Luận văn Thạc sĩ Luật Kinh tế: Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam" được nghiên cứu với mục tiêu là làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên; phân tích, đánh giá một số quy định pháp luật và tình hình thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên; đề xuất các kiến nghị, giải pháp hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của loại hình doanh nghiệp này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Kinh tế: Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH HUỲNH TUẤN DŨNG TẠO LẬP VỐN CHỦ SỞ HỮU TRONG CÔNG TY TNHH HAI THÀNH VIÊN TRỞ LÊN THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã ngành: 8 38 01 07 Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2024
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH HUỲNH TUẤN DŨNG TẠO LẬP VỐN CHỦ SỞ HỮU TRONG CÔNG TY TNHH HAI THÀNH VIÊN TRỞ LÊN THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã ngành: 8 38 01 07 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ KIM THOA Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Luận văn tốt nghiệp của tác giả có tiêu đề "Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam" là quá trình nghiên cứu, tìm tòi học hỏi của tác giả dưới sự hướng dẫn tận tâm của Cô TS. Nguyễn Thị Kim Thoa. Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi và những nội dung được trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Những nội dung phân tích và trích dẫn trong luận văn này được trích dẫn từ các nguồn tài liệu đúng quy định. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2024 Tác giả Huỳnh Tuấn Dũng
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả trân trọng cảm ơn đến Quý thầy cô giáo trong Khoa Luật Kinh tế, Khoa Quản trị Kinh doanh, Khoa Sau Đại học của Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giảng dạy và hướng dẫn em trong quá trình học tập tại trường. Tác giả xin chân thành cảm ơn Cô TS. Nguyễn Thị Kim Thoa đã hỗ trợ hướng dẫn, đồng hành xuyên suốt quá trình định hướng lựa chọn đề tài đến góp ý và hoàn thiện luận văn. Bên cạnh những kết quả đạt được, do trình độ, khả năng lý luận cũng như kinh nghiệm thực tế còn nhiều thiếu sót và hạn chế, vì vậy, tác giả mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp của Hội đồng, Quý thầy cô để giúp tác giả có thể hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn./. Huỳnh Tuấn Dũng
iii TÓM TẮT LUẬN VĂN Tiêu đề: Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam. Từ Khóa: "công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên", "vốn chủ sở hữu", "vốn góp". Pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên đã tạo cơ sở nền tảng để các doanh nghiệp tuân thủ, tránh tình trạng doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở hay sự thiếu đồng bộ của hệ thống pháp luật để thực hiện các hành vi gian dối hay lách luật trong quá trình tạo lập vốn chủ sở hữu. Đồng thời, pháp luật xây dựng cơ chế để kiểm soát hoạt động tạo lập vốn, cũng vừa để bảo vệ cho các chủ thể liên quan trong quá trình tạo lập, ngoài ra, pháp luật cũng xây dựng các cơ chế để xử lý khi có các đối tượng vi phạm các quy định này, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của chủ thể khác.”. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành quy định về vấn đề này còn tồn tại khá nhiều hạn chế và bất cập liên quan đến việc tạo lập nguồn vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên. Qua thực tiễn, có nhiều tranh chấp phát sinh tại các công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên liên quan về vấn đề tạo lập vốn chủ sở hữu như phương thức góp vốn, quyền sở hữu tài sản góp vốn, định giá tài sản góp vốn …Do đó, nội dung liên quan đến tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện để góp phần không chỉ tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, đảm bảo nguồn tài chính cho hoạt động kinh doanh, vận hành của công ty, mà còn đảm bảo trách nhiệm của công ty với khách hàng, đối tác, chủ nợ. Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên để từ đó làm rõ các quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến hoạt động tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên; đề xuất các kiến nghị, giải pháp hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của loại hình doanh nghiệp này.
iv ABSTRACT Title: Creation of equity in a multi-member limited liability company in accordance with Vietnam’s law. Keyword: "multi-member limited liability company", "equity Capital", "capital contribution". The law on the creation of multi-member limited liability companies has created a foundation for enterprises to comply, avoiding the situation that enterprises take advantage of loopholes or inconsistencies of the legal system to commit fraudulent acts or circumvent the law in the process of creating equity. At the same time, the law establishes mechanisms to control capital creation activities, as well as to protect related entities in the creation process, in addition, the law also establishes mechanisms to handle when there are violators of these regulations, affecting the legitimate rights and interests of other subjects. However, the current law has many limitations and inadequacies related to the creation of equity capital of multi-member limited liability companies. In practice, there are many disputes arising in multi-member limited liability companies related to equity issues such as method of capital contribution, ownership of assets contributed as capital, valuation of assets contributed as capital ... Therefore, contents related to the creation of equity capital in multi-member limited liability companies need to continue researching and perfecting to contribute not only to creating a favorable and equal business environment, ensuring financial sources for business activities, operation of the company, but also ensure the company's responsibility to customers, partners, creditors. The thesis researches the theoretical and practical issues of law implementation on the creation of equity capital in multi-member limited liability company in order to clarify the provisions of Vietnamese law related to the creation of equity capital of multi-member limited liability company; propose recommendations and solutions to complete the law on creating equity capital of this type of enterprise.
v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nội dung diễn giải 1 BLDS Bộ luật Dân sự 2 CSH Chủ sở hữu 3 CTTNHH Công ty trách nhiệm hữu hạn Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành 4 CTTNHH 2TV trở lên viên trở lên 5 GCNĐKDN Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp 6 HĐTV Hội đồng thành viên 7 LDN Luật Doanh nghiệp 8 PLDN Pháp luật doanh nghiệp 9 NĐT Nhà đầu tư 10 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 11 TSGV Tài sản góp vốn 12 SHTT Sở hữu trí tuệ 13 VĐL VĐL
MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ v PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TẠO LẬP VỐN CHỦ SỞ HỮU CỦA CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HAI THÀNH VIÊN TRỞ LÊN ............................................................................................................................... 10 1.1. Khái quát về tạo lập vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên .................................................................................................................................. 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm về vốn và cơ cấu vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ...........................................................................................................10 1.1.2. Khái luận về vốn chủ sở hữu, các nguồn vốn và hình thức tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ...............................................13 1.1.3. Ý nghĩa của việc tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ...........................................................................................................19 1.2. Tổng quan pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ........................................................................................... 21 1.2.1. Khái quát về pháp luật tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên .....................................................................................................21 1.2.2. Nội dung pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên .....................................................................................................26 1.2.3. Những yếu tố tác động đến pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ............................................................................28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 34 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT, THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TẠO LẬP VỐN CHỦ SỞ HỮU CỦA CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HAI THÀNH VIÊN TRỞ LÊN VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ................ 35 2.1. Thực trạng pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ........................................................................................... 35 2.1.1. Chủ thể thực hiện việc tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên .....................................................................................................35
2.1.2. Cách thức tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên .....................................................................................................................40 2.1.3. Xử lý khi vi phạm trong quá trình tạo lập vốn chủ sở hữu và hậu quả pháp lý của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ......................................................50 2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên tại thời điểm thành lập ............................... 54 2.3. Hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ........................................................................................... 62 2.3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ............................................................................62 2.3.2. Giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên ...................................................................64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 70 PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................................... 71 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. i
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Quyền tự do kinh doanh nói chung, quyền tự do lựa chọn mô hình kinh doanh nói riêng giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với các chủ thể khi bắt đầu kinh doanh. Vì phải có kế hoạch và mục tiêu, sứ mệnh kinh doanh mới quyết định việc ra đời doanh nghiệp. Hiến pháp năm 1992 lần đầu tiên ghi nhận về quyền tự do kinh doanh tại Điều 57: "Công dân có quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật". Kế thừa tinh thần trên, Điều 33 Hiến pháp năm 2013 quy định "Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm". Quyền tự do kinh doanh là khả năng hành động, lựa chọn và quyết định một cách có ý thức của chủ thể về các vấn đề liên quan đến hoạt động, tổ chức kinh doanh. Để khởi sự, chuẩn bị gia nhập thị trường, các chủ thể kinh doanh trước hết phải xác lập tư cách pháp lý thông qua việc lựa chọn, áp dụng mô hình kinh doanh, tiến hành thành lập doanh nghiệp, trong đó có thủ tục góp vốn của CSH để tạo lập và duy trì hoạt động doanh nghiệp, đây là nghĩa vụ cơ bản của chủ thể kinh doanh. Vậy, tạo lập vốn CSH được hiểu là một quá trình hình thành nguồn vốn do CSH tham gia góp vốn để tiến hành kinh doanh và phát triển nguồn vốn CSH của doanh nghiệp. Trong bối cảnh môi trường kinh doanh bất ổn như hiện nay, nguồn vốn đóng vai trò là "mạch máu", là sự sống còn của mỗi doanh nghiệp và số vốn này được hình thành, tạo lập từ nhiều nguồn khác nhau. Đó có thể là nguồn vốn do CSH góp vốn ban đầu để thành lập doanh nghiệp, nguồn tích lũy từ lợi nhuận không chia, tăng vốn góp bằng cách tiếp nhận vốn góp từ các chủ thể khác hoặc từ nguồn tín dụng. Trong các nguồn vốn này, vốn CSH là một thành phần quan trọng trong cơ cấu vốn, ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển ổn định, bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành quy định về vấn đề này tồn tại khá nhiều hạn chế và bất cập liên quan đến việc tạo lập nguồn vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên chẳng hạn như: bất cập về tạo lập vốn CSH bằng tài sản trí tuệ; bất cập về nghĩa vụ góp vốn
2 đúng hạn và đầy đủ theo cam kết; bất cập về định giá tài sản góp vốn trong trường hợp chủ sở hữu tự định giá trên cơ sở thỏa thuận; bất cập về các đăng ký vốn điều lệ không trung thực trong CTTNHH 2TV trở lên. Qua thực tiễn, có nhiều tranh chấp phát sinh tại các CTTNHH 2TV trở lên liên quan về vấn đề vốn CSH như phương thức góp vốn, quyền sở hữu TSGV, định giá TSGV…Do đó nội dung liên quan đến tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện để góp phần tạo lập môi trường kinh doanh thuận tiện, công bằng, đảm bảo nguồn lực tài chính cho hoạt động kinh doanh, triển khai vận hành của công ty. Từ những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài "Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam" cho Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Luật Kinh tế của mình. 2. Mục tiêu của đề tài Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu là làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên; phân tích, đánh giá một số quy định pháp luật và tình hình thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên; đề xuất các kiến nghị, giải pháp hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của loại hình doanh nghiệp này. Để hoàn thành các mục tiêu trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Một là, làm rõ một số vấn đề lý luận về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên. Hai là, phân tích, so sánh, đánh giá những quy định pháp luật liên quan đến tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của một số nước trên thế giới. Ba là, phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên tại Việt Nam. Qua đó, phát hiện những điểm còn hạn chế, còn nhiều bất cập; những khó khăn, vướng mắc để xác định phương hướng giải quyết, hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên tại Việt Nam.
3 3. Câu hỏi nghiên cứu Từ mục tiêu của đề tài, luận văn được triển khai các câu hỏi nghiên cứu dưới đây: Câu hỏi nghiên cứu chung: Luận văn "Tạo lập vốn chủ sở hữu trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam" được tiến hành để trả lời cho câu hỏi: PLDN cần phải sửa đổi, bổ sung như thế nào để bảo đảm việc thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên? Câu hỏi nghiên cứu cụ thể: i) PLDN hiện hành đã quy định đảm bảo cho hoạt động tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên như thế nào? ii) Thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH trong các CTTNHH 2TV trở lên ở Việt Nam của các NĐT phát sinh những vướng mắc gì? iii) PLDN hiện hành cần phải bổ sung những quy định gì để góp phần bảo đảm việc thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Về đối tượng nghiên cứu: - Các quy định pháp luật liên quan đến tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên theo pháp luật ở Việt Nam và một số nước trên thế giới. - Thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên. Về phạm vi nghiên cứu: Tác giả tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên theo quy định LDN năm 2020. Các tài liệu liên quan hoặc văn bản quy phạm pháp luật không còn hiệu lực, sẽ mang giá trị đối chiếu và làm rõ sự thay đổi, phát triển của quan hệ pháp luật này. Các vấn đề liên quan đến cách thức hạch toán vốn CSH sẽ không được nghiên cứu trong luận văn này. 5. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành luận văn này, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây:
4 - Phương pháp phân tích: Phương pháp phân tích được sử dụng để phân tích, bình luận, đánh giá và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên; phân tích quy định pháp luật Việt Nam và của một số quốc gia khác được lựa chọn nghiên cứu nhằm phát hiện các quy phạm pháp luật mà tác giả muốn xây dựng và được thể hiện trong văn bản cũng như thực trạng thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên. Phương pháp này được sử dụng trong tất cả các chương của luận văn. - Phương pháp tổng hợp: Phương pháp tổng hợp được sử dụng nhằm đưa ra những nhận định, rút ra các kết luận, đề xuất các kiến nghị hoàn hiện pháp luật, các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên ở Việt Nam. Phương pháp này được sử dụng xuyên suốt luận văn. - Phương pháp Luật học so sánh: Phương pháp này là công cụ để so sánh, đối chiếu, đánh giá các quan điểm khoa học trong chương tổng quan về các vấn đề nghiên cứu của luận văn. So sánh, đối chiếu những quy định pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên của Việt Nam ở từng thời kì khác nhau. Thông qua đó, sẽ nhận thấy được những thay đổi theo hướng tích cực của pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên ở Việt Nam thời gian qua. Phương pháp này được sử dụng xuyên suốt luận văn. - Phương pháp lịch sử: Phương pháp này được xem xét, phân tích có hệ thống các tài liệu trước đó liên quan nội dung nghiên cứu của đề tài, phát hiện xu hướng nghiên cứu, xác định các vấn đề nghiên cứu tiếp theo. Đồng thời phương pháp này cũng sẽ được sử dụng để xem xét, phân tích quá trình hình thành, phát sinh trong hoạt động tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên trong các văn bản luật đã được ban hành trước đây với những thay đổi, điều chỉnh về nội dung, phạm vi của tạo lập vốn chủ sở hữu trong bối cảnh hiện nay. Phương pháp này được sử dụng ở chương 1, chương 2 luận văn. Tuy nhiên, việc triển khai cụ thể các phương pháp nghiên cứu như trên chỉ mang tính chất tương đối bởi trong luận văn của tác giả, các vấn đề, nội dung nghiên cứu mà tác giả thường đan xen, kết hợp các phương pháp nghiên cứu nhằm đạt được mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của mình.
5 6. Nội dung nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH trong CTTNHH 2TV trở lên để làm rõ các quy định của PLVN hiện hành liên quan đến hoạt động tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên; tiếp tục đề xuất các kiến nghị, các giải pháp để hoàn thiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của loại hình doanh nghiệp này. 7. Đóng góp đề tài Ý nghĩa khoa học Luận văn góp phần làm sâu sắc hơn những vấn đề lý luận về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên như: Khái quát về pháp luật tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên; Nội dung pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên; Những yếu tố tác động đến nội dung pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên; Ý nghĩa thực tiễn Luận văn đã phân tích thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên ở Việt Nam, kết hợp với việc so sánh kinh nghiệm tại một số nước khác trên thế giới để từ đó, đưa ra những kiến nghị hoàn thiện pháp luật và đề xuất những giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên. Đồng thời, luận văn cũng góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các NĐT các chủ thể liên quan trong quá trình thực hiện pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên. Kết quả nghiên cứu của đề tài có giá trị tham khảo cho các cơ quan lập pháp trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật của Việt Nam về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên ở Việt Nam. Ngoài ra, đề tài cũng có thể được sử dụng làm tài liệu phục vụ học tập, nghiên cứu và giảng dạy. 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Pháp luật về tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên là nội dung được nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu trong thời gian qua. Quá trình nghiên cứu viết đề tài luận văn, tác giả nhận định có một số công trình nghiên cứu nổi bật, liên quan mật thiết đến đề tài, cụ thể như sau:
6 (1) Luận văn "Pháp luật về góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn" của Trương Nguyễn Ngọc Dung (2020), Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Luật Kinh tế, Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã: (i) khái quát những vấn đề mang tính lý luận chung về góp vốn vào CTTNHH, trình bày các khái niệm, bản chất pháp lý, các nguyên tắc, ý nghĩa và sự cần thiết của việc điều chỉnh pháp luật về góp vốn; (ii) tiến hành phân tích, đánh giá và đưa ra một số kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện những quy định pháp luật về góp vốn vào CTTNHH, cơ sở chủ yếu dựa vào LDN năm 2020. Vì luận văn chỉ nghiên cứu về việc góp vốn vào công ty TNHH nên không đi sâu nghiên cứu về cách thức tạo lập vốn của CSH. Tuy nhiên, những quan điểm được đưa ra trong Luận văn đã giúp tác giả có thêm cơ sở để phân tích các vấn đề lý luận tại Chương 1, đồng thời đa dạng, bao quát góc nhìn hơn khi bình luận những quy định pháp luật tại Chương 3 của luận văn. (2) Bài viết "Định giá tài sản góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên - nhìn từ góc độ lý luận" của TS. Nguyễn Thị Kim Thoa - Nguyễn Thị Vân Anh (2024) đăng trên Tạp chí Tòa án nhân dân số 8 (Kỳ II tháng 04/2024). Bài viết phân tích quy định của LDN năm 2020 về định giá TSGV vào CTTNHH 2TV trở lên, một số bất cập liên quan, từ đó đưa ra một số khuyến nghị nhằm tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh của các nhà đầu tư, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước ở Việt Nam. Đây là cơ sở giúp tác giả tiếp tục nghiên cứu xử lý vi phạm về định giá TSGV trong CTTNHH 2TV trở lên trong quá trình tạo lập vốn của chủ sở hữu tại chương 2 của luận văn. (3) Bài viết "Nghĩa vụ góp vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên" của Nguyễn Thị Kim Thoa (2021) đăng trên cuốn sách Môi trường pháp lý doanh nghiệp do Nhà xuất bản Tư Pháp phát hành. Bài viết phân tích quy định của LDN năm 2020 về VĐL và xử lý vi phạm về nghĩa vụ góp vốn trong CTTNHH 2TV trở lên và khả năng áp dụng, triển khai các quy định này để giải quyết những vấn đề thực tế có liên quan. Đồng thời bài viết đã phân tích những điểm hạn chế về cách thức xử lý khi có chủ thể, thành viên vi phạm về nghĩa vụ góp vốn. Đây là cơ sở giúp
7 tác giả tiếp tục nghiên cứu xử lý vi phạm về nghĩa vụ góp vốn trong CTTNHH 2TV trở lên trong quá trình tạo lập vốn của chủ sở hữu tại chương 2 của luận văn. (4) Bài viết "Quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của thành viên công ty TNHH hai thành viên trở lên theo Luật Doanh nghiệp năm 2020" của Nguyễn Thị Phương Hà (2021), đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 06 (430), Kỳ 2 - tháng 03/2021, trang 49-52. Nội dung trọng tâm của bài viết xoay quanh những bất cập, vướng mắc của LDN năm 2020 có liên quan đến quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp và đưa ra một số kiến nghị để hoàn thiện những bất cập này. Đây là cơ sở giúp tác giả kế thừa và tiếp tục nghiên cứu những quan điểm nổi bật của tác giả Nguyễn Thị Phương Hà để hoàn thiện các lập luận về quyền yêu cầu công ty mua lại phần vốn góp của thành viên CTTNNHH 2TV trở lên trong nội dung chương 2 của luận văn. (5) Bài viết "Quy định của Luật Doanh nghiệp 2014 về vấn đề góp vốn thành lập doanh nghiệp - Một số bất cập và kiến nghị hoàn thiện" của Đặng Hoa Trang (2019), tài liệu này phục vụ hội thảo Góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và LDN, trường Đại học Luật TP.HCM, trang 60-72. Nội dung trọng tâm của bài viết xoay quanh những bất cập, vướng mắc của LDN năm 2014 có liên quan đến hoạt động góp vốn thành lập công ty như các trường hợp góp vốn vào công ty, vấn đề định giá TSGV, thời hạn đăng ký điều chỉnh VĐL, tỷ lệ phần vốn góp của các thành viên công ty và đưa ra một số kiến nghị để hoàn thiện những bất cập này. Tuy nhiên, bài viết mới chỉ tập trung trình bày ở hình thức một bài tham luận và các góp ý xuất phát từ góc nhìn của tác giả liên quan đến vấn đề góp vốn thành lập công ty trong PLDN hiện hành. Song bài viết cũng có giá trị tham khảo trong việc đa dạng hóa góc nhìn liên quan đến hoạt động tạo lập vốn trong CTTNHH 2TV trở lên trong luận văn. (6) Bài viết "Góp vốn dưới góc độ quyền tự do kinh doanh" của Nguyễn Thị Thu Trang (2018) đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 16 (368), tháng 8/2018. Bài viết phân tích về quyền tự do kinh doanh của con người được thực hiện thông qua hoạt động góp vốn, huy động vốn, thay đổi vốn và thoái vốn. Bài viết tiếp cận những quyền nêu trên dưới góc độ so sánh để thấy được sự phát triển, tương thích
8 của pháp luật Việt Nam với pháp luật các quốc gia trên thế giới; chỉ ra những bất cập, vướng mắc trong chế định vốn kinh doanh của Việt Nam và đưa ra những khuyến nghị hoàn thiện pháp luật nhằm bảo vệ quyền con người nói chung và quyền tự do kinh doanh nói riêng. Đây là cơ sở giúp tác giả tiếp tục nghiên cứu quyền tự do kinh doanh của con người được thực hiện thông qua hoạt động tạo lập vốn trong CTTNHH 2TV trở lên trong luận văn. (7) Bài viết "Những vấn đề lý luận về chủ thể định giá tài sản góp vốn vào doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2014" của Ngô Thị Phương Thảo và Đỗ Thị Mai Thư (2018) đăng trên Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 54 Số 1D), trang 265–271. Bài viết đã phân tích quy định của LDN năm 2014 về chủ thể định giá TSGV, chỉ ra những bất cập, hạn chế của pháp luật về vấn đề này và đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định của LDN năm 2014 về chủ thể định giá TSGV. Tuy nhiên, bài viết mới chỉ dừng lại ở việc phân tích câu chữ trong các quy định của pháp luật, do đó, bài viết chỉ đề xuất phương hướng nhằm hoàn thiện về mặt câu chữ các quy định của pháp luật về chủ thể định giá TSGV vào doanh nghiệp trong LDN năm 2014, chưa nghiên cứu toàn diện, đồng bộ về chủ thể định giá TSGV. Nhìn chung, bài viết vẫn có những giá trị tham khảo khi tác giả tiến hành nghiên cứu viết đề tài luận văn tại chương 2. Tóm lại, qua khảo lược các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài thời gian qua, có thể nhận thấy: trong số các công trình nghiên cứu trên chỉ có một số công trình mang tính chất gợi mở, khái quát các quy định của Luật Doanh nghiệp về góp vốn trong CTTNHH, nghĩa vụ góp vốn trong CTTNHH 2TV trở lên trong hoạt động tạo lập vốn CSH. Còn một số công trình còn lại đi sâu vào một số giải pháp, khía cạnh riêng về hoạt động tạo lập vốn CSH của CTTNHH 2TV trở lên, chưa nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện về tạo lập vốn CSH dưới góc độ quyền tự do kinh doanh. Xuyên suốt quá trình thực hiện luận văn, tác giả đã tiếp tục kế thừa, tiếp thu có chọn lọc từ các kết quả nghiên cứu của những công trình nêu trên và đồng thời, tiếp tục triển khai, nghiên cứu các vấn đề sau:
9 Thứ nhất, luận văn tập hợp, phân tích, trình bày một cách có hệ thống một số vấn đề lý luận về tạo lập vốn CSH vào CTTNHH 2TV trở lên. Đồng thời, luận văn có sự tham khảo kinh nghiệm pháp luật tại một số quốc gia trên thế giới về một số vấn đề có liên quan. Thứ hai, luận văn tiến hành phân tích, đánh giá về thực tiễn áp dụng các quy định của LDN năm 2020 trong việc tạo lập vốn CSH vào CTTNHH 2TV trở lên; đánh giá, bình luận những vụ tranh chấp phát sinh từ thực tiễn tạo lập vốn CSH vào CTTNHH 2TV trở lên tại chương 2 luận văn. Thứ ba, luận văn đề xuất định hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện quy định về tạo lập vốn CSH vào công ty TNHH 2TV trở lên. 9. Bố cục tổng quát của đề tài Bố cục của luận văn như sau: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 2 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên; Chương 2: Thực trạng pháp luật, thực tiễn thực hiện pháp luật về tạo lập vốn chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên và giải pháp hoàn thiện.
10 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TẠO LẬP VỐN CHỦ SỞ HỮU CỦA CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HAI THÀNH VIÊN TRỞ LÊN Tạo lập vốn CSH dưới góc độ kinh tế được coi là tạo cơ sở vật chất cho sự hình thành tài sản, hoạt động kinh doanh của công ty, đồng thời trở thành cơ sở đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ nợ. Dưới góc độ pháp lý, tạo lập vốn CSH là hành vi chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh, thành viên góp vốn đưa tài sản hay chuyển giao tài sản vào công ty nhằm đổi lấy quyền lợi tương ứng hoặc được hình thành từ giá trị lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh, từ các quỹ nội tại của công ty, chênh lệch đánh giá tài sản, chênh lệch tỷ giá hối đoái…. Do đó, để xác định được quyền và nghĩa vụ của NĐT, thành viên góp vốn trong CTTNHH 2TV trở lên thì việc làm rõ những vấn đề pháp lý liên quan đến tạo lập vốn CSH vào CTTNHH 2TV trở lên có ý nghĩa rất quan trọng. Trong chương 1 này, tác giả sẽ tập trung làm rõ vấn đề sau: (i) Khái quát về tạo lập vốn CSH; (ii) Tổng quan pháp luật về tạo lập vốn CSH. 1.1. Khái quát về tạo lập vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm về vốn và cơ cấu vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên Vốn là điều kiện tiền đề để thành lập và tiến hành cho mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, khái niệm vốn được nghiên cứu, tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau, cụ thể: Xét về góc độ ngôn ngữ học, vốn là "tổng thể nói chung những tài sản bỏ ra lúc đầu, thường biểu hiện bằng tiền, dùng trong sản xuất kinh doanh "1. Định nghĩa này đã trình bày được nguồn gốc hình thành của vốn là tổng thể những tài sản được bỏ ra ngay từ ban đầu (thường thể hiện dạng vật chất bằng tiền) và có 1 Hoàng Phê (2003), Từ Điển Tiếng Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng, tr.1126.
11 chức năng dùng trong lưu thông sản xuất hàng hóa, song nó vẫn chưa thật sự rõ ràng, đầy đủ và bao quát. Xét về góc độ kinh tế, vốn là "được hiểu một cách khái quát là giá trị được biểu thị đo lường bằng tiền của những yếu tố được ứng trước dùng để hình thành nên các tư liệu sản xuất, trả công cho người lao động, tiến hành hoạt động sản xuất và hoàn thành sản phẩm, dịch vụ với mục đích thu về lợi ích lớn hơn số vốn bỏ ra "2. Khái niệm này chỉ mới dừng lại ở giá trị ứng ra là yếu tố đầu vào cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài ra, khái niệm vốn của công ty còn được hiểu như sau: vốn là “toàn bộ những giá trị ứng ra ban đầu vào các quá trình tiếp theo của doanh nghiệp"3. Khái niệm này cho thấy vốn không chỉ là một yếu tố đầu vào quan trọng đối với các doanh nghiệp mà còn đề cập tới sự tham gia của vốn trong doanh nghiệp, trong cả quá trình sản xuất kinh doanh, vận hành liên tục trong suốt thời gian tồn tại, hoạt động của doanh nghiệp. Từ các khái niệm trên, có thể nhận thấy, vốn của doanh nghiệp nói chung và CTTNHH 2TV trở lên nói riêng có thể hiểu là biểu hiện bằng tiền hoặc các dạng tài sản khác được đầu tư vào quá trình sản xuất kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp nhằm thu lợi nhuận cho các CSH. Đây là cơ sở vật chất cho mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vốn mang những đặc trưng sau: "i) Vốn phải đại diện cho một lượng tài sản nhất định. Có nghĩa là vốn phải được biểu hiện bằng giá trị tài sản hữu hình và tài sản vô hình của doanh nghiệp. ii) Vốn phải vận động và sinh lời, đạt được mục tiêu trong kinh doanh. iii) Vốn phải được tích tụ và tập trung một lượng nhất định thì mới có khả năng phát huy tác dụng khi đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh. iv) Vốn có giá trị về mặt thời gian. Điều này thể hiện vai trò quan trọng khi bỏ vốn vào đầu tư và tính hiệu quả khi sử dụng đồng vốn. 2 Ngô Thị Kim Hoài (2017), "Quản trị vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp xây dựng niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam", Luận án Tiến sĩ kinh tế, Học Viện tài chính, tr.3. 3 Nguyễn Đình Luận (2016), "Cơ cấu vốn của doanh nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội nhập: Nhận định và khuyến nghị", Tạp chí Phát triển & Hội nhập.