Lý Bân
ng c a ộ ướ ủ nhà Minh. Lý Bân t ng gi ừ năm 1417 đ n năm 1422. T ng binh tr c Lý Bân là ữ ứ t ng binh ổ ng Ph ế ổ ướ ch c Tr ươ quân ụ và sau Lý là Ch t Văn là m t võ t Lý Bân (? - 1422), t ấ ự i Đ i Vi t su t t đ i Minh t ố ừ ệ ạ ạ ộ . Bân là V ng Thông ươ
Thân thế
ng D ng ệ ầ i ườ Ph ủ c phong làm ch huy thiêm s v quân
[1], Lý Bân là ng ượ
ươ . Cha c a Lý Bân là Lý Tín . ở T Xuyên ự ệ ế ượ ỉ Theo Minh sử ph n Li t ng theo ừ Lý Bân đ t truy n, quy n 154 ể ấ ậ c th a t p ch c c a cha. ệ Minh Thái Tổ chi n đ u l p công, sau đ ượ ế ứ ủ ừ ậ
S nghi p ự ệ
T i Trung Qu c ố ạ
ế ượ ố c ban t ữ c Phong Thành h u, h ấ ậ ượ ứ ấ ướ c phong làm h u quân đô đ c thiêm s . Đ n năm ng l c 1 nghìn th ch, con cháu ộ ự ế ạ ưở ầ Lý Bân theo Minh Thành Tổ chi n đ u l p công, đ Vĩnh L c th nh t (1403), Lý Bân đ ạ đ oc th a t p. ừ ậ ự
ng Thành bá Lý Tu n d p lo n ạ ươ ấ ẹ ạ ở Vĩnh Tân, Lý Bân đ cượ [1] . Năm Vĩnh L c th 2 (1404), sau khi cùng T ứ ả giao làm t ng đ c ố Qu ng Đông ổ
Sang Vi t Nam ệ
tham t ậ ứ ả ợ t Nam. Tháng 12, cùng Vân D ng bá Tr n Húc t n công thành Tây Đô, ạ sang chi n đ u ng quân, tr lý cho ướ ấ ướ ươ ạ ế i ộ ổ ồ ớ sông M c Hoàn ứ Vi ấ ở ệ ộ ấ ượ ộ ng, hàm phó t ầ c, do khi t n công thành thì ề ướ c tăng thêm b ng l c là 5 trăm ỉ ượ ổ ậ ả ng. Sau đó đ c đi u t . Sau khi đánh d p thành công v n ẹ c mà ch đ c phong t ừ ướ ổ ể c th lĩnh cu c n i lo n Lý Pháp L ạ ướ p bi n Nh t B n. Sau đem quân đi đánh d p ẹ ượ ể ộ ổ ự i khu v c ắ ượ ề ớ ươ ủ Tháng 7 năm Vĩnh L c th 4 (1406), Lý Bân nh n ch c t M c Th nh đu i quân nhà H t cùng Tr n Húc ch n ch , trì hoãn nên không đ ầ ừ ầ th chạ [1]. Ông đ c giao làm t ng binh đ phòng ng a c lo n t ạ ạ Tr i ườ Chi ả tế -Mân đ m nh n ch c v Binh b h i kh u. ứ ụ ượ ng Sa b t đ ậ ộ ả ấ
Tr v Trung Qu c ố ở ề
i ạ ầ ố ứ đóng binh ngoài biên ng L ể ố ưở ổ ấ ữ ả ỉ ả ổ i, giao cho th quan Lý Anh tr n gi ế ậ ấ Xích Cân Mông Cổ. Minh Thành T ra l nh xu t quân, nh ng không có ph ụ ộ ạ Mã Xuyên. Tù tr ộ ươ ư ệ ạ ổ Năm Vĩnh L c th 10 (1412) t ớ Cam Túc cùng Tây Ninh h u T ng H chinh ph c b l c thi u s . Bân ươ ng cùng Li u Thăng ổ ễ ả Châu là Lão Đích Hãn làm ph n. Đô ch huy Hà Minh ch t tr n. Lý Anh truy đu i bu c Lão Đích Hãn ph i ch y qua ng sách gì nên Lý Bân trì hoãn.
ữ ườ ộ i Xích Cân Mông C b t Lão Đích Hãn đem n p ổ ắ Năm 1413, ông thay Tr cho Bân. Bân đ ươ c Thành T th ng H tr n gi ổ ấ ổ ưở Cam Túc. Ng ng công r t nhi u. ấ ượ ề
Năm 1414, ông đem quân lên phía b c chinh ph t, có công, đ c chuy n sang tr n gi [1] . ắ ạ ượ ể ấ ữ Thi m Tây ể
Sang Vi t Nam l n th hai ứ ệ ầ
ng Ph c. Lý Bân đ ươ ụ b ị Mã Kỳ gièm pha nên năm 1417 Minh Thành T cho g i ông này v n ổ Tr thăng hàm Chinh Di t ng quân và đ c phái sang ề ướ ng Ph . Đây cũng là lúc ướ ượ Giao Chỉ thay Tr ọ ươ ượ c Lê L iợ d yấ ụ
ừ Lam S n ch ng l ơ ủ ạ ố ờ binh t ố phen làm nghĩa quân Lam S n và các l c l ng kh i nghĩa khác nguy kh n. i quân Minh. Su t 6 năm tr i, quân Minh d ơ ề i s ch huy c a Lý Bân đã nhi u ướ ự ỉ ố ự ượ ở
ạ t s ký toàn th , B n k quy n 10 ư ả ể iớ M ng M t đành ch u thua rút lui. mai ph c c a Lê L i đ t Theo Đ i Vi vây b t, nh ng b sa vào ư ắ ệ ử ị ỷ ụ ủ
[2], tháng 9 năm 1418, hay tin Lê L iợ , Lý Bân đem quân t ị
ợ ặ ở ườ ộ ổ
ế ộ h kh u ộ ể ế ng ph c v quân đ i Minh, Lý Bân xin vua Minh cho thi hành ch đ ệ ụ ụ ườ ắ ổ ị ng, 10 giáp th , đ ế ử ưở ưở ộ ủ ể ng, giáp th b roi v t đánh đ p kh s i làm lý tr t l ẩ (sử ộ i ch t ch , "b t châu huy n làm s thu khóa phu d ch và lên danh sách ộ ẽ ặ ng và giáp th t ng năm. Đ i đ , c 110 h là m t lý, m i năm c 1 lý tr ạ ể ứ i c t ủ ị ộ đ u. Ng ườ ế ượ ạ ử ừ ầ ườ ể ả ủ ừ ị ỗ ưở ổ ở ậ ọ Năm 1419, đ tăng c g i là h thi p) đ qu n lý ng ọ lý tr nh n các vi c lao d ch, h t l ậ khôn xi ệ t"ế [2].
Ngh Anệ ủ ấ ấ ắ ấ . Thành s p th t th thì [2]. Tháng 11, Tr nh Công Ch ng và thành Ngh An ề ệ ị Tân Minh, Nguy n Đ c H H ng, Ph m Thi n ệ ở ặ ở i Đ i Vi t là Phan Liêu d y binh t n công thành ệ ạ ườ c. Lý Bân li n đóng i c u đ ở ớ ứ ượ ạ ễ ấ ấ ế ế Tháng 7 năm 1419, ng Lý Bân k p d n quân t ứ ị ẫ Lê Hanh ầ Khoái Châu, Nguy n Đa C u và Tr n ở ạ ồ ễ Nhu Hoàng Giang th y thành Đông Quan ti n quân vây đánh thành Đông Quan. Quân đ n Lô Giang, ế ở đánh phá đ c c u phao, nh ng ít lâu sau, b Lý Bân đánh b i. Sau đó Lý Bân i Đông Quan
[2].
ượ ầ l ở ạ ư ạ ị
ủ ồ [2] . Tháng 6 năm này, ạ Đ S n. Ph m ạ c l c l ượ ự ượ ề ạ ọ ng c a Lê Ngã ậ ở Th ch Th t ng c a L Văn Lu t Tháng 4 năm 1420, Lý Bân đàn áp đ ấ ủ ạ ộ Đ o H i và c a Ph m Ng c ng c a Tr n Thái Xung Lý Bân đàn áp đ ọ ở ồ ơ ạ ủ ở ạ Ng c thua ch y li n đi theo Lê Ngã t n công thành X ng Giang và tr i Bình Than. Lý Bân đem đ i quân ạ ươ [2]. c th y l n b đánh tan đ ộ ả ủ ẫ c l c l ượ ự ượ ầ ấ c l c l ượ ự ượ ủ
ng cho Lý Bân cùng Ph ẫ ườ ng Chính đem 10 v n quân đi quan Quỳ ạ i t n công Lê L i ớ ấ ươ ủ M ng Thôi. Đ n Thi Lang thì quân Minh b r i vào tr n đ a ph c kích c a ị ơ ụ ậ ị c. Tháng 10 cùng năm, C m Bành d n đ Châu t Lê L i, đ i b i. Lý Bân và Ph ợ ầ ợ ở ườ ươ ạ ạ ế ng Chính tr n thoát đ ố ượ
i Vi t Nam, đ c truy t ng t ị ắ ệ ế ạ ệ ượ ặ ướ ụ c M u qu c công, th y ậ ố Tháng 2 năm 1422, Lý Bân b m c b nh mà ch t t C ng Ngh . ị ươ
Bách khoa toàn th m Wikipedia ư ở
