh Bình Phước, làm tiền đề xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường cho toàn tỉnh Bình Phước. 3. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các thành phần môi trường: nước mặt, nước ngầm, không khí và tiếng ồn với phạm vi nghiên cứu là tỉnh Bình Phước. Ngoài ra, cơ sở khoa học của việc quan trắc môi trường được đề cập trong luận văn tập trung đi sâu vào phương pháp luận xây dựng mạng lưới của các điểm quan trắc. 4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Đề tài tập trung nghiên cứu những nội dung sau: - Tổng quan, thu thập số liệu, tổng về điều kiện môi trường tự nhiên, kinh tế - xã hội và xu hướng phát của tỉnh Bình Phước. - Tổng quan về hiện trạng hoạt động quan trắc và phân tích môi trường tại Việt Nam và trên địa bàn tỉnh Bình Phước. - Cơ sở khoa học các phương pháp luận thiết lập hệ thống quan trắc và phân tích môi trường tại tỉnh Bình Phước. - Đề xuất thiết kế, xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường không khí và nước cho toàn tỉnh Bình Phước. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1. Phương pháp luận Hiện nay, thống kê nguồn thải, quan trắc môi trường và mô hình hóa môi trường là những yếu tố quan trọng để quản lý và bảo vệ môi trường một cách hiệu quả. Trong đó, quan trắc môi trường là một mắt xích quan trọng nhằm mục đích theo dõi diễn biến chất lượng các thành phần môi trường tự nhiên, kịp thời cảnh
4 báo, dự báo các xu thế diễn biến bất lợi về môi trường để từ đó có được các giải pháp hữu hiệu về kế hoạch, quy hoạch ứng phó và bảo vệ môi trường. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể Trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu, những phương pháp được thực hiện bao gồm: - Phương pháp hồi cứu: Thu thập tài liệu và kế thừa những kết quả từ các đề tài đã nghiên cứu trong thời gian qua tại tỉnh Bình Phước, các tư liệu thống kê của tỉnh, của các cơ quan chuyên ngành liên quan đến địa bàn. - Thu thập số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa bàn tỉnh Bình Phước. - Khảo sát thực địa, thu thập mẫu và phân tích mẫu theo các phương pháp đã được các cơ quan chức năng quy định và chấp nhận. - Tham khảo ý kiến các bộ nghiên cứu và quản lý của các cơ quan khoa học, Viện nghiên cứu, Cục môi trường cùng với các Sở, Ban ngành của tỉnh thông qua họp bàn, trao đổi ý kiến. - Sử dụng kinh nghiêm và kiến thức chuyên gia trong việc quy hoạch và hoạch định chiến lược môi trường. 6. TÍNH MỚI, TÍNH KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 6.1. Tính mới của đề tài Hiện nay có rất nhiều các đề tài nghiên cứu thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường cho các tỉnh thành trên cả nước, tuy nhiên, đây là lần đầu tiên, việc thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường cho tỉnh Bình Phước được thực hiện. 6.2. Tính khoa học của đề tài Đề tài thực hiện dựa trên các cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý, từ đó xây dựng cơ sở lý luận khoa học cho việc thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và xu hướng phát triển của tỉnh Bình Phước.
5 6.3. Tính thực tiễn của đề tài Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở dữ liệu thống kê về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường của tỉnh Bình Phước. Từ đó đưa ra những đề xuất hợp lý cho việc thiết lập mạng lưới quan trắc môi trường của tỉnh, giúp cho việc theo dõi diễn biến môi trường ngày một tốt hơn và hoàn thiện hơn, trợ giúp công tác quy hoạch, hoạch định chiến lược môi trường, quản lý môi trường và ứng phó, khắc phục hậu quả môi trường (nếu có xảy ra) một cách có hiệu quả hơn.