ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
-----------------------------
TRẦN THỊ TUYẾN
NGHIÊN CỨU CÁC HỢP CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC
TRONG MỘT SỐ LOÀI CÂY THUỘC CHI GỪNG (ZINGIBER)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội - 2011
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
-----------------------------
TRẦN THỊ TUYẾN
NGHIÊN CỨU CÁC HỢP CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC
TRONG MỘT SỐ LOÀI CÂY THUỘC CHI GỪNG (ZINGIBER)
Chuyên ngành : Hóa Hữu cơ
Mã số : 60 44 27
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VĂN NGỌC HƯỚNG
Chân thành cảm ơn sự tài trợ của đề tài CNHD-ĐT-018/10-11
thuộc chương trình Hoá-Dược
MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Danh mục các bảng dùng trong luận văn
Danh mục các hình dùng trong luận văn
Danh mục các sơ đồ dùng trong luận văn
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1- TỔNG QUAN ...................................................................................... 2
1.1.TỔNG QUAN VẾ CHI GỪNG (ZINGIBER) .............................................. …2
1.1.1. Họ gừng và chi gừng ................................................................................ 2
1.1.2. Nghiên cứu các loài của chi gừng (Zingiber). ......................................... 5
1.1.2.1. Nghiên cứu về cây Gừng nhà (Zingiber officinale Roscoe). ............ 5
1.1.2.2. Nghiên cứu về cây Gừng gió (Zingiber zerumbet Sm.). ................. 10
1.1.2.3.Các nghiên cứu về cây Gừng tía (Zingiber montanum (koeng)
Dietrich). ...................................................................................................... 20
1.2. KHÁI QUÁT VỀ CÂY GỪNG LÔNG HUNG (ZINGIBER
RUFOPILOSUM GAGN.). ................................................................................... 26
1.2.1. Xuất xứ. .................................................................................................. 26
1.2.2. Đặc điểm thực vật ................................................................................... 26
1.2.3. Phân bố và ứng dụng .............................................................................. 27
1.2.4. Các nghiên cứu hoá học và hoạt chất sinh học của cây gừng lông hung
(Z. rufopilosum Gagn.) ..................................................................................... 28
1.3. KHÁI QUÁT VỀ CÂY GỪNG ZINGIBER SP. ........................................... 26
CHƢƠNG 2- ĐỀ TÀI, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THỰC NGHIỆM ... 29
2.1. ĐỀ TÀI .......................................................................................................... 29
2.1.1. Xuất sứ và tiêu chí lựa chọn đề tài ......................................................... 29
2.1.2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................. 30
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................. 30
2.2.1. Dụng cụ và hoá chất ............................................................................... 30
2.2.2. Thiết bị nghiên cứu ................................................................................. 31
2.3. THỰC NGHIỆM ........................................................................................... 31
2.3.1 Mẫu thực vật ............................................................................................ 31
2.3.2.Chiết các hợp chất từ thân rễ cây gừng lông hung (Zingiber rufopilosum
Gagn.). .............................................................................................................. 32
2.3.2.1. Khảo sát hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định của các cặn chiết
thu đƣợc. ....................................................................................................... 32
2.3.2.2. Sắc kí lớp mỏng khảo sát cặn chiết của thân rễ cây gừng lông hung
(Zingiber rufopilosum Gagn.). ..................................................................... 34
2.3.2.3.Phân lập các chất có trong các cặn chiết H, C và E ......................... 35
2.3.3. Chiết các hợp chất từ thân rễ cây gừng Zingiber sp. .............................. 38
2.3.3.1. Khảo sát hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định của các cặn chiết thu
đƣợc .............................................................................................................. 39
2.3.3.2. Phân tích cặn chiết hexan bằng sắc kí khí nối ghép khối phổ (GC-
MS) ............................................................................................................... 39
CHƢƠNG 3- KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................................ 41
3.1.NGHIÊN CỨU CÂY GỪNG LÔNG HUNG (ZINGIBER RUFOPILOSUM
GAGN.). ................................................................................................................ 41
3.1.1. Mẫu thực vật và xử lý ............................................................................. 41
3.1.2. Chiết chọn lọc các hợp chất trong thân rễ gừng lông hung ................... 41
3.1.3. Khảo sát hoạt tính kháng vi sinh vật các cặn chiết từ thân rễ gừng cây
gừng lông hung ................................................................................................. 43
3.1.4. Khảo sát các cặn chiết của thân rễ gừng lông hung bằng sắc kí lớp mỏng
(SKLM). ........................................................................................................... 44
3.1.5. Phân lập các chất có trong cặn chiết H, C, E. ......................................... 45
3.1.5.1. phân lập các chất có trong cặn H. ................................................... 46
3.1.5.2. phân lập các chất trong cặn C. ........................................................ 47
3.1.5.3. Phân lập các chất trong cặn E ......................................................... 47
3.1.6. Xác định cấu trúc phân tử các chất phân lập đƣợc. ................................ 48
3.1.6.1. Xác đinh cấu trúc phân tử của ZRH4 .............................................. 48
3.1.6.2. Xác định cấu trúc phân tử của ZR5. ................................................ 49
3.1.6.3. Xác định cấu trúc của ZRE2.2 ........................................................ 51
3.2. NGHIÊN CỨU CÂY GỪNG ZINGIBER SP. ............................................... 53
3.2.1. Chiết chọn lọc các hợp chất trong thân rễ cây gừng Zingiber sp. ......... 53
3.2.2. Khảo sát hoạt tính kháng vi sinh vật của các cặn chiết thu đƣợc ........... 55
3.2.3. Phân tích thành phần cặn chiết hexan (H) của gừng Zingiber sp. bằng
sắc kí khí (GC-MS). ....................................................................................... ..56
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 59
PHỤ LỤC .................................................................................................................. 62
