-2-
Lêi c¶m ¬n
LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc "Nghiªn cøu øng dông m« h×nh to¸n m« pháng lò
trµn ®ång trªn hÖ thèng s«ng H¬ng tØnh Thõa Thiªn HuÕ" ®· ®îc hoµn thµnh
t¹i Khoa KhÝ tîng - Thñy v¨n - H¶i d¬ng häc, Trêng §¹i häc Khoa häc Tù
nhiªn, §¹i häc Quèc Gia Hµ Néi th¸ng 6 n¨m 2008. Trong qu¸ tr×nh häc tËp,
nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n, t¸c gi¶ ®· nhËn ®îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì
cña thÇy c« vµ ®ång nghiÖp.
Tríc hÕt, t¸c gi¶ luËn v¨n xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn TS. NguyÔn
TiÒn Giang lµ ngêi trùc tiÕp híng dÉn vµ gióp ®ì trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ
hoµn thµnh luËn v¨n.
T¸c gi¶ còng ch©n thµnh c¶m ¬n TS. Lª V¨n NghÞ vµ c¸c ®ång nghiÖp t¹i
ViÖn Khoa häc Thñy lîi, ViÖn Quy ho¹ch Thñy lîi ®· hç trî chuyªn m«n, thu
thËp c¸c tµi liÖu liªn quan ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thµnh. Xin göi lêi c¶m ¬n s©u
s¾c ®Õn PGS. TS. NguyÔn V¨n TuÇn vµ GS. TS. Hoµng T An ®· quan t©m chØ b¶o
trong suèt qu¸ tr×nh lµm luËn v¨n.
Trong khu«n khæ cña luËn v¨n, do thêi gian vµ ®iÒu kiÖn h¹n chÕ nªn kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, t¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng
gãp quý b¸u cña ®éc gi¶ vµ nh÷ng ngêi quan t©m.
T¸c gi¶
-3-
môc lôc
Trang
Lêi c¶m ¬n ................................................................................................................. 2
Danh môc b¶ng......................................................................................................... 5
Danh môc h×nh.......................................................................................................... 7
Më ®Çu ...............................................................................................................9
Ch¬ng 1. Tæng quan vÒ c¸c m« h×nh vµ nh÷ng nghiªn cøu tríc ®©y......... 11
1.1. Mét sè m« h×nh ma rµo - dßng ch¶y th«ng dông....................................11
1.1.1. M« h×nh ®êng ®¬n vÞ.......................................................................11
1.1.2. M« h×nh TANK ................................................................................13
1.1.3. M« h×nh SSARR...............................................................................14
1.1.4. M« h×nh NAM..................................................................................15
1.2. Mét sè m« h×nh thñy lùc th«ng dông.......................................................16
1.2.1. M« h×nh VRSAP...............................................................................17
1.2.2. M« h×nh HEC-RAS...........................................................................19
1.2.3. M« h×nh MIKE 11............................................................................20
1.2.4. M« h×nh MIKE 21............................................................................23
1.2.5. M« h×nh MIKE FLOOD ...................................................................25
1.2.6. Mét sè m« h×nh kh¸c ........................................................................28
1.3. Nh÷ng nghiªn cøu tríc ®©y vÒ lu vùc...................................................30
1.4. NhËn xÐt .................................................................................................32
Ch¬ng 2. Tæng quan vÒ lu vùc s«ng H¬ng ................................................... 34
2.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn lu vùc.............................................................34
2.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý.......................................................................................34
2.1.2. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh.............................................................................35
2.1.3. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt.............................................................................39
2.1.4. Th¶m phñ thùc vËt ............................................................................40
2.1.5. §Æc ®iÓm khÝ tîng ..........................................................................42
2.1.6. §Æc ®iÓm thñy v¨n............................................................................47
2.2. T×nh h×nh ma - lò trªn hÖ thèng s«ng H¬ng .........................................52
2.2.1. Ma lò vµ c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt g©y ma lò lín.................................52
2.2.2. Tæ hîp ma lò trªn 3 nh¸nh s«ng......................................................53
2.2.3. §Æc ®iÓm dßng ch¶y lò.....................................................................55
-4-
2.3. C¸c c«ng tr×nh t¸c ®éng ®Õn dßng lò .......................................................59
2.4. T×nh h×nh d©n sinh kinh tÕ.......................................................................62
2.5. NhËn xÐt .................................................................................................64
Ch¬ng 3. TÝnh to¸n thñy lùc hÖ thèng s«ng H¬ng
b»ng m« h×nh kÕt hîp 1 vµ 2 chiÒu.................................................. 65
3.1. T×nh h×nh tµi liÖu.....................................................................................65
3.1.1. Tµi liÖu chuçi thêi gian.....................................................................65
3.1.2. D÷ liÖu ®Þa h×nh vµ kh«ng gian .........................................................67
3.2. ThiÕt lËp m« h×nh mét chiÒu MIKE 11....................................................69
3.2.1. Ph¹m vi m« pháng MIKE 11 ............................................................69
3.2.2. ThiÕt lËp m« h×nh thñy lùc m¹ng s«ng ..............................................71
3.2.3. M« pháng, hiÖu chØnh s¬ bé..............................................................75
3.3. ThiÕt lËp biªn trªn cho m« h×nh MIKE 11 ...............................................78
3.3.1. Ph©n chia lu vùc..............................................................................78
3.3.2. X¸c ®Þnh träng sè c¸c tr¹m quan tr¾c................................................79
3.3.3. HiÖu chØnh m« h×nh ..........................................................................80
3.3.4. X¸c ®Þnh th«ng sè.............................................................................81
3.3.5. KÕt qu¶ m« pháng ma - dßng ch¶y..................................................83
3.3.6. KÕt nèi m« h×nh NAM víi m« h×nh MIKE 11...................................84
3.4. ThiÕt lËp m« h×nh hai chiÒu MIKE 21 .....................................................86
3.4.1. ThiÕt lËp b¶n ®å cao ®é sè Bathymetry .............................................86
3.4.2. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña m« h×nh......................................................88
3.4.3. §iÒu kiÖn biªn cña m« h×nh ..............................................................89
3.4.4. M« pháng s¬ bé................................................................................91
3.5. HiÖu chØnh m« h×nh MIKE FLOOD víi trËn lò 11/2004..........................91
3.5.1. ThiÕt lËp c¸c kÕt nèi..........................................................................91
3.5.2. M« pháng vµ hiÖu chØnh m« h×nh......................................................94
3.5.3. KÕt qu¶ m« pháng ............................................................................98
3.6. KiÓm ®Þnh m« h×nh MIKE FLOOD víi trËn lò 11/1999 ........................102
3.6.1. KiÓm ®Þnh m« h×nh.........................................................................102
3.6.2. KÕt qu¶ m« pháng ..........................................................................105
3.6.3. So s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n ................................................................109
3.6.4. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ trËn lò th¸ng 11/1999........................................112
KÕt luËn.................................................................................................................. 113
Tµi liÖu tham kh¶o................................................................................................ 116
Phô lôc
-5-
Danh môc b¶ng
Trang
B¶ng 2.1.1. Lîng ma trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i c¸c tr¹m ®o.............................. 44
B¶ng 2.1.2. Lîng ma lín nhÊt n¨m 1999............................................................ 46
B¶ng 2.1.3. Thèng kª sè trËn b·o ®æ bé vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1891 ®Õn 1999 ... 46
B¶ng 2.1.4. C¸c ®Æc trng thñy v¨n t¹i mét sè tuyÕn quan tr¾c............................. 48
B¶ng 2.1.5. DiÖn tÝch óng ngËp t¹i Thõa Thiªn HuÕ mét sè n¨m.......................... 49
B¶ng 2.2.1. Chªnh lÖch thêi gian xuÊt hiÖn c¸c trËn ma lò lín nhÊt hµng n¨m
cña 3 tr¹m ma ®¹i biÓu....................................................................... 54
B¶ng 2.2.2. Thèng kª mùc níc lò c¸c n¨m t¹i Thõa Thiªn HuÕ.......................... 57
B¶ng 2.2.3. Lu lîng lò lín nhÊt chÝnh vô trªn s«ng H¬ng............................... 57
B¶ng 2.2.4. Lò tiÓu m·n thùc ®o trªn s«ng H¬ng................................................. 58
B¶ng 2.2.5. Mùc níc lín nhÊt trªn s«ng H¬ng qua c¸c trËn lò lín ................... 58
B¶ng 2.2.6. Mùc níc lò lín nhÊt däc s«ng H¬ng ............................................... 58
B¶ng 2.3.1. Th«ng sè cña mét sè c«ng tr×nh trªn hÖ thèng.................................... 62
B¶ng 3.1.1. C¸c tr¹m quan tr¾c khÝ tîng............................................................... 65
B¶ng 3.1.2. C¸c tr¹m quan tr¾c thñy v¨n ................................................................ 66
B¶ng 3.2.1. Th«ng sè m¹ng líi s«ng tÝnh to¸n ..................................................... 71
B¶ng 3.2.2. Thèng kª mÆt c¾t trªn hÖ thèng ........................................................... 73
B¶ng 3.2.3. Biªn trong m« h×nh thñy lùc MIKE 11................................................ 74
B¶ng 3.3.1. DiÖn tÝch c¸c tiÓu lu vùc..................................................................... 79
B¶ng 3.3.2. C¸c th«ng sè cña m« h×nh NAM ......................................................... 82
B¶ng 3.3.3. KÕt qu¶ m« pháng dßng ch¶y tõ m« h×nh NAM n¨m 2004............... 83
B¶ng 3.3.4. Danh s¸ch nèi m« h×nh NAM vµo m« h×nh MIKE 11 ....................... 84
B¶ng 3.5.1. C¸c kÕt nèi trong m« h×nh MIKE FLOOD ......................................... 91
B¶ng 3.5.2. Gi¸ trÞ mùc níc vµ lu lîng lò lín nhÊt t¹i mét sè vÞ trÝ ................ 98
B¶ng 3.5.3. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m Phong B×nh trªn s«ng ¤ L©u.................................................. 99
-6-
B¶ng 3.5.4. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m Phó èc trªn s«ng Bå............................................................... 99
B¶ng 3.5.5. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m Kim Long trªn s«ng H¬ng ................................................... 99
B¶ng 3.5.6. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m B×nh §iÒn trªn s«ng H÷u Tr¹ch........................................... 100
B¶ng 3.6.1. Lîng ma ngµy g©y lò 1999 t¹i Thõa Thiªn HuÕ........................... 102
B¶ng 3.6.2. Gi¸ trÞ mùc níc vµ lu lîng lò lín nhÊt t¹i mét sè vÞ trÝ .............. 105
B¶ng 3.6.3. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m Phó èc trªn s«ng Bå............................................................. 106
B¶ng 3.6.4. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sai sè gi÷a thùc ®o vµ tÝnh to¸n
t¹i tr¹m Kim Long trªn s«ng H¬ng ................................................. 106
B¶ng 3.6.5. KÕt qu¶ tÝnh to¸n mùc níc lò lín nhÊt t¹i mét sè vÞ trÝ.................. 111
