Mẫu cấu âm thay thế của người bị khe hở vòm miệng

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu những lỗi ngữ âm của bệnh nhân (BN) bị khe hở vòm miệng (KHVM) vμ hiện t−ợng tự chỉnh phát âm. 15 BN đ−ợc nghe ghi âm tiếng tr−ớc phẫu thuật. Câu mẫu đ−ợc dùng lμ "cụ giμ đi chợ bán gμ" gồm 6 phụ âm đầu đại diện cho các bộ vị vμ ph−ơng thức cấu âm khác nhau. Kết quả thấy BN nói tiếng Việt bị mắc lỗi phổ niệm cho khuyết tật, giống nh− BN thuộc ngôn ngữ khác, vừa có những lỗi đặc tr−ng cho ngôn ngữ tiếng Việt. Hiện t−ợng tự chỉnh âm cho...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mẫu cấu âm thay thế của người bị khe hở vòm miệng

TCNCYH 28 (2) - 2004 MÉu cÊu ©m thay thÕ cña ng−êi bÞ khe hë vßm miÖng Vò ThÞ BÝch H¹nh, NguyÔn Xu©n Nghiªn, Hoµng Cao C−¬ng Bé m«n Phôc håi chøc n¨ng - §¹i häc Y Hµ Néi Nghiªn cøu nh»m t×m hiÓu nh÷ng lçi ng÷ ©m cña bÖnh nh©n (BN) bÞ khe hë vßm miÖng (KHVM) vµ hiÖn t−îng tù chØnh ph¸t ©m. 15 BN ®−îc nghe ghi ©m tiÕng tr−íc phÉu thuËt. C©u mÉu ®−îc dïng lµ "cô giµ ®i chî b¸n gµ" gåm 6 phô ©m ®Çu ®¹i diÖn cho c¸c bé vÞ vµ ph−¬ng thøc cÊu ©m kh¸c nhau. KÕt qu¶ thÊy BN nãi tiÕng ViÖt bÞ m¾c lçi phæ niÖm cho khuyÕt tËt, gièng nh− BN thuéc ng«n ng÷ kh¸c, võa cã nh÷ng lçi ®Æc tr−ng cho ng«n ng÷ tiÕng ViÖt. HiÖn t−îng tù chØnh ©m cho tíi 15 tuæi cho thÊy BN nãi tiÕng ViÖt sÏ Ýt khã kh¨n h¬n BN thuéc c¸c ng«n ng÷ kh¸c vµ cã thÓ huÊn luyÖn ph¸t ©m muén h¬n. I. §Æt vÊn ®Ò 1. M« t¶ mÉu ph¸t ©m cña ng−êi bÞ KHVM tr−íc phÉu thuËt dùa trªn c©u mÉu ®−îc Khe hë vßm miÖng (KHVM) lµ mét d¹ng dÞ chän. tËt bÈm sinh th−êng gÆp, tÇn suÊt 1/1000 trÎ s¬ sinh, theo thèng kª cña thÕ giíi còng nh− ë 2. T×m hiÓu hiÖn t−îng tù chØnh ph¸t ©m ViÖt Nam [4, 8]. NÕu ®−îc mæ sím, kho¶ng theo tuæi ë nh÷ng ®èi t−îng ch−a ®−îc huÊn 50% ®èi t−îng nµy cã lêi nãi b×nh th−êng [12]. luyÖn ph¸t ©m. Nh−ng do mæ muén nªn trÎ em bÞ KHVM ë II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p n−íc ta hÇu hÕt bÞ khiÕm khuyÕt lêi nãi. nh÷ng nghiªn cøu h¹n chÕ vÒ giao tiÕp nµy g©y trë ng¹i cho vÊn ®Ò häc vÊn, mÆc c¶m vÒ t©m lý vµ khã kh¨n 1. §èi t−îng t×m kiÕm viÖc lµm, c¶n trë héi nhËp x· héi. Gåm 51 bÖnh nh©n, trong ®ã cã 85 n÷ Y häc ngµy nay kh«ng chØ quan t©m gi¶i (56.29%), nam 65 (43.71%). §é tuæi tõ 3 ®Õn quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thÓ chÊt mµ cßn c¶ 25 tuæi, trong ®ã ®é tõ 6 - 12 tuæi chiÕm ®a sè nh÷ng khÝa c¹nh x· héi cña con ng−êi, trong - 66 BN (43.71%). Tuæi trung b×nh cña BN lóc ®ã cã nh÷ng khuyÕt tËt vÒ lêi nãi. Trªn thÕ ®−îc phÉu thuËt lµ 9 tuæi (nam) vµ 10 tuæi giíi, vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc tiÕn hµnh tõ 5 thËp (n÷). Ph©n lo¹i theo d¹ng khuyÕt tËt: 1. Khe kû tr−íc vµ ®· gi¶i quyÕt vÒ c¨n b¶n. Cßn ë hë vßm mÒm - 28 BN (18.54%); 2. khe hë n−íc ta, nh÷ng nghiªn cøu vÒ lêi nãi cña vßm miÖng kh«ng toµn bé - 21 (13.91%); 3. ng−êi bÞ KHVM thÊy rÊt Ýt trong y v¨n. Muèn khe hë vßm miÖng toµn bé - 11 (7.28%); 4. nghiªn cøu lêi nãi cÇn cã nh÷ng c©u mÉu hay Khe hë m«i vßm toµn bé mét bªn - 73 cßn gäi lµ tr¾c nghiÖm ng÷ ©m. Trong lÜnh vùc (48.34%); 5. Khe hë m«i vßm toµn bé hai bªn nµy, mçi ng«n ng÷ ®Òu cã nh÷ng tr¾c nghiÖm, - 18 (11.92%). vÝ dô trong tiÕng Anh cã tr¾c nghiÖm cña 2. Ph−¬ng ph¸p Templin - Darly, Bzock [5] Sell... Nh−ng th«ng - ThiÕt kÕ c©u mÉu: Dùa trªn cÊu tróc ©m dông nhÊt lµ tr¾c nghiÖm cña Goldman - tiÕt tiÕng ViÖt vµ trªn c¬ së kh¶o s¸t s¬ bé 53 Fristoe [7], gåm 43 tõ ®¬n vµ mét ®o¹n 10 BN thÊy phÇn vÇn kh«ng thay ®æi nªn nghiªn c©u nh»m ph¸t hiÖn c¸c lçi ph¸t ©m cña phô cøu chñ yÕu ph©n tÝch lçi phô ©m ®Çu cña ©m ©m ë vÞ trÝ ®Çu, gi÷a vµ cuèi tõ. Do vËy, tiÕt. Trong c©u mÉu, c¸c phô ©m ®¹i diÖn cho nghiªn cøu nµy nh»m: bé vÞ vµ ph−¬ng thøc cÊu ©m kh¸c nhau. §é dµi vµ néi dung c©u mÉu dùa theo tiªu chuÈn mét ph¸t ng«n th«ng th−êng trong giao tiÕp. 54
TCNCYH 28 (2) - 2004 C©u "cô giµ ®i chî b¸n gµ" BN nãi c©u mÉu 3 Phô ©m bÞ ®ång cÊu ©m víi phô ©m kh¸c: lÇn, sau ®ã nãi tõng 2 tõ mét, råi tõng tõ ®¬n, cïng lóc cã phô ©m ®Ých vµ mét phô ©m kh¸c. mçi tõ 3 lÇn, ph¸t ng«n ®−îc ghi ©m l¹i vµ ®èi BÞ thay thÕ b»ng phô ©m phÝa tr−íc: bÞ chiÕu gi÷a hai ng−êi nghe cã kinh nghiÖm. Sù thay thÕ b»ng bÊt kÓ phô ©m nµo trõ phô ©m phï hîp quan s¸t ®−îc coi lµ kh¸ phï hîp víi /h/ vµ /?/ chØ sè Kapa víi ©m "c" lµ 0.63; ©m "d" lµ 0.58. BÞ thay b»ng c¸c ©m häng: mÊt tÊt c¶ c¸c KÕt qu¶ nghe nµy ®−îc ph©n tÝch vµ thèng kª phô ©m ®Çu, thay vµo ®ã lµ hai phô ©m /h/ vµ theo c¸c tiªu chuÈn nh− sau: /?/ + Ph©n lo¹i c¸c lçi phô ©m: theo c¸c møc III. kÕt qu¶ ®é sau tõ nhÑ ®Õn nÆng [5] 1. Lçi ph¸t ©m cña BN bÞ KHVM Phô ©m yÕu: phô ©m ®Çu vÉn nghe thÊy nh−ng ph¶i rÊt chó ý míi thÊy. B¶ng 1: KÕt qu¶ t¹o c¸c ©m tr¾c nghiÖm ¢m Tr.N "b" "®" "ch" "c" "d" "g" Tæng Lçi ¢m yÕu N 141 7 12 3 7 7 177 % 93.4 4.64 7.95 3.51 4.64 4.64 19.54 §ång cÊu N 5 88 63 66 51 63 336 ©m % 3.31 58.28 41.72 43.41 33.77 41.72 37.09 ¢m tr−íc N 0 0 64 6 81 72 223 % 42.38 3.97 53.64 47.68 24.61 ¢m häng N 5 56 12 76 12 9 170 % 3.31 37.09 7.95 50.33 7.95 5.96 18.76 Tæng 151 151 151 151 151 151 906 ¢m "b" b×nh th−êng ë 141/151 BN - chiÕm + C¸c ©m x¸t bÞ thay b»ng c¸c ©m mòi 93.4% ©m tr¾c nghiÖm cïng bé vÞ: * ¢m ®ång cÊu ©m "d" bÞ thay b»ng "nh" ("giµ" biÕn thµnh + Víi mét ©m mòi khi t¹o 3 ©m "ch, d, g" "nhµ") chî thµnh chnhî 63BN - 41.72% "g" bÞ thay b»ng "ngh" ("gµ" biÕn thµnh "ngµ") giµ thµnh dnhµ 51BN - 33.77% nh + C¸c ©m t¾c "® vµ c" bÞ thay b»ng c¸c ©m gµ thµnh g µ 63BN - 41.72% t¾c häng /?/ + Víi ©m t¾c häng hoÆc x¸t häng khi t¹o "®i" biÕn thµnh "i" phô ©m "®, c" "cô" biÕn thµnh "ô" ®i thµnh ?®i 88BN - 58.28% HiÖn t−îng tù chØnh lçi ph¸t ©m tr−íc cô thµnh ?cô 66BN - 43.41% phÉu thuËt * ¢m tr¾c nghiÖm bÞ thay thÕ theo hai xu h−íng D¹ng ©m lçi thay ®æi theo tuæi cña BN (biÓu ®å 1) 55
TCNCYH 28 (2) - 2004 BiÓu ®å 1: Sù c¶i thiÖn c¸c lçi ng÷ ©m theo ®é tuæi ë BN ch−a phÉu thuËt Theo biÓu ®å: tû lÖ c¸c ©m ®ång cÊu ©m tho¸t khÝ mòi. §iÒu nµy lµm xuÊt hiÖn ©m t¾c cña ©m ®Ých víi mét ©m kh¸c t¨ng: häng hoÆc ©m x¸t häng. Sù bï trõ vÒ chøc n¨ng kÐo theo nh÷ng thay ®æi vÒ cÊu tróc cña tõ 25.56% (3 - 6 tuæi) thµnh hÇu. ë thµnh hÇu sau xuÊt hiÖn mét lªn 33.33% (6 - 12 tuæi) nÕp c¬, thùc chÊt lµ sù ph× ®¹i cña nh¸nh c¬ 42.31% (12 - 15 tuæi) th¾t hÇu trªn, t¹o thµnh gê Passavan [9, 10]. 52.38% (trªn 15 tuæi) Theo Kawano, gê Passavan t×m thÊy ë 1/3 Ng−îc l¹i, c¸c ©m thay thÕ gi¶m dÇn theo trong sè 20 BN bÞ KHVM, vµ ë tÊt c¶ 50 BN bÞ ®é tuæi, víi p < 0.05. thiÓu n¨ng vßm hÇu [9]. IV. Bµn luËn MÆt kh¸c, BN bÞ KHVM nãi tiÕng ViÖt m¾c nh÷ng lçi ng÷ ©m ®Æc tr−ng: thay thÕ c¸c ©m 1. Lçi ph¸t ©m cña BN khi KHVM: x¸t b»ng ©m mòi thay v× b»ng ©m x¸t häng §©y lµ kiÓu t¹o ©m lçi võa mang tÝnh phæ nh− ®èi t−îng nãi tiÕng Anh. §iÒu nµy cã thÓ niÖm cho nh÷ng ng−êi bÞ KHVM võa ®Æc tr−ng lý gi¶i b»ng nh÷ng nguyªn nh©n sau: cho ng−êi ViÖt. TÝnh phæ niÖm thÓ hiÖn ë kiÓu * Thø nhÊt, ®ã lµ ®Æc ®iÓm ng÷ ©m tiÕng t¹o lçi phô ©m t¾c: ho¹c bÞ ®ång cÊu ©m ViÖt kh¸c so víi tiÕng Anh. TiÕng ViÖt cã 4 hoÆc bÞ thay thÕ b»ng ©m t¾c häng /?/. C¬ phô ©m mòi (m, n, nh, ng) trong khi tiÕng Anh chÕ lÊy ©m häng thay thÕ cho ©m ®Ých ®−îc chØ cã 3 (kh«ng cã ©m "nh"), tiÕng Ph¸p cã 3 chøng minh trªn phim chôp xinª d−íi mµn (kh«ng cã ©m "ng"). TÇn xuÊt xuÊt hiÖn cña huúnh quang ho¹t ®éng cña c¬ quan ph¸t ©m. c¸c ©m mòi trong tõ vùng ho¹t ®éng cña mét Do khÝ tho¸t mòi khi t¹o ©m (v× thiÓu n¨ng sè ng«n ng÷ ë b¶ng d−íi ®©y: vßm hÇu), lµm ¸p lùc khoang miÖng gi¶m, nªn xuÊt hiÖn ho¹t ®éng bï trõ cña thµnh hÇu: t¹o vÞ trÝ nghÏn t¾c thÊp h¬n ®Ó gi¶m 56
TCNCYH 28 (2) - 2004 B¶ng 2 : TuÇn suÊt xuÊt hiÖn ©m mòi trong tõ vùng ho¹t ®éng Ng«n ng÷ TiÕng Anh [6] TiÕng Ph¸p [6] TiÕng ViÖt [2] C¸c ©m TÇn suÊt ©m mòi 11.30% 6.53% 14.54% m, n, ng m, n, nh m, n, nh, ng TÇn suÊt ©m xuÊt 24.72% 25.36% 28.32% hiÖn nhiÒu nhÊt t, n, r, l k, b, t, l TÇn suÊt ©m xuÊt 1.57% 1.86% 7.86% hiÖn Ýt nhÊt f, d, t, f f, γ, s, p TÇn suÊt c¸c ©m mòi trong tiÕng ViÖt (14.54/28.32) cao h¬n so víi c¸c tiÕng kh¸c: tiÕng Anh (11.30/24.72); tiÕng Ph¸p (6.53/25.36) - thèng kª Ng«n ng÷ häc [2]. Do vËy, c¸c ®èi t−îng nãi tiÕng Anh th−êng t¹o ©m x¸t häng /h/ thay cho ©m x¸t nh− "d, g" [10, 12]. * Thø hai, sè l−îng c¸c ©m x¸t trong nh÷ng ng«n ng÷ nµy nhiÒu h¬n trong tiÕng ViÖt. Quan s¸t b¶ng d−íi ®©y, cã thÓ thÊy sè ©m x¸t vµ t¾c x¸t trong tiÕng Anh lµ 11 cßn tiÕng ViÖt lµ 7 ®¬n vÞ. B¶ng 3: So s¸nh sè ©m x¸t - t¾c cña tiÕng ViÖt vµ tiÕng Anh Bé vÞ M«i - r¨ng Lîi Lîi - v. cøng1 Vßm mÒm häng Ng«n ng÷ TiÕng ViÖt 7 ph v x d kh g h ©m x¸t TiÕng Anh 11 ph v x d sh gi h x¸t + t¾c x¸t θ δ t3 d3 Mét sù kh¸c biÖt t−¬ng ®èi lín vÒ sè l−îng ©m x¸t - t¾c x¸t gi÷a hai ng«n ng÷. Nh− vËy, tiÕng ViÖt võa cã tÇn suÊt c¸c ©m mòi cao h¬n, võa cã sè ©m x¸t Ýt h¬n, nªn ng−êi ViÖt th× dïng c¸c ©m mòi, cßn ®èi t−îng bÞ KHVM nãi tiÕng Anh dïng ©m x¸t häng ®Ó thay thÕ cho ©m x¸t. * Nguyªn nh©n thø ba: mæ muén. ¶nh h−ëng cña tuæi mæ lªn kÕt qu¶ ph¸t ©m ®−îc minh ho¹ ë b¶ng d−íi ®©y: B¶ng 4: So s¸nh c¸c lçi phô ©m C¸c t¸c gi¶ Tuæi phÉu thuËt §ång cÇu ©m ¢m tr−íc ¢m häng D¹ng ©m TB thay thÕ thay thÕ Bzock [5] N = 50 10.5 th¸ng - - 6.0% Lohm - Agerskov [10] vßm mÒm 3th - 40% 6.67% N = 15 vßm cøng 7t Landis - PT Cóc [11] 11.8 tuæi 82.15% N = 21 Vò T.B. H¹nh Nam 9.1 tuæi 37.75 24.61% 18.76 N = 151 N÷ 10.2 tuæi 57
TCNCYH 28 (2) - 2004 B¶ng 4 chøng minh tuæi mæ muén ¶nh luyÖn ph¸t ©m. Qua biÓu ®å trªn ta thÊy b¶n h−ëng nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ ph¸t ©m: tuæi mæ th©n mçi c¸ thÓ còng cã xu h−íng tù chØnh trung b×nh cµng cao, tû lÖ c¸c ©m thay thÕ ©m ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ giao tiÕp tèt nhÊt. cµng nhiÒu. ViÖc tån t¹i khe hë trong mét thêi Sù cè g¾ng chØnh ph¸t ©m nµy sÏ dÉn tíi gian dµi lµ nguyªn nh©n do khiÕn cho t¹p phô nh÷ng thay ®æi vÒ cÊu tróc cña thµnh hÇu ©m khã kh¨n, ®Æc biÖt ®èi víi ©m x¸t [12]; do [9,10] nh− ®· nªu trªn. Tuy nhiªn, sù cè g¾ng cÇn duy tr× ¸p lùc khoang miÖng thÊp trong nµy chØ ®¹t tíi mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh; nh÷ng thêi gian dµi. BN ph¶i ®−a gèc l−ìi lªn vµ ra khiÕm khuyÕt nÆng nÒ vÒ ph¸t ©m ph¶i tr«ng sau ®Ó gi¶m bít tho¸t khÝ mòi. T− thÕ cÊu ©m chê vµo phÉu thuËt. Tuy vËy, hiÖn t−îng tù ®ã t¹o thuËn lîi cho viÖc t¹o ©m mòi. chØnh ©m vÉn song hµnh cïng c¸c biÖn ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c. Trong nghiªn cøu cña Harding - 2. HiÖn t−îng tù chØnh lçi ph¸t ©m theo Jones [8] t¸c gi¶ theo dâi 204 BN sau phÉu tuæi thuËt vµ ng«n ng÷ trÞ liÖu tõ 4 tuæi ®Õn 18 tuæi, HiÖn t−îng tù chØnh ©m ë nh÷ng ®èi t−îng thÊy ph¸t ©m chØ ®−îc c¶i thiÖn tr−íc 10 tuæi, ®−îc mæ muén lµ kÕt qu¶ lý thó. Trong y v¨n sau ®ã mÆc dï vÉn tiÕp tôc ®iÒu trÞ, lçi ph¸t n−íc ngoµi Ýt thÊy nªu hiÖn t−îng nµy v× th«ng ©m vÉn kh«ng ®−îc c¶i thiÖn. th−êng, BN bÞ KHVM ®−îc mæ v¸ vßm miÖng tr−íc 2 tuæi. Nh÷ng kÕt qu¶ ph¸t ©m sau phÉu thuËt ®−îc quy hÕt cho phÉu thuËt vµ huÊn BiÓu ®å 2: C¶i thiÖn lçi ph¸t ©m theo tuæi ë BN ®−îc huÊn luyÖn ph¸t ©m [8] Nh− vËy, theo c¸c t¸c gi¶ n−íc ngoµi, chØ ©m tiÕt, khiÕn tiÕng ViÖt kh«ng cã phô ©m nªn huÊn luyÖn ph¸t ©m cho trÎ d−íi 10 tuæi, gi÷a tõ. Cßn phô ©m cuèi tõ kh«ng bËt h¬i. sau ®ã viÖc nµy kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. thªm mét ®iÓm thuËn lîi n÷a cho BN nãi tiÕng Nh÷ng BN ®ã cã thÓ cÇn phÉu thuËt t¹o h×nh ViÖt: ng«n ng÷ chóng ta kh«ng cã c¸c côm thµnh hÇu. Nh−ng theo kÕt qu¶ trªn cña phô ©m. Ngoµi ra, phÇn vÇn trong tiÕng ViÖt chóng t«i (biÓu ®å 1), sù c¶i thiÖn vÒ ph¸t ©m chÞu g¸nh nÆng ©m vÞ häc rÊt lín (23 phô ©m cã thÓ kÐo dµi tíi 15 tuæi. §iÒu ®ã lµ do mét ®Çu/154 vÇn) [2] do vËy, hiÖu qu¶ giao tiÕp ®ì sè ®Æc ®iÓm ng÷ ©m tiÕng ViÖt khiÕn BN bÞ ¶nh h−ëng do lçi phô ©m ®Çu. chóng ta Ýt gÆp khã kh¨n h¬n so víi ng−êi nãi ng«n ng÷ kh¸c. §ã lµ: sù ®¬n lËp vÒ cÊu tróc 58
TCNCYH 28 (2) - 2004 V. KÕt luËn 6. Delattre. P: Comparing the phonetic feature of English, French, German and Lçi ng÷ ©m cña BN bÞ KHVM nãi tiÕng ViÖt Spanish.G.G. Harrap & Company Ltd, 198. mang tÝnh phæ biÕn cña khuyÕt tËt, ®ång thêi cã nÐt ®Æc tr−ng riªng. §Æc ®iÓm ®Çu thÓ hiÖn 7. Golsman. R, Fristoe, M: Test of ë chç: c¸c ©m t¾c bÞ ®ång cÊu ©m hoÆc bÞ Articulation. American Guidance Service, Inc, thay b»ng ©m t¾c häng. §iÓm thø hai: c¸c ©m 1986. x¸t bÞ ®ång cÊu ©m hoÆc bÞ ©m mòi thay thÕ. 8. Hardin - Jones. M.A, Brown. C.K, Van BN ViÖt ®ì khã kh¨n h¬n BN thuéc ng«n ng÷ Demark. D.R, Morris. H.L: Long tem Speech kh¸c do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ng÷ ©m tiÕng Results of Cleft Palate Patients with Primary ViÖt. Cã hiÖn t−îng tù chØnh ph¸t ©m tr−íc Palatoplasty. Cleft Palate - Craniofacial J. phÉu thuËt. Do vËy, ng−êi nãi tiÕng ViÖt bÞ Jan, 1993, Vol.30, No.1, P.53 – 63. KHVM ®ì khã kh¨n h¬n trong giao tiÕp khi 9. Kawano.M, HOngo I. Kojima, H: The ch−a ®−îc huÊn luyÖn ph¸t ©m. role of Passavant's ridge in patients with postoperative cleft palate. Presented at Tµi liÖu tham kh¶o XXIIIrd World Congress of IALP, 1989. 1. Hoµng Cao C−¬ng (1982) Tone a 10. Lohmander - Agerskov, A: Speech in intonace ve Vietnamstine. LuËn ¸n PTS Ng«n children with cleft lip and palate treated with ng÷, §HTH Praha. delayed closure of the palate.Dissertation 2. NguyÔn §øc D©n (1984) Ng«n ng÷ häc from Department of Logopedics and thèng kª. Phoniatrics, Sahlgrenska Universtiy Hospital, 3. Vò ThÞ BÝch H¹nh (2000) Nghiªn cøu vµ S-143 45 Gotergorg, Sweden. phôc håi chøc n¨ng lêi nãi cho ng−êi bÞ khe 11. Landis, P. Pham Thi Thu Cuc (1974) hë vßm miÖng sau phÉu thuËt. LuËn ¸n TSKH Articulation Patterns and Speech Integibility of Y d−îc, §HYHN. 54 Vietnamese Children with Baltimore, 4. Mai §×nh H−ng (1980) Tæng kÕt 14 n¨m Maryland 21201. phÉu thuËt khe hë m«i bÈm sinh t¹i Khoa 12. Riski.J.E, Kunze. L.H, Nailinng. K.R, r¨ng hµm mÆt, BÖnh viÖn ViÖt §øc Hµ Néi, Mann. J.G: Speech patterns and disturbances Néi san RHM, Sè 2/1997, Nxb Gi¸o dôc. associated with cleft and craniofacial 5. Bzock, K.R. (1997) Clinical assessment, anomalies. Pediat, Plast, Surg, Head and evaluation, and management jof 11 neck. 1984, P.246 – 257. categorical aspects of cleft palate speech disorders. Communicative disorders related to cleft lip and palate. Bzock. K.R, Forth ediction, PRO - ED. Inc, Austin, Texas 787578 Summary The study is intended to find out the articulation errors of the cleft palate children The study is intended to find out the articulation errors of the cleft palate children. Speech samples of 151 subjects before palatoplasty had been recorded and analyzed. The speech sample "ku za di co ban ya / includes consonats of different places and manners. The articulation erros had been classified according Bzock.K.R. Vietnamese - spoken patients with cleft palate have produced not only typical errors, but also specific ones of Vietnamses language. The self - improvement articulation of the subjects up to 15 years had shown that these patients meet less spech difficulties in comparasion with others spoken - languages one's and they could be trained in more delayed age. 59