ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG
--------------------------------------
LÊ THỊ BÍCH THỦY
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY
HẠI Ở VIỆT NAM VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỂ HOÀN
THIỆN VỀ THỂ CHẾ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ CHẤT THẢI
NGUY HẠI Ở VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
Hà Nội - 2012
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NÔI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG
--------------------------------
LÊ THỊ BÍCH THUỶ
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
Đánh giá tình hình quản lý chất thải nguy hại ở Việt Nam
và đề xuất giải pháp phù hợp để hoàn thiện về thể chế chính sách
quản lý chất thải nguy hại ở Việt Nam
Chuyên ngành: Môi trƣờng trong phát triển bền vững
(Chƣơng trình đào tạo thí điểm)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Trần Yêm
Hà Nội, năm 2012
3
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................... 7
1.1. Tổng quan về chất thải nguy hại ........................................................................ 7
1.1.1. Khái niệm về chất thải và chất thải nguy hại ............................................... 7
1.1.2. Các tính chất và thành phần nguy hại của CTNH ........................................ 8
1.1.3. Phân loại CTNH ......................................................................................... 9
1.2. Quản lý Chất thải nguy hại .............................................................................. 10
1.2.1. Khái niệm quản lý chất thải và quản lý CTNH ........................................... 10
1.2.2. Các giải pháp quản lý CTNH ..................................................................... 11
1.2.3. Một số mô hình quản lý chất thải nguy hại ................................................ 12
1.2.4. Một số mô hình quản lý chất thải nguy hại hiện có ở Việt Nam ................. 17
1.3. Tổng quan về tình hình xử lý và các loại hình công nghệ xử lý chất thải nguy
hại hiện đang áp dụng tại Việt Nam ........................................................................ 18
CHƢƠNG II. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 30
2.1. Địa điểm nghiên cứu ........................................................................................ 30
2.2. Thời gian nghiên cứu ....................................................................................... 30
2.3. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................ 30
CHƢƠNG III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. 32
3.1. Tình hình phát sinh chất thải nguy hại tại Việt Nam ........................................ 32
3.2. Tình hình thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại ................................. 46
3.3. Tình hình xử lý chất thải nguy hại tại Việt Nam............................................... 51
3.4. Tình hình quản lý chất thải nguy hại tại Việt Nam ........................................... 52
3.4.1. Khung pháp lý trong quản lý chất thải nguy hại tại Việt Nam .................... 53
3.4.2. Khung thể chế trong việc quản lý chất thải nguy hại tại Việt Nam. ........... 56
3.4.3. Về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát ................................................... 60
3.4.4. Các vấn đề khác......................................................................................... 60
3.4.5. Các thuận lợi, khó khăn trong công tác quản lý chất thải nguy hại: ............ 61
3.5. Đề xuất giải pháp quản lý để hoàn thiện thể chế và chính sách quản lý chất thải
nguy hại ở Việt Nam .............................................................................................. 62
3.5.1. Nghiên cứu chỉnh sửa Luật Bảo vệ môi trƣờng (đối với phần quản lý chất
thải nguy hại) ...................................................................................................... 62
3.5.2. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý tích hợp chất thải nguy hại ............... 64
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................. 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................ Error! Bookmark not defined.
4
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BTNMT : Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng.
BVMT : Bảo vệ môi trƣờng.
BXD : Bộ Xây dựng.
CTNH : Chất thải nguy hại
QLCTNH : Quản lý chất thải nguy hại
CTR : Chất thải rắn.
CTRCNNH : Chất thải rắn công nghiệp nguy hại
CTRYT : Chất thải rắn y tế
KCN : Khu công nghiệp.
CXL : Chủ xử lý
CNT : Chủ nguồn thải
CVC : Chủ vận chuyển
QCVN : Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trƣờng.
5
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Quản lý chất thải nguy hại (CTNH) là một vấn đề tƣơng đối bức xúc trong công
tác bảo vệ môi trƣờng tại Việt Nam. Theo Báo cáo hiện trạng môi trƣờng năm 2010,
tổng lƣợng CTNH phát sinh hàng năm của Việt Nam trong năm 2010 vào khoảng 840
ngàn tấn. Tuy nhiên, theo ƣớc tính sơ bộ của Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng tại 45 tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ƣơng, năm 2011 lƣợng CTNH đã vƣợt con số này. Theo
một điều tra khảo sát của JICA, tổng lƣợng chất thải phát sinh tại Việt Nam năm 2010
là trên 31,5 triệu tấn, trong đó chất thải công nghiệp là 5,5 triệu tấn và CTNH là 0,86
triệu tấn. Theo dự báo, tổng lƣợng chất thải phát sinh năm 2015 sẽ khoảng 43.6 triệu
tấn (1,55 triệu tấn CTNH); dự báo lên đến 67,6 triệu tấn năm 2020 (2,8 triệu tấn
CTNH); và khoảng 91 triệu tấn năm 2025 (27,8 triệu tấn chất thải công nghiệp). Do
lƣợng phát sinh CTNH ngày càng gia tăng, nếu không có các biện pháp quản lý phù
hợp sẽ dẫn đến nguy cơ gây ô nhiễm môi trƣờng nghiêm trọng bắt nguồn từ các hoạt
động không kiểm soát nhƣ vận chuyển trái phép hoặc xử lý không an toàn về môi
trƣờng.
Mặc dù bắt đầu đƣợc quan tâm từ năm 1999 với sự ra đời của Quy chế quản lý
CTNH ban hành kèm theo Quyết định số 155/1999/QĐ-TTg của Thủ tƣớng Chính
phủ, tuy nhiên phải đến năm 2006, công tác quản lý CTNH mới đƣợc thực sự triển
khai có hiệu quả trong thực tế, cùng với sự ra đời của Luật Bảo vệ môi trƣờng (sửa
đổi) năm 2005 và các văn bản dƣới Luật, đặc biệt là Thông tƣ số 12/2006/TT-BTNMT
(hƣớng dẫn điều kiện hành nghề và thủ tục lập hồ sơ, đăng ký, cấp phép hành nghề và
mã số quản lý CTNH), Quyết định số 23/2006/QĐ-BTNMT (ban hành Danh mục
CTNH) của Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về ngƣỡng
chất thải nguy hại QCVN 07: 2009/BTNMT và mới đây nhất là Thông tƣ số
12/2011/TT-BTNMT có hiệu lực thi hành từ 01 tháng 6 năm 2011. Tuy nhiên, việc
thực hiện các quy định pháp luật này tại các địa phƣơng còn nhiều khi gặp khó khăn,
chƣa có sự thống nhất và còn thiếu sót nhất định.
Hơn nữa, thực tế là sau 5 năm thực hiện Thông tƣ số 12/2006/TT-BTNMT chƣa
có báo cáo đánh giá tình hình thực tế về công tác cấp Sổ đăng ký chủ nguồn thải, cấp
phép và quản lý nhà nƣớc về CTNH của các địa phƣơng để tổng kết, đánh giá những
thuận lợi, khó khăn trong việc thực hiện và đƣa ra giải pháp phù hợp.
Hiện nay, tổng công suất xử lý của các chủ hành nghề quản lý CTNH chỉ đáp
ứng một phần lƣợng CTNH phát sinh. Một số đơn vị còn thiếu hiểu biết hoặc chƣa cập
nhật đối với các quy định về phƣơng tiện vận chuyển CTNH chuyên dụng, các loại
hình công nghệ xử lý chất thải ở trong và ngoài nƣớc, rất khó khăn cho việc lựa chọn
công nghệ thích hợp để lắp đặt tại cơ sở xử lý. Ngoài ra, các đối tƣợng hành nghề này
chƣa có các hƣớng dẫn kỹ thuật đầy đủ liên quan đến các phƣơng tiện, thiết bị chuyên