Mẫu số chung của việc đoàn kết tôn giáo trong tư tưởng Hồ Chí Minh

12 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> mÉu sè chung cña viÖc ®oµn kÕt t«n gi¸o<br /> trong t− t−ëng hå chÝ minh<br /> <br /> NguyÔn Xu©n Trung(*)<br /> <br /> hùc tiÔn lÞch sö ViÖt Nam ®· chøng chung, kh«ng quan t©m ®Õn lîi Ých<br /> T tá quan ®iÓm vÒ ®¹i ®oµn kÕt d©n chung ®ã mét c¸ch thiÕt thùc th× kh«ng<br /> téc nãi chung vµ ®oµn kÕt t«n gi¸o nãi thÓ x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt ®−îc.<br /> riªng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ ®óng<br /> Hå ChÝ Minh ®· chØ ra c¬ së v÷ng<br /> ®¾n, phï hîp víi hoµn c¶nh riªng cña<br /> ch¾c cña khèi ®oµn kÕt d©n téc lµ lîi Ých<br /> ®Êt n−íc, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n<br /> chung cña ng−êi ViÖt Nam, ng−êi cã t«n<br /> C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc vµ x©y<br /> gi¸o còng nh− ng−êi kh«ng t«n gi¸o, ®ã<br /> dùng chñ nghÜa x· héi cña ®Êt n−íc.<br /> lµ quyÒn ®−îc sèng trong ®éc lËp, tù do,<br /> Nh−ng ®Ó quan ®iÓm, chñ tr−¬ng ®ã trë<br /> h¹nh phóc. ChØ cã cïng chung mét lîi Ých<br /> thµnh hiÖn thùc, cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i<br /> míi cã ®−îc c¬ së v÷ng ch¾c vµ ®éng lùc<br /> t×m ra nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®oµn kÕt cho<br /> m¹nh mÏ cho ®oµn kÕt. Ngay tõ nh÷ng<br /> phï hîp. Mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p<br /> n¨m 20 cña thÕ kØ XX, Hå ChÝ Minh ®·<br /> mµ Hå ChÝ Minh ®· sö dông lµ cè g¾ng<br /> ph¸t biÓu: “Chñ nghÜa d©n téc lµ ®éng lùc<br /> t×m ra nh÷ng mÉu sè chung lµm c¬ së<br /> lín cña ®Êt n−íc”(2). Tù do, h¹nh phóc lµ<br /> cho viÖc ®oµn kÕt ®ã:<br /> ®iÒu bÊt kÓ ng−êi d©n nµo còng mong<br /> 1. §Æt lîi Ých quèc gia d©n téc vµ quyÒn muèn, mµ muèn ®−îc tù do, h¹nh phóc<br /> lîi c¨n b¶n cña con ng−êi lªn trªn hÕt th× ®Êt n−íc ph¶i ®−îc ®éc lËp. SÏ ch¼ng<br /> Nguyªn t¾c cña Hå ChÝ Minh vÒ ®oµn bao giê cã ®−îc tù do, h¹nh phóc nÕu ®Êt<br /> kÕt t«n gi¸o lµ t×m kiÕm, t«n träng vµ n−íc cßn ch×m trong bãng tèi bëi sù n«<br /> ph¸t huy nh÷ng yÕu tè t−¬ng ®ång, dÞch cña ngo¹i bang. V× thÕ mµ tÊt th¶y<br /> thèng nhÊt ®Ó h¹n chÕ, gi¶i quyÕt dÇn ®ång bµo, ®Òu ph¶i ®Æt lîi Ých cña d©n<br /> nh÷ng yÕu tè kh¸c biÖt. ViÖc gi¶i quyÕt téc, cña Tæ quèc lªn trªn hÕt, ®óng nh−<br /> cÆp quan hÖ trªn theo ph−¬ng ch©m “D©n tinh thÇn, quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh:<br /> téc trªn hÕt - Tæ quèc trªn hÕt” vµ “tÊt c¶ kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do. V×<br /> do con ng−êi, tÊt c¶ v× con ng−êi”. Ng−êi vËy, mäi ng−êi, kh«ng ph©n biÖt giµ trÎ,<br /> mong muèn: “N−íc ta ®−îc hoµn toµn ®éc g¸i trai, giµu nghÌo, t«n gi¸o… ®Òu ph¶i<br /> lËp, d©n téc ta ®−îc hoµn toµn tù do, ®ång lßng, ®oµn kÕt ®øng lªn ®¸nh ®uæi<br /> ®ång bµo ta ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai kÎ thï, giµnh ®éc lËp cho d©n téc. Khi<br /> còng ®−îc häc hµnh” . §©y lµ mÉu sè<br /> (1)<br /> <br /> <br /> chung, ®iÓm ®¹i ®ång ®Ó ®oµn kÕt mäi *. ThS., Khoa LÝ luËn ChÝnh trÞ, §¹i häc B¸ch khoa<br /> Hµ Néi.<br /> ng−êi ViÖt Nam. ChØ trªn c¬ së t−¬ng 1. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 4, Nxb. ChÝnh trÞ<br /> ®ång lîi Ých ®ã míi cã thÓ ®oµn kÕt tÝn Quèc gia, Hµ Néi, 1995, tr. 161.<br /> ®å c¸c t«n gi¸o. Kh «ng ch Ø ra lîi Ých 2. S®d, tr. 146.<br /> NguyÔn Xu©n Trung. MÉu sè chung cña… 13<br /> mäi ng−êi ®Òu h−íng vÒ môc tiªu chung ChÝ Minh tËp hîp, l·nh ®¹o vµ ph¸t huy<br /> ®ã th× mäi ranh giíi kh¸c biÖt vÒ s¾c téc, t¸c dông trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng<br /> quan ®iÓm, t− t−ëng, t«n gi¸o ®Òu bÞ xãa ViÖt Nam, mµ c¸c nhµ c¸ch m¹ng tiÒn<br /> nhßa. V× thÕ, nã trë thµnh mÉu sè chung bèi kh«ng lµm ®−îc lµ:<br /> quan träng nhÊt trong t−ëng Hå ChÝ “Lùc l−îng ®oµn kÕt ®· gióp c¸ch<br /> Minh vÒ ®oµn kÕt toµn d©n téc nãi chung m¹ng thµnh c«ng,<br /> vµ ®oµn kÕt t«n gi¸o nãi riªng.<br /> Lùc l−îng ®oµn kÕt ®· gióp kh¸ng<br /> ViÖt Nam lµ quèc gia ®a t«n gi¸o. Mçi chiÕn th¾ng lîi,<br /> t«n gi¸o cã lÞch sö h×nh thµnh, ph¸t<br /> Vµ lùc l−îng ®oµn kÕt sÏ ®éng viªn<br /> triÓn, gi¸o lÝ, gi¸o luËt... còng nh− vai<br /> nh©n d©n tõ B¾c tíi Nam ®Êu tranh ®Ó<br /> trß x· héi vµ ®Æc ®iÓm kh¸c nhau,<br /> thùc hiÖn hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp,<br /> nh−ng mçi t«n gi¸o ®Òu tån t¹i trong<br /> d©n chñ trong c¶ n−íc”(5).<br /> lßng d©n téc ViÖt Nam. V× vËy, lîi Ých<br /> cña tõng t«n gi¸o g¾n chÆt víi lîi Ých 2. Chó träng khai th¸c c¸c gi¸ trÞ<br /> cña c¶ céng ®ång d©n téc. Vµ theo Hå nh©n b¶n trong c¸c t«n gi¸o<br /> ChÝ Minh th× ph¶i ®Æt lîi Ých cña d©n téc<br /> Hå ChÝ Minh kh«ng bµn nhiÒu vÒ mÆt<br /> lªn trªn hÕt v× ®©y lµ lîi Ých cña c¶ céng<br /> tiªu cùc vµ sù kh¸c biÖt cña c¸c t«n gi¸o.<br /> ®ång, trong ®ã cã lîi Ých cña c¸c t«n<br /> Ng−êi chó ý nhiÒu ®Õn viÖc chØ ra c¸i<br /> gi¸o. Mét khi ®éc lËp, chñ quyÒn quèc<br /> chung, c¸i thèng nhÊt cña c¸c t«n gi¸o<br /> gia bÞ x©m ph¹m th× lîi Ých cña c¸c t«n<br /> víi môc tiªu, lÝ t−ëng cña CNXH. Qua ®ã,<br /> gi¸o còng bÞ ¶nh h−ëng. Ng−êi nãi râ:<br /> cho thÊy tÇm cao v¨n hãa chÝnh trÞ cña<br /> “N−íc kh«ng ®éc lËp th× t«n gi¸o còng<br /> Ng−êi: “H×nh ¶nh cña Hå ChÝ Minh hoµn<br /> kh«ng ®−îc tù do, nªn chóng ta ph¶i<br /> chØnh víi sù kÕt hîp ®øc kh«n ngoan cña<br /> lµm cho n−íc ®−îc tù do ®·”. §èi víi ®¹o<br /> PhËt, lßng b¸c ¸i cña Chóa, thiªn tµi c¸ch<br /> PhËt, trong Th− göi Héi PhËt tö n¨m<br /> m¹ng cña Lªnin vµ t×nh c¶m cña mét<br /> 1947 Ng−êi chØ ra: “N−íc cã ®éc lËp th×<br /> ng−êi chñ gia téc, tÊt c¶ bao bäc trong<br /> ®¹o PhËt míi dÔ më mang”.<br /> mét d¸ng dÊp rÊt tù nhiªn”(6). Hå ChÝ<br /> §Ó kh¼ng ®Þnh vai trß, søc m¹nh cña Minh ®· nhËn thÊy trong b¶n chÊt t«n<br /> ®oµn kÕt t«n gi¸o trong khèi ®¹i ®oµn gi¸o vµ trong c¶ t− t−ëng cña nh÷ng<br /> kÕt d©n téc, theo Hå ChÝ Minh: “Tõ Nam ng−êi s¸ng lËp ra nã ch¼ng cã ai lµ<br /> tíi B¾c, ai lµ ng−êi t¸n thµnh hßa b×nh, kh«ng mong muèn cho cuéc sèng cña<br /> thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ th× chóng ta con ng−êi ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n, ®¹o<br /> s½n sµng ®oµn kÕt víi hä dï tõ tr−íc tíi ®øc h¬n. XÐt cho cïng th× tÊt c¶ c¸c t«n<br /> nay hä ë phe ph¸i nµo”(3). Khi mµ ®oµn gi¸o ®Òu h−íng tíi nh÷ng gi¸ trÞ chung<br /> kÕt ®−îc hä, tËp hîp ®−îc lùc l−îng ®oµn cña con ng−êi lµ: Ch©n - ThiÖn - MÜ.<br /> kÕt d−íi ngän cê c¸ch m¹ng th× lóc ®ã<br /> “®oµn kÕt lµ lùc l−îng v« ®Þch”. 3. Hå ChÝ Minh, §oµn kÕt, ®oµn kÕt, ®¹i ®oµn kÕt.<br /> Thµnh c«ng, thµnh c«ng, ®¹i thµnh c«ng, Nxb. Sù<br /> Khi niÒm tin t«n gi¸o ¨n s©u vµo thËt, Hµ Néi, 1973.<br /> tiÒm thøc cña nh©n d©n, lóc ®ã trë 4. V. I. Lªnin Toµn tËp, tËp 31, Nxb. Sù thËt, Hµ Néi,<br /> thµnh thãi quen, tËp qu¸n cña quÇn 1969, tr. 46.<br /> chóng, nh− V. I. Lªnin nhËn xÐt: “Søc<br /> 5. Hå ChÝ Minh, V× ®éc lËp tù do, v× chñ nghÜa x3<br /> héi, Nxb. Sù thËt, Hµ Néi, 1970, tr. 45.<br /> m¹nh cña tËp qu¸n ë hµng triÖu vµ 6. Ph¹m V¨n §ång, Hå chÝ Minh - Mét con ng−êi,<br /> hµng chôc triÖu ng−êi, ®ã lµ søc m¹nh mét d©n téc, mét thêi d¹i, mét sù nghiÖp, tËp 1, Nxb.<br /> ghª gím nhÊt”(4). Søc m¹nh ®ã ®−îc Hå Sù thËt, Hµ Néi, 1990.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 13<br /> 14 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> Hå ChÝ Minh nhÊn m¹nh vµ ®Ò cao c¸c Trong c¸c bµi nãi, bµi viÕt cña m×nh,<br /> gi¸ trÞ tinh hoa cña c¸c t«n gi¸o. Ng−êi Hå ChÝ Minh th−êng trÝch dÉn nguyªn<br /> viÕt: “Chóa Giªsu d¹y: §¹o ®øc lµ b¸c ¸i. v¨n nh÷ng lêi nãi cña c¸c vÞ th¸nh hiÒn<br /> PhËt ThÝch Ca d¹y: §¹o ®øc lµ tõ bi. rót trong Kinh PhËt, Kinh Th¸nh hay c¸c<br /> Khæng Tö d¹y: §¹o ®øc lµ nh©n nghÜa”(7). bé kinh cña Khæng Tö, M¹nh Tö... Ng−êi<br /> T− t−ëng nh©n ®¹o cña Giªsu, t− t−ëng chuyÓn ý cña c¸c vÞ cho thÝch hîp víi<br /> tõ bi hØ x¶, b×nh ®¼ng cña PhËt ThÝch Ca, thêi ®¹i, hîp víi d©n chóng, mµ tinh<br /> t− t−ëng “hßa môc x· héi” cña Khæng Tö thÇn c¬ b¶n kh«ng hÒ thay ®æi. N¨m<br /> ®· gÆp gì víi môc tiªu lÝ t−ëng cña Chñ 1964, Hå ChÝ Minh lÊy tinh thÇn kinh<br /> nghÜa x· héi mµ chóng ta ®ang x©y th¸nh ®Ó gi¸o dôc tinh thÇn ®oµn kÕt:<br /> dùng.<br /> “Kinh Th¸nh cã c©u ý d©n lµ ý Chóa, con<br /> TÇm nh×n cña Hå ChÝ Minh ®èi víi c¸c ®−êng yªu n−íc mµ ®ång bµo ®ang ®i lµ<br /> t«n gi¸o chÝnh lµ tÇm nh×n cña ®Ønh cao hoµn toµn ®óng. T«i mong c¸c cô phô<br /> v¨n hãa nh©n lo¹i, tÇm nh×n “cña t−¬ng l·o, c¸c vÞ gi¸m môc h¨ng h¸i khuyÕn<br /> lai”, v−ît qua nh÷ng giíi h¹n cña lÞch sö, khÝch tÝn ®å trong mäi c«ng viÖc Ých<br /> cña nh÷ng thiªn kiÕn t«n gi¸o, giai cÊp n−íc lîi d©n. L−¬ng - Gi¸o ®oµn kÕt, c¶<br /> vµ d©n téc ®Ó thÊy ®−îc gi¸ trÞ ®¹o ®øc n−íc mét lßng ...”. Ng−êi cßn viÕt: “Trong<br /> tÝch cùc cña c¸c t«n gi¸o, khai th¸c nã C«ng gi¸o cã c©u “Tam vÞ nhÊt thÓ”, nhµ<br /> phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng. TÇm PhËt cã c©u “V¹n chóng nhÊt t©m” nªn<br /> nh×n ®ã dùa trªn Chñ nghÜa yªu n−íc chóng ta ph¶i hi sinh cho nh©n lo¹i vµ<br /> ch©n chÝnh kÕt hîp víi hÖ t− t−ëng tiÕn chóng sinh”(9).<br /> bé cña thêi ®¹i lµ Chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Hå ChÝ Minh t×m thÊy sù thèng nhÊt<br /> Trong bµi “Khæng Tö”, Hå ChÝ Minh cña c¸c mÆt ®èi lËp vµ Ng−êi ®· nãi kh¸<br /> phª ph¸n ChÝnh phñ Trung Hoa D©n quèc nhiÒu vÒ tÝnh t−¬ng ®ång gi÷a lÝ t−ëng<br /> xãa bá nh÷ng nghi lÔ t−ëng niÖm Khæng t«n gi¸o ch©n chÝnh ch−a bÞ kÎ ®Þch lîi<br /> Tö vµ dïng ®Òn Khæng Tö lµm tr−êng häc. dông xuyªn t¹c víi CNXH. Sù t−¬ng<br /> Ng−êi khuyªn: “Nh÷ng ng−êi An Nam ®ång ®ã biÓu hiÖn ë sù thèng nhÊt vÒ c¬<br /> chóng ta h·y tù hoµn thiÖn m×nh vÒ mÆt b¶n trong môc tiªu gi¶i phãng con ng−êi<br /> tinh thÇn b»ng c¸ch ®äc c¸c t¸c phÈm cña cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cña c¸c lÝ<br /> Khæng Tö, vµ vÒ mÆt c¸ch m¹ng th× cÇn thuyÕt t«n gi¸o ch©n chÝnh. §iÒu ®ã thÓ<br /> ®äc c¸c t¸c phÈm cña Lªnin” .<br /> (8) hiÖn ë chç c¶ lÝ t−ëng CNXH vµ c¸c häc<br /> thuyÕt t«n gi¸o ch©n chÝnh ®Òu mong<br /> §iÒu cÇn nhÊn m¹nh ë ®©y lµ Hå ChÝ<br /> −íc x©y dùng mét x· héi t−¬i ®Ñp, ë ®ã<br /> Minh khai th¸c c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa, ®¹o<br /> c¸i thiÖn th¾ng c¸i ¸c, ë ®ã mäi ng−êi<br /> ®øc cña c¸c t«n gi¸o trªn mét tÇm nh×n<br /> ®Òu h¹nh phóc. §iÒu nµy ®· ®−îc V. I.<br /> míi vµ ph−¬ng ph¸p míi nh»m phôc vô<br /> Lªnin nãi râ: “§èi víi chóng ta, sù thèng<br /> cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n<br /> nhÊt trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng<br /> téc vµ x©y dùng chÕ ®é x· héi míi.<br /> thùc sù ®ã cña giai cÊp bÞ ¸p bøc ®Ó s¸ng<br /> Ng−êi ®−a vµo c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa, ®¹o<br /> t¹o nªn mét c¶nh cùc l¹c trªn tr¸i ®Êt lµ<br /> ®øc cña c¸c t«n gi¸o nh÷ng néi dung míi<br /> cã ý nghÜa tiÕn bé phôc vô cho sù ph¸t 7. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 6, Nxb. ChÝnh trÞ<br /> triÓn cña thêi ®¹i míi, g¾n liÒn víi cuéc Quèc gia, Hµ Néi, 1996.<br /> ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc vµ x©y 8. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 1, Nxb. ChÝnh trÞ<br /> Quèc gia, Hµ Néi, 1995.<br /> dùng x· héi chñ nghÜa d−íi sù l·nh ®¹o<br /> 9. Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, tËp 3, Nxb.<br /> cña §¶ng Céng s¶n. ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1994.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 14<br /> NguyÔn Xu©n Trung. MÉu sè chung cña… 15<br /> quan träng h¬n sù thèng nhÊt ý kiÕn cña trong c¸c t«n gi¸o lµm mÉu sè chung cho<br /> nh÷ng ng−êi v« s¶n vÒ c¶nh cùc l¹c ë viÖc ®oµn kÕt t«n gi¸o, Hå ChÝ Minh cßn<br /> thiªn ®−êng”(10). chó ý ®Õn c¸c ®éng lùc kh¸c nh−: cïng<br /> Trong bµi Tù do tÝn ng−ìng, Hå ChÝ nhau x©y dùng ®êi sèng Êm no, x©y<br /> Minh viÕt: “Môc ®Ých cao c¶ cña PhËt dùng Tæ quèc, t«n träng tù do tÝn<br /> ThÝch Ca vµ Chóa Giªsu ®Òu muèn mäi ng−ìng. Theo Ng−êi, nh÷ng nhu cÇu<br /> ng−êi cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, b×nh ®¼ng, tù do thiÕt yÕu cña ®ång bµo cã ®¹o còng ®ãng<br /> cña thÕ giíi ®¹i ®ång” . §Ó thùc hiÖn<br /> (11) vai trß lµ nh÷ng ®éng lùc trùc tiÕp, l©u<br /> ®−îc môc tiªu ®ã trong ®êi sèng hiÖn thùc dµi cña ®ång bµo cã ®¹o, ®ã lµ nhu cÇu vÒ<br /> trÇn thÕ, theo Ng−êi, kh«ng cßn con ®êi sèng vËt chÊt Êm no, ®êi sèng tinh<br /> ®−êng nµo kh¸c lµ ph¶i ®oµn kÕt d©n téc, thÇn phong phó (trong ®ã cã nhu cÇu tÝn<br /> trong ®ã cã ®oµn kÕt t«n gi¸o. ChÝnh t− ng−ìng, t«n gi¸o), nhu cÇu d©n chñ, tiªu<br /> t−ëng Hå chÝ Minh vÒ ®oµn kÕt t«n gi¸o diÖt ¸p bøc, bãc lét...<br /> ®· lµ c¬ së nÒn t¶ng cho c¸c gi¸o héi ®Ò Tãm l¹i, ®Ó ®oµn kÕt ®−îc ®ång bµo theo<br /> ra t«n chØ môc ®Ých hµnh ®¹o theo h−íng t«n gi¸o vµ ®ång bµo kh«ng theo t«n gi¸o<br /> g¾n bã víi d©n téc nh−: “§¹o ph¸p - D©n còng nh− ®ång bµo theo c¸c t«n gi¸o kh¸c<br /> téc - CNXH” (PhËt gi¸o); “Sèng Phóc ¢m nhau vµo khèi ®oµn kÕt chung cña d©n téc<br /> gi÷a lßng d©n téc” (C«ng gi¸o); “Sèng nh»m thèng nhÊt ®Êt n−íc, Hå ChÝ Minh<br /> Phóc ¢m phông sù thiªn Chóa, phông sù lÊy lîi Ých quèc gia d©n téc, quyÒn lîi c¨n<br /> Tæ quèc vµ d©n téc” (®¹o Tin Lµnh); “N−íc b¶n cña con ng−êi còng nh− chó träng<br /> vinh §¹o s¸ng” (®¹o Cao §µi); “ChÊn h−ng khai th¸c c¸c gi¸ trÞ nh©n b¶n trong c¸c<br /> nÒn ®¹o g¾n bã víi d©n téc; phï hîp víi t«n gi¸o lµm mÉu sè chung. ChÝnh mÉu sè<br /> chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, chung ®ã ®· gãp phÇn t¹o nªn søc m¹nh<br /> gãp phÇn tham gia x©y dùng vµ b¶o vÖ phi th−êng, bÊt khuÊt cña d©n téc ViÖt<br /> Tæ quèc” (PhËt gi¸o Hßa H¶o). Nam trong C¸ch m¹ng Gi¶i phãng d©n<br /> téc vµ C¸ch m¹ng X· héi chñ nghÜa.<br /> Nh− vËy, nh×n nhËn t«n gi¸o nh− mét<br /> Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc hiÖn<br /> lÜnh vùc cña v¨n hãa, Hå ChÝ Minh chØ ra<br /> nay do §¶ng ta khëi x−íng vµ l·nh ®¹o<br /> vµ khai th¸c c¸c gi¸ trÞ nh©n b¶n trong th× viÖc x©y dùng ®−îc khèi ®oµn kÕt toµn<br /> c¸c t«n gi¸o nh»m t¨ng c−êng khèi ®oµn d©n téc, trong ®ã cã ®oµn kÕt t«n gi¸o nh−<br /> kÕt d©n téc, ®oµn kÕt t«n gi¸o trªn c¬ së ®· nãi ë trªn lµ ®iÒu hÕt søc quan träng,<br /> tin cËy lÉn nhau vÒ môc ®Ých, tõ ®ã thèng quyÕt ®Þnh kh«ng nhá tíi sù thµnh c«ng<br /> nhÊt vÒ hµnh ®éng vµ tËp hîp hä l¹i cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc. V× thÕ,<br /> trong nh÷ng tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, viÖc kÕ thõa, häc tËp, vËn dông t− t−ëng<br /> nh©n lªn søc m¹nh cña c¸c tæ chøc nµy Hå ChÝ Minh vÒ ®oµn kÕt t«n gi¸o lµ ®iÒu<br /> d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ ChÝnh phñ. hÕt søc cã ý nghÜa vµ ch−a bao giê hÕt tÝnh<br /> §©y lµ bµi häc lín quý b¸u mµ §¶ng vµ Nhµ thêi sù, ®Æc biÖt lµ trong bèi c¶nh hiÖn nay<br /> n−íc cã thÓ tiÕp thu vµ vËn dông vµo trong ë ViÖt Nam, t«n gi¸o ®ang cã nh÷ng diÔn<br /> ho¹t ®éng thùc tiÔn hiÖn nay nh»m x©y biÕn hÕt søc phøc t¹p vµ nh¹y c¶m./.<br /> dùng, cñng cè khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, v×<br /> môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng<br /> b»ng, d©n chñ, v¨n minh. 10. V. I. Lªnin Toµn tËp, tËp 2, Nxb. TiÕn bé -<br /> Matxc¬va, 1979, tr. 174.<br /> Bªn c¹nh viÖc coi ®éng lùc d©n téc, 11. Hå ChÝ Minh, VÊn ®Ò ®oµn kÕt t«n gi¸o tÝn ng−ìng,<br /> chó träng khai th¸c c¸c gi¸ trÞ nh©n b¶n Nxb. Khoa häc xH héi, Hµ Néi, 1998, tr. 239.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br />