Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng tại Ban quản lý dự án thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐÀO NGỌC DƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

TIẾN ĐỘ THI CÔNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG

TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN THOÁT NƯỚC

VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐÀO NGỌC DƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

TIẾN ĐỘ THI CÔNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG

TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN THOÁT NƯỚC

VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Mai Ngọc Anh

THÁI NGUYÊN - 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ: “Hoàn thiện công tác quản lý tiến

độ thi công công trình xây dựng tại BQLDA Thoát nước và xử lý nước thải

thành phố Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi và tôi xin

chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

Các số liệu nghiên cứu và nội dung trình bày trong luận văn là trung

thực, chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi thông tin trích dẫn

trong luận văn đều được trích dẫn nguồn gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 11 năm 2016

Tác giả luận văn

Đào Ngọc Dương

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành chương trình đào tạo thạc

sĩ, tôi đã nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình, giúp đỡ quý báu của các thầy cô

giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh- Đại học Thái Nguyên.

Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo

giảng dạy chương trinh thạc sĩ Quản lý kinh tếtại Trường ĐH Kinh tế & Quản

trị kinh doanh, các cán bộ nhân viên phòng Đào tạo- Sau đại học đã tận tình

giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn PGS.TS Mai Ngọc Anh đã dành rất

nhiều thời gian và tâm huyết để hướng dẫn nghiên cứu, giúp tôi hoàn thành

luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Công ty TNHH Thoát

nước và Phát triển hạ tầng đô thị Thái Nguyên, Ban quản lý dự án, các nhà

thầu, các cơ quan quản lý nhà nước tham gia dự án đã hết lòng giúp đỡ và tạo

mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành

luận văn.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 11 năm 2016

Tác giả luận văn

Đào Ngọc Dương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii

MỤC LỤC ................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ vi

DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH, SƠ ĐỒ .............................................................. viii

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 2

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn/Những đóng góp mới ............................................ 3

5. Bố cục của luận văn ................................................................................................ 3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TIẾN ĐỘ THI

CÔNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN .................. 4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA ...... 4

1.1.1. Công trình xây dựng và tiến độ thi công công trình xây dựng ......................... 4

1.1.2. Quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của Ban quản lý dự án .............. 6

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA ...... 31

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tiến độ thi công của BQLDA ..................... 33

1.3.1. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 33

1.3.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 35

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 38

2.1. Xây dựng phương pháp nghiên cứu ................................................................... 38

2.1.1. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 38

2.1.2. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 38

2.1.3. Các bước nghiên cứu ....................................................................................... 38

2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 39

2.2.1. Phương pháp phân tích định tính .................................................................... 39

2.2.2. Phương pháp phân tích định lượng ................................................................. 40

2.3. Chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 40

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu nghiên cứu định tính ................................................................ 40

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu nghiên cứu định lượng ............................................................ 41

Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TIẾN ĐỘ THI CÔNG DỰ ÁN“THOÁT

NƯỚC VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN”CỦA BAN

QUẢN LÝ DỰ ÁN ................................................................................................... 45

3.1. Khái quát về Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên và

Ban quản lý Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên ............ 45

3.1.1. Khái quát về Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên . 45

3.2. Thực trạng quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành

phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án .................................................................... 50

3.2.1. Thực trạng tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố

Thái Nguyên .............................................................................................................. 50

3.2.2. Thực trạng quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên ............................................................................................ 54

3.3. Đánh giá công tác quản lý tiến độ thi công dự án “Thoát nước và xử lý nước thải

thành phố Thái Nguyên” của Ban quản lý dự án ....................................................... 104

3.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................................... 104

3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................... 104

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TIẾN ĐỘ THI

CÔNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN TẠI DỰ

ÁN“THOÁT NƯỚC VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN”

................................................................................................................................................. 107

4.1. Quan điểm và mục tiêu quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý

nước thải Thành phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án .................................... 107

4.1.1. Quan điểm quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án ..................................................... 107

4.1.2. Mục tiêu quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành

phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án ................................................................ 108

4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của

Ban quản lý dự án.................................................................................................... 110

4.2.1. Nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ BQLDA ................................... 110

4.2.2. Nâng cao chất lượng, công khai, minh bạch hóa công tác đấu thầu ............. 111

4.2.3. Nâng cao hiệu suất, hiệu quả tương tác giữa BQLDA, đơn vị Tư vấn - giám

sát, nhà thầu và các cơ quan quản lý nhà nước ....................................................... 112

4.2.4. Nâng cao quyền hạn, trách nhiệm và phạm vi hoạt động của BQLDA ........ 116

4.2.5. Cải thiện cơ chế bố trí, phân bổ, sử dụng vốn cho dự án .............................. 116

4.3. Kiến nghị với các bên có liên quan .................................................................. 117

4.3.1. Đối với Chính phủ ......................................................................................... 117

4.3.2. Đối với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính ............................................. 118

4.3.3. Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên và các Sở/Ban/Ngành có liên quan ........ 119

4.3.4. Đối với Công ty TNHH MTV Thoát nước và phát triển hạ tầng đô thị

Thái Nguyên ........................................................................................................... 119

4.3.5. Đối với các nhà thầu ...................................................................................... 120

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 122

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ................................ 124

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 125

PHỤ LỤC ............................................................................................................... 127

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Viết đầy đủ

BQLDA Ban quản lý dự án

BXD Bô ̣ Xây dựng

CLTCCT

CP Chất lươ ̣ng thi công công trình Chính phủ

CTXD

NĐ Công trình xây dựng Nghị định

ODA Nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức

QLCLTC Quản lý chất lươ ̣ng thi công

QLTC Quản lý thi công

QLTĐCT Quản lý tiến độ công trình

TĐTC Tiến độ thi công

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

UBND Ủy ban nhân dân

XDCB Xây dựng cơ bản

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Tổng mức đầu tư dự án .......................................................................... 52

Bảng 3.2. Các gói thầu sử dụng vốn vay ODA ...................................................... 57

Bảng 3.3. Các gói thầu sử dụng vốn NSNN .......................................................... 58

Bảng 3.4. Tổng hợp tiến độ khối lượng tính từ khởi công đến 31/12/2015 .......... 65

Bảng 3.5. Kiến nghị điều chỉnh gia hạn tiến độ các gói thầu ................................ 76

Bảng 3.6. Đánh giá sự chuẩn bị về thủ tục xây dựng của các nhà thầu ................. 79

Bảng 3.7. Sự hỗ trợ của BQLDA đối với các nhà thầutrong xử lý rủi ro chính sách ..... 81

Bảng 3.8. Quyền can thiệp của BQLDA đối vớitoàn bộ quá trình quản lý tiến độ

thi công .................................................................................................. 82

Bảng 3.9. Sự ảnh hưởng của cơ chế phân bổ,sử dụng vốn đối với tiến độ thi công ...... 83

Bảng 3.10. Đánh giá ảnh hưởng của mức độ,tiến độ giải ngân vốn với tiến độ

thi công ....................................................................................... 84

Bảng 3.11. Đánh giá ứng xử của BQLDA khi phát sinh các biến cố về vốn .......... 85

Bảng 3.12. Đánh giá năng lực chuyên môn, nghiệp vụcủa cán bộ chuyên trách

thuộc BQLDA ....................................................................................... 86

Bảng 3.13. Công tác đào tạo cán bộ, nâng cao hiệu suất chuyên môn .................... 87

Bảng 3.14. Đánh giá mức độ hài lòng của các nhà thầuvề công tác tổ chức, thực

hiện quy trình đấu thầu của BQLDA ..................................................... 89

Bảng 3.15. Đánh giá chất lượng hồ sơ dự thầu của các nhà thầu ............................ 91

Bảng 3.16. Đánh giá mức độ công khai, minh bạchcủa công tác đấu thầu do

BQLDA thực hiện ................................................................................. 92

Bảng 3.17. Đánh giá hoạt động kiểm tra, giám sátđối với công tác chuẩn bị của nhà

thầu trước khi thi công ........................................................................... 93

Bảng 3.18. Đánh giá công tác chuẩn bị của các nhà thầutrước khi thi công công trình ... 94

Bảng 3.19. Tần suất thực hiện giám sát của các đơn vị tham gia dự án .................. 95

Bảng 3.20. Mức độ giám sát theo nội dung gói thầu ............................................... 97

Bảng 3.21. Các công cụ để thực hiện giám sát ........................................................ 98

Bảng 3.22. Khả năng phát hiện sai lệch của các chủ thể giám sát ........................... 99

Bảng 3.23. Các nguyên nhân gây sai lệch ............................................................. 100

Bảng 3.24. Vai trò của các bên trong xử lý nguyên nhân gây sai lệch .................. 101

Bảng 3.25. Đánh giá mức độ phối hợp giữa các bêntrong quá trình xử lý nguyên

viii

nhân gây sai lệch tiến độ ..................................................................... 103

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH, SƠ ĐỒ

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án ....................... 60

Biểu đồ 3.2. Thời gian chậm tiến độ các gói thầu (năm) ....................................... 106

HÌNH

Hình 1.1. Biểu đồ Gantt cho chương trình bình thường của dự án M ................ 21

Hình 1.2. Sơ đồ mạng của dự án Z theo phương pháp AOA .............................. 22

Sơ đồ phân rã công việc và giám sát tiến độ ....................................... 63

Hình 3.1.

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1 Quy trình quản lý tiến độ thi công dự án............................................. 17

Sơ đồ 2.1. Mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởngđến công tác quản lý tiến

độ thi công của BQLDA ...................................................................... 38

Sơ đồ 3.1. Hệ thống bộ máy quản lý, điều hành, thực thi dự án .......................... 49

Sơ đồ 3.2. Quy trình đấu thầu ............................................................................... 62

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thái Nguyên là một trong số các đô thị vệ tinh của thủ đô Hà Nội, có vị trí

địa lý nằm ở vùng Đông Bắc. Về tiềm năng, Thái Nguyên là tỉnh có nhiều tài

nguyên khoáng sản như sắt, than đá, đá vôi,… Về nhân lực, tỉnh cũng là một trong

số các địa phương tập trung đông dân cư từ nhiều vùng miền (chủ yếu là các tỉnh

vùng trung du, miền núi phía Bắc), có đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước giàu kinh

nghiệm, cũng là một trong số các địa phương phát triển nhất về giáo dục và đào tạo

(sau Hà Nội và TP Hồ Chí Minh). Tuy nhiên, trình độ phát triển kinh tế- xã hội vẫn

còn chưa tương xứng với tiềm năng, phúc lợi xã hội dành cho người dân trên địa

bàn thành phố còn thấp do cơ sở hạ tầng kém phát triển, đặc biệt đối với các vấn đề

về môi trường, trong đó nhức nhối nhất là môi trường nước và vấn đề thoát nước

thải trên địa bàn thành phố.

Theo điều tra khảo sát cũng như quan sát thực tế, toàn địa bàn thành phố

thường xuyên xảy ra tình trạng úng ngập ở nhiều điểm có đông dân cư sinh sống (9

phường trọng điểm), thời gian ngập lâu, độ ngập sâu, gây ảnh hưởng không nhỏ tới

đời sống sinh hoạt cũng như sức khỏe của nhân dân. Trước thực trạng đó, dựa trên

sự đề xuất của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên với Chính phủ, Chính phủ Việt

Nam đã ký kết với Chính phủ Cộng hòa Pháp Nghị định thư Pháp- Việt 1998 nhằm

vay vốn ODA để hỗ trợ tỉnh Thái Nguyên thực hiện dự án thoát nước và xử lý nước

thải trên địa bàn thành phố. Theo kế hoạch phê duyệt năm 2000, dự án dự kiến đi

vào vận hành từ năm 2008, tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khách quan khiến tiến

độ thi công các công trình xây dựng bị kéo dài dẫn đến dự án bị chậm tiến độ và

liên tục phải nâng tổng mức đầu tư (lần 1 năm 2007, lần 2 năm 2010), gây thiệt hại

cho ngân sách cũng như không đảm bảo được mục tiêu dự án đề ra.

Xuất phát từ thực tiễn, việc nghiên cứu, tìm hiểu những nguyên nhân gây

chậm tiến độ thi công các công trình xây dựng của dự án và tìm giải pháp cho thực

trạng đó là điều hết sức cần thiết. Do đó, tôi lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Hoàn

thiện công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng tại Ban quản lý dự án

thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên” làm luận văn thạc sĩ.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến công tác

quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Đánh giá thực trạng quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của Ban

quản lý dự án Thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên, chỉ ra được

những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý tiến độ thi công đối với các

công trình xây dựng thuộc dự án.

- Đề xuất một số giải pháp đối với Ban quản lý dự án nhằm hoàn thiện công

tác quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng của dự án Thoát nước và xử lý

nước thải Thành phố Thái Nguyên.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

-Về đối tượng: Công tác quản lý của Ban quản lý dự án đối với tiến độ thi

công các công trình xây dựng trong Dự án thoát nước và xử lý nước thải thành phố

Thái Nguyên.

- Về phạm vi:

Phạm vi về không gian: Các vấn đề liên quan đến tình hình thi công công

trình xây dựng trên địa bàn thực hiện dự án, bao gồm 9 khu vực trọng điểm của

thành phố: phường Quang Trung, Quán Triều, Quang Vinh, Đồng Quang, Phan

Đình Phùng, Hoàng Văn Thụ, Trưng Vương, Gia Sàng, Túc Duyên.

Phạm vi về nội dung:Công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây

dựngcủaDự án thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên bao gồm: Bộ

máy quản lý tiến độ thi công dự án;Lập kế hoạch tiến độ thi công;Triển khai hỗ trợ

tổ chức thi công;Kiểm soát tiến độ thi công;Điều chỉnh tiến độ thi công. Các yếu tố

ảnh hưởng đến quản lý tiến độ thi công nhìn từ môi trường bên trong và môi trường

bên ngoài của Ban quản lý dự án.

Phạm vi về thời gian:

+ Số liệu sơ cấp được tiến hành thu thập qua phiếu điều tra về tình hình quản

lý tiến độ thi công của Ban quản lý dự án từ tháng 6 đến tháng 9 năm 2016

+ Số liệu thứ cấp: được thu thập, tổng hợp trong giai đoạn 2010- 2015.

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn/Những đóng góp mới

-Nghiên cứu, tìm hiểu các hạn chế còn tồn tại về cơ chế quản lý tiến độ thi

công công trình của BQLDA, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp đối với BQLDA

nhằm hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công, hướng tới giải quyết sự chậm trễ,

kéo dài tiến độ thi công các công trình xây dựng củadự ánThoát nước và xử lý nước

thải thành phố Thái Nguyên.

- Đóng góp mới: Xác định mối tương quan giữa chậm tiến độ thi công và

chậm tiến độ dự án, đề xuất những giải pháp đối với Ban quản lý dự án nhằm đẩy

nhanh tiến độ thi công công trình xây dựng, hướng tới đẩy nhanh tiến độ thực hiện

dự án đầu tư sử dụng Ngân sách Nhà nước, từ đó giúp tiết kiệm cho Ngân sách, tăng

hiệu quả kinh tế- xã hội.

5. Bố cục của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn được trình

bày như sau:

-Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tiến độ thi công công trình

xây dựng của Ban quản lý dự án

- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu

-Chương 3: Thực trạng quản lý tiến độ thi công Dự án Thoát nước và xử lý

nước thải Thành phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án

- Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công công

trình xây dựng của Ban quản lý dự án

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TIẾN ĐỘ THI CÔNG

CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA

1.1.1. Công trình xây dựng và tiến độ thi công công trình xây dựng

1.1.1.1. Khái niệm công trình xây dựng

Công trình xây dựng là sản phẩm được tạo thành bởi sức lao động của con

người, vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, được liên kết định vị với

đất, có thể bao gồm phần dưới mặt đất, phần trên mặt đất, phần dưới mặt nước và

phần trên mặt nước, được xây dựng theo thiết kế. “Công trình xây dựng bao gồm

công trình dân dụng, công trình công nghiệp, giao thông, công trình nông nghiệp và

phát triển nông thôn, công trình hạ tầng kỹ thuật và các công trình khác"[16].

“Hoạt động xây dựng bao gồm lập quy hoạch xây dựng, lập dự án đầu tư xây

dựng công trình, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng công trình, thi công xây dựng

công trình, giám sát thi công xây dựng, quản lý dự án, lựa chọn nhà thầu, nghiệm

thu, bàn giao đưa công trình vào khai thác sử dụng, bảo hành, bảo trì công trình xây

dựng và hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình"[16].

1.1.1.2. Đặc điểm của công trình xây dựng

Xây dựng cơ bản (XDCB) là ngành sản xuất vật chất độc lập, có chức năng

tái sản xuất tài sản cố định cho nền kinh tế quốc dân. Nó tạo nên cơ sở vật chất cho

xã hội, tăng tiềm lực kinh tế và quốc phòng của đất nước. Hơn thế, đầu tư XDCB

gắn liền với ứng dụng các công nghệ hiện đại, do đó góp phần thúc đẩy sự phát triển

khoa học kỹ thuật đối với các ngành sản xuất vật chất, có tác động mạnh mẽ tới hiệu

quả của quá trình sản xuất kinh doanh. Vì vậy, một bộ phận lớn của thu nhập quốc

dân nói chung và quỹ tích lũy nói riêng cùng với vốn đầu tư, tài trợ của nước ngoài

được sử dụng trong lĩnh vực XDCB.

So với các ngành sản xuất khác, sản phẩm XDCB - công trình xây dựng -

có những đặc điểm kinh tế - kỹ thuật đặc trưng, được thể hiện rất rõ ở sản phẩm

xây dựng và quá trình sáng tạo ra sản phẩm của ngành.

- Đặc điểm của công trình xây dựng là quy mô lớn, kết cấu phức tạp, thời gian

sử dụng dài, có giá trị lớn, đòi hỏi các nhà xây dựng phải dự đoán trước xu hướng

phát triển của xã hội để tránh bị lạc hậu. Phong cách kiến trúc và kiểu dáng một công

trình xây dựng cần phải phù hợp với văn hóa dân tộc. Trên thực tế, đã có không ít các

công trình xây dựng trở thành biểu tượng của một quốc gia như tháp Effel của Pháp,

tượng nữ thần tự do của Mỹ, chùa Một Cột của Việt Nam,… Chất lượng của các

công trình xây dựng có tính chất đặc thù trên là điều luôn cần được lưu tâm, nó không

chỉ ảnh hưởng tới tuổi thọ của công trình mà còn cả sự an toàn đối với người sử dụng.

-Công trình xây dựng mang tính tổng hợp, phát huy tác dụng về mặt kinh

tế, chính trị, văn hóa, xã hội,… Các công trình xây dựng rất đa dạng nhưng lại có

tính độc lập, mỗi công trình có thiết kế kỹ thuật riêng, sử dụng công nghệ riêng,

dự toán riêng. Công trình phát huy hiệu quả sử dụng tại nơi xây dựng. Những

đặc điểm này có tác động lớn tới giá trị sản xuất ngành xây dựng.

- Thời gian thi công công trình xây dựng thường kéo dài, phụ thuộc quy mô và

tính chất kỹ thuật phức tạp của từng công trình. Quá trình thi công được chia thành

nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn thi công có những công việc khác nhau, thêm vào đó,

các giai đoạn thi công phần lớn được tiến hành ngoài trời nên chịu tác động lớn của

các yếu tố thời tiết và môi trường. Điều này đòi hỏi các nhà xây dựng phải giám sát

chặt chẽ những yếu tố tác động này nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những ảnh

hưởng của nó tới tiến độ thi công.

-Công trình xây dựng là đơn chiếc và được tiêu thụ theo cách riêng. Các công

trình được coi như tiêu thụ trước khi xây dựng theo giá trị dự toán hay giá thỏa

thuận với chủ đầu tư (giá đấu thầu), do đó tính chất hàng hóa của công trình xây

dựng không được thể hiện rõ bởi vì công trình xây dựng là hàng hóa đặc biệt.

1.1.1.3. Vai trò của công trình xây dựng trong phát triển hạ tầng cơ sở

Công trình xây dựng là sản phẩm được thực hiện thông qua quá trình xây

dựng cơ bản, là một nội dung chủ yếu của phát triển hệ thống hạ tầng cơ sở, được

thực hiện sau công tác quy hoạch của vùng, miền, địa phương. Tùy vào mục tiêu

chiến lược mà từng vùng, miền, địa phương đặt ra, công tác xây dựng cơ sở hạ tầng

cần phải đảm bảo được các yêu cầu đề ra trong quy hoạch phát triển hạ tầng cơ sở.

Do đó, công trình xây dựng có ý nghĩa rất quan trọng, quyết định bộ mặt, tính có ích

của hệ thống cơ sở hạ tầng trong mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội của vùng, miền,

địa phương đó.

Dựa vào tính chất, chức năng, công trình cơ sở hạ tầng được chia làm 3 loại:

cơ sở hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng xã hội, cơ sở hạ tầng môi trường.

+ Cơ sở hạ tầng kỹ thuật: là các công trình xây dựng phục vụ cho sản xuất, nhu

cầu phát triển kinh tế- xã hội như đường giao thông, hệ thống điện, mạng lưới thông tin

liên lạc,…

+ Cơ sở hạ tầng xã hội: là các công trình xây dựng phục vụ công ích, cải

thiện, có vai trò nâng cao đời sống của người dân trên địa bàn xây dựng công trình

như bệnh viện, trường học, công viên,…

+ Cơ sở hạ tầng môi trường: là các công trình xây dựng phục vụ mục đích

bảo vệ môi trường sinh thái cũng như môi trường sống của người dân như các công

trình thoát nước, xử lý nước thải, rác thải,…

Các cơ sở hạ tầng là kết quả của hoạt động đầu tư phát triển nên mang trọn

vẹn đặc điểm của hoạt động đầu tư phát triển:

+Cơ sở hạ tầng đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn dài, hoạt động

thu hồi được thực hiện trực tiếp qua vận hành công trình hoặc gián tiếp qua các hoạt

động khác liên quan đến công trình.

+ Thời kỳ đầu tư kéo dài, tính từ khi bắt đầu khởi công thực hiện dự án cho

đến khi dự án hoàn thành và đi vào hoạt động.

+ Thời gian vận hành kết quả đầu tư kéo dài: bắt đầu từ khi công trình đi vào

hoạt động đến khi hết hạn sử dụng, đào thải công trình.

+Các kết quả đầu tư được phát huy và sử dụng ngay tại địa bàn xây dựng, ví

dụ đường giao thông, hệ thống thoát nước, hệ thống cảng biển,…

+ Thời gian khê đọng vốn dài, hoạt động đầu tư tiềm ẩn nhiều rủi ro: hầu hết

các hoạt động đầu tư phát triển kéo dài từ vài năm đến vài chục năm, các rủi ro

thường xảy ra khi thời gian thực hiện đầu tư bị kéo dài so với kế hoạch như thất

thoát vốn đầu tư, trượt giá thiết bị, nguyên- vật liệu khiến nâng tổng mức đầu tư,…

1.1.2. Quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của Ban quản lý dự án

1.1.2.1. Khái niệm quản lý tiến độ thi công

Thi công xây dựng công trình gồm xây dựng và lắp đặt thiết bị đối với công

trình xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời, tu bổ, phục hồi; phá dỡ công trình; bảo

hành, bảo trì công trình.

Tiến độ thi công (TĐTC) là một sơ đồ bố trí tiến trình thực hiện các hạng

mục công việc nhằm xây dựng công trình theo hợp đồng thi công đã ký giữa chủ

đầu tư và nhà thầu thi công.

Kế hoạch tiến độ thi công công trình xây dựng là bản kế hoạch xác định trình

Tác giả các công việc xây dựng cơ bản, thời gian thi công từng hạng mục và toàn bộ

thời gian cần thiết để hoàn thành công trình xây dựng.

Kế hoạch tiến độ thi công công trình xây dựng (sau đây gọi tắt là tiến độ thi

công) là một loại “sơ đồ” quy định rõ trình tự bắt đầu và kết thúc thực hiện từng

hạng mục công việc của một dự án hay công trình xây dựng. Bản chất của tiến độ là

kế hoạch thời gian, do đó, tiến độ thi công công trình xây dựng được xem xét qua

đại lượng thời gian. Đó là khoảng thời gian tính từ khi bắt đầu khởi công xây dựng

đến khi hoàn thiện và nghiệm thu, sử dụng công trình. Tiến độ thi công công trình

được lập song song với quá trình lập tiến độ thực hiện dự án, phản ánh đầy đủ tính

phức tạp của tiến trình thực hiện một dự án hay công trình xây dựng, đã xem xét

một cách tổng hợp về các mặt: công nghệ - kỹ thuật, tổ chức, tài chính, hiệu quả

kinh tế và vệ sinh - an toàn lao động.

Vai trò của kế hoạch tiến độ thi công là rất lớn, góp phần không nhỏ thực

hiện các mục tiêu của dự án“Chất lượng- Thời gian- An toàn- Hiệu quả”. Thể hiện

qua các đặc điểm sau:

- Việc chậm trễ trong quá trình thực hiện tiến độ sẽ ảnh hướng rất lớn đến

chi phí và hiệu quả đầu tư;

- Kế hoạch tiến độ là cơ sởcho công tác kiểm tra, giám sát, điều hành sản

xuất và quản lý công trình xây dựng;

- Kế hoạch tiến độ là định hướng, là căn cứ cho hoạt động quản lý và chỉ

đạo các chủ thể tham gia thực hiện dự án;

- Chủ đầu tư cần tiến độ để cân đối tổng thể kế hoạch của mình, chuẩn bị tiền

vốn để đáp ứng nhu cầu của nhà thầu. Nhờ có kế hoạch tiến độ mà chủ đầu tư lựa

chọn phương án bỏ vốn một cách hiệu quả hơn và có kế hoạch giám sát, giao nhận

và thanh quyết toán kịp thời cho nhà thầu;

- Nhà thầu có kế hoạch tiến độ để chỉ đạo và điều hành thi công đáp ứng

được các yêu cầu đặt ra trong hợp đồng, đồng thời là cơ sở để nhà thầu lên kế

hoạch huy động vốn và đưa ra các biện pháp nhằm giảm chi phí, rút ngắn thời hạn,

đảm bảo chất lượng, đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường và nhằm mục

tiêu có lãi;

- Với cơ quan quản lý nhà nước, kế hoạch tiến độ là cơ sở khoa học để các

cơ quan có thẩm quyền luận chứng, đánh giá, thẩm định và xét duyệt phương án

thiết kế công trình và chuẩn bị thi công công trình.

Xuất phát từ đặc điểm của tiến độ thi công, công tác quản lý tiến độ thi công

có ý nghĩa hết sức quan trọng trong mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối

với hoạt động đầu tư.

* Khái niệm quản lý tiến độ thi công:

Quản lý tiến độ thi công là một nội dung nghiệp vụ của quản lý nhà nước đối

với dự án đầu tư xây dựng.Hoạt động quản lý tiến độ thi công gắn liền với các công

đoạn từ thành lập bộ máy, lên kế hoạch dự án, tổ chức đấu thầu thi công, giám sát,

kiểm soát và điều chỉnh tiến độ thi công của các nhà thầu để phân tích, đánh giá,

khắc phục các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công nhằm đảm bảo tiến độ thi công

nằm trong kế hoạch tiến độ đã đề ra.

Quản lý tiến độ thi công thuộc dự án đầu tư xây dựng công trình có những quy

định pháp lý và chuyên môn, nghiệp vụ cần phải tuân theonhư sau [7]:

- Công trình xây dựng trước khi triển khai phải có tiến độ thi công xây dựng.

Tiến độ thi công xây dựng công trình do nhà thầu lập phải phù hợp với tiến độ tổng

thể của dự án được chủ đầu tư chấp thuận.

- Đối với công trình xây dựng có quy mô lớn và thời gian thi công kéo dài thì

tiến độ xây dựng công trình được lập cho từng giai đoạn theo tháng, quý, năm.

- Chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng, tư vấn giám sát thi công xây dựng và

các bên có liên quan có trách nhiệm theo dõi, giám sát tiến độ thi công xây dựng công

trình và điều chỉnh tiến độ trong trường hợp tiến độ thi công xây dựng ở một số giai

đoạn bị kéo dài nhưng không được làm ảnh hưởng đến tiến độ tổng thể của dự án.

- Trường hợp xét thấy tiến độ tổng thể của dự án bị kéo dài thì chủ đầu tư phải

báo cáo người quyết định đầu tư quyết định điều chỉnh tiến độ tổng thể của dự án,

trên cơ sở điều chỉnh tiến độ thi công của từng gói thầu công trình xây dựng và các

gói thầu khác.

1.1.2.2. Chủ thể quản lý tiến độ thi công là BQLDA

Xuất phát từ thực tiễn và mục tiêu nghiên cứu, đề tài xác định nhóm các

chủ thể tham gia thực hiện quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng bao gồm

Nhà thầu xây dựng- BQLDA- Chủ đầu tư- Cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Mỗi

chủ thể có chức năng, nhiệm vụ, vai trò riêng trong thực hiện nội dung quản lý nhà

nước đối với tiến độ dự án cũng như tiến độ thi công công trình xây dựng thuộc dự

án. Luận văn tập trung nhấn mạnh, nghiên cứu vai trò của BQLDA trong điều

hành dự án, quản lý tiến độ dự án tổng thể và tiến độ thi công các công trình xây

dựng thuộc dự án.

* Khái niệm:

Ban quản lý dự án (BQLDA) là đơn vị được chủ đầu tư lựa chọn thành lập để

giúp chủ đầu tư quản lý, điều hành các công việc liên quan đến dự án với các chức

năng, quyền hạn, trách nhiệm do chủ đầu tư phân giao.

* Đặc điểm của Ban quản lý dự án:

+ BQLDA là đơn vị trực thuộc chủ đầu tư, do chủ đầu tư trực tiếp thành lập

hoặc được giao quản lý.

+ Quyền hạn, nhiệm vụ của BQLDA do chủ đầu tư quy định và phân quyền.

+ BQLDA có thể có tư cách pháp nhân riêng hoặc sử dụng tư cách pháp

nhân của chủ đầu tư để tổ chức quản lý thực hiện dự án.

Theo Nghị định 59/2015/NĐ-CP, hình thức tổ chức BQLDA bao gồm

BQLDA chuyên ngành, BQLDA khu vực và BQLDA một dự án. Điều 17 Nghị

định này nêu rõ:

Đối với BQLDA chuyên ngành và BQLDA khu vực

- Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện,

Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước quyết định

thành lập Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng chuyên ngành, Ban quản lý dự án đầu

tư xây dựng khu vực (gọi tắt là Ban quản lý dự án chuyên ngành, Ban quản lý dự án

xây dựng) thể thực hiện chức năng chủ đầu tư và nhiệm vụ quản lý đồng thời nhiều

dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn nhà nước ngoài ngân sách.

- Hình thức BQLDA chuyên ngành, BQLDA khu vực được áp dụng được áp

dụng với các trường hợp:

+ Quản lý các dự án được thực hiện trong cùng một khu vực hành chính hoặc

trên cùng một hướng tuyến;

+ Quản lý các dự án đầu tư xây dựng công trình thuộc cùng một chuyên ngành;

+ Quản lý các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay của cùng một nhà tài trợ có

yêu cầu phải quản lý thống nhất về nguồn vốn sử dụng.

- Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức, quy chế hoạt động của

BQLDA chuyên ngành, BQLDA khu vực do các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND các

cấp, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước quy định.

Đối với BQLDA một dự án

- Chủ đầu tư quyết định thành lập Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng một dự án

để quản lý thực hiện dự án quy mô nhóm A có công trình xây dựng cấp đặc biệt, dự án

áp dụng công nghệ cao được Bộ trưởng Bộ Khoa học- Công nghệ xác nhận bằng văn

bản, dự án về quốc phòng, an ninh có yêu cầu bí mật nhà nước, dự án sử dụng vốn khác.

- BQLDA đầu tư xây dựng một dự án là tổ chức sự nghiệp trực thuộc chủ

đầu tư, có tư cách pháp nhân độc lập, được sử dụng con dấu riêng, được mở tài

khoản tại kho bạc nhà nước và ngân hàng thương mại theo quy định để thực hiện

các nhiệm vụ quản lý dự án được chủ đầu tư giao; chịu trách nhiệm trước pháp luật

và chủ đầu tư về hoạt động quản lý dự án của mình.

- BQLDA đầu tư xây dựng một dự án phải có đủ điều kiện năng lực tại

Khoản 3 Điều 64 Nghị định 59/2015/NĐ-CP, được phép thuê tổ chức, cá nhân tư

vấn có đủ điều kiện năng lực để thực hiện một số công việc thuộc nhiệm vụ quản

lý dự án của mình.

- Chủ đầu tư quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức

hoạt động của BQLDA đầu tư xây dựng một dự án theo quy định tại Khoản 2 Điều

63 Luật Xây dựng 2014.

Trong phạm vi đề tài nghiên cứu, luận văn tập trung chủ yếu vào hình thức

BQLDA đầu tư xây dựng một dự án (gọi tắt là BQLDA) để làm rõ các chức năng,

nhiệm vụ, vai trò của BQLDA trong công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây

dựng thuộc dự án.

BQLDA đầu tư xây dựng phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Có quyết định thành lập của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối với

BQLDA đầu tư xây dựng chuyên ngành, BQLDA đầu tư xây dựng khu vực hoặc

của chủ đầu tư đối với BQLDA do mình thành lập.

- Có đủ điều kiện năng lực hoạt động xây dựng phù hợp với công việc quản

lý dự án theo quy mô, loại dự án.

- Có cơ cấu tổ chức phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ quản lý dự án; có trụ sở,

văn phòng làm việc ổn định.

- Cá nhân đảm nhận chức danh giám đốc quản lý dự án, cá nhân trực tiếp

tham gia quản lý dự án phải có chuyên môn phù hợp, được đào tạo, kinh nghiệm

công tác và chứng chỉ hành nghề phù hợp với quy mô, loại dự án.

* Vai trò, quyền hạn, nhiệm vụ của BQLDA trong quản lý hoạt động đầu tư:

BQLDA thay mặt chủ đầu tư thực hiện công tác quản lý với một phần hoặc

toàn bộ dự án theo sự ủy quyền của chủ đầu tư theo quy định của pháp luật về quản

lý dự án đầu tư xây dựng.

Dựa trên cơ sở hệ thống pháp luật của Việt Nam quy định về vấn đề quản lý

dự án đầu tư, chủ đầu tư có 3 lựa chọn trong hình thực thực hiện, quản lý dự án đầu

tư đó là: quản lý trực tiếp, thuê Tư vấn quản lý dự án, hoặc thành lập BQLDA. Xuất

phát từ thực tế và mục tiêu nghiên cứu, đề tài xác định tập trung vào vai trò của

BQLDA trong điều hành, quản lý dự án cũng như quản lý tiến độ thi công các công

trình xây dựng thuộc dự án. Điều 36 Nghị định 16/2015/NĐ- CP về quản lý dự án

quy định cụ thể các chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của BQLDA như sau:

+ Thực hiện các thủ tục về giao nhận đất, xin cấp giấy phép xây dựng, chuẩn

bị mặt bằng xây dựng và các công việc khác phục vụ cho việc xây dựng công trình.

+ Chuẩn bị hồ sơ thiết kế, dự toán, tổng dự toán xây dựng công trình để chủ

đầu tư tổ chức thẩm định, phê duyệt theo quy định.

+ Lập hồ sơ mời dự thầu, tổ chức lựa chọn nhà thầu.

+ Đàm phán, ký kết hợp đồng với các nhà thầu theo uỷ quyền của chủ đầu tư.

+ Thực hiện nhiệm vụ giám sát thi công xây dựng công trình khi có đủ điều

kiện năng lực.

+ Nghiệm thu, thanh toán, quyết toán theo hợp đồng ký kết.

+ Quản lý chất lượng, khối lượng, tiến độ, chi phí xây dựng, an toàn và vệ

sinh môi trường của công trình xây dựng.

+ Nghiệm thu, bàn giao công trình.

+ Lập báo cáo thực hiện vốn đầu tư hàng năm, báo cáo quyết toán khi dự án

hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng.

- Ban Quản lý dự án được đồng thời quản lý nhiều dự án khi có đủ điều kiện

năng lực và được chủ đầu tư cho phép. Ban Quản lý dự án không được phép thành

lập các Ban Quản lý dự án trực thuộc hoặc thành lập các đơn vị sự nghiệp có thu để

thực hiện việc quản lý dự án.Ban Quản lý dự án được đồng thời quản lý nhiều dự án

khi có đủ điều kiện năng lực và được chủ đầu tư cho phép. Ban Quản lý dự án

không được phép thành lập các Ban Quản lý dự án trực thuộc hoặc thành lập các

đơn vị sự nghiệp có thu để thực hiện việc quản lý dự án.

Đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình quy mô lớn, phức tạp hoặc

theo tuyến thì Ban Quản lý dự án được phép thuê các tổ chức tư vấn để quản lý các

dự án thành phần.

- Ban Quản lý dự án được ký hợp đồng thuê cá nhân, tổ chức tư vấn nước

ngoài có kinh nghiệm, năng lực để phối hợp với Ban Quản lý dự án để quản lý các

công việc ứng dụng công nghệ xây dựng mới mà tư vấn trong nước chưa đủ năng

lực thực hiện hoặc có yêu cầu đặc biệt khác.

Việc thuê tư vấn nước ngoài đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà

nước phải được người có thẩm quyền quyết định đầu tư cho phép.

- Trường hợp dự án thực hiện theo hình thức tổng thầu, ngoài việc phải thực

hiện các nhiệm vụ theo quy định tại khoản 2 Điều này, Ban Quản lý dự án còn phải

thực hiện các công việc sau:

+ Thoả thuận với tổng thầu về hồ sơ mời dự thầu, hồ sơ mời đấu thầu mua

sắm thiết bị công nghệ chủ yếu và về chi phí mua sắm thiết bị thuộc tổng giá trị

của hợp đồng.

+ Phê duyệt danh sách các nhà thầu phụ trong trường hợp chỉ định tổng thầu.

1.1.2.3. Mục tiêu quản lý tiến độ thi công của BQLDA

Điều 31 Nghị định 59/2015/NĐ-CPquy định các nội dung quản lý nhà nước

đối với hoạt động thi công xây dựng công trình bao gồm:

+ Quản lý chất lượng xây dựng công trình;

+ Quản lý tiến độ thi công xây dựng công trình;

+ Quản lý khối lượng thi công xây dựng công trình;

+ Quản lý chi phí xây dựng trong quá trình thi công xây dựng;

+ Quản lý hợp đồng xây dựng;

+ Quản lý an toàn lao động, môi trường xây dựng.

Đối với nội dung quản lý tiến độ thi công xây dựng công trình, mục tiêu của

việc lập và quản lý tiến độ là thiết lập trình Tác giả các nhiệm vụ theo mục tiêu đặt

ra, phù hợp với điều kiện thực hiện cụ thể, những yêu cầu nhất định về nhân lực,

thiết bị, vật tư, tài chính và quy định của pháp luật để hoàn thành dự án hay công

trình với chất lượng tốt nhất, thời gian xây dựng ngắn nhất và chi phí thấp nhất.

- Hoạt động quản lý nhắm tới việc đảm bảo tiến độ dự án, tiến độ thi công

công trình xây dựng trên cơ sở phân tích, đánh giá thuận lợi cũng như khó khăn từ

các yếu tố môi trường bên trong và bên ngoài trên quan điểm của BQLDA.

- Đối với trường hợp điều kiện thi công thuận lợi, hoạt động quản lý cần

được thực hiện để xác định các yếu tố có ích cho việc đẩy nhanh tiến độ trên cơ sở

đảm bảo chất lượng, giúp dự án hoàn thành vượt kế hoạch, tiết kiệm chi phí, tăng

hiệu quả kinh tế - xã hội.

- Đối với trường hợp hoạt động thi công gặp nhiều khó khăn dẫn đến chậm

tiến độ, chủ thể quản lý cần thực hiện công tác quản lý nhằm tìm ra giải pháp khắc

phục để giảm thiểu tối đa thiệt hại, đảm bảo tiến độ cũng như chất lượng các công

trình xây dựng.

Theo một cách hiểu khác, tiến độ thi công các công trình xây dựng không

khác biệt nhiều so với tiến độ thực hiện hợp đồng xây dựng giữa nhà thầu và chủ

đầu tư. Về bản chất, tiến độ thi công công trình cụ thể hóa tiến độ thực hiện hợp

đồng xây dựng. Trong hợp đồng xây dựng, nhà thầu và chủ thể quản lý thỏa thuận

những hạng mục công trình cần thực hiện, phương án kỹ thuật, phương án tài chính

đưa ra phải bám sát tổng dự toán và thiết kế tổng thể của toàn bộ dự án. Sự khác

biệt giữa 2 nội dung quản lý trên nằm ở cấp độ, chủ thể, khách thể quản lý và các

công việc cụ thể trong công tác quản lý:

- Quản lý tiến độ dự án mang tính tổng quát, bao trùm đối với tiến độ của

mỗi gói thầu: Mỗi dự án đầu tư xây dựng đều có kế hoạch tiến độ tổng thể, thiết kế

tổng thể, và tổng dự toán. Đây là cơ sở để chủ đầu tư lập các gói thầu và mời thầu.

Những nhà thầu trúng thầu buộc phải đảm bảo các tiêu chuẩn về kỹ thuật, tài chính,

phương án thực hiện hợp đồng. Chủ đầu tư (đại diện chủ đầu tư), lúc này, quản lý

tiến độ dự án dựa trên quản lý tiến độ của hợp đồng xây dựng. Khách thể của hoạt

động quản lý là các nhà thầu, đối tượng quản lý được xác định là các gói thầu.

- Quản lý tiến độ hợp đồng xây dựng được cụ thể hóa bằng quản lý tiến độ

thi công các hạng mục công trình nằm trong các gói thầu ký kết: Một dự án có thể

có 1 hoặc nhiều gói thầu, các nhà thầu tham gia có thể bao gồm tổng thầu (thiết kế

và thực hiện), nhà thầu chính, nhà thầu phụ tùy vào kế hoạch phân chia gói thầu của

chủ đầu tư. Để đảm bảo tiến độ dự án đúng kế hoạch, chủ đầu tư (hoặc đại diện chủ

đầu tư) cần quản lý các nhà thầu đảm bảo thực hiện đúng tiến độ các gói thầu (hợp

đồng xây dựng).

Xét từ góc độ chủ thể quản lý dự án là BQLDA, việc quản lý tiến độ dự án

được thực hiện song song với quản lý tiến độ hợp đồng của các nhà thầu tham gia

dự án thông qua quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng. Đồng thời,

BQLDA cũng chịu sự quản lý của chủ đầu tư/cơ quan chủ quản trong điều hành

thực hiện dự án đầu tư, chịu trách nhiệm trong mọi vấn đề liên quan đến dự án được

chủ đầu tư/cơ quan chủ quản ủy quyền. Với mô hình thực hiện dự án đầu tư có sự

tham gia của BQLDA, BQLDA đóng vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện các

mục tiêu của dự án vì là đơn vị trực tiếp thực hiện mọi công việc liên quan đến dự

án. Việc kiểm soát tiến độ của một dự án tổng thể hoặc tiến độ của các công trình

xây dựng thuộc dự án phụ thuộc rất nhiều vào năng lực quản lý của BQLDA. Trong

trường hợp BQLDA được giao quyền làm chủ đầu tư, phạm vi của BQLDA được

mở rộng hơn, tuy nhiên vẫn nằm trong phạm vi quyền hạn, trách nhiệm mà cơ quan

chủ quản giao phó. BQLDA không quản lý tiến độ thi công trực tiếp thông qua

giám sát từng hạng mục công trình, công trình về mặt kỹ thuật, thay vào đó,

BQLDA xây dựng cơ chế quản lý, giám sát, kiểm soát tiến độ thực hiện gói thầu

của các nhà thầu tham gia dự án trên cơ sở quy định pháp luật hiện hành trong lĩnh

vực quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình.

Xuất phát từ các quan điểm trên, mục tiêu của quản lý tiến độ thi công

công trình xây dựng có sự trùng khớp với mục tiêu của quản lý tiến độ thực hiện

hợp đồng xây dựng cũng như tiến độ thực hiện dự án, đó là hướng đến đảm bảo

dự án, các công trình thuộc dự án được thực hiện đúng tiến độ kế hoạch đề ra,

đảm bảo chất lượng theo thiết kế phê duyệt.

1.1.2.4. Quy trình quản lý tiến độ thi công

Đối với mọi dự án đầu tư xây dựng công trình, thực hiện dự án trong một

thời gian đã hoạch định là một trong những mục tiêu quan trọng nhất để đánh giá về

tính hiệu quả mà dự án mang lại.

Quy trình quản lý tiến độ thi công là một quy trình khép kín, bắt đầu từ thời

điểm chuẩn bị đầu tư xây dựng và kết thúc khi công trình được nghiệm thu, bàn

giao, đưa vào sử dụng. Dựa trên “khung xương” là bảng phân công công việc toàn

diện của dự án, các nhà quản lý có trách nhiệm phải đảm bảo các công việc được

thực hiện đúng theo kế hoạch đề ra. Khi thực hiện việc quản lý tiến độ thi công dự

án, công trình thuộc dự án, nhà quản lý phải trả lời được các câu hỏi sau:

- Thời gian cần thiết để hoàn thành toàn bộ dự án là bao nhiêu?

- Điểm bắt đầu - kết thúc của mỗi công việc thuộc dự án?

- Những công việc nào cần được ưu tiên tập trung nguồn lực để hoàn thành?

Những công việc nào cho phép có độ trễ?

- So với kế hoạch tiến độ ban đầu, có thể rút ngắn thời gian hoàn thành dự án

không? Nếu có thể thì thời gian được rút ngắn là bao lâu, bao gồm những công việc gì?

Quản lý tiến độ

1. Xác định các hoạt động 1. Đầu vào: - Cấu trúc phân chia dự án - Báo cáo phạm vi dự án - Các thông tin của dự án tương tự - Những yếu tố ràng buộc và giả định 2. Công cụ và kỹ thuật: - WBS - WBS của một số dự án tương tự 3. Đầu ra: - Danh sách hoạt động - Tính toán chi tiết hỗ trợ - Cập nhật cấu trúc phân chia dự án

2. Sắp xếp các hoạt động 1. Đầu vào: - Danh sách hoạt động - Mô tả sản phẩm - Trình Tác giả công việc bắt buộc - Các nhân tố tác động bên ngoài 2. Công cụ và kỹ thuật: - Phương pháp sơ đồ mạng AON - Phương pháp sơ đồ mạng AOA 3. Đầu ra: - Biểu đồ mạng của dự án - Cập nhật danh mục hoạt động

3. Ước tính thời gian thực hiện hoạt động 1. Đầu vào: - Danh sách hoạt động - Những giả định và yêu cầu về nguồn lực - Khả năng sẵn sàng các nguồn lực - Thông tin của các dự án trước 2. Công cụ và kỹ thuật: - Đánh giá của chuyên gia - Đánh giá tổng thể, tính thời gian toán thực hiện 3. Đầu ra: - Ước tính thời gian thực hiện hoạt động - Cập nhật danh mục hoạt động

5. Kiểm soát lịch trình dự án 1. Đầu vào: - Lịch thực hiện dự án, các báo cáo tiến độ, yêu cầu thay đổi kế hoạch quản lý thời gian 2. Công cụ và kỹ thuật: - Hệ thống kiểm soát những thay đổi lịch thực hiện công việc - Cách tính độ sai lệch thời gian, phần mềm quản lý dự án 3. Đầu ra: - Cập nhật lịch thực hiện công việc, điều chỉnh các hoạt động - Các bài học kinh nghiệm

4. Xây dựng lịch làm việc 1. Đầu vào: - Sơ đồ mạng của dự án - Ước tính thời gian thực hiện từng công việc - Yêu cầu về nguồn, mô tả - Những yếu tố hạn chế, giả định 2. Công cụ và kỹ thuật: - Phân tích toán học, giảm thời gian thực hiện dự án - Phần mềm quản lý dự án 3. Đầu ra: - Lịch thực hiện, kế hoạch quản lý thời gian, cập nhật các nguồn lực yêu cầu.

Sơ đồ 1.1 Quy trình quản lý tiến độ thi công dự án

(Nguồn: Tác giả)

1.1.2.5. Phương pháp quản lý tiến độ thi công

Để thực hiện quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng đảm bảo các mục

tiêu đề ra, BQLDA áp dụng một số phương pháp chủ yếu sau:

- Phương pháp hành chính

BQLDA đầu tư xây dựng là đơn vị được chủ đầu tư/cấp có thẩm quyền quyết

định đầu tư thành lập, thay mặt chủ đầu tư thực hiện việc quản lý, sử dụng phần vốn

của nhà nước để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng. BQLDA có quyền và nghĩa

vụ do chủ đầu tư/cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư quy định theo các quy phạm

pháp luật. Do đó, tuy không phải là một cơ quan quản lý hành chính nhà nước

nhưng BQLDA vẫn có chức năng thực hiện quản lý nhà nước về kinh tế trong lĩnh

vực, chuyên môn được giao.Trong quá trình điều hành thực hiện dự án, BQLDA

thay mặt nhà nước làm việc với các đối tác trên tinh thần làm đúng - đủ chức năng,

nhiệm vụ và thẩm quyền được giao. Tuy phạm vi áp dụng phương pháp này của

BQLDA là khá hạn chế, nhưng trong một số trường hợp cụ thể lại có ý nghĩa rất

quan trọng trong việc đảm bảo mục tiêu của công tác quản lý. Đặc biệt, đối với

những trường hợp các nhà thầu tham gia dự án cố tình làm sai các nguyên tắc, quy

định của pháp luật trong lĩnh vực đầu tư xây dựng dự án, gây ảnh hưởng tới không

chỉ tiến độ thi công công trình mà cả tổng thể dự án nói chung, trong phạm vi quyền

lực được giao, BQLDA có quyền cưỡng chế các nhà thầu thực hiện quyết định quản

lý của mình. Trường hợp vượt quá thẩm quyền, BQLDA có quyền kiến nghị

phương án xử lý hoặc đề nghị cơ quan quản lý nhà nước có liên quan tham gia phối

hợp, thực hiện chức năng quản lý phù hợp với tình hình thực tế để đảm bảo tính răn

đe, hạn chế tối đa thiệt hại có thể xảy ra. Ứng dụng trong công tác quản lý tiến độ

thi công công trình xây dựng, BQLDA có quyền ra quyết định hành chính trong một

số trường hợp như đình chỉ thi công của nhà thầu, thay thế nhà thầu, thay đổi cơ cấu

bộ máy tổ chức của BQLDA,…nếu xét thấy với tình hình hoạt động thực tế, kết quả

của công tác quản lý không đạt so với mục tiêu đề ra.

- Phương pháp kinh tế

Phương pháp này được áp dụng với mục đích nhằm khuyến khích các đối

tượng quản lý tự giác, chủ động hoàn thành tốt công việc được giao bằng những lợi

ích kinh tế thiết thực. Quá trình điều hành, thực hiện, quản lý dự án, BQLDA không

phải là chủ thể thực hiện mọi công đoạn mang tính chất kỹ thuật, thay vào đó,

BQLDA là chủ thể thực hiện việc điều hòa, phối hợp hoạt động của bộ máy điều

hành của Ban, đồng thời đại diện nhà nước để đàm phán, hợp tác kinh tế với các

chủ thể kinh tế trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, phạm vi giới hạn là dự án đầu tư của

BQLDA.Áp dụng trong công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng,

BQLDA có thể tạo động lực, khuyến khích các đối tượng quản lý hoàn thành sớm

công việc đã ký kết giữa các bên theo hợp đồng thương thảo, đổi lại, đối tượng quản

lý sẽ được thưởng hoàn thành hợp đồng trước thời hạn. Phương pháp kinh tế có ý

nghĩa rất lớn trong việc động viên, tạo động lực cho các chủ thể kinh tế tham gia dự

án chủ động, tích cực hơn trong quá trình thực hiện hợp đồng, góp phần đẩy nhanh

tiến độ của không chỉ công trình, hạng mục công trình mà còn cả tổng thể dự án.

Mỗi công trình xây dựng thuộc dự án trước khi triển khai đầu tư, xây dựng

phải được lập kế hoạch tiến độ thi công phù hợp với tiến độ tổng thể của dự án đã

được phê duyệt. Nhà thầu thi công xây dựng công trình có nghĩa vụ lập tiến độ thi

công xây dựng chi tiết của công trình đã trúng thầu, bố trí xen kẽ kết hợp các công

việc cần thực hiện nhưng phải bảo đảm phù hợp với tiến độ tổng thể của dự án.Đối

với mỗi nhà thầu thi công, các công trình xây dựng thuộc dự án là một dự án nhỏ,

do nhà thầu chịu trách nhiệm gần như toàn diện. Công tác quản lý tiến độ thi công

công trình được thực hiện trên cơ sở kế hoạch tiến độ do nhà thầu lập và có sự tham

gia quản lý của nhiều đơn vị có liên quan,trong đó, đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp

và cao nhất là BQLDA, các chủ thể quản lý khác bao gồm đơn vị tư vấn - giám sát,

nhà thầu, các cơ quan nhà nước hữu quan.

Quá trình quản lý tiến độ dự án nói chung và quản lý tiến độ thi công công

trình nói riêng, BQLDAcó trách nhiệm căn cứ vào kế hoạch đấu thầu đã được phê

duyệt phối hợp với các bên có liên quan như nhà thầu thi công, tư vấn - giám

sát,…để tiến hành theo dõi, giám sát tiến độ thi công xây dựng công trình. Căn cứ

kết quả thực hiện xây dựng thực tế, BQLDA có thể ra quyết định điều chỉnh trong

trường hợp tiến độ thi công xây dựng ở một số giai đoạn bị kéo dài nhưng không

được làm ảnh hưởng đến tổng tiến độ của dự án.

Việc theo dõi, giám sát tiến độ công trình xây dựng được thực hiện thường

xuyên, định kỳ theo ngày, tuần, tháng, quý và năm. BQLDA có trách nhiệm phối

hợp với tư vấn - giám sát tiến hành thanh tra, kiểm tra,báo cáo tiến độ của nhà thầu

và so sánh tiến độ thực tế với tiến độ theo kế hoạch. Trường hợp xét thấy tổng tiến

độ của dự án bị kéo dài thì chủ đầu tư phải báo cáo với cơ quan quản lý cấp cao hơn

để đưa ra quyết định điều chỉnh tổng tiến độ của dự án.

1.1.2.6. Nội dung quản lý tiến độ thi công

a) Lập kế hoạch dự án tổng thể và từng gói thầu

* Khái niệm và vai trò của kế hoạch tiến độ trong thực hiện dự án đầu tư xây

dựng công trình

Kế hoạch tiến độ thực hiện dự án là bản kế hoạch xác định trình Tác giả các

công việc, thời gian thực hiện từng công việc và toàn bộ thời gian thực hiện dự án.

Kế hoạch tiến độ có vai trò hết sức quan trọng đối với việc xây dựng các nội

dung kế hoạch khác và đến việc triển khai dự án: Trước hết kế hoạch tiến độ giúp

người quản lý có được một sự hình dung tổng quát về toàn bộ công việc cần thực

hiện và tiến trình thực hiện các công việc đó để hoàn thành mục tiêu dự án, làm cơ

sở cho việc xây dựng các kế hoạch cung ứng và điều phối tài nguyên thực hiện dự

án; làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch đấu thầu triển khai, kế hoạch với các nhà

thầu khác... Trong hệ thống kế hoạch dự án, kế hoạch tiến độ được xem là kế hoạch

nền tảng và phải xác lập trước các nội dung kế hoạch khác.

* Các công cụ xây dựng kế hoạch tiến độ

Biểu đồ Gantt

Biểu đồ Gantt của dự án được đánh dấu để biểu diễn rõ tiến triển thực tế tại

thời điểm báo cáo.

Biểu đồ Gantt là phương pháp trình bày tiến trình thực tế cũng như kế hoạch

thực hiện các công việc của dự án theo trình tự thời gian. Mục đích của Gantt là xác

định một tiến độ hợp lý nhất để thực hiện các công việc khác nhau của dự án. Tiến

độ này tuỳ thuộc vào độ dài công việc, những điều kiện ràng buộc và kỳ hạn phải

tuân thủ.

Cấu trúc của biểu đồ:

- Cột dọc trình bày công việc, thời gian tương ứng để thực hiện từng công

việc. Được trình bày trên trục hoành.

- Mỗi đoạn thẳng biểu hiện một công việc. Độ dài đoạn thẳng là độ dài công

việc. Vị trí của đoạn thẳng thể hiện quan hệ thứ tự trước sau giữa các công việc.

Ví dụ biểu đồ Gantt cho chương trình bình thường của dự án M thể hiện

trong hình 1.1 (Hình này được vẽ bằng phần mềm WinProject 5.0)

ID Tas Dur Prede

November

Januar y

8/22 9/5 9/19

10/3 10/17 10/31 11/14 11/28 12/12 12/26 1/9

1/2 3

September Octorber December December

1 2 2 3 4,5 4,5 6,7,8 9,10

a b c d e f g h i k m

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Hình 1.1.Biểu đồ Gantt cho chương trình bình thường của dự án M

(Nguồn: Huỳnh Thị Hồng Vân, 2010, Hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thực hiện dự án thủy điện Sông Bung 4)

Biểu đồ Gantt có một số tác dụng sau: - Phương pháp biểu đồ Gantt dễ đọc, dễ nhận biết hiện trạng thực tế của từng

5 w 7 w 6 w 5 w 4 w 3 w 6 w 8 w 5 w 7 w 3 w

nhiệm vụ cũng như tình hình chung của toàn bộ dự án.

- Dễ xây dựng, do đó nó được sử dụng khá phổ biến. - Thông qua biểu đồ có thể thấy được tình hình nhanh chậm của các công việc, và tính liên tục của chúng. Trên cơ sở đó có biện pháp đẩy nhanh tiến trình, tái sắp xếp công việc để đảm bảo tính liên tục và tái phân phối lại nguồn lực cho từng công việc nhằm đảm bảo tính hợp lý.

- Biểu đồ thường có một số ký hiệu riêng để nhấn mạnh những vấn đề liên

quan đặc biệt đến công việc.

- Đôi khi người ta xây dựng hai sơ đồ Gantt: một cho thời gian triển khai sớm nhất và một cho thời gian triển khai muộn nhất. Để xây dựng sơ đồ Gantt triển khai muộn người ta xuất phát từ sơ đồ Gantt triển khai sớm. Các công việc có thể triển khai muộn nhưng thời gian bắt đầu và kết thúc dự án không được thay đổi.

Hạn chế của Gantt: Đối với những dự án phức tạp gồm hàng trăm công việc cần phải thực hiện thì biểu đồ Gantt không thể chỉ ra đủ sự tương tác và mối tương quan giữa các loại công việc. Trong nhiều trường hợp nếu phải điều chỉnh lại biểu đồ thì thực hiện rất khó khăn phức tạp. Khó nhận biết công việc nào tiếp theo công việc nào khi biểu đồ phản ánh quá nhiều công việc liên tiếp nhau.

* Kỹ thuật tổng quan và đánh giá dự án PERT (Program Evaluation and

Review Technique) và Phương pháp đường găng CPM (Critical Path Method).

Kỹ thuật PERT và CPM là những kỹ thuật được sử dụng để xây dựng mạng nối kết công việc. Kỹ thuật PERT lần đầu tiên được áp dụng trong hải quân Mỹ vào năm

1958 khi họ sản xuất tên lửa xuyên lục địa. Tham gia chương trình có 200 nhà cung ứng, 9.000 nhà thầu, dự kiến chương trình thực hiện trong 7 năm. Nhờ áp dụng kỹ thuật quản lý dự án này nên thời gian hoàn thành dự án giảm xuống chỉ còn 7 năm. CPM được phát triển bởi công ty Dupond trong cùng thời kỳ. Hai phương pháp này tuy có những nét khác nhau nhưng chúng có nhiều điểm giống nhau: cả hai kỹ thuật đều dẫn đến việc tính toán đường găng, cùng chỉ ra thời gian dự trữ của các công việc.

- Các bước tiến hànhgồm 3 bước cơ bản sau: + Bước 1: Lập kế hoạch dự án

Liệt kê tất cả các công việc phải thực hiện của dự án ; biểu diễn trình tự theo kế hoạch các công việc trên mạng theo thứ tự công việc nào cần làm trước, công

việc nào làm sau, những công việc nào cùng làm song hành ...

+ Bước 2: Lập tiến độ dự án Dự đoán thời gian hoàn thành của mỗi công việc; tính toàn đường găng. Sử

dụng thông tin có được để phát triển kế hoạch tiến độ hiệu quả và tiết kiệm hơn.

+ Bước 3: Giám sát dự án

Sử dụng kế hoạch tiến độ để kiểm soát và giám sát dự án trong quá trình thực

hiện. Điều chỉnh, bổ sung và giải quyết kịp thời những bất lợi xảy ra trong quá trình

thực thi.

- Xác định đường găng: Sau khi thiết lập xong mạng công việc, ta xác định

đường găng. Đường găng là đường dài nhất tính từ công việc đầu đến công việc

cuối của dự án phản ánh thời gian tối thiểu để hoàn thành dự án. Đường găng là

D(4)

I(4)

A(3)

M(2)

B(4)

E(5)

C(4)

K(7)

F(5)

đường đi qua các công việc găng và sự kiện găng.

G(3) H(4) A : tên công việc ; (3) : thời gian hoàn thành ; 0 : sự kiện (nét mờ): trình Tác giả công việc (nét đậm) : đường găng : 22 ngày

Hình 1.2. Sơ đồ mạng của dự án Z theo phương pháp AOA (Nguồn: Huỳnh Thị Hồng Vân, 2010, Hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thực hiện

dự án thủy điện Sông Bung 4)

Trong quản lý dự án, các công việc trên đường găng được quản lý chặt chẽ vì

nếu bất cứ công việc nào bị chậm trễ thì thời gian hoàn thành dự án cũng sẽ bị kéo

dài thêm một thời hạn tương ứng. Sơ đồ mạng và đường găng (theo phương pháp

AOA) của dự án Z như hình 1.2.

- Xác định thời gian dự trữ: Thời gian dự trữ (còn gọi là thời gian di động

hay thời gian lỏng) là lượng thời gian mà một công việc có thể trì hoãn sau thời

điểm bắt đầu sớm (hoặc bắt đầu muộn) mà không làm chậm lại thời hạn hoàn thành

dự án , nếu các công việc khác bảo đảm đúng thời gian dự đoán.

Việc xác định thời gian di động cho phép lập kế hoạch tiến độ linh hoạt. Vì

ta có thể sử dụng nó để dịch chuyển các công việc sao cho khối lượng các công việc

phân bổ đều đặn hơn theo thời gian hoặc sử dụng thời gian di động như là thời gian

bảo hiểm.

b) Tổ chức mời thầu, đấu thầu dự án

Với vai trò là chủ thể chịu trách nhiệm thực hiện điều hành, quản lý mọi công

việc của dự án, BQLDA tổ chức thực hiện dự án hay tổ chức thi công thông qua hoạt

động đấu thầu, trên cơ sở đó, thực hiện giám sát, kiểm soát, điều chỉnh hoạt động thi

công thông qua giám sát, kiểm soát, điều chỉnh hoạt động của các nhà thầu.

- Mục tiêu của công tác đấu thầu là nhằm giúp BQLDA lựa chọn được những

nhà thầu có năng lực chuyên môn tốt, chi phí hợp lý, có khả năng thực hiện các

công việc theo cam kết đạt chất lượng, tiến độ. Công tác đấu thầu do BQLDA tổ

chức thực hiện cần tuân theo các quy định theo Luật đấu thầu, đảm bảo trung thực,

công khai, minh bạch.

- Công tác tổ chức thi công dự án của BQLDA được thực hiện theo phương án

bóc tách các gói thầu của BQLDA và đơn vị Tư vấn - giám sát. BQLDA cùng đơn vị Tư

vấn - giám sát chịu trách nhiệm lập kế hoạch đấu thầu, đưa ra các tiêu chí đánh giá về kỹ

thuật như bản vẽ thiết kế, phương án thi công, kế hoạch tiến độ, phương án chi phí,…và

trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Các tiêu chuẩn đưa ra càng chặt chẽ càng giúp

BQLDA lựa chọn được những nhà thầu có năng lực chuyên môn tốt.

- Về phương án, hình thức thực hiện đấu thầu: BQLDA có thể lựa chọn tổ

chức đấu thầu theo các hình thức đấu thầu rộng rãi, hạn chế, chào hàng cạnh tranh

hoặc chỉ định thầu tùy theo nhu cầu dự án, tuân theo kế hoạch đã được cấp có thẩm

quyền phê duyệt. Nhà thầu có thể gửi hồ sơ dự thầu theo hình thức 01 túi hồ sơ hoặc

02 túi hồ sơ, tùy theo thể thức nhận hồ sơ dự thầu mà Tổ công tác đưa ra.

- Công tác chấm thầu được thực hiện theo quy trình đấu thầu bởi các chủ thể

BQLDA, Tổ chấm thầu và đơn vị giám sát. Công tác này cần được thực hiện đầy

đủ, chính xác, chi tiết và trung thực, các kết quả chấm thầu phải được công khai,

minh bạch tới các nhà thầu tham gia dự thầu và các cơ quan hữu quan.

c) Giám sát tiến độ thi công dự án của các nhà thầu

Khái niệm và vai trò của giám sát tiến độ trong thực hiện dự án đầu tư xây

dựng công trình

- Khái niệm: Giám sát là thu thập, ghi nhận và báo cáo thông tin liên quan

đến tất cả các khía cạnh của việc thực hiện dự án mà người quản lý dự án hay

những đối tượng khác muốn xem xét.

- Vai trò: giám sát là hoạt động giúp xác định dự án có đang được thực hiện

theo đúng kế hoạch hay không, và sẽ báo cáo bất cứ sai lệch phát sinh để từ đó đề

xuất hành động điều chỉnh trước khi quá muộn.

Nhu cầu thông tin và quy trình báo cáo

- Nội dung của báo cáo: Sau khi thu thập xong dữ liệu, cần đưa ra những báo

cáo về tiến triển của dự án gồm các loại báo cáo về tình hình thực hiện dự án, báo

cáo thời gian/ chi phí, báo cáo về các sai lệch. Báo cáo cần xác định rõ nguyên

nhân, tác động và lưu ý đến các xu hướng. Nếu có thể được, nên thực hiện các so

sánh với phân phối thống kê của các dữ liệu trước đó. Điều này sẽ giúp người quản

trị dự án và những người khác diễn giải dữ liệu cần giám sát.

- Mức chi tiết của báo cáo: Hệ thống giám sát cần phải được xây dựng để

hướng đến mỗi cấp quản lý, song mức độ chi tiết của các báo cáo đối với từng cấp

có thể khác nhau. Nói chung, cấu trúc của hệ thống báo cáo nên phản ánh được cấu

trúc phân chia công việc tương ứng với độ kiểm soát ở ừng cấp. Ở cấp quản lý thấp

hơn, tần suất báo cáo cao và cần những thông tin chi tiết. Các cấp quản lý cấp cao

hơn thường cần các báo cáo tổng quan mô tả tiến triển trong các phạm vi tổng hợp

hơn và mật độ thấp hơn.

- Tần suất: Tần suất của báo cáo phụ thuộc vào mức độ kiểm soát mong

muốn và phụ thuộc vào chu kỳ sống của dự án. Báo cáo cũng có thể có tần suất

thấp đối với các nhà lãnh đạo cấp cao, song tần suất sẽ dày đặc hơn nếu đó là báo

cáo cho các nhà quản trị dự án và ở cấp tác nghiệp. Nói chung, tần suất của báo

cáo phải đủ cao để kiểm soát toàn bộ quá trình từ lúc bắt đầu đến khi hoàn tất

nhiệm vụ. Báo cáo phải chứa đựng dữ liệu phù hợp để kiểm soát nhiệm vụ cụ thể

được thực hiện theo một tiến độ cụ thể. Ngoài ra, thời điểm của báo cáo nói chung

nên tương thích với thời điểm của các sự kiện quan trọng của dự án. Việc xác định

các sự kiện quan trọng của dự án dựa trên cơ sở đối tượng quan tâm (nhà quản trị

cấp cao hay cấp thấp). Điều này có nghĩa các báo cáo dự án có thể không nhất

thiết phải theo định kỳ.

* Các công cụ và kỹ thuật giám sát tiến độ

- Các biểu đồ mốc sự kiện quan trọng

Đây là biểu đồ biểu diễn tiến độ trong đó liệt kê các mục tiêu tại các mốc sự

kiện quan trọng, thời gian và các ghi chú (bình luận) để đạt được mục tiêu này.

MOC là kế hoạch quản lý cho dự án và được xây dựng nhằm duy trì tiến độ

trong suốt thời gian thực hiện dự án. Các vấn đề có thể xảy ra và đòi hỏi phải thay

đổi MOC bằng cách thêm vào, thay đổi hoặc xoá bỏ các mốc sự kiện hoặc thay đổi

mối liên hệ logic giữa chúng. Nếu cần có thay đổi như vậy thì cần phải được báo

cáo và các thay đổi này cần được kiểm soát trong tiến trình kiểm soát sự thay đổi

của dự án.

- Các chỉ số đo lường sự biến động của kế hoạch và chi phí

Đo lường sự biến động kế hoạch và chi phí thực tế riêng rẽ với nhau không

đánh giá được một cách đầy đủ về tình hình thực hiện dự án. Dự án có thể sớm tiến

độ song vượt quá ngân sách thì tình hình thực hiện vẫn không tốt. Do đó để đánh

giá toàn diện về tình hình thực hiện dự án, cần phải xem xét đồng thời tích hợp yếu

tố thời gian và yếu tố chi phí.

Ngành công nghiệp quản lý dự án đã phát triển phương pháp phân tích giá trị

thu nhập (EVA). Phương pháp phân tích này thích hợp đối với tất cả các dự án, từ

các dự án, mang tính phức tạp về kỹ thuật công nghệ, đến các dự án dạng đơn

giảnnhư dự án như thiết kế lại nội thất nhà cửa, nó không đòi hỏi các chuyên gia về

các tác vụ chi tiết. Một giải pháp thông thường để báo cáo sự hoàn tất một phần ở

một tác vụ là áp dụng quy tắc 0-50-100 của các tiến trình.

Dự án đang thực hiện có đi đúng tiến độ không? Đây là câu hỏi mà tất cả các

bên tham gia dự án đều muốn có câu lời giải đáp một cách thường xuyên. Câu hỏi

càng trở nên khó trả lời trong trường hợp các dự án lớn có nhiều tác vụ thực hiện

đồng thời. Nếu một số tác vụ vượt kế hoạch trong khi những dự án khác lại chậm

tiến độ, vậy thì đâu sẽ là thực tế của một bản quy hoạch tiến độ? Đối với EVA, một

chuyên gia quản lý dự án sẽ so sánh tổng số khối lượng công việc đã được thực hiện

với tổng khối lượng công việc phải được thực hiện tại một thời điểm nào đó để tính

toán sự biến động so với kế hoạch. Việc bám sát kế hoạch bằng EVA yêu cầu sự

thấu hiểu về các thuật ngữ sau đây:

- Giá trị hoạch định (PV): Là chi phí được hoạch định hay ngân sách của các

công việc phải được hoàn thành vào một thời điểm định trước(còn được gọi là chi phí

dự trù của công việc tính theo tiến độ -budgeted cost of work scheduled, hay BCWS).

- Giá trị thu nhập - Earned value (EV): Là chi phí hoạch định (hay dự trù)

của các tác vụ hoàn tất. Nó còn được gọi là chi phí dự trù của các tác vụ đã được

thực hiện -budgeted cost of work performed (BCWP) - đối với dự án, bởi vì nó là

giá trị của các công việc đã được hoàn tất.

- Độ lệch kế hoạch - Schedule Variance (SV): Độ lệch kế hoạch là sự khác

biệt giữa giá trị của các công việc được hoạch định và giá trị của các công việc thực

tế đã đạt được. Nó dùng các giá trị về chi phí để đo lường việc thực hiện kế hoạch.

SV = EV - PV (Nếu là số âm: thực hiện trễ tiến độ).

- Phần trăm về độ lệch kế hoạch - Schedule Variance Percent (SV%): Là tỷ

số giữa độ lệch tiến độ và chi phí đến hạn theo kế hoạch. Một số SV% dương thể

hiện một kết quả tốt; có nghĩa là có nhiều công việc được thực hiện hơn so với

kếhoạch ban đầu. Một số SV% âm là không tốt bởi vì có ít công việc đã được hoàn

tất so với kế hoạch. SV% = SV/PV.

- Chỉ số thực hiện kế hoạch - Schedule Performance Index (SPI): Là tỷ số

Giá trị thu nhập thực tế/Giá trị thực hiện kế hoạch (SPI > 1.0 = vượt trước kế hoạch,

SPI < 1.0 = thực hiện sau kế hoạch).

* Bên cạnh các phương pháp giám sát nêu trên, quá trình thực hiện giám sát

đối với các công trình xây dựng ở Việt Nam áp dụng các công cụ phổ biến như sau:

- Nhật ký thi công công trình: là bản báo cáo sơ cấp, chi tiết nhất về mỗi

công trình, hạng mục công trình, được đơn vị Tư vấn - giám sát thực hiện theo từng

ngày thi công. Nội dung ghi trong nhật ký thi công công bao gồm thời gian thi công,

khối lượng thi công, chi phí thực hiện, đơn vị thực hiện thi công, các máy móc,

trang thiết bị sử dụng trong thi công…

- Tổng hợp báo cáo tiến độ tuần, tháng, quý, năm hoặc theo kỳ thỏa thuận:

Là các báo cáo tổng hợp về tiến độ thi công, khối lượng xây dựng, chi phí xây

dựng…dựa trên nhật ký thi công công trình. Mỗi báo cáo tổng hợp có giá trị khác

nhau, được báo cáo lên các cấp quản lý khác nhau để phục vụ mục tiêu tổng hợp,

cung cấp thông tin cho các chủ thể quản lý.

d) Kiểm soát tiến độ thi công dự án

* Khái niệm và vai trò của công tác kiểm soát tiến độ:

- Khái niệm: kiểm soát là sử dụng thông tin do giám sát thu thập được để

điều chỉnh tình hình thực hiện phù hợp với kế hoạch đề ra. Kiểm soát tiến độ là cách

tiếp cận chính thức để quản lý các thay đổi đối với tiến độ dự án, bằng cách làm

việc với nhóm dự án, nhóm hữu quan…nhằm xác định rằng thay đổi đã được thông

qua và nhất trí.

- Vai trò: quản lý tiến độ nhằm mục đích kiểm tra kết quả công việc, các

điềukiện, các yêu cầu để biết tiến độ đã thay đổi để từ đó kịp thời đưa ra hành

động điều chỉnh phù hợp.

* Đầu vào của tiến trình kiểm soát tiến độ

- Sử dụng tiến độ dự án

Tiến độ dự án được dùng như một đầu vào của tiến trình kiểm soát thay đổi.

Tiến độ dự án biểu diễn quan hệ của các công viêc, thời gian thực hiện công việc và

trình Tác giả công việc.

- Đánh giá các báo cáo hiệu quả

Các báo cáo hiệu quả là đầu vào của kiểm soát thay đổi tiến độ. Nội dung

của các báo cáo này là các đo lường thực tế về dự án sẽ được đánh giá để xác định

nhu cầu thay đổi có thể có là gì. Các báo cáo hiệu quả chỉ ra cách thức dự án tiến

triển, theo chiều hướng tốt hoặc xấu, từ đó có thể dẫn tới các yêu cầu thay đổi. Khi

một dự án tiến triển xấu, vượt khỏi phạm vi, ngân sách, có thể thực hiện các thay

đổi để điều chỉnh tiến độ dự án.

- Xem xét các yêu cầu thay đổi

Hầu hết các yêu cầu thay đổi là do:

+ Giá trị gia tăng: thay đổi sẽ giảm chi phí (thường là do các tiến bộ công nghệ).

+ Các sự kiện bên ngoài: ví dụ như các luật lệ mới hoặc các yêu cầu mới của

ngành, của thực tế thi công, của thị trường hàng hóa.

+ Các sai sót: sai sót có thể xảy ra đối với tiến độ dự án.

+ Đối phó rủi ro: đây là trường hợp một rủi ro đã được xác định và cần phải

điều chỉnh tiến độ để giảm đi rủi ro này.

- Căn cứ vào kế hoạch quản lý tiến độ

Kế hoạch quản lý tiến độ là kết quả của tiến trình hoạch định tiến độ, tài

liệu này sẽ kiểm soát cách thức điều chỉnh tiến độ dự án. Kế hoạch quản lý tiến độ

cũng xác định khả năng tiến độ dự án bị thay đổi, tần suất dự án có thể bị thay đổi và

mức độ thay đổi. Kế hoạch quản lý tiến độ cũng đề ra chi tiết các tiến trình mà

cácthay đổi tiến độ sẽ được ghi nhận và sắp xếp lại trong suốt chu kỳ sống của dự án.

- Đo lường sự biến động của kế hoạch tiến độ

Công tác kiểm soát tiến độ trước hết phải bắt đầu bởi việc đo lường sự biến

động của kế hoạch về mặt tiến độ. Hiệu quả kém có thể dẫn tới các thay đổi trong

tiến độ. Phân tích giá trị thu được (EVA) là tiến trình đo lường sự biến động công

việc thực hiện so với kế hoạch để nhận diện các sai lệch. Công cụ này cũng rất hữu

ích trong việc dự đoán các sai lệch trong tương lai.

Phân tích sai lệch là sự so sánh giữa thời điểm kết thúc các công việc theo

tiến độ và thời điểm kết thúc thực tế. Hầu hết các phần mềm quản trị dự án đều

cung ứng tính năng so sánh kế hoạch tiến độ gốc so với tiến độ thực tế. Phần mềm

giúp nhà quản trị dự án xác định được công việc nào dài hơn dự định cũng như là

các tác động có thể có đối với các mốc sự kiện quan trọng. Các so sánh có thể được

thực hiện đối với cấp công việc chi tiết hoặc công việc khái quát, hoặc theo từng

giai đoạn và từ đó tính lại ngày kết thúc dự án trên cơ sở các trì hoãn.

- Có 5 câu hỏi sau đây cần được trả lời khi phân tích sai lệch:

+ Vấn đề gây nên sai lệch là gì?

+ Tác động có thể có đối với thời gian, chi phí và thành tích?

+ Các tác động lên các nỗ lực khác, nếu có?

+ Hành động điều chỉnh nào cần phải lập kế hoạch hay cần triển khai?

+ Kết quả kỳ vọng từ hành động điều chỉnh này?

e) Điều chỉnh kế hoạch tiến độ thi công tổng thể và từng gói thầu

- Hành động điều chỉnh

Hành động điều chỉnh là bất kỳ phương pháp nào được áp dụng để làm cho

tiến độ dự án trở về đúng với ngày dự kiến ban đầu mục tiêu đã đề ra cho ngày kết

thúc dự án. Các hành động điều chỉnh là các nỗ lực để đảm bảo rằng hiệu quả của

dự án trong tương lai đáp ứng được với mức hiệu quả mong đợi. Các hành động

điều chỉnh này bao gồm:

+ Các biện pháp bổ sung để đảm bảo rằng các gói công việc được hoàn

thànhđúng tiến độ.

+ Các biện pháp bổ sung để đảm bảo rằng các gói công việc được hoàn thành

càng ít muộn càng tốt.

+ Phân tích nguyên nhân gốc của các sai lệch tiến độ. Nếu tiến độ, kết quả

công việc và hiệu quả không đạt thì nhà quản trị dự án cần xem lại tiến trình hoạch

định để xác định nguyên nhân gốc. Có thể phải thực hiện hoạch định bổ sung khi

phạm vi được thay đổi, khi phát hiện ra rủi ro hoặc các sự kiện khác xảy ra. Hoạch

định bổ sung có thể diễn ra trong hầu hết các dự án.

+ Thực thi biện pháp để bù lại các chậm trễ.

Hành động điều chỉnh có thể không cần thiết trong một số trường hợp như

các ước lượng thời gian không chính xác, hoặc công việc bị trì hoãn vẫn còn thời

gian dự án, không ảnh hưởng gì đến các công việc theo sau nó.

Các chỉ số hiệu quả sẽ giúp nhà quản trị dự án xác định được các công việc

gặp vấn đề. Nếu các công việc găng kéo dài hơn dự kiến và một mốc sự kiện quan

trọng có thể bị bỏ lỡ và ngày kết thúc dự án có thể không đúng thời hạn. Hiệu quả

thực hiện các công việc trên đường găng sẽ ảnh hưởng đến khả năng hoàn thành dự

án đúng thời hạn, do đó nhà quản trị dự án cần xem xét đến các biện pháp cần thực

hiện trên đường găng bị chậm tiến độ và thảo luận với người đảm nhận công việc đó

để điều chỉnh công việc. Nếu không thể điều chỉnh gì về công việc gây ra sự trì hoãn,

cần phải phân tích toàn bộ công việc còn lại của dự án. Nhà quản trị dự án cũng có

thể tiến hành một cách nhanh chóng hoặc rút ngắn công việc để hoàn thành các công

việc còn lại trong thời gian ngắn hơn. Nếu quyết định áp dụng các biện pháp này, nhà

quản trị dự án cần ghi rõ rủi ro gắn với các biện pháp này.

- Cập nhật tiến độ

Cập nhật tiến độ là bất kỳ sự thay đổi được thực hiện đối với tiến độ trong

quản lý dự án. Tiến độ thường được cập nhật hàng tuần, dựa vào các báo cáo thực

hiện của thành viên nhóm dự án, nhằm cung cấp một cái nhìn thực tế về tiến triển

của dự án và so sánh trạng thái của các công việc đã làm với kế hoạch gốc tiến độ.

Tiến độ cũng được cập nhật nhằm phản ánh các công việc mới.

Khi tiến độ được cập nhật, nhà quản trị dự án cần ghi lại thay đổi trong tài

liệu của dự án vàtheo các hướng dẫn trong kế hoạch kiểm soát thay đổi, cần theo

đúng các tiến trình chính thức đã đề ra ví dụ như các thông báo cho các nhóm hữu

quan, các nhà quản trị cấp cao..v.v..

Có hai dạng cập nhật tiến độ: điều chỉnh tiến độ và tái lập kế hoạch tiến độ.

Điều chỉnh là sự thay đổi ngày bắt đầu hoặc ngày kết thúc của tiến độ gốc. Các thay

đổi này là thường do thay đổi phạm vi dự án. Khi phạm vi dự án được bổ sung thêm

công việc thì thường cần thêm thời gian để hoàn tất chúng. Tái lập lại kế hoạch tiến

độ được thực hiện trong trường hợp các trì hoãn về tiến độ là nghiêm trọng, ảnh

hưởng đến thời gian của nhiều sản phẩm chính hoặc các mốc sự kiện quan trọng.

Tái lập kế hoạch là tình huống xấu nhất chỉ nên được áp dụng trong các trường hợp

trì hoãn là nghiêm trọng và quá lớn. Khi phải tái lập kế hoạch, tất cả các thông tin

lịch sử của dự án tính đến thời điểm đó sẽ được xoá bỏ. Do đó điều chỉnh tiến độ là

cách tiếp cận phổ biến và được ưa thích hơn nhằm thay đổi ngày kết thúc dự án.

- Điều chỉnh kế hoạch dự án

Khi xảy ra thay đổi, kế hoạch dự án cần phải được điều chỉnh để phản ánh

các thay đổi này. Các thay đổi này có thể ảnh hưởng đến thời gian, chi phí, tiến độ

và phạm vi. Các thay đổi ảnh hưởng đến kế hoạch cần phải được cập nhật để phản

ánh tiến độ mới của dự án. Kế hoạch mới này được xem như là một tham chiếu cho

toàn bộ phần còn lại của dự án (nếu không có thay đổi nào nữa). Nếu lại có thay đổi

xảy ra, kế hoạch gốc cần phải được cập nhật.

- Bài học kinh nghiệm

Các bài học kinh nghiệm về xây dựng tiến độ, thay đổi về tiến độ và cách xử

lý các sai lệch sẽ trở thành thông tin lịch sử của dự án.

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA

Trong mọi nền kinh tế, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển, lĩnh vực đầu

tư xây dựng cơ bản đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tạo nền móng để phát

triển kinh tế - xã hội. Nói theo quan điểm của ngành xây dựng, để xây được nhà to,

đẹp, thỏa mãn nhu cầu ở và mỹ quan, móng nhà phải sâu và chắc chắn. Tuy nhiên, khi

nhìn lại bức tranh xây dựng hạ tầng ở Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây có thể thấy

rất nhiều bất cập và hạn chế. Tiêu điểm là vốn đầu tư vào các dự án xây dựng chiếm

đến 40% GDP cả nước[21], nhưng do chậm tiến độ hoàn thành dẫn đến đình trệ sản

xuất, nguồn vốn không được quay vòng kịp thời.

Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam hiện nay, bên cạnh mục tiêu

tạo dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - kỹ thuật, động lực để phát triển các ngành kinh tế khác,

các dự án đầu tư xây dựng đồng thời cũng đang để lại nhiều hệ lụy cho nền kinh tế

quốc dân nói chung cũng như kinh tế - xã hội tại các địa phương nói riêng.Chưa xét

đến các yếu tố như mục đích, chất lượng, hay chi phí, khi nhắc đến các dự án đầu tư

xây dựng tại Việt Nam, ta thường đặt vấn đề trực tiếp đến tiến độ thực hiện dự án, thể

hiện cụ thể nhất ở tiến độ thi công các công trình, hạng mục công trình thuộc dự án.

Không có thống kê chính thức về số dự án đầu tư xây dựng chậm tiến độ ở Việt Nam

nhưng theo thông tin do Tổng hội Xây dựng Việt Nam công bố, toàn quốc có tới 99%

dự án xây dựng chậm tiến độ, chỉ có 1% số dự án về đích đúng hạn [21]. Chỉ tính trên

địa bàn Hà Nội, những dự án chậm tiến độ tiêu biểu có thể kể tên gồm: Dự án Khu

công nghệ cao Hòa Lạc; Dự án Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc; Dự án Đường

sắt đô thị, tuyến Cát Linh - Hà Đông… Tiến độ giải ngân chậm sẽ kéo theo tiến độ thi

công công trình, dự án, đồng nghĩa với việc công trình, dự án chậm được đưa vào sử

dụng, mục tiêu của dự án chưa đạt được, vốn đầu tư bị “chôn” theo tiến độ, những lãng

phí về đất đai, lãi suất khó có thể đo lường, gây thiệt hại lớn về kinh tế - xã hội.Nhằm

khắc phục tình trạng trên, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày

08/7/2016về “Những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và

giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2016” với chủ trương tạo lối thoát cho các

công trình, dự án chậm tiến độ. Nghị quyết cũng chỉ ra rằng, tăng trưởng kinh tế 6

tháng đầu năm 2016 chỉ đạt 5,52%, tuy cao hơn cùng kỳ giai đoạn 2012 - 2014

nhưng thấp hơn cùng kỳ năm 2015 và chỉ tiêu kế hoạch 6,7% của cả năm 2016,

trong đó có nguyên nhân tiến độ triển khai kế hoạch vốn đầu tư công chậm, thủ tục

đầu tư, xây dựng còn phức tạp; văn bản hướng dẫn Luật và Nghị định về đầu tư còn

bất cập; công tác giải phóng mặt bằng và bố trí vốn đối ứng các dự án chưa đáp ứng

yêu cầu; công tác phối hợp và chỉ đạo điều hành ở một số bộ, ngành, địa phương

thiếu quyết liệt và còn nhiều bất cập; hồ sơ thanh toán vốn đầu tư rườm rà, dẫn đến

tiến độ giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước chỉ đạt hơn 30% kế hoạch

năm.Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, sửa đổi các văn bản hướng

dẫn về kiểm toán chi và giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước, vốn trái

phiếu chính phủ theo hướng đơn giản hóa các thủ tục. Bộ Xây dựng được giao tiếp tục

đơn giản hóa các thủ tục thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng; rà soát, kịp thời

giải quyết các rào cản, khó khăn, vướng mắc trong việc thẩm định, quản lý dự án…

Tuy nhiên, khi phân tích, đánh giá thực trạng trên để tìm hiểu nguyên nhân, các

chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng, chủ đầu tư nhà thầu và cả các BQLDA thường đề

cập đến không chỉ là việc chậm bố trí vốn, những nội dung như chậm giải phóng mặt

bằng, năng lực nhà thầu yếu kém, năng lực của chủ đầu tư hay thậm chí là BQLDA

không đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý cũng là những nguyên nhân có ý nghĩa

trực tiếp trong việc gây ảnh hưởng tới tiến độ thi công của các công trình. Trong đó, vai

trò của các BQLDA trong điều hành, quản lý dự án, quản lý tiến độ thi công công trình

thuộc dự án đang ngày càng được chú trọng xem xét, phân tích bởi đây là chủ thể quản

lý trực tiếp trong đa số các dự án xây dựng cơ bản sử dụng vốn từ nguồn ngân sách tại

Việt Nam.

* Bài học kinh nghiệm

Tại tỉnh Thái Nguyên - một trong số những đô thị vệ tinh của thủ đô Hà Nội,

việc chậm tiến độ các dự án sử dụng vốn đầu tư công cũng rất phổ biến. Trong 6 tháng

đầu năm 2016, theo Báo cáo kết quả giải ngân vốn đầu tư công của Kho bạc nhà nước

tỉnh, tiến độ giải ngân chỉ đạt 35% so với kế hoạch được giao và đạt trên 80% khi kết

thúc năm tài chính.Hầu hết các dự án sử dụng vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh đều do

các BQLDA điều hành, quản lý thực hiện và có chung thực trạng là chậm tiến độ.

Trong đó, tiêu điểm phải kể đến dự án Thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái

Nguyên với độ lệch thực tế giữa thời gian hoàn thành dự án so với kế hoạch là khá xa

(dự án được phê duyệt năm 2000, dự kiến hoàn thành và sử dụng trong năm 2008).

Qua quá trình tổng kết kinh nghiệm của chính BQLDA Thoát nước và xử lý nước thải

thành phố Thái Nguyên, cùng với thực tiễn thực hiện dự án của các đơn vị tương đồng,

những hạn chế, bất cập từ những nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan ảnh

hưởng trực tiếp tới công tác quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng thuộc dự án

về cơ bản xoay quanh một số nội dung như chậm bố trí vốn, chậm giải phóng mặt

bằng, năng lực nhà thầu yếu kém, năng lực của chủ đầu tư hay thậm chí là BQLDA

không đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý.

Xuất phát từ những quan điểm trên, trong luận văn, tác giả đã tiến hành những

nghiên cứu, phân tích, đánh giá chuyên sâu về vấn đềkém hiệu quả trong quản lý tiến

độ thi công công trình xây dựng của BQLDA Thoát nước và xử lý nước thải thành phố

Thái Nguyên, trên cơ sở đó đưa ra các góc nhìn, quan điểm mới, đề xuất đi kèm với

giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng

của các BQLDA nói chung.

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tiến độ thi côngcủa BQLDA

1.3.1. Các yếu tố khách quan

- Các cơ sở pháp lý, quy phạm pháp luật trong lĩnh vực đầu tư dự án, xây

dựng công trình.

Mọi dự án đầu tư được thực hiện trên lãnh thổ Việt Nam đều chịu sự điều chỉnh

của hệ thống pháp luật Việt Nam. Dự án đầu tư xây dựng công trình là loại dự án đặc

thù vì sử dụng vốn ngân sách Nhà nước và can thiệp vào hệ thống hạ tầng cơ sở kinh

tế- xã hội của đất nước. Do đó, một trong các yếu tố từ môi trường bên ngoài tác động

tích cực nhất tới quá trình quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng là các căn

cứ pháp lý, quy phạm pháp luật trong lĩnh vực đầu tư dự án, xây dựng công trình.

Các công trình xây dựng thuộc dự án chịu sự điều chỉnh của hệ thống các Luật:

Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Thương mại và một số các quy định

pháp luật khác. Để thực hiện công tác quản lý tiến độ thi công, bên cạnh việc kiểm soát

về chuyên môn, chủ đầu tư hoặc BQLDA là những đại diện của cơ quan quản lý Nhà

nước cũng phải nắm chắc các quy phạm pháp luật có liên quan để vận dụng một cách

hợp lý, chặt chẽ và kịp thời nhằm điều chỉnh hoạt động thi công phù hợp với mục tiêu

của dự án. Cụ thể, với những trường hợp công trình chậm tiến độ kế hoạch, chủ thể

quản lý dự án cần đối chiếu tình hình thi công thực tế với kế hoạch thi công tổng thể,

kế hoạch thời kỳ, từ đó phân tích, đánh giá để tìm ra các sai sót, bất cập:

+ Với mỗi nội dung sai phạm thuộc đơn vị thi công cần đối chiếu, xác định với

khung pháp lý tương ứng, lấy đó làm cơ sở để tiến hành các công tác điều chỉnh. Chủ

thể quản lý cần áp dụng pháp luật một cách chính xác, phù hợp để thực hiện đúng, đủ

chức năng quản lý nhà nước của mình với công tác quản lý tiến độ thi công.

+ Với những khiếm khuyết, bất cập thuộc về hệ thống quy phạm pháp luật,

chủ thể quản lý tiến độ thi công tùy cấp độ cần có những báo cáo chính xác, đầy đủ

đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để cùng tháo gỡ khó khăn, khắc phục hậu

quả nhằm điều chỉnh tiến độ thi công phù hợp với tiến độ tổng thể của dự án.

-Cơ chế quản lý từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước cấp cao nhất, xuống

đến chủ đầu tư

Căn cứ vào loại hình, quy mô, nguồn vốn, đặc điểm của dự án, cấp độ quản

lý dự án được phân loại thành dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án

nhóm B và dự án nhóm C. Theo đó,việc phân cấp quản lý, chủ thể quản lý, giám sát

dự án cũng được xác định bao gồm: Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang

Bộ, các cơ quan trung ương của tổ chức chính trị- xã hội, UBND các cấp, các cơ

quan quản lý chuyên trách do Quốc hội và Chính phủ ủy quyền.

Thông thường, với những dự án mà chủ đầu tư là người bỏ vốn đầu tư đồng

thời trực tiếp quản lý, điều hành, giám sát,đối với những trường hợp phát sinh biến

cố trong quá trình thực hiện dự án, chủ đầu tư có đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm

trong thu thập, kiểm soát, xử lý thông tin, ra quyết định, tổ chức thực hiện và kiểm

tra, giám sát thực hiện điều chỉnh. Do có toàn quyền đối với dự án theo quy định

của pháp luật nên chủ đầu tư luôn tự chủ, chủ động, linh hoạt trong thực hiện công

tác quản lý dự án nói chung và tiến độ thi công nói riêng. Trường hợp phát sinh biến

cố lớn nằm ngoài phạm vi quyền hạn, chủ đầu tư có trách nhiệm báo cáo trực tiếp

với các cơ quan quản lý cấp cao để phối hợp phân tích, đánh giá tìm ra nguyên

nhân, từ đó đề xuất giải pháp khắc phục.

Đối với trường hợp dự án được quản lý theo mô hình BQLDA, chủ đầu tư ủy

quyền cho BQLDA hoặc đơn vị chuyên trách thực hiện các công việc liên quan đến

dự án. Mô hình này được áp dụng trong trường hợp chủ đầu tư không thỏa mãn các

năng lực về quản lý, điều hành đầu tư xây dựng theo Luật Xây dựng 2014, hoặc chỉ

kiêm nhiệm đảm nhận trách nhiệm quản lý hiệu quả đầu tư trước các cơ quan quản

lý cấp cao hơn. Điều này đồng nghĩa với mọi công tác quản lý được thực hiện trong

quá trình quản lý dự án, quản lý tiến độ thi công, chủ thể quản lý trực tiếp phải báo

cáo với chủ đầu tư để xin ý kiến và chỉ được ra quyết định trong phạm vi quyền hạn

được ủy quyền. Với mô hình quản lý này, việc phân quyền cần được cân nhắc cẩn

thận, tỉ mỉ đảm bảo phân quyền có ý nghĩa trong công tác điều hành quản lý, tạo

điều kiện phát huy hiệu quả năng lực quản lý của chủ thể quản lý trực tiếp.

- Cơ chế quản lý, điều hành, phân bổ vốn dành cho dự án

Đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách, vốn ngoài ngân sách, vốn vay

nước ngoài, việc phân bổ vốn không được thường xuyên và trực tiếp như các dự án

sử dụng vốn chủ sở hữu hoặc vốn vay ngân hàng thương mại. Thay vào đó, việc

phân bổ vốn được cân đối theo ngân sách (TW hoặc địa phương), thực hiện theo kỳ

nên gặp khó khăn trong quá trình giải ngân cũng như bổ sung vốn…

Đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng sử dụng vốn Nhà nước

(trong hoặc ngoài ngân sách), chủ đầu tư được người quyết định đầu tư giao quyền

làm chủ dự án và sử dụng vốn đầu tư, chịu trách nhiệm báo cáo với người quyết

định đầu tư về tất cả các công việc liên quan đến triển khai, thực hiện dự án. Căn cứ

vào nguồn vốn, tính chất của nguồn vốn và đặc điểm thời gian thực hiện kéo dài

nhiều năm của các dự án đầu tư xây dựng công trình, kế hoạch bố trí vốn, sử dụng

vốn, giải ngân vốn sẽ được lập trên cơ sở nghiên cứu kế hoạch tiến độ dự án, kế

hoạch tiến độ thi công các công trình của chủ thể quản lý, cấp quyết định đầu tư và

cơ quan nhà nước hữu quan.Cụ thể trong mô hình thực hiện dự án với sự tham gia

của BQLDA, BQLDA là đơn vị trực tiếp, sâu sát trong lập kế hoạch tiến độ tổng

thể, tiến độ các gói thầu theo từng tháng, quý, năm; chịu trách nhiệm báo cáo trực

tiếp lên chủ đầu tư để lập kế hoạch bố trí, giải ngân vốn cho dự án.

1.3.2. Các yếu tố chủ quan

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý tiến độ thi công công trình

xây dựng của chủ thể quản lý là BQLDA. Do đó, những yếu tố từ môi trường bên

trong được xác định là xuất phát từ BQLDA, bao gồm:

- Năng lực của BQLDA trong quản lý, điều hành, giám sát dự án nói chung

và quản lý tiến độ thi công nói riêng.

Căn cứ luật Đầu tư (2014), chủ đầu tư là đơn vị bỏ vốn trực tiếp thực hiện dự

án và phải đảm bảo các yêu cầu về năng lực quản lý, điều hành dự án đối với dự án

đầu tư xây dựng theo luật Xây dựng (2014). Đồng thời, theo nghị định số

59/2015/NĐ-CP về quản lý dự án đầu tư xây dựng, chủ đầu tư dự án đầu tư xây

dựng có 3 lựa chọn tổ chức thực hiện, hình thức đầu tư: trực tiếp quản lý, thuê tư

vấn quản lý và thành lập BQLDA chuyên trách.

Đối với trường hợp chủ đầu tư thành lập BQLDA làm đại diện quản lý dự án

đầu tư xây dựng. BQLDA chuyên trách, dưới sự ủy quyền của chủ đầu tư, có toàn

quyền thực hiện mọi công tác quản lý liên quan đến dự án đầu tư xây dựng theo quy

định của pháp luật và chịu trách nhiệm báo cáo trực tiếp với chủ đầu tư về các nội

dung công việc được giao theo văn bản ủy quyền/thành lập. Khi đó, BQLDA là đơn

vị duy nhất và trực tiếp thực hiện công tác triển khai, quản lý, giám sát tiến độ dự án

nói chung cũng như tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án nói riêng.

Cơ cấu tổ chức của BQLDA bao gồm Giám đốc, các Phó giám đốc, các

phòng ban chuyên trách hoặc kiêm nhiệm theo quyết định thành lập của chủ đầu tư.

Nhân sự tham gia và tổ chức thực hiện quản lý dự án phải đảm bảo có đầy đủ năng

lực về quản lý, thực hiện dự án đầu tư xây dựng theo Luật Xây dựng, Luật Đầu tư

và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

-Công tác lập thiết kế, kế hoạch tiến độ tổng thể dự án với sự tham gia của

đơn vị Tư vấn - thiết kế - giám sát, các bên liên quan nhằm đưa ra được một thiết

kế, kế hoạch tiến độ tối ưu.

BQLDA, dưới sự ủy quyền của chủ đầu tư, là đơn vị trực tiếp quản lý, điều

hành, giám sát mọi công việc liên quan đến dự án. Trong đó, lập kế hoạch tiến độ

tổng thể là một nội dung quan trọng, bao trùm đối với toàn bộ dự án, là cơ sở để chủ

thể quản lý quản lý thi công xây dựng công trình.

Đối với mọi dự án đầu tư xây dựng, lập kế hoạch tiến độ tổng thể luôn được

thực hiện trước khi triển khai thi công công trình. Để thực hiện công tác này cần có

sự phối hợp giữa chủ thể quản lý với đơn vị tư vấn thiết kế xây dựng. Thiết kế tổng

thể và kế hoạch tiến độ tổng thể là một trong các căn cứ quan trọng để chủ thể quản

lý và Tư vấn - thiết kế - giám sát phân chia các gói thầu.Sau kế hoạch tiến độ tổng

thể, việc xác định chi tiết, cụ thể kế hoạch, tiến độ của từng công trình, hạng mục

công trình tương tự như việc thiết lập một biểu đo để giám sát thời gian (tiến độ)

cũng như khối lượng của các gói thầu công trình. Do tính chất đặc thù và ý nghĩa

quan trọng ảnh hưởng đến toàn bộ dự án nên thiết kế tổng thể, kế hoạch tổng thể

yêu cầu sự chính xác, chi tiết và tỉ mỉ; đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ thể

quản lý và đơn vị Tư vấn - thiết kế - giám sát trong quá trình nghiên cứu tổng quát,

nghiên cứu sâu về dự án để có thể đưa ra được một thiết kế, kế hoạch tiến độ tối ưu.

-Tổ chức đấu thầu, mời thầu, chấm thầu, tuyển chọn nhà thầu. Trên cương vị là chủ thể quản lý trực tiếp dự án đầu tư xây dựng, BQLDA

đóng vai trò là chủ thầu, chịu trách nhiệm tổ chức đấu thầu, tuyển chọn nhà thầu.

Chất lượng nhà thầu tham gia dự án phụ thuộc vào khả năng đánh giá, chấm điểm

của BQLDA cùng các cơ quan hữu quan trong quá trình chấm thầu. Khi tổ chức đấu thầu, BQLDA phải đảm bảo sự minh bạch, công khai từ khâu tổ chức, mời thầu,

chấm thầu đến công bố kết quả. Toàn bộ quá trình đấu thầu cần được thực hiện theo

các quy định của pháp luật được cụ thể trong luật Đấu thầu, luật Xây dựng, luật Đầu

tư và các quy định khác có liên quan nhằm thực hiện được mục tiêu lựa chọn ra

những nhà thầu có năng lực phù hợp nhất, chi phí thấp nhất với dự án. Bên cạnh

việc bám sát và thực hiện theo các quy định của pháp luật trong quá trình tổ chức

đấu thầu, BQLDA cần có sự chủ động, linh hoạt trong xử lý các biến cố phát sinh, hạn chế tối đa sai sót gây ảnh hưởng đến kết quả đấu thầu.

-Tính tương tác giữa chủ thể quản lý (BQLDA và chủ đầu tư), nhà thầu,

đơn vị tư vấn giám sát và các bên liên quan trong quá trình quản lý tiến độ thi

công xây dựng công trình.

Một trong các nội dung của quản lý thi công xây dựng công trình là quản lý tiến

độ thi công xây dựng công trình. Công tác này được thực hiện dựa trên cơ sở các thiết

kế tổng thể, kế hoạch tiến độ tổng thể được được lập bởi BQLDA và đơn vị Tư vấn -

thiết kế - giám sát. Dựa trên kết quả đấu thầu các gói thầu thuộc dự án, nhà thầu trúng

thầu chịu trách nhiệm thực hiện thi công xây dựng công trình theo đúng hợp đồng xây

dựng ký kết với BQLDA, báo cáo tiến độ trực tiếp với BQLDA. BQLDA có trách

nhiệm phối hợp cùng đơn vị Tư vấn - thiết kế - giám sát kiểm tra, giám sát tiến độ thi công từng hạng mục, tiến độ thi công gói thầu và tiến độ thi công tổng thể dự án, báo

cáo trực tiếp với chủ đầu tư. Trong quá trình quản lý, thông tin lưu chuyển theo nhiều

luồng và đa chiều, có tính chất phức tạp, đòi hỏi BQLDA phải nắm chắc được tính

chính xác của thông tin để có những phân tích, đánh giá thích hợp.

+ Với những biến cố gây chậm tiến độ nằm trong phạm vi quyền hạn, BQLDA cần vận dụng đúng các quy định của pháp luật để ra quyết định kịp thời, khắc phục vấn đề hiệu quả nhằm đưa tiến độ thi công về đúng quỹ đạo.

+ Với những trường hợp biến cố phát sinh nằm ngoài phạm vi quyền hạn,

BQLDA có trách nhiệm báo cáo nhanh chóng, chính xác, chi tiết về biến cố đến chủ đầu tư và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Phối hợp cùng các cơ quan quản lý

để đẩy nhanh quá trình ra quyết định nhằm giải quyết vấn đề kịp thời, phù hợp với

thực tiễn.

Chương 2

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Xây dựng phương pháp nghiên cứu

2.1.1. Câu hỏi nghiên cứu

- Thực trạng công tác quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng trong

dự án đang được BQLDA thực hiện như thế nào?

- Những nguyên nhân khách quan, chủ quanảnh hưởng thế nào đến công tác

quản lý tiến độ thi công của BQLDA?

- Những giải pháp nào mà BQLDA cần thực hiện để tăng cường hiệu quả quản

lý tiến độ thi công các công trình xây dựng của dự án?

2.1.2. Mô hình nghiên cứu

- Yếu tố khách quan - Yếu tố chủ quan

Các yếu tố ảnh hưởng

Các mục tiêu quản lý tiến độ Mục tiêu tối cao - Đảm bảo tiến độ thi công theo kế hoạch thi công - Điều chỉnh tiến độ thi công hợp lý khi xảy ra phát sinh

Công tác quản lý tiến độ thi công của BQLDA - Lập kế hoạch tiến độ thi công - Tổ chức đấu thầu thi công dự án - Giám sát tiến độ thi công đối với đơn vị thi công - Kiểm soát tiến độ đối với đơn vị thi công - Điều chỉnh tiến độ thi công

Sơ đồ 2.1. Mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng

đến công tác quản lý tiến độ thi công của BQLDA

(Nguồn: Tác giả)

2.1.3. Các bước nghiên cứu

- Thứ nhất:Nghiên cứu hệ thống hóa các lý thuyết về công tác quản lý tiến độ

thi công công trình xây dựng của ban quản lý dự án để hình thành nên khung nghiên

cứu của luận văn.

- Thứ hai:Thu thập hệ thống các tài liệu sơ cấp, thứ cấp nhằm đánh giá thực

trạng quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của Ban quản lý dự án trong dự

án thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên.

- Thứ ba: Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý tiến

độ thi công công trình xây dựng, phân tích những yếu tố ảnh hưởng tới công tác

quản lý nhìn từ môi trường bên trong và môi trường bên ngoài trên quan điểm Ban

quản lý dự án..

- Thứ tư: Đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tiến độ thi công

công trình xây dựng của Ban quản lý dự án trong dự án thoát nước và xử lý nước

thải thành phố Thái Nguyên.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương pháp phân tích định tính

Luận văn sử dụng các phương pháp phân tích truyền thống của chủ nghĩa

duy vật biện chứng, kết hợp với chủ nghĩa duy vật lịch sử và các mô hình phân tích

hiện đại như cây vấn đề, khung logic trong phân tích để thực hiện đánh giá mối

quan hệ cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý của ban quản lý dự

án đối với tiến độ các công trình xây dựng thực hiện bởi nhà thầu…

Việc sử dụng phương pháp phân tích định tính trong nghiên cứu này sẽ là

phương pháp chủ yếu vì những nội dung nghiên cứu đưa ra trong đề tài khó có thể

lượng hóa trong thực tế. Ví dụ, ở trên khi đưa ra các yếu tố ảnh hưởng đến công tác

quản lý gồm các yếu tố từ môi trường bên trong và môi trường bên ngoài, có thể

thấy đó hầu hết là các biến định tính như: quy định pháp luật về quản lý dự án,

khung pháp lý, cơ chế phân bổ vốn, năng lực quản lý của chủ đầu tư, năng lực thi

công của nhà thầu,… Với phương pháp này, trong quá trình nghiên cứu, tác giả sẽ

cố gắng đưa ra những khung phân tích, lý thuyết và logic hợp lý nhất dựa trên quá

trình điều tra, thu thập thông tin và xử lý dữ liệu, kết hợp với các phương pháp phân

tích định lượng bổ trợ cho tính chính xác với các nội dung nghiên cứu cần thiết.Để

thực hiện nghiên cứu định tính, tác giả xây dựng nhóm chỉ tiêu nghiên cứu định

tính, xác định mẫu trên cơ sở lấy ý kiến chuyên gia và kết quả tổng hợp từ các quan

sát thực tiễn.

2.2.2. Phương pháp phân tích định lượng

Luận văn sử dụng phương pháp phân tích định lượng để nghiên cứu, phân

tích các dữ liệu thu thập được từ điều tra sơ cấp, tổng hợp dữ liệu thứ cấp nhằm

kiểm định sự phù hợp của các giả thuyết định tính, diễn giải các chỉ tiêu có thể

lượng hóa để phản ánh mối tương quan giữa các yếu tố ảnh hưởng đối với công tác

quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của BQLDA. Trong phạm vi nghiên

cứu, đối tượng được điều tra tập trung vào các chủ thể tham gia trực tiếp vào quá

trình quản lý tiến đột thi công công trình xây dựng là các nhà thầu, đơn vị tư vấn -

giám sát, BQLDA và các cơ quan quản lý hữu quan.

- Sử dụng số liệu sơ cấp thông qua điều tra, khảo sát, số liệu thứ cấp thu thập

từ các cơ quan liên quan, phục vụ cho việc phân tích theo các tiêu chí về quản lý

tiến độ thi công. Đưa ra các đánh giá về hoạt động quản lý của BQLDA đối với các

công trình xây dựng theo các tiêu chí về đảm bảo tiến độ.

- Dự báo dựa trên số liệu thứ cấp về nhu cầu sử dụng các công trình thuộc dự

án trên địa bàn thành phố, từ đó đưa ra các giải pháp đảm bảo, đẩy nhanh tiến độ thi

công nhằm đưa các công trình vào thực tiễn trong thời gian sớm nhất.

- Nghiên cứu này ngoài việc sử dụng phần mềm excel để thống kê mô tả, đưa

ra các so sánh từ số liệu thứ cấp thu thập được, đồng thời đưa ra kết quả thống kê từ

bộ phiếu điều tra đối với các yếu tố có thể lượng hóa, ảnh hưởng đến công tác quản

lý của Ban quản lý dự án đối với tiến độ thi công công trình xây dựng thuộc dự án.

2.3. Chỉ tiêu nghiên cứu

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu nghiên cứu định tính

- Năng lực quản lý, điều hành của BQLDA.

Năng lực quản lý, điều hành của BQLDA là chỉ tiêu nghiên cứu liên quan

đến trình độ, năng lực công tác của ban lãnh đạo BQLDA cũng như cán bộ, công -

nhân viên công tác tại Ban. Chỉ tiêu này cho biết trình độ, năng lực của nhân sự

BQLDA có đáp ứng được các yêu cầu công việc của dự án hay không. Trong luận

văn, tác giả sử dụng các kết quả điều tra khảo sát để mô tả giá trị của chỉ tiêu, trên

cơ sở đó đưa ra các nhận xét, đánh giá về năng lực quản lý, điều hành của BQLDA.

Các kết quả nghiên cứu hướng đến mô tả các giá trị như: trình độ chuyên môn của

Giám đốc BQLDA; năng lực chuyên môn, khả năng xử lý biến cố của cán bộ, nhân

viên BQLDA; phương hướng của BQLDA trong nâng cao năng lực cán bộ.

- Công tác tổ chức đấu thầu, tuyển chọn nhà thầu thi công dự án.

Công tác tổ chức đấu thầu, tuyển chọn nhà thầu thi công dự án là một bước

trong quá trình thực hiện quản lý dự án, ảnh hưởng đến quản lý tiến độ thi công dự

án, các công trình thuộc dự án nói riêng. Các kết quả đấu thầu cho ra được các nhà

thầu có đủ năng lực, đáp ứng được các yêu cầu của dự án. Khi nghiên cứu về công

tác đấu thầu của BQLDA, luận văn tập trung vào tình công khai, minh bạch của

công tác đấu thầu. Dựa trên các kết quả điều tra khảo sát để mô tả những điểm đạt

và chưa đạt của công tác đấu thầu của BQLDA: ước lượng mức độ hài lòng của các

nhà thầu với sự công khai, minh bạch trong đấu thầu; ước lượng tính đúng, đủ của

quy trình đấu thầu do BQLDA thực hiện.

- Cơ chế phân cấp quản lý từ cơ quan quản lý nhà nước cấp cao nhất xuống

đến chủ đầu tư.

Đây là chỉ tiêu có ý nghĩa đánh giá mức độ phân quyền của các bên tham gia

dự án, trên cơ sở đó đánh giá trách nhiệm, vai trò của từng bên, đặc biệt là BQLDA

trong quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng của dự án. Giá trị của chỉ tiêu

này được lượng hóa thông qua kết quả điều tra khảo sát về các tiêu chí như: mức độ

phân quyền trong thực thi, quản lý tiến độ thi công dự án; khả năng can thiệp của

BQLDA đối với các biến cố.

- Tính tương tác giữa các chủ thể tham gia dự án trong quá trình quản lý tiến

độ thi công công trình xây dựng của dự án.

Là chỉ tiêu đánh giá mức độ phối hợp của các bên tham gia dự án trong quá

trình thực thi, quản lý tiến độ dự án. Trong đó, BQLDA đóng vai trò là đơn vị điều

phối, phối hợp hoạt động giữa các bên. Các kết quả điều tra khảo sát chỉ tiêu này

giúp trả lời các câu hỏi như: các bên tham gia dự án phối hợp với nhau như thế nào

để quản lý tiến độ thi công dự án; mức độ giám sát dự án do các chủ thể có chức

năng giám sát thực hiện; khả năng phối hợp giữa các bên trong xử lý nguyên nhân

gây sai lệch.

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu nghiên cứu định lượng

Các tiêu chí được sử dụng để đánh giá tiến độ của một dự án đầu tư xây dựng

công trình được lượng hóa cụ thể bao gồm:

- Thời gian: Là một trong các đại lượng đo lường tiến độ thời gian thi công

dự án. Kế hoạch tiến độ tổng thể là kế hoạch thời gian tổng thể cần thiết để thực

hiện dự án, được đơn vi Tư vấn - giám sát lập dựa trên khối lượng xây dựng dự

kiến, phương án thi công và kế hoạch giải ngân vốn thực hiện dự án, và được

BQLDA trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trên cơ sở kế hoạch thời gian tổng thể,

đơn vị Tư vấn - thiết kế bóc tách các gói thầu thành từng quỹ thời gian nhỏ hơn

để thực hiện các công việc theo nội dung các gói thầu, đảm bảo thời gian đầu -

cuối thực hiện các gói thầu của dự án trùng khớp với thời gian đầu - cuối thực

hiện dự án.

Để đo lường tiến độ thời gian của các công trình xây dựng cũng như tổng thể

dự án, ta sử dụng công thức tính như sau:

TKC = Tkhởi công dự án - Tkhởi công gói thầu sớm nhất (ngày)

TKT = Tkết thúc dự án - Tkết thúc gói thầu muộn nhất (ngày)

Trong đó, T được thiết lập là ngày tháng thực hiện công việc, ghi theo

format trong phần mềm excel, các giá trị tính toán được quy đổi thành số, lấy

đơn vị tính là ngày.

+ TKC cho biết độ trễ trong khởi công gói thầu có thời gian thực hiện sớm

nhất so với thời gian khởi công dự án. TKC nhận giá trị ≤ 0:

TKC = 0 => Gói thầu sớm nhất được khởi công đúng kế hoạch;

TKC< 0 => Gói thầu sớm nhất được khởi công chậm kế hoạch.

+ TKT cho biết mức độ chậm tiến độ của gói thầu kết thúc muộn nhất so với

thời gian kết thúc dự án. TKT nhận giá trị dao động quanh mức Không (0):

TKT> 0 => Dự án kết thúc trước tiến độ;

TKT = 0 => Dự án kết thúc đúng tiến độ;

TKT< 0 => Dự án chậm tiến độ.

- Khối lượng thi công: Là một trong số các đại lượng sử dụng để đo lường

tiến độ khối lượng thực hiện dự án. Khối lượng thi công dự kiến là kế hoạch các

công việc thi công, xây lắp, lắp đặt cần thực hiện của dự án. Khối lượng thi công

được cụ thể hóa bằng các bảng công việc chi tiết do đơn vị Tư vấn - thiết kế lập, chi

phí hóa để thuận tiện cho công tác kiểm tra, giám sát. Kế hoạch khối lượng thi công

được lập vào đầu kỳ, khối lượng thi công thực tế được nghiệm thu vào cuối kỳ, đây

là căn cứ để tính toán tiến độ thực hiện khối lượng công việc của các gói thầu nói

riêng cũng như tổng thể dự án.

Tiến độ khối lượng thi công được quan sát trên 02 góc độ, tổng thể và kỳ kế

hoạch (hàng năm). Để đo lường tiến độ khối lượng thi công các công trình xây dựng

cũng như tiến độ tổng thể dự án, ta sử dụng công thức tính sau:

+ Đối với tiến độ khối lượng thi công tổng thể:

SPI = EV/PV x 100

Trong đó:

SPI là chỉ số thực hiện kế hoạch, thể hiện tiến độ khối lượng thi công toàn bộ

dự án;

EV là giá trị thu nhập thực tế, thể hiện tổng khối lượng thực hiện của tất các

gói thầu thuộc dự án tính đến thời điểm nghiên cứu;

PV là giá trị hoạch định hay giá trị thực hiện kế hoạch, thể hiện kế hoạch tiến

độ tổng thể dự án tính đến thời điểm nghiên cứu.

SPI nhận giá trị %, cho biết mức độ tương đối của khối lượng thi công đạt

được tính đến thời điểm nghiên cứu. SPI = 1: Dự án đang đi đúng tiến độ; SPI< 1:

Dự án đang chậm tiến độ khối lượng; SPI> 1: Tiến độ dự án đang vượt so với kế

hoạch đề ra.

+ Đối với tiến độ khối lượng thi công trong kỳ:

SPIK = EVK/PVK x 100

SPIK là chỉ số thực hiện kế hoạch trong kỳ nghiên cứu, thể hiện tiến độ khối

lượng thi công toàn bộ dự án trong kỳ;

EVK là giá trị thu nhập thực tế trong kỳ nghiên cứu, thể hiện tổng khối lượng

thực hiện của tất các gói thầu thuộc dự án thực hiện trong kỳ;

PVK là giá trị hoạch định hay giá trị thực hiện kế hoạch trong kỳ nghiên cứu,

thể hiện kế hoạch tiến độ tổng thể dự án trong kỳ.

SPIK nhận giá trị %, cho biết mức độ tương đối của khối lượng thi công đạt

được trong kỳ nghiên cứu. SPIK = 1: Dự án đang đi đúng tiến độ; SPIK< 1: Dự án

đang chậm tiến độ khối lượng; SPIK> 1: Tiến độ dự án đang vượt so với kế hoạch

đề ra.

- Chất lượng công trình, hạng mục công trình: Mỗi công trình, hạng mục

công trình thuộc dự án đều có những tiêu chuẩn đánh giá chất lượng khác nhau theo

hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng của Việt Nam. Trên góc độ quản lý của

BQLDA, chất lượng công trình được xem xét là khả năng các công trình được đơn

vi Tư vấn - giám sát hoặc chính BQLDA nghiệm thu tại hiện trường.

- Vốn giải ngân: Là một trong các đại lượng đo lường tiến độ thực hiện khối

lượng thi công của dự án. Kế hoạch bố trí, sử dụng vốn của dự án được ghi đầu

kỳ.Tiến độ giải ngân vốn được tính toán trên cơ sở khối lượng thi công thực tế đã

được chi phí hóa so với dự toán khối lượng công việc. Tiến độ giải ngân, sử dụng

vốn cũng là một kênh quan trọng để các nhà quản lý, trong đó có BQLDA, kiểm tra,

giám sát tiến độ thi công xây dựng của các gói thầu cũng như dự án.

Tương tự như khối lượng thi công xây dựng sau khi được chi phí hóa, vốn

giải ngân cũng được quan sát trên 2 góc độ, tổng thể và kỳ kế hoạch (hằng năm). Để

đo lường tiến độ giải ngân vốn, ta sử dụng cách tính toán như sau:

+ Đối với tiến độ giải ngân vốn tổng thể:

VTĐ = VLK/VKHx 100

Trong đó:

VTĐ là tiến độ giải ngân vốn tính đến thời điểm nghiên cứu;

VLK là vốn lũy kế thực hiện từ khi khởi công dự án đến thời điểm nghiên cứu;

VKH là vốn kế hoạch, tổng dự toán, tổng mức đầu tư của dự án.

VTĐ nhận giá trị %, cho biết mức độ tương đối của khối lượng thi công đạt

được tính đến thời điểm nghiên cứu. VTĐ = 1: Dự án đang đi đúng tiến độ; VTĐ< 1:

Dự án đang chậm tiến độ khối lượng; VTĐ> 1: Tiến độ dự án đang vượt so với kế

hoạch đề ra.

+ Đối với tiến độ giải ngân vốn theo kỳ kế hoạch (hằng năm):

VTĐK = VLKK/VKHK x 100

Trong đó:

VTĐK là tiến độ giải ngân vốn trong kỳ nghiên cứu, thể hiện tiến độ khối

lượng thi công toàn bộ dự án trong kỳ;

VLKK là giá trị vốn giải ngân lũy kế trong kỳ nghiên cứu, thể hiện tổng khối

lượng thực hiện của tất các gói thầu thuộc dự án thực hiện trong kỳ;

VKHK là vốn ghi kế hoạch trong kỳ nghiên cứu, thể hiện kế hoạch tiến độ

tổng thể dự án trong kỳ.

Chương 3

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TIẾN ĐỘ THI CÔNG DỰ ÁN

“THOÁT NƯỚC VÀ XỬ LÝ NƯỚC THẢITHÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN”

CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN

3.1. Khái quát về Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên

và Ban quản lý Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên

3.1.1. Khái quát về Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố Thái Nguyên

a) Tên, loại dự án

Dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên là dự

án trong điểm của tỉnh Thái Nguyên, được thực hiện theo Nghị định thư Việt Pháp

năm 1998. Đây là dự án chống ô nhiễm và bảo vệ môi trường, phục vụ dân sinh cho

khu vực trung tâm phía bắc thành phố Thái Nguyên, được tài trợ bằng nguồn vốn

vay ODA của Chính phủ Pháp (Chính phủ Việt Nam vay và cấp phát lại cho tỉnh)

và nguồn vốn đối ứng được hỗ trợ từ ngân sách Trung ương và cân đối của tỉnh

Thái Nguyên.

Dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên là dự

án nằm trong Quy hoạch hệ thống thoát nước và xử lý nước thải khu vực dân cư,

khu công nghiệp thuộc lưu vực sông Cầu đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính

phủ phê duyệt tại Quyết định số 228/QĐ-TTg ngày 25/01/2013.

- Tên dự án: Hệ thống “Thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên”

- Loại dự án: Dự án nhóm B; theo Nghị định thư Việt- Pháp năm 1998.

b) Đơn vị tư vấn - thiết kế - giám sát

* Các nhà thầu tư vấn thiết kế chính tham gia vào dự án gồm có các nhà thầu

của Pháp và nhà thầu của Việt Nam. Trong đó, tổ chức tư vấn nước ngoài bao gồm:

- Nhà thầu tư vấn- thiết kế BERIM- Cộng hòa Pháp: là nhà thầu được chỉ

định trên cơ sở thỏa thuận tại biên bản ghi nhớ hợp tác, tài trợ vốn giữa Chính phủ

Việt Nam và Chính phủ Pháp. Nhà thầu BERIM có nhiệm vụ tư vấn cho BQLDA

về công nghệ và thiết bị, phối hợp cùng đơn vị tư vấn thiết kế từ phía Việt Nam lập

thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật cho dự án. Vì dự án sử dụng nhiều trang thiết bị đặc

chủng, không sẵn có trong nước nên vai trò của nhà thầu BERIM có ý nghĩa đặc

biệt quan trọng, hỗ trợ tích cực cho BQLDA trong việc xác định được phương án kỹ

thuật phù hợp, trên cơ sở đó đưa ra được thiết kế kỹ thuật phù hợp với điều kiện xây

dựng đặc thù bên phía Việt Nam nói chung và tại địa bàn thành phố Thái Nguyên

nói riêng.Ngoài nhà thầu tư vấn BERIM đảm nhiệm vị trí nhà thầu tư vấn thiết kế tổng

thể, tham gia vào công tác tư vấn- thiết kế của dự án còn có nhà thầu Degremont (thiết

kế trạm xử lý nước thải) và nhà thầu Vinci- OTV (thiết kế các trạm bơm).

* Tổ chức tư vấn Việt Nam:

Công ty CP tư vấn xây dựng công nghiệp và đô thị Việt Nam- VCC: là nhà

thầu tư vấn được tuyển chọn qua đấu thầu hạn chế do đặc thù công nghệ của dự án.

Trên cơ sở phối hợp, trao đổi thông tin với nhà thầu tư vấn BERIM, kết hợp với

thực địa điều tra khảo sát điều kiện thi công xây dựng tại địa bàn thực hiện dự án và

tham vấn các nhà thầu có liên quan, VCC lập thiết kế cơ sở, chỉ dẫn và thiết kế kỹ

thuật, bản vẽ thi côngtrình BQLDA phê duyệt.

c)Mục tiêu của dự án

Xây dựng hệ thống thoát nước mưa và nước thải tại khu trung tâm phía Bắc

thành phố Thái Nguyên phục vụ cho khoảng 100.000 dân nhằm chống ngập úng cục

bộ và thu gom xử lý nước thải góp phần cải thiện vệ sinh môi trường của thành phố

Thái Nguyên.

Khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng: nước thải sinh hoạt khu trung tâm phía

Bắc thành phố Thái Nguyên sẽ được thu gom, xử lý trước khi xả ra Sông Cầu, khi đó:

- Cải thiện môi trường đất, bảo vệ chất lượng nước ngầm, nước mặt không bị

ô nhiễm và ngập úng nước mưa kéo dài.

- Cải thiện môi trường sức khỏe cho người dân đô thị và cộng đồng, làm

giảm chi phí cho bảo hiểm y tế.

- Giảm thiệt hại về tài sản của nhà nước và nhân dân do tình trạng ô nhiễm

môi trường kéo dài.

Khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng: nước thải sinh hoạt khu trung tâm phía

Bắc thành phố Thái Nguyên sẽ được thu gom, xử lý trước khi xả ra Sông Cầu, khi đó:

- Cải thiện môi trường đất, bảo vệ chất lượng nước ngầm, nước mặt không bị

ô nhiễm và ngập úng nước mưa kéo dài.

- Cải thiện môi trường sức khỏe cho người dân đô thị và cộng đồng, làm

giảm chi phí cho bảo hiểm y tế.

- Giảm thiệt hại về tài sản của nhà nước và nhân dân do tình trạng ô nhiễm

môi trường kéo dài.

- Tăng thu nhập từ nguồn du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư

nước ngoài vào Thái Nguyên.

- Thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội của thành phố Thái Nguyên.

d)Quy mô, khối lượng, các công trình xây dựng chính

- Hệ thống thoát nước mưa,hệ thống thoát nước thải và các hạng mục phụ trợ

liên quan đến các hệ thống trên bao gồm:

+ Cải tạo hệ thống thoát nước mưa dọc đường để tăng khả năng tiêu thoát.

+ Cải tạo các tuyến suối hiện có tạo thành các trục trung tâm thoát nước mưa.

+ Cải tạo và xây mới hồ điều hòa, trạm bơm nước mưa nhằm giảm áp lực

mưa trên toàn hệ thống.

+ Xây dựng hệ thống cống bao đưa nước về trạm xử lý.

+ Xây dựng hệ thống thu gom, giếng tách nước mưa kết nối cống bao với rãnh

hiện có.

+ Xây dựng các ống thu nước đấu nối vào từng hộ dân.

+Xây dựng trạm xử lý nước thải, các trạm bơm chuyển bậc.

e)Địa điểm xây dựng và diện tích đất sử dụng

- Khu trung tâm phía bắc thành phố Thái Nguyên (gồm 9 phường: Quan

Triều, Quang Vinh, Hoàng Văn Thụ, Quang Trung, Phan Đình Phùng, Đồng

Quang, Trưng Vương, Túc Duyên, Gia Sàng).

+ Phía Bắc: giáp sông Cầu; phía Tây Bắc kéo dài tới hết phường Quán Triều,

giáp Tân Long.

+ Phía Nam: giáp nhà máy cán thép Gia Sàng.

+ Phía Tây: giáp đường sắt.

+ Phía Đông: giáp sông Cầu.

- Tổng diện tích khu vực: 1200 ha.

- Số dân được sử dụng dịch vụ của dự án: khoảng 100.000 dân.

f)Tổng mức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn và kế hoạch phân bổ vốn

Qua 3 lần phê duyệt điều chỉnh, tổng mức đầu tư dự án hiện naylà 950,489 tỷ

VNĐ:

- Ngày 12/12/2000 UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt dự án khả thi tại

Quyết định số 3452/QĐ-UB với tổng mức đầu tư là 231,62 tỷ VNĐ.

- Ngày 11/7/2007 UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt điều chỉnh bổ

sung dự án khả thi tại Quyết định số 1352/QĐ-UBND với tổng mức đầu tư là

579,90 tỷ VNĐ.

- Ngày 11/10/2012 UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt điều chỉnh tổng mức

đầu tư tại Quyết định số 2303/QĐ-UBND với tổng mức đầu tư là 950,489 tỷ VNĐ.

Nguồn vốn đầu tư theo Quyết định phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư số

2303/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Nguyên như sau:

+ Vốn vay ODA của Pháp: 412,08 tỷ VNĐ tương đương 15.541.251 EUR

dành cho nhập khẩu thiết bị và tư vấn dự án.

+ Vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam: 538,48 tỷ VNĐ.

Trong đó, cơ cấu nguồn vốn đầu tư đối ứng bao gồm:

+ Vốn từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn khác: 269,204 tỷ đồng.

+ Vốn hỗ trợ của ngân sách Trung ương 269,204 tỷ VNĐ.

g)Hình thức đầu tư, hình thức tổ chức quản lý

Theo quyết định số 3452/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt

ngày 12/12/2000, UBND tỉnh giao Sở Xây dựng tỉnh Thái Nguyên làm chủ đầu tư

dự án. Để thực hiện công tác quản lý hoạt động đầu tư, Sở Xây dựng đề nghị

UBND tỉnh Thái Nguyên cho phép thành lập BQLDA, đại diện chủ đầu tư thực

hiện các công việc quản lý liên quan đến dự án. Do nhiều nguyên nhân khách quan

ảnh hưởng đến dự án gây chậm tiến độ, đòi hỏi chủ thể quản lý cần phải nâng cao

trách nhiệm và chuyên môn hóa trong công tác quản lý. Đến ngày 20/12/2011 Sở

Xây dựng tỉnh Thái Nguyên đã bàn giao chủ đầu tư cho Công ty TNHH MTV Thoát

nước và phát triển hạ tầng đô thị Thái Nguyên (sau đây gọi tắt là Công ty Thoát

nước) theo quyết định số 2972/QĐ-UBND ngày 24/11/2011 của UBND tỉnh Thái

Nguyên, BQLDA được giữ nguyên và trực thuộc quản lý của Công ty Thoát nước.

3.1.2. Khái quát về Ban quản lý Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố

Thái Nguyên

Tính đến thời điểm nghiên cứu, bộ máy quản lý dự án “Thoát nước và xử lý

nước thải” đã có những thay đổi nhất định về mặt cơ cấu tổ chức so với thời điểm

phê duyệt dự án ban đầu.

- Theo Quyết định số 3452/QĐ-UB ngày 12/12/2000, chủ đầu tư dự án được

giao UBND tỉnh Thái Nguyên giao cho Sở Xây dựng, Ban quản lý dự án được

thành lập cùng thời điểm và trực thuộc Sở Xây dựng tỉnh Thái Nguyên.

- Năm 2007, khi dự án được phê duyệt lại tổng mức đầu tư, quyền chủ quản dự

án được trả lại cho UBND tỉnh Thái Nguyên làm chủ đầu tư, BQLDA theo đó trực

thuộc quản lý của UBND tỉnh.

- Đến năm 2012, UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt điều chỉnh tổng mức

đầu tư lần 03, đồng thời phê duyệt thành lập Công ty TNHH MTV Thoát nước và phát

triển hạ tầng đô thị Thái Nguyên trên cơ sở bộ máy BQLDA, giao Công ty Thoát nước

làm chủ đầu tư dự án, thành lập BQLDA trực thuộc.

Có thể thấy, hình thức, cơ cấu, bộ máy tổ chức của BQLDA đã có nhiều cải tổ,

thay đổi trong quá trình thực thi dự án. Mô hình quản lý dự án hiện nay đang được áp

Chính phủ

Bộ Kế hoạch - Đầu tư

Bộ Tài chính

HĐND tỉnh Thái Nguyên

UBND tỉnh Thái Nguyên

Các Sở, Ngành liên quan

Công ty TNHH MTV Thoát nước và phát triển hạ tầng đô thị Thái Nguyên

dụng được mô tả dưới hình sau:

Các nhà thầu

Sơ đồ 3.1. Hệ thống bộ máy quản lý, điều hành, thực thi dự án

(Nguồn: Tác giả)

3.2. Thực trạng quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên của Ban quản lý dự án

3.2.1. Thực trạng tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải Thành phố

Thái Nguyên

3.2.1.1. Tóm tắt quá trình triển khai thực hiện dự án

a) Giai đoạn thực hiện dự án theo quyết định số 3452 ngày 24/10/2000 của

UBND tỉnh Thái Nguyên

- Đấu thầu gói thầu số 1: Tư vấn khảo sát thiết kế lập tổng dự toán và quản lý

dự án, gói thầu được đấu thầu giữa các nhà thầu Pháp. Phải tổ chức đấu thầu 2 lần,

ngày 21/6/2002 Hợp đồng gói thầu số 1 chính thức được phê duyệt.

- Sau khi tư vấn khảo sát, thiết kế cơ sở báo cáo UBND tỉnh Thái Nguyên,

ngày 14/9/2005, UBND tỉnh Thái Nguyên cho phép Chủ đầu tư được lập điều chỉnh

bổ sung dự án khả thi công trình.

- Ngày 12/3/2007, sau khi nghe báo cáo của Thường trực Tỉnh ủy, UBND

tỉnh Thái Nguyên về thực hiện dự án thoát nước Thái Nguyên với các khó khăn

vướng mắc về vốn đối ứng tỉnh phải tự cân đối, về giải pháp kỹ thuật cần điều chỉnh

cho phù hợp, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng đã có kết luận: “Giao

Sở Xây dựng chủ trì chuẩn bị các nội dung làm việc với Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch

và Đầu tư để xác định chính xác phương án, giải pháp kỹ thuật và tổng mức đầu tư

của dự án.”

- Ngày 31/01/2007 UBND tỉnh Thái Nguyên có Quyết định số 234/QĐ-

UBND về việc chỉ thầu tư vấn lập điều chỉnh, bổ sung dự án khả thi công trình Hệ

thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên

- Sau khi xin ý kiến của Bộ Xây dựng tại công văn số 1074/BXD - HTĐT

ngày 23 tháng 5 năm 2007, qua quá trình làm việc, hoàn tất các công việc theo chỉ

đạo trên, ngày 11 tháng 7 năm 2007, UBND tỉnh Thái Nguyên có Quyết định số

1352/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung dự án khả thi công trình Hệ

thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên

b) Giai đoạn thực hiện dự án theo quyết định số 1352 ngày 11/7/2007 của

UBND tỉnh Thái Nguyên

- Tiến hành công tác GPMB và tái định cư dự án.

- Công tác thiết kế do tư vấn Berim - Cộng hòa Pháp thực hiện. Đây là dự án

nhóm B nên được thiết kế 3 bước, ngày 9/9/2009 dự án được phê duyệt thiết kế kỹ thuật.

- Công tác xây lắp: Tổ chức đấu thầu và thi công xây lắp các gói thầu khi

hoàn tất thủ tục theo quy định.

- Công tác cung cấp thiết bị của dự án: Toàn bộ thiết bị trạm xử lý nước thải,

thiết bị trạm bơm, thiết bị đường ống, thiết bị đặc chủng. được cung cấp bởi các nhà

thầu Pháp. Việc đấu thầu thực hiện đấu thầu giữa các nhà thầu Pháp; Việc phải nộp

thuế VAT theo quy định và các thủ tục thông quan của Việt Nam cũng mất thời

gian chung của dự án.

- Lý do điều chỉnh tổng mức đầu tự dự án từ 231,62 tỷ đồng lên 579,9 tỷ đồng:

+ Tăng do thay đổi tỷ giá: 121,1 tỷ đồng.

+ Tăng vốn ODA(thiết bị, tư vấn và trượt giá ngoại tệ) là 51,7 tỷ đồng.

+ Tăng do bồi thường GPMB: 36 tỷ đồng.

+ Tăng do thay đổi chế độ chính sách và giá vật liệu: 49,0 tỷ đồng.

+ Tăng do khối lượng xây lắp bổ sung hạng mục công việc 49,9 tỷ đồng.

+ Tăng chi khác: (rà phá bom mìn + Lãi vay + QLDA + Chi phí tư vấn) là

20,2 tỷ đồng.

+ Tăng chi phí dự phòng: 17,3 tỷ đồng.

c)Điều chỉnh tổng mức đầu tư lần 3

Trong quá trình thực hiện dự án, do các nguyên nhân sau phải điều chỉnh, bổ

sung dự án từ 579,9 tỷ lên 950,49 tỷ

- Tăng do thay đổi chế độ chính sách về tiền lương và đơn giá vật liệu:

195,19 tỷ đồng.

- Điều chỉnh tăng chi phí thiết bị chi phí tư vấn nước ngoài bằng tiền VNĐ

do điều chỉnh tỷ giá theo thực tế đã giải ngân và tỷ giá tại thời điểm tháng 7/2012:

69,99 tỷ đồng.

- Điều chỉnh bổ sung chi phí tư vấn trong nước theo yêu cầu thực tế của các

hạng mục phụ trợ không sử dụng tư vấn nước ngoài: 6,68 tỷ đồng.

- Điều chỉnh bổ sung phần thuế GTGT thiết bị nhập theo quy định và thuế:

33,79 tỷ đồng.

- Điều chỉnh tăng chi phí giải phóng mặt bằng do thay đổi chính sách và đơn

giá bồi thường, hỗ trợ đất và tài sản trên đất tại thời điểm thu hồi đất: 55,64 tỷ đồng.

- Điều chỉnh tăng chi phí vận chuyển thiết bị trong nước: 0,70 tỷ đồng.

- Điều chỉnh tăng chi khác: 1,4 tỷ đồng.

- Điều chỉnh tăng chi phí dự phòng: 19,75 tỷ đồng.

- Điều chỉnh giảm chi phí QLDA : - 0,63 tỷ đồng.

- Điều chỉnh giảm chi phí lãi vay trong xây dựng: - 11,6 tỷ đồng.

Sau khi Chính phủ xem xét đề nghị của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên

tại Công văn số 1011/UBND - KTTH ngày 6/6/2012; ý kiến của Bộ Xây dựng tại

Công văn số 1288/BXD-KTXD ngày 3/8/2012; của Bộ Tài chính tại Công văn số

10530/BTC-ĐT ngày 6/8/2012 Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số

6323/VPCP-KTN ngày 17/8/2012 cho phép UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt

điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án theo quy định.

Ngày 11/10/2012, UBND tỉnh Thái Nguyên có quyết định số 2303/QĐ-

UBND về việc phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án Hệ thống thoát nước và

xử lý nước thải thành phố Thái Nguyên như sau:

Bảng 3.1. Tổng mức đầu tư dự án

Đvt: triệu đồng

STT Nội dung Vốn đầu tư Ghi chú

Chi phí xây dựng 1 344.086

Chi phí thiết bị 2 361.094

Chi phí quản lý dự án 3 7.872

Chi phí tư vấn 4 61.167

Chi phí khác 5 7.096

Chi phí GPMB 6 95.638

7 Thuế GTGT thiết bị nhập khẩu 33.787

8 Dự phòng 39.748

Tổng cộng 950.488

(Nguồn: BQLDA)

3.2.1.2. Tiến độ thực hiện dự án tính đến thời điểm tháng 6 năm 2016

a) Công tác nhập khẩu thiết bị của dự án

Các thiết bị của dự án đã nhập khẩu và vận chuyển về kho được trên 95%,

một số vật tư phụ như lan can, sơ dừa... được phép mua trong nước sẽ được cung

cấp vào quý III/2016.

b) Công tác GPMB và TĐC

- Tổng diện tích đã giải phóng mặt bằng để xây dựng dự án là 21,3ha/21,3ha

đạt 100% so với kế hoạch.

- Ngoài ra, dự án phải xây dựng bổ sung 1 khu tái định cư (UBND tỉnh đã có

chủ trương) với diện tích GPMB dự kiến khoảng 0,54 ha. Hiện nay, đang thực hiện

công tác bồi thường GPMB, phấn đấu thực hiện hết quý III năm 2016 sẽ thực hiện

xong công tác bồi thường GPMB khu vực này.

c) Công tác xây lắp

Tổng số gói thầu xây lắp của dự án là 22 gói thầu, tiến độ thực hiện cụ thể

như sau:

- Các gói thầu xây lắp tuyến ống thoát nước: Đã thực hiện 15,8Km/17,4Km,

đạt trên 90% khối lượng công việc. Khối lượng còn lại sẽ phấn đấu hoàn thành

trong quý III/2016. Đường kính các tuyến cống thoát nước thải từ DN200 đến

DN600 đã được tư vấn Berim tính toán theo lưu lượng nước thải của từng lưu vực

thoát nước.

- Gói thầu xây lắp trạm xử lý nước thải: Đã thực hiện trên 90% khối lượng

công việc, dự kiến sẽ hoàn thành khối lượng công việc còn lại trong tháng 8/2016.

- Các gói thầu xây dựng trạm bơm: Đã hoàn thành xây dựng 8/9 trạm, còn

trạm bơm SP4 đã triển khai từ đầu tháng 6/2016, thời gian dự kiến hoàn thành là

tháng 8/2016. Nguyên nhân chậm là do vướng giải phóng mặt bằng với Công ty cổ

phần xây dựng số 3-Vinaconex 3.

d) Công tác lắp đặt thiết bị

- Đã lắp đặt thiết bị 3/9 trạm bơm, trong đó có 2 trạm bơm có khối lượng

công việc lớn là trạm bơm SP3 và SP9. Các trạm bơm còn lại dự kiến sẽ lắp đặt

thiết bị xong trong tháng 8/2016.

- Gói thầu lắp đặt thiết bị trạm xử lý nước thải: đang tiến hành lắp đặt thiết

bị, dự kiến sẽ hoàn thành trong tháng 11/2016.

3.2.2. Thực trạng quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên

3.2.2.1. Quy trình quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên

Để quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án đạt hiệu quả

theo các mục tiêu đề ra, BQLDA Thoát nước và xử lý nước thải áp dụng một quy

trình quản lý tiến độ khép kín, bắt đầu từ thời điểm chuẩn bị đầu tư xây dựng đến

khi kết thúc thi công, nghiệm thu, bàn giao và đưa công trình vào sử dụng. BQLDA

không quản lýtiến độ thi công của từng công trình về mặt kỹ thuật, thay vào đó là

quản lý việc thực hiện tiến độ thi công của các nhà thầu xây dựng tham gia dự án

trên cơ sở kế hoạch tiến độ tổng thể dự án đã lập.

Thực tế quy trình quản lý tiến độ thi công của BQLDA hiện nay, sau khi tổ

chức đấu thầu để tuyển chọn các nhà thầu có đủ năng lực tham gia vào dự án,

BQLDA hỗ trợ, phối hợp với các nhà thầu thực hiện các bước của giai đoạn chuẩn

bị đầu tư, trọng tâm là đánh giá chất lượng của các bản vẽ thiết kế, kế hoạch thi

công các hạng mục công trình và kế hoạch giải ngân vốn của từng nhà thầu. Để đảm

bảo quá trình chuẩn bị đầu tư của các nhà thầu có chất lượng, tạo tiền đề để khi đi

vào thi công có thể thực hiện trơn tru, hạn chế tối đa rủi ro có thể xảy ra gây ảnh

hưởng đến tiến độ thi công, BQLDA đã thắt chặt công tác thẩm định, kiểm tra, đối

chiếu các thông tin về kế hoạch thi công với kế hoạch tiến độ tổng thể của dự án.

Nếu điểm bắt đầu và kết thúc của các công trình trùng khớp hoặc kết thúc sớm hơn

với kế hoạch tiến độ của dự án thì đồng ý cho thi công; nếu sai lệch, có độ trễ thì đề

nghị thẩm tra kỹ lưỡng, lập phương án và kế hoạch tiến độ thi công mới, trường hợp

độ trễ và sai lệch xuất phát từ những nguyên nhân khách quan thì có thể điều chỉnh

kế hoạch tiến độ tổng thể dự án.

Trong giai đoạn thi công công trình, hạng mục công trình, căn cứ trên kế

hoạch tiến độ thi công chi tiết đã được thông qua giữa BQLDA, đơn vị tư vấn -

giám sát và nhà thầu thi công, BQLDA cử cán bộ theo dõi, ghi nhật ký công trình

và tổng hợp thành bộ dữ liệu để kiểm tra tiến độ thi công thường xuyên. Trường

hợp phát sinh các sai lệch, BQLDA đề nghị nhà thầu thi công giải trình, phối hợp

cùng nhà thầu tìm hiểu nguyên nhân gây sai lệch để xử lý. Trong quá trình thi công

thực tế, công tác thi công công trình chịu rủi ro của nhiều yếu tố không chỉ khách

quan mà cả chủ quan như thời tiết, điều kiện địa chất hay khả năng phân bổ nguồn

lực của nhà thầu. Do đó, BQLDA đã luôn bám sát, theo dõi và thực hiện thu thập,

quản lý thông tin chặt chẽ, trên cơ sở có đầy đủ các thông tin mới đưa ra các quyết

định quản lý phù hợp. Không chỉ theo dõi, nắm bắt thông tin thường xuyên,

BQLDA đã chủ động dự trù trước những sai lệch có thể phát sinh, tuy nhiên do mức

độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan là quá lớn, việc kiểm soát các yếu tố chủ

quan đôi khi còn lỏng lẻo nên việc thực hiện các nội dung của quy trình quản lý tiến

độ thi công công trình của BQLDA còn hạn chế, chưa đạt hiệu quả cao.

Điểm cuối của quy trình quản lý tiến độ thi công công trình xây dựng thuộc

dự án là thời hạn nghiệm thu, bàn giao và đưa các công trình vào sử dụng, vận hành.

Trên cơ sở các thông tin thu thập được trong quá trình thi công, BQLDA thường

xuyên kiểm tra, đối chiếu, đồng thời phân tích tiến độ thi công thực tế và đưa ra

những dự báo sát nhất với tình hình thực hiện dự án. Cụ thể, trường hợp tiến độ thi

công thực tế đạt tỷ lệ thấp, trong khi hạn cuối để nghiệm thu, bàn giao công trình

đang cận kề, BQLDA cần có những đánh giá chính xác, khách quan, trung thực về

tiến độ thực hiện thi công để từ đó tìm ra những nguyên nhân gây sai lệch, đồng

thời ra quyết định quản lý để giải quyết vấn đề trước khi xảy ra hậu quả nhằm hạn

chế tối đa thiệt hại có thể có.

3.2.2.2. Phương pháp quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên

Việc ứng dụng các phương pháp hành chính, phương pháp kinh tế vào công

tác quản lý tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án của BQLDA được

thực hiện cơ bản tuân theo các nguyên tắc lý thuyết về quản lý nhà nước về kinh tế.

Với tư cách là đại diện chủ đầu tư, được phân giao nhiệm vụ và quyền hạn rõ

ràng, BQLDA đã xây dựng bộ máy quản lý dự án phù hợp với các nhu cầu thực tế

của công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng. Trong quá trình quản lý tiến độ thi

công công trình, dự án, các cán bộ chuyên trách của BQLDA nhận nhiệm vụ từ Ban

lãnh đạo để thực hiện việc theo dõi, giám sát, tổng hợp thông tin và báo cáo tới các

cấp có thẩm quyền. Bằng các phương pháp hành chính phù hợp, BQLDA đã xây

dựng được một hệ thống bộ máy quản lý vận hành tương đối hiệu quả, đồng bộ,

hiệu quả công tác của các cán bộ chuyên trách thuộc BQLDA có ảnh hưởng trực

tiếp tới hiệu quả quản lý dự án nói chung và quản lý tiến độ thi công công trình

thuộc dự án nói riêng. Không chỉ áp dụng cho cán bộ của Ban, BQLDA có thể áp

dụng các phương pháp hành chính đối với các đối tác, cụ thể là các đơn vị tham gia

vào dự án và chịu sự điều chỉnh của các quyết định mà BQLDA đưa ra.Để đảm bảo

công tác quản lý tiến độ thi công công trình đạt hiệu quả, BQLDA sử dụng quyền

lực của mình để ra các quyết định hành chính nhằm điều chỉnh hành vi, hoạt động

của các nhà thầu. Trường hợp các nhà thầu thực hiện chưa đúng nhiệm vụ đã cam

kết, hoặc cố ý làm sai các nguyên tắc trong quá trình thi công công trình xây dựng,

căn cứ vào hậu quả thực tế hoặc có thể phát sinh, BQLDA có ra các quyết định

hành chính yêu cầu nhà thầu phải tuân thủ và xử lý, kiến nghị xử lý nếu nhà thầu

không hợp tác.

Bên cạnh phương pháp hành chính, phương pháp kinh tế cũng được BQLDA

áp dụng với các nhà thầu tham gia dự án nhằm khuyến khích, tạo động lực cho các

nhà thầu có năng lực, có khả năng hoàn thành công việc sớm chỉ tiêu. Đây là một

trong những phương pháp quản lý có tính tích cực, chủ động cao, đòi hỏi BQLDA

phải nắm bắt sâu sát năng lực của từng nhà thầu, thường xuyên quan tâm, theo dõi

tiến độ của từng công trình và có những đánh giá chính xác, khách quan về tình

hình thực hiện dự án.

Tuy nhiên, thực tế quản lý dự án Thoát nước và xử lý nước thải đến nay,

BQLDA chưa áp dụng được phương pháp quản lý kinh tế để có thể đẩy nhanh tiến

độ dự án, thay vào đó, việc áp dụng phương pháp hành chính là thường xuyên vì

thực trạng chậm tiến độ công trình xảy ra không chỉ với một mà hầu hết các nhà

thầu đều mắc phải. Cá biệt, BQLDA đã phải đình chỉ một số nhà thầu thi công do

không đáp ứng được nhu cầu thi công thực tế của công trình, gây chậm tiến độ của

không chỉ gói thầu công trình đó mà của cả tổng thể dự án.

3.2.2.3. Nội dung quản lý tiến độ thi công Dự án thoát nước và xử lý nước thải

Thành phố Thái Nguyên

a)Lập kế hoạch dự án tổng thể và các gói thầu hợp phần

Căn cứ vào các mục tiêu của quản lý tiến độ dự án, BQLDA thực hiện phân

chia các gói thầu dựa trên kế hoạch tiến độ tổng thể của toàn dự án. Tính đến thời

điểm hiện tại, tổng số gói thầu BQLDA quản lý là 25 gói thầu, trong đó có 3 gói

thầu sử dụng vốn vay ODA, 22 gói thầu được thực hiện bằng vốn NSNN. Tiến độ

thi công các công trình xây dựng tương đương tiến độ thực hiện các gói thầu đã

được chào thầu trong dự án.

Các gói thầu sử dụng vốn vay ODA là các gói thầu có tính chất đặc thù vì

liên quan đến yếu tố nước ngoài, được phân chia và xác lập dựa trên cơ sở các điều

khoản thương thảo giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Các nhà thầu

nước ngoài tham gia vào dự án là nhằm mục đích thực hiện chuyển giao công nghệ

xây lắp, sử dụng và vận hành hệ thống xử lý nước thải theo tiêu chuẩn công nghệ

Châu Âu cho phía Việt Nam, hỗ trợ thiết thực cho phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh

Thái Nguyên. Trên cơ sở giới thiệu, đề nghị của Chính phủ Pháp, Chính phủ Việt

Nam cho phép các nhà thầu BERIM, DEGREMONT và VINCI dự thầu quốc tế hạn

chế và tham gia vào dự án trong giai đoạn I với tư cách là đơn vị tư vấn- thiết kế,

cung cấp trang thiết bị đặc chủng đặc thù. Điều này giúp chủ đầu tư dự án tiết giảm

được thời gian tiếp cận với các nhà thầu nước ngoài có cùng năng lực và điều kiện

để tham gia vào dự án.

Bảng 3.2. Các gói thầu sử dụng vốn vay ODA

Tên gói thầu

Giá GT (EUR)

T.gian ĐT/lựa chọn (quý)

Số hiệu GT

H.thức mua sắm/lựa chọn NT

P.thức đấu thầu/lựa chọn

Tgian thực hiện (tháng)

2.354.251

2 túi

132

Đấu thầu QT hạn chế

7.100.000

1 túi

Đấu thầu QT hạn chế

Quý IV/2009; Quý I/ 2010

6.212.296

1 túi

Quý I/2010

Đấu thầu QT hạn chế

Tư vấn, khảo sát thiết kế, lập tổng dự toán và quản lý dự án Cung cấp lắp đặt thiết bị TXLNT Cung cấp, lắp đặt thiết bị trạm bơm, đường ống, thiết bị đặc chủng

(Nguồn: BQLDA)

Trên thực tế, đối với các dự án đầu tư xây dựng, các nội dung quản lý dự án

có tính đặc thù khi thực hiện tính toán lập kế hoạch tiến độ, BLQDA cần quan tâm

đến khối lượng xây dựng và các hạng mục công trình. Khối lượng thi công các công

trình, hạng mục công trình là đặc trưng riêng biệt của các dự án đầu tư xây dựng,

được sử dụng như một thước đo mức độ hoàn thành của công trình. Ví dụ, công

trình (hạng mục công trình) đạt 100% khối lượng có nghĩa là công trình (hạng mục

công trình) đó đã thực hiện đầy đủ các nội dung xây dựng cần thiết theo dự toán thi

công xây lắp và sẵn sàng bàn giao nghiệm thu. Tuy nhiên, để thuận tiện và đảm bảo

thực hiện nguyên tắc thống nhất trong quản lý nhà nước, khối lượng thi công xây

lắp thực hiện của các nhà thầu xây dựng được quy đổi thành giá trị tiền và được chi

tiết, cụ thể hóa trong thuyết minh kỹ thuật, giải pháp thi công mà nhà thầu trình

BQLDA và tư vấn thiết kế phê duyệt. Thang đo tiến độ được sử dụng là thời gian.

Tiến độ thiết kế của dự án theo quyết định 2303/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái

Nguyên dự kiến sẽ thực hiện giải ngân hết nguồn vốn tài trợ của Chính phủ Pháp

vào cuối năm 2016 và một phần vốn đối ứng từ NSNN theo kế hoạch sử dụng vốn.

Bảng 3.3.Các gói thầu sử dụng vốn NSNN

Quyết định đầu tư

STT

Tên gói thầu

Thời gian KC- HT

Số QĐ, thời gian ban hành

TMĐT (triệu VNĐ)

12/2010- 5/2011 3022 - 03/12/2010

3,023

Xây lắp hàng rào Trạm xử lý nước thải

Xây lắp suối Xương Rồng 1

6/2011 - 6/2012

1954 - 03/6/2011

11,953

Xây lắp suối Xương Rồng 2

7/2012-01/2013 1055 - 23/05/2012

6,573.4

3/2012 - 01/2013

461 - 01/03/2012

2,011.6

Xây lắp nhà để xe và sân bãi tập kết vật tư- thiết bị

Xây lắp khu tái định cư Quang Trung 10/2011-02/2013

1273 - 20/6/2011

4,883.8

Lấp đất chân hàng rào Trạm xử lý

02/2013- 4/2013

186 - 25/01/2013

508.7

Xây lắp nhà máy xử lý nước thải

12/2012-01/2015

1829 - 19/9/2012

78,986.7

11/2013-7/2014

1829 - 19/9/2013

11,450.6

Xây lắp các hạng mục phụ trợ nhà máy

Lắp đặt thiết bị cơ điện (Á Đông)

12/2015-5/2016 1987 - 11/08/2015

4,183.7

10 Xây lắp tuyến ống số 1A

11/2013-11/2014 2273 - 14/10/2013

33,753.2

11 Xây lắp tuyến ống số 1B

7/2013 - 5/2014

2724 - 14/7/2013

35,547.4

12 Xây lắp tuyến ống số 2

3/2013-3/2014

2275 - 14/3/2013

38,301.9

13 Xây lắp trạm bơm SP3

9/2013-4/2014

433 - 11/3/2013

10,129.1

14 Xây lắp trạm bơm SP9

9/2013-4/2014

4332 - 11/3/2013

9,230

15 Xây lắp trạm bơm SP1, 2, 4, 5, 6, 7, 8

9/2013-4/2014

426 - 11/3/2013

4,804

Lắp đặt thiết bị cơ điện (Hồng Quân)

12/2015-4/2016 1987 - 11/08/2015

1,901.3

17 Xây lắp suối Cống Ngựa

11/2012-8/2013 2028 - 11/09/2012

37,615.1

18 Xây lắp hồ điều hòa và 2 nhánh suối

10/2012-6/2013 2895 - 06/10/2012

27,232.0

19 Đấu nối điện các trạm bơm

5/2014-7/2014

1645 - 15/5/2014

3,587.1

20 Xây lắp đường ven hồ

7/2014-3/2015 2895 - 26/12/2013

3,871.2

21 Nạo vét bùn

10/2015-3/2016 2413 - 14/09/2015

5,891.8

Lắp đặt cáp quang (TTH)

10/2015-01/2016 2715 - 12/10/2015

2793.70

(Nguồn: BQLDA)

BQLDA thực hiện công tác quản lý nhà nước toàn diện đối với tất cả công

việc của dự án. BLQDA không trực tiếp đảm nhiệm thiết kế, lập tiến độ dự án mà

thuê đơn vị tư vấn thiết kế là nhà thầu BERIM làm thay. Căn cứ các nội dung công

việc trong hợp đồng ký kết với BQLDA, nhà thầu BERIM chịu trách nhiệm tư vấn,

lập thiết kế tổng thể, lập tiến độ tổng thể và bàn giao cho BQDLA, phối hợp cùng

BQLDA phân chia các gói thầu, làm việc cùng các nhà thầu để xác định tiến độ

thiết kế cho từng gói thầu thi công xây lắp được đấu thầu. Kế hoạch tiến độ khởi

công- hoàn thành của từng gói thầu thực hiện trong dự án được thể hiện ở bảng 3.3.

Kế hoạch tiến độ cho các công trình xây dựng, gói thầu xây lắp thuộc dự án

được mô tả bằng biểu đồ GANTT, mô tả ngày bắt đầu và thời gian thực hiện các gói

thầu như hình dưới đây:

Biểu đồ3.1. Tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án(Nguồn: Tác giả)

Kế hoạch tiến độ được mô tả trên biểu đồ GANTT là công cụ để BQLDA

kiểm soát tiến độ thực tế của các công trình, hạng mục công trình. Bằng phương pháp

ghi nhật ký công trình, tổng hợp thông tin và lập báo cáo tiến độ thực tế theo kỳ,

BQLDA có thể đối chiếu tiến độ thực tế và tiến độ kế hoạch, trên cơ sở đó phát hiện

ra các chênh lệch về thời gian, sai sót tiến độ và nghiên cứu sâu hơn để tìm ra nguyên

nhân gây sai lệch nhằm điều chỉnh lại tiến độ thi công các công trình xây dựng phù

hợp với tiến độ chung của dự án. Để thực hiện được điều này đòi hỏi BQLDA và nhà

thầu tư vấn- thiết kế- giám sát phải thực hiện đúng, đủ công tác giám sát, kiểm soát.

b)Tổ chức mời thầu, đấu thầu dự án

So với các dự án mà chủ đầu tư hoặc BQLDA trực tiếp đứng ra thực hiện

công tác thi công tại hiện trường, khâu tổ chức thi công của dự án Thoát nước và

các dự án tương tự được thực hiện thông qua quy trình đấu thầu.

BQLDA cùng đơn vị Tư vấn - giám sát sau khi lập kế hoạch tiến độ tổng thể

và phân chia khối lượng công việc của dự án thành từng “gói” sẽ tiến hành chào

thầu để kêu gọi các nhà thầu có đủ năng lực tham gia thực hiện thi công. Căn cứ vào

các yêu câu của dự án, BQLDA lập kế hoạch đấu thầu, phối hợp với đơn vị Tư vấn -

giám sát đặt ra các tiêu chuẩn cần thiết mà các nhà thầu buộc phải có, kế hoạch đấu

thầu cùng các tiêu chuẩn dự thầu được gửi tới các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trên cơ sở kết quả kế hoạch và tiêu chuẩn đã được phê thẩm, BQLDA tiến hành

thực hiện công tác đấu thầu theo các quy định của Luật Đấu thầu, mục tiêu là nhằm

lựa chọn được những nhà thầu có đủ năng lực chuyên môn, tiềm lực tài chính và chi

phí hợp lý nhất tham gia vào dự án để thực hiện thi công các công trình, hạng mục

công trình.

Quy trình đấu thầu do BQLDA thực hiện được áp dụng với 22 gói thầu sử

dụng vốn NSNN thuộc dự án (đã nêu trên bảng 3.3); Với các gói thầu sử dụng vốn

ODA, trên tinh thần Nghị định thư Việt - Pháp 1998 và sự thỏa thuận giữa Chính

phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp, các nhà thầu nước ngoài thực hiện các gói tư

vấn, cung cấp thiết bị (03 gói) được thực hiện thông qua hình thức chỉ định thầu.

Điều này phù hợp với thông lệ quốc tế và không trái với pháp luật Việt Nam.

Không trúng thầu

Lưu hồ sơ Chuẩn bị hồ sơ Nộp hồ sơ Mua hồ sơ

Tiếp nhận thông báo Trúng thầu

Tổ chức thực hiện Ký kết HĐKT Đàm phán

Sơ đồ 3.2. Quy trình đấu thầu

(Nguồn: Trung tâm phát triển xây dựng)

Trên cơ sở kết quả đấu thầu, BQLDA lựa chọn ra được các nhà thầu có đủ

điều kiện về năng lực chuyên môn, tiềm lực tài chính để thực hiện các gói thầu của

dự án. Mỗi gói thầu đều có bản vẽ thiết kế, phương án thi công, kế hoạch tiến độ

riêng biệt, là cơ sở để BQLDA thực hiện quản lý tiến độ. Để thực hiện công tác

quản lý tiến độ thi công, BQLDA áp dụng quy trình quản lý theo các bước: Lập kế

hoạch tiến độ; Giám sát tiến độ; Kiểm soát tiến độ; Điều chỉnh tiến độ.

c)Giám sát tiến độ thực thi các gói thầu song song với tiến độ thi công các

công trình xây dựng

Từ khi dự án được phê duyệt và triển khai thực hiện, công cụ kỹ thuật chính

được sử dụng để lập và quản lý tiến độ là biểu đồ đường GANTT và sơ đồ mạng

công việc AOA. Về mặt lý thuyết, việc áp dụng công cụ kỹ thuật này là hoàn toàn

hợp lý, hỗ trợ đắc lực cho BQLDA cũng như tư vấn giám sát trong quản lý tiến độ

thi công của từng gói thầu. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án, do tác động

từ nhiều nguyên nhân, tiến độ các gói thầu biến động liên tụcnên công cụ trên chỉ

được sử dụng để quản lý tổng thể. Việc giám sát tiến độ thi công thực tế của các gói

thầu được thực hiện bằng cách ghi nhật ký công trình theo ngày, tuần, kỳ và tổng

hợp thành bảng biểu với công cụ Excel và Microsoft Project.Tiến độ các gói thầu

được bóc tách từ tiến độ tổng thể và thực hiện giám sát bởi tổng thầu tư vấn thiết kế

BERIM và các tư vấn có liên quan, phối hợp cùng các chuyên viên của BQLDA lập

báo cáo tiến độ đối chiếu với từng gói thầu dựa trên cơ sở nhật ký công trình và các

báo cáo giám sát có liên quan. Việc bóc tách tiến độ để theo dõi giúp cho đơn vị tư

vấn và BQLDA dễ dàng tổng hợp thông tin, khối lượng thực hiện một cách chi tiết,

thuận tiện và trực quan nhất.

Hình 3.1. Sơ đồ phân rã công việc và giám sát tiến độ

(Nguồn: www.ibom.vn)

Hình 3.1 mô tả phương pháp bóc tách tiến độ từ tiến độ tổng thể để thực hiện

giám sát bằng cách ghi nhật ký công trình, dựa trên các thông tin thu thập được từ

nhật ký công trình để tổng hợp thành báo cáo định kỳ. Hiện nay, phương pháp này

được sử dụng khá phổ biến ở hầu khắp các dự án đầu tư xây dựng. Tại BQLDA

thoát nước và xử lý nước thải, phương pháp giám sát trên được thực hiện với các

nội dung như sau:

- Đơn vị chịu trách nhiệm trực tiếp thực hiện công tác giám sát tiến độ thi

công công trình xây dựng thuộc dự án nói riêng và tiến độ tổng thể dự án nói chung

làtổng thầu tư vấn- thiết kế- giám sát BERIM. Nhà thầu này được lựa chọn thông

qua đấu thầu quốc tế hạn chế trên cơ sở đề nghị, giới thiệu của Chính phủ Pháp với

Chính phủ Việt Nam.

+ Phương pháp giám sát: ghi nhật ký công trình theo từng ngày thi công

đối với từng gói thầu; tổng hợp báo cáo tiến độ theo tuần báo cáo lên BQLDA;

BQLDA lập báo cáo tiến độ tuần và tháng báo cáo tới chủ đầu tư; chủ đầu tư

chịu trách nhiệm báo cáo định kỳ với các cơ quan quản lý có liên quan gồm Tỉnh

ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài chính, Chính phủ

Việt Nam.

+ BQLDA bố trí chuyên viên kỹ thuật giám sát riêng, ghi nhật ký công trình

riêng và đối chiếu với cơ sở thông tin do tư vấn giám sát cung cấp.

+ Đối tượng giám sát chính: tiến độ thi công các công trình, hạng mục công

trình thuộc các gói thầu xây lắp, lắt đặt thiết bị trong dự án (theo dõi khối lượng

thực hiện).

+ Đối tượng giám sát song song: chất lượng công trình, hạng mục công trình.

+ Công cụ giám sát: ghi nhật ký công trình, tổng hợp cơ sở dữ liệu và sử

dụng phần mềm Excel, Microsoft Projecttính toán tiến độ và các sai lệch.

- Các kết quả giám sát bao gồmtiến độ thực tế so với kế hoạch, khối lượng

công việc hoàn thành, chất lượng các hạng mục công trình. Kết luận tổng hợp tiến

độ các công trình, hạng mục công trình thuộc các gói thầu của dự án tính đến thời

điểm 31/12/2015được trình bày ở bảng 3.4.

Dựa vào kết quả giám sát, xét khối lượng công việc hoàn thành từ khi dự án

khởi công đến ngày 31/12/2015:các gói thầu có độ lệch kế hoạch SV<0 và thời gian

hoàn thành trong năm 2016 được xem như thực hiện đúng tiến độ gồm 4 gói;03 gói

thầu thực hiện đúng tiến độ đã nghiệm thu và làm thủ tục thanh, quyết toán; 15 gói

thầu còn lại đều chậm tiến độ với các mức khác nhau. Các chỉ tiêu giám sát tiến độ

được sử dụng bao gồm: giá trị hoạch định PV (dự toán), giá trị thu nhập thực tế EV

(khối lượng thực tế), độ lệch kế hoạch SV (SV được tham chiếu với hai giá trị lớn

hơn 0 hoặc nhỏ hơn 0). Đây là những chỉ tiêu giám sát cơ bản giúp BQLDA và nhà

thầu tư vấn đánh giá mức độ thực hiện của các gói thầu hay tiến độ thực tế của các

công trình, hạng mục công trình thuộc dự án.

Bảng 3.4. Tổng hợp tiến độ khối lượng tính từ khởi công đến 31/12/2015

Giá trị

Giá trị thu nhập

Độ lệch kế

Chỉ số thực hiện

Thời gian

Chậm

TT

Tên gói thầu

hoạch

thực tế đến

hoạch

kế hoạch (%)

chậm

tiến độ

định(PV)

31/12/2015(EV)

(SV=EV- PV)

(SPI=EV/PV)

tiến độ

1 Xây lắp hàng rào Trạm xử lý nước thải

3,023.0

0.0

0.00 Không

100

2 Xây lắp suối Xương Rồng 1

11,953.0

10,042.0

-1,911.0

3.56

Có

3 Xây lắp suối Xương Rồng 2

6,573.4

5,754.0

-819.4

2.96

Có

4 Xây lắp nhà để xe và sân bãi tập kết vật tư- thiết bị

2,011.6

0.0

0.00 Không

100

5 Xây lắp khu tái định cư Quang Trung

4,883.8

3,514.0

-1,369.8

2.87

Có

6 Lấp đất chân hàng rào Trạm xử lý

508.7

0.0

0.00 Không

100

7 Xây lắp nhà máy xử lý nước thải

52,761.2

-26,225.5

78,986.7

0.98

Có

8 Xây lắp các hạng mục phụ trợ nhà máy

11,450.6

5,300.0

-6,150.6

1.48

Có

9 Lắp đặt thiết bị cơ điện (Á Đông)

4,183.7

900.0

-3,283.7

0.00 Không

10 Xây lắp tuyến ống số 1A

33,753.2

18,826.4

-14,926.8

1.09

Có

11 Xây lắp tuyến ống số 1B

35,547.4

13,800.0

-21,747.4

1.62

Có

12 Xây lắp tuyến ống số 2

38,301.9

15,101.0

-23,200.9

1.76

Có

13 Xây lắp trạm bơm SP3

10,129.1

9,104.3

-1,024.8

1.70

Có

14 Xây lắp trạm bơm SP9

9,230.0

8,971.2

-258.8

1.73

Có

Giá trị

Giá trị thu nhập

Độ lệch kế

Chỉ số thực hiện

Thời gian

Chậm

TT

Tên gói thầu

hoạch

thực tế đến

hoạch

kế hoạch (%)

chậm

tiến độ

định(PV)

31/12/2015(EV)

(SV=EV- PV)

(SPI=EV/PV)

tiến độ

15 Xây lắp trạm bơm SP1, 2, 4, 5, 6, 7, 8

4,803.8

602.4

-4,201.4

1.70

Có

16 Lắp đặt thiết bị cơ điện (Hồng Quân)

1,901.3

400.0

-1,501.3

0.00 Không

17 Xây lắp suối Cống Ngựa

37,615.1

33,881.0

-3,734.1

2.41

Có

18 Xây lắp hồ điều hòa và 2 nhánh suối

17,124.7

-10,107.3

27,232.0

2.54

Có

19 Đấu nối điện các trạm bơm

3,587.1

895.0

-2,692.1

1.45

Có

20 Xây lắp đường ven hồ

3,871.2

2,418.9

-1,452.3

0.79

Có

21 Nạo vét bùn

5,891.8

500.0

-5,391.8

0.00 Không

22 Lắp đặt cáp quang (TTH)

2,793.7

0.0

-2,793.7

0.00 Không

Tổng cộng

338,232.1

205,439.4

-132,792.7

61

(Nguồn:Tác giả)

SV<0: Chậm tiến độ; SV>=0: Bằng hoặc vượt kế hoạch; SPI<1: Chậm tiến độ; SPI>=1: Bằng hoặc vượt kế hoạch

d)Kiểm soát tiến độ thực thi các gói thầu và tiến độ thi công các công trình

xây dựng

Tổng số gói thầu thực hiện trong dự án bao gồm 03 gói thầu tư vấn, mua sắm

thiết bị sử dụng vốn vay ODA của Chính phủ Pháp và 22 gói thầu xây lắp, lắp đặt

thiết bị sử dụng vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam. Tính đến thời điểm

31/12/2015, dựa trên kết quả đối chiếu giữa thông tin giám sát và kế hoạch tiến độ

tổng thể, tiến độ thực hiện các gói thầu được diễn giải như sau:

* Các gói thầu mua sắm thiết bị- tư vấn thiết kế- tổng dự toán

Dự án chào thầu và lựa chọn 03 gói thầu thực hiện nội dung mua sắm thiết

bị, tư vấn thiết kế và tổng dự toán. Ba gói thầu này được lựa chọn thông qua hình

thức đấu thầu quốc tế hạn chế trên cơ sở đề xuất, giới thiệu của Chính phủ Pháp

với Chính phủ Việt Nam, UBND Thái Nguyên (cơ quan chủ quản, chỉ đạo dự án)

và BQLDA Thoát nước và xử lý nước thải (đại diện chủ đầu tư). Vì dự án có liên

quan đến yếu tố nước ngoài bao gồm tiền tài trợ, công nghệ- kỹ thuật nên đề xuất

trên của phía Chính phủ Pháp là hoàn toàn hợp lý. Theo đó, các nhà thầu bên phía

Pháp nắm sự chủ động trong quá trình giải ngân và thực hiện khối lượng công việc

theo hợp đồng thầu nên về cơ bản tiến độ của các gói thầu sử dụng vốn ODA được

đảm bảo. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, tiến độ các gói thầu sử dụng vốn

ODA cũng bị kéo chậm một phần vì liên quan trực tiếp tới các gói thầu thi công

xây lắp thực hiện bởi phía Việt Nam. Cụ thể:các gói thầu mua sắm thiết bị chịu

ảnh hưởng bởi tiến độ thực hiện công trình kho bãi, tập kết vật tư; các gói thầu tư

vấn- thiết kế được thực hiện song song với quá trình khảo sát địa chất, kiểm định

môi trường, dự báo lượng mưa,…bên phía Việt Nam hoặc chậm trễ trong việc

hoàn thiện thủ tục thông quan khi nhập khẩu máy móc, thiết bị,… Điều này dẫn

đến tiến độ thực hiện của 03 gói thầu sử dụng vốn ODA bị ảnh hưởng, kéo dài so

với kế hoạch giải ngân dự kiến.

* Các gói thầu thi công- xây lắp- lắp đặt

Tổng số gói thầu thi công, xây lắp thuộc dự án là 22 gói thầu. Dựa trên thông

tin giám sát tổng hợp trên bảng 3.4 tính đến thời điểm kiểm toán dự án 31/12/2015:

có tất cả 4 gói thầu được xem xétkhông chậm tiến độ do có thời hạn hoàn thành

trong năm 2016;03 gói thực hiện đúng kế hoạch tiến độ đãphê duyệt; 15 gói thầu thi

công khác đang bị chậm tiến độ. Loại trừ các gói thầu thi công- xây lắp có thời gian

hoàn thành trong năm 2016, tổng giá trị khối lượng thi công tính đến cuối năm 2015

dự án cần giải ngân là 323.461,6 triệu đồng, trong đó giá trị giải ngân thực tế chỉ đạt

203.639,4 triệu đồng, tương đương với giá trị nợ đọng xây dựng cơ bản là

119.822,2 triệu đồng, chỉ số thực hiện kế hoạch của toàn dự án đạt 63%, chậm 37%

so với kế hoạch tiến độ tổng thể. Mức chênh lệch kế hoạch cụ thể của từng gói thầu

được thể hiện trên bảng 3.4 với các giá trị đáng quan tâm là độ lệch kế hoạch SV,

chỉ số thực hiện kế hoạch SV%. Các giá trị này biểu hiện khối lượng xây dựng cơ

bản nợ đọng mà các nhà thầu cần hoàn ứng cho BQLDA đối với các gói thầu được

tạm ứng, hoặc khối lượng xây dựng cơ bản cần thực hiện để được quyết toán.

Đối với dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải thành phố Thái

Nguyên, đây đã là lần thứ03 dự án phải nâng tổng mức đầu tư do các công trình, các

gói thầu bị chậm tiến độ dẫn đến tiến độ tổng thể của dự án bị kéo chậm so với kế

hoạch. Có thể thấy việc chậm trễ tiến độ các công trình xây dựng có ảnh hưởng rất

lớn, gây thiệt hại kinh tế cho chủ đầu tư cũng như kéo chậm tiến trình phát triển

kinh tế- xã hội của địa phương so với kế hoạch đã đề ra.Do đó, việc kiểm soát tiến

độ thi công các công trình xây dựng là rất bức thiết, đòi hỏi BQLDA phải thực hiện

chặt chẽ và sát sao hơn nữa chức năng giám sát, kiểm soát của mình đối với tiến độ

thi công các công trình xây dựng.

Thông thường, tài chính và các chế tài xử phạt là các công cụ phổ biến mà

BQLDA sử dụng để kiểm soát, buộc các nhà thầu đảm bảo tiến độ đối với các công

trình xây dựng bị chậm tiến độ. Khi các nhà thầu trúng thầu các gói thầu thi công

công trình xây dựng, xây lắp, lắp đặt thiết bị trong dự án, tùy vào nhu cầu và năng

lực, các nhà thầu sẽ có những thương thảo với BQLDA để xin ứng vốn hoặc chủ

động ứng vốn để thi công các gói thầu.

- Với trường hợp nhà thầu đề nghị tạm ứng vốn để thi công công trình:Kể từ

thời điểm khởi công công trình tính đến cuối kỳ (quý, năm), BQLDA ứng một phần

vốn tương đương với khối lượng xây dựng mà nhà thầu cam kết trong kỳ đó với

BQLDA. Trách nhiệm của nhà thầu trong trường hợp này là phải đảm bảo hoàn ứng

khối lượng đã cam kết với BQLDA khi kết thúc kỳ ứng vốn. Nếu xảy ra sai lệch, rủi

ro sai sót khiến chậm tiến độ công trình (căn cứ theo báo cáo thi công, nhật ký công

trình và báo cáo tiến độ của Tư vấn - giám sát), nhà thầu có trách nhiệm báo cáo

cho BQLDA để tìm ra nguyên nhân và cách khắc phục, cố gắng thực hiện tự kiểm

soát và chịu kiểm soát của BQLDA để đưa tiến độ thực tế về đúng tiến độ kế hoạch.

- Với trường hợp nhà thầu tự ứng vốn để thực hiện thi công công trình, thi

công gói thầu: Căn cứ vào khối lượng cam kết đầu kỳ với BQLDA, nhà thầu có

trách nhiệm thi công đầy đủ, đảm bảo chất lượng khối lượng đã cam kết. Kết thúc

mỗi kỳ, BQLDA có trách nhiệm kiểm tra, nghiệm thu khối lượng đã bàn giao và

làm thủ tục thanh, quyết toán theo phân kỳ hoặc quyết toán khối lượng tổng

thểtùythuộc vào điều khoản thanh toán ghi trong hợp đồng giữa nhà thầu và

BLQDA.Khi xảy ra rủi ro, sai sót gây chậm tiến độ, khối lượng thi công trong kỳ

thấp hơn khối lượng cam kết, nhà thầu phải giải trình với BQLDA, báo cáo nguyên

nhân hoặc trao đổi thông tin với BQLDA để cùng tìm ra nguyên nhân gây sai lệch,

nguyên nhân gây chậm tiến độ, từ đó tìm ra giải pháp khắc phục, đưa tiến độ thực tế

về đúng tiến độ kế hoạch.

Trong cả hai trường hợp nêu trên, khi xuất hiện rủi ro, sai sót chậm tiến độ

thi công công trình, trước nhất, BQLDA có quyền yêu cầu nhà thầu giải trình về

mức độ sai sót, đối chiếu với các kết quả giám sát của đơn vị Tư vấn - giám sát

cung cấp để làm rõ tình hình chậm tiến độ. Sau khi nắm chắc được tình hình tiến độ

thực tế của các công trình xây dựng thuộc dự án, BQLDA phối hợp cùng đơn vị Tư

vấn - giám sát và nhà thầu để tìm ra nguyên nhân của các sai lệch. Báo cáo giám sát,

kiểm soát về các nguyên nhân gây sai lệch, chậm tiến độ của các công trình xây

dựng thuộc dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải tính đến thời điểm nghiên

cứu như sau:

* Các gói thầu xây lắp tuyến ống thoát nước thảichậm tiến độ do các nguyên

nhân chủ yếu

- Thủ tục cấp phép đào cắt lòng đường cấp theo đoạn, thời gian cấp phép

kéo dài.

- Trong quá trình triển khai thi công phải nhà thầu nhiều lần phải tạm dừng

thi công do yêu cầu của UBND Thành phố Thái Nguyên để phục vụ cho các ngày

lễ, sự kiện diễn ra trên địa bàn.

- Thời tiết trong năm 2014, 2015 mưa, ngập nhiều gây bất lợi cho việc thi công.

- Nguồn vốn bố trí cho dự án còn hạn chế, chưa đảm bảo cho việc giải ngân

khối lượng thực hiện các gói thầu thuộc dự án.

- Do thi công các tuyến ống nước thải trên đường đang khai thác gặp nhiều

hệ thống đường ống kỹ thuật như cáp quang, dây điện thoại, tuyền hình cáp, đường

dây điện…phương tiện giao thông qua lại nhiều gây khó khăn cho biện pháp thi

công, địa chất công trình phức tạp phải thay đổi nhiều biện pháp thi công;

- Thời gian nghỉ vào các dịp lễ, tết kéo dài các nhà thầu thi công không triển

khai thi công theo đúng thời gian quy định của nhà nước.

- Nhà thầu chưa đáp ứng đầy đủ vật liệu, nhân lực, máy móc thi công theo

đúng biện pháp thi công đã được phê duyệt và các tuyến đã được cấp phép.

* Các gói thầu xây lắp trạm xử lý nước thải và các trạm bơm chậm tiến độ

do các nguyên nhân chủ yếu

- Nhà thầu chưa đáp ứng đầy đủ vật liệu, nhân lực, máy móc thi công theo

đúng biện pháp thi công đã được phê duyệt;

- Thời tiết trong năm 2014; 2015 mưa nhiều gây bất lợi cho việc thi công;

- Nguồn vốn bố trí cho dự án còn hạn chế chưa đảm bảo cho việc giải ngân

khối lượng thực hiện các gói thầu thuộc dự án;

- Các hạng mục: tuyến ống thoát nước mưa, sân đường nội bộ chưa thi công

được do phải hoàn thiện các hạng mục đường ống công nghệ, đường ống ngầm, cáp

điện thuộc gói thầu số 11A trước;

- Thời gian nghỉ vào các dịp lễ, tết kéo dài các nhà thầu thi công không triển

khai thi công theo đúng thời gian quy định của nhà nước;

- Do chậm công tác GPMB của trạm bơm SP1, SP4;

- Do thời gian chờ điều chỉnh thiết kế cửa rẻ quạt trạm bơm SP9.

Ngoài ra Trạm bơm SP3 và cửa xả chậm tiến độ còn do các nguyên nhân

- Thay đổi cao độ cửa cống thu nước mưa bằng cao độ của đáy mương hiện

trạng là 20,65, làm giảm cao độ toàn bộ phần bể ngầm của công trình 95cm, tăng

khối lượng đào đắp;

- Do địa chất phức tạp, dự toán cấp đất đào hố móng từ đất cấp 2 thực tế là

đất cấp 3, đá cấp 3, đá cấp 2, thời gian thi công phá đá kéo dài;

- Sửa chữa tường rào hoàn trả cho Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam

với chiều dài 19,38m;

- Khối lượng phát sinh xây tường rào, sân bê tông trạm bơm (thực hiện theo

chủ trương số 2824/UBND- KTN ngày 14 tháng 10 năm 2014 của Ủy ban nhân dân

tỉnh Thái Nguyên về việc bổ sung phát sinh công trình các trạm bơm từ SP1-SP9).

* Gói thầu “Xây dựng hồ Điều hòa Cống Ngựa” và gói thầu “Xây lắp đường

ven hồ điều hòa Cống Ngựa”: Chậm tiến độ do chậm công tác GPMB của gói thầu

Đường ven hồ và gói thầu Hồ điều hòa Cống Ngựa.

* Gói thầu “Xây dựng hệ thống cáp quang, cáp truyền thông kết nối từ VS2

(Van điều tiết hồ Điều hòa Cống Ngựa) đến Trạm bơm SP3, Trạm bơm SP9 kéo đến

Trung tâm điều khiển Trạm xử lý” và gói thầu “Đấu nối điện các trạm bơm, van

điều tiết hồ điều hòa, và Trạm xử lý nước thải”: Chậm tiến độ do phải chờ hoàn

thiện phần xây dựng, lắp đặt thiết bị cơ điện trạm bơm, trạm xử lý nước thải và van

điều tiết hồ Điều hòa Cống Ngựa.

* Các gói thầu: Lắp đặt thiết bị cơ điện Trạm xử lý nước thải và Lắp đặt TB

cơ điện Trạm bơm chuyển bậc, Trạm bơm hỗn hợp

- Chậm tiến độ do phải chờ hoàn thiện xây dựng các trạm bơm, trạm xử lý

nước thải.

* Gói thầu “Nạo vét cống mương”: Chậm tiến độ do thi công trên tuyến

cống đang khai thác, thời gian thi công kéo dài.

* Gói thầu “Xây lắp suối Xương Rồng 1”

- Chậm tiến độ do chậm công tác GPMB;

- Phát sinh bổ sung đoạn cọc 9-11.

* Gói thầu “Xây lắp suối Cống Ngựa”

- Chậm tiến độ do công tác giải phóng mặt bằng;

- Điều chỉnh thiết kế kè đá cọc 54-87.

Căn cứ các kết quả giám sát, nguyên nhân gây chậm tiến độ dự án nói chung

và tiến độ thi công các công trình xây dựng thuộc dự án nói riêng bao gồm:

- Ảnh hưởng bởi thời tiết

Công tác thi công xây lắp, lắp đặt các công trình, hạng mục công trình

thuộc dự án Hệ thống thoát nước và xử lý nước thải được thực hiện chủ yếu

ngoài trời, do đó phụ thuộc rất nhiều vào tình hình thời tiết. Một trong các đặc

điểm của thi công, xây dựng, xây lắp là phải được thực hiện trong điều kiện thời

tiết khô ráo. Tuy nhiên trong những năm qua, đặc biệt là năm 2014, 2015, lượng

mưa ở thành phố Thái Nguyên luôn biến động bất thường, mưa lớn, mưa to kéo

dài thường xuyên xảy ra khiến cho các nhà thầu gặp khó khăn trong thực hiện

công tác thi công.

- Cơ chế, thủ tục hành chính

Cơ chế và thủ tục hành chính cấp phép cho hoạt động thi công một số công

trình, hạng mục công trình, đặc biệt với công trình công cộng, công trình thuộc quản

lý của bên thứ ba thường gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Thủ tục hành chính kéo

dài vẫn nằm trong hợp đồng thi công giữa nhà thầu với BQLDA vì vậy khiến cho

tiến độ thi công thực tế của các công trình bị kéo dài khá nhiều, gây ảnh hưởng đến

tiến độ chung.

- Địa bàn thi công phức tạp

+ Do đặc điểm các công trình, hạng mục công trình thuộc dự án được thi

công trên đường giao thông, hệ thống ống cống, tuyến nước thải nằm trên vỉa hè và

cả trong lòng đường nên khi thi công gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tại các địa bàn

có lưu lượng giao thông cao.

+ Có nhiều gói thầu trong quá trình thi công phải tạm dừng thi công do trùng

với dịp nghỉ lễ hội, tết của quốc gia và của địa phương.

- Bố trí vốn

Vốn đối ứng dành cho dự án được bố trí từ nhiều nguồn: Ngân sách Trung

ương, Ngân sách địa phương, Chương trình mục tiêu quốc gia. Trong quá trình giải

ngân vốn, vốn bố trí cho dự án phụ thuộc rất nhiều vào khả năng cân đối ngân sách

cũng như mức độ ưu tiên của các nguồn khiến cho vốn giải ngân cho dự án bị tắc

nghẽn, thời điểm vốn lưu thông không phù hợp.

- Năng lực của nhà thầu trong thi công

Một số nhà thầu trúng thầu, mặc dù đáp ứng được các tiêu chuẩn về kỹ thuật,

tài chính của dự án nhưng không linh hoạt trong ứng phó với các biến đổi, biến cố

phát sinh nên không kịp thời tự kiểm soát tiến độ thi công của đơn vị mình. Theo

đó, có những gói thầu có tính ràng buộc, điều kiện thực hiện liên quan tới các gói

thầu khác nên xảy ra tình trạng tiến độ gói thầu này chậm kéo theo tiến độ gói thầu

khác bị chậm, dẫn đến tiến độ tổng thể dự án bị chậm.

Trên thực tế, BQLDA thực hiện kiểm soát nhằm mục đích đảm bảo tiến độ

thực tế của các công trình xây dựng về đúng tiến độ kế hoạch đã cam kết giữa nhà

thầu và BQLDA. Với những công trình xây dựng bị chậm tiến độ, BQLDA thực

hiện giám sát và kiểm soát để tìm hiểu, làm rõ mức độ sai lệch, nguyên nhân gây sai

lệch, phối hợp cùng nhà thầu, đơn vị Tư vấn - giám sát và các cơ quan quản lý nhà

nước có thẩm quyền cùng tháo gỡ vướng mắc, khắc phục khó khăn. Các ràng buộc

tài chính và chế tài xử phạt cam kết trong hợp đồng thi công xây dựng giữa nhà thầu

và BQLDA là công cụ để BQLDA thực hiện kiểm soát, mục đích tối cao là đảm bảo

tiến độ của từng gói thầu không được chậm hơn tiến độ chung của toàn dự án.

Trường hợp xấu nhất xảy ra, tiến độ thi công công trình xây dựng gây chậm tiến độ

tổng thể dự án thì BQLDA cần thực hiện công tác điều chỉnh.

e)Điều chỉnh tiến độ tổng thể và tiến độ thi công các công trình xây dựng

Căn cứ vào các kết quả giám sát, tiến độ tổng thể, các sai lệch và nguyên

nhân sai lệch để phân tích, đánh giá, đưa ra các điều chỉnh với từng gói thầu, yêu

cầu không được làm chậm tiến độ chung của toàn dự án. Trường hợp chậm tiến độ

tổng thể của dự án cần xin ý kiến của các cơ quan quản lý cấp cao.