Mấy nét về điều tra chăn nuôi ở Nhật Bản

MÊy nÐt vÒ ®iÒu tra ch¨n nu«i ë NhËt B¶n<br /> NguyÔn Hoµ B×nh<br /> Trong néi dung hÖ thèng chØ tiªu ®iÒu ®−îc lËp; thËm chÝ trong ®iÒu tra ®µn gµ: ®Ó<br /> tra thèng kª ch¨n nu«i hµng n¨m ë NhËt −íc l−îng s¶n l−îng trøng gµ vµ tÝnh s¶n<br /> B¶n tËp trung vµo thu thËp th«ng tin 4 nhãm l−îng thÞt gµ s¶n xuÊt trong n¨m còng tiÕn<br /> chØ tiªu sau: hµnh lËp danh s¸ch ®iÒu tra riªng ®µn gµ ®Î<br /> trøng vµ ®µn gµ thÞt. Trong kÕ ho¹ch h−íng<br /> - Nhãm chØ tiªu thø nhÊt: ph¶n ¸nh c¸c<br /> dÉn ®iÒu tra ch¨n nu«i hµng n¨m cña NhËt<br /> th«ng tin vÒ sè hé ch¨n nu«i theo tõng lo¹i<br /> B¶n cã nªu: ®iÒu tra ch¨n nu«i ®−îc tiÕn<br /> vËt nu«i; sè lao ®éng ch¨n nu«i; sè c¬ së<br /> hµnh theo tõng lo¹i víi mét danh s¸ch trang<br /> chuång tr¹i ch¨n nu«i, diÖn tÝch ®ång cá vµ<br /> tr¹i ch¨n nu«i ®−îc chuÈn bÞ. NÕu mét hé<br /> trang bÞ c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ m¸y mãc<br /> nu«i h¬n mét lo¹i gia sóc th× ®Òu cã tªn<br /> phôc vô ch¨n nu«i.<br /> trong c¸c danh s¸ch ®iÒu tra mçi lo¹i. Danh<br /> - Nhãm chØ tiªu thø hai: ph¶n ¸nh kÕt s¸ch hé ch¨n nu«i tõng lo¹i ®−îc dùa vµo<br /> qu¶ s¶n xuÊt ch¨n nu«i thÓ hiÖn qua c¸c chØ kÕt qu¶ Tæng ®iÒu tra n«ng nghiÖp kú gÇn<br /> tiªu vÒ sè l−îng ®Çu con vµ s¶n phÈm ch¨n nhÊt thùc hiÖn theo chu kú 5 n¨m 1 lÇn, tuy<br /> nu«i s¶n xuÊt trong tõng thêi kú (th¸ng, quý, nhiªn ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c danh s¸ch<br /> n¨m). trang tr¹i ch¨n nu«i hµng n¨m trong b−íc<br /> - Nhãm chØ tiªu thø ba: ph¶n ¸nh thÞ chuÈn bÞ trªn c¬ së danh s¸ch ®· cã ®−îc<br /> tr−êng tiªu thô s¶n phÈm ch¨n nu«i trong rµ so¸t, kiÓm tra l¹i theo c¸c hîp ®ång ch¨n<br /> n−íc (qua hÖ thèng chî ®Çu mèi b¸n bu«n nu«i trang tr¹i ®· ký kÕt víi c¸c tæ chøc liªn<br /> vµ b¸n lÎ), xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm ch¨n quan (do NhËt B¶n lµ n−íc thùc hiÖn chÝnh<br /> nu«i vµ gi¸ c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm ch¨n nu«i s¸ch trî gi¸ n«ng s¶n cho n«ng d©n theo<br /> chñ yÕu (thÞt tr©u, bß, lîn, gia cÇm; trøng gia hîp ®ång s¶n xuÊt ®−îc ký tõ ®Çu n¨m,<br /> cÇm, s÷a t−¬i vµ s÷a thµnh phÈm c¸c lo¹i) trong n¨m thùc hiÖn hîp ®ång n«ng d©n cßn<br /> tiªu thô trªn thÞ tr−êng. ®−îc nhËn thªm mét kho¶n tiÒn trî cÊp n«ng<br /> nghiÖp tõ phÝa Nhµ n−íc). Theo ph−¬ng ¸n<br /> - Nhãm chØ tiªu thø t−: ph¶n ¸nh hiÖu<br /> qui ®Þnh vµo ngµy 1 th¸ng 2 hµng n¨m tiÕn<br /> qu¶ kinh tÕ tæng hîp trong ngµnh ch¨n nu«i<br /> hµnh ®iÒu tra ®µn bß s÷a, bß thÞt, lîn, gµ ®Î<br /> nh−: gi¸ trÞ s¶n xuÊt, chi phÝ trung gian, gi¸<br /> trøng theo danh s¸ch trang tr¹i ch¨n nu«i<br /> trÞ t¨ng thªm, thu nhËp vµ møc tiªu thô s¶n<br /> tõng lo¹i riªng; cø 3 n¨m 1 lÇn míi tiÕn hµnh<br /> phÈm ch¨n nu«i b×nh qu©n ®Çu ng−êi,…<br /> ®iÒu tra sè l−îng ®µn ngùa, dª, cõu. Vµo<br /> §Ó ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin vÒ ch¨n thêi ®iÓm ®iÒu tra ®Çu n¨m chØ ®iÒu tra sè<br /> nu«i, Bé N«ng, L©m nghiÖp vµ Thuû s¶n ®Çu con vµ lo¹i h×nh c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i.<br /> NhËt B¶n ®· tiÕn hµnh rÊt nhiÒu cuéc ®iÒu Vµo thêi ®iÓm ®iÒu tra ngµy 1 th¸ng 8 võa<br /> tra chän mÉu hµng n¨m cho c¸c lo¹i gia sóc, ®iÒu tra sè l−îng ®Çu con võa ®iÒu tra vµ<br /> gia cÇm vµo thêi ®iÓm vµ thêi gian ®iÒu tra tÝnh to¸n suy réng s¶n l−îng s¶n phÈm ch¨n<br /> kh¸c nhau vµ ®iÒu tra ®Õn tõng lo¹i (tr©u, bß, nu«i s¶n xuÊt trong n¨m ®iÒu tra. Riªng s¶n<br /> lîn, gµ, vÞt,…) theo danh s¸ch hé ch¨n nu«i l−îng s÷a t−¬i s¶n xuÊt, s¶n phÈm s÷a<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2004 - Trang 23<br /> thµnh phÈm ®· chÕ biÕn tõ s÷a (s÷a hép, nh÷ng ng−êi ch¨n nu«i th«ng th−êng nªn<br /> s÷a bét, b¬, pho m¸t,…) ®−îc tæ chøc ®iÒu ®−îc xÕp thµnh mét lo¹i riªng vµ ®iÒu tra<br /> tra hµng th¸ng tõ ng−êi nu«i vµ c¸c nhµ m¸y toµn bé c¸c hé nµy.<br /> chÕ biÕn s÷a. H×nh thøc ®iÒu tra ch¨n nu«i<br /> Vïng ch¨n nu«i cã qui m« lín ®−îc gi¶i<br /> cã 3 lo¹i sau: b»ng ®iÖn tho¹i, göi th− vµ<br /> thÝch gåm nh÷ng hé ch¨n nu«i lín h¬n lo¹i<br /> ®iÒu tra viªn pháng vÊn trùc tiÕp chñ hé.<br /> chung cã qui m« ch¨n nu«i tõ 80 bß lín trë<br /> §iÒu tra thèng kª ch¨n nu«i ë NhËt B¶n lªn ®−îc xÕp thµnh mét lo¹i riªng vµ còng<br /> hµng n¨m do Bé N«ng, L©m nghiÖp vµ Thuû ®iÒu tra toµn bé c¸c hé nµy.<br /> s¶n chØ ®¹o, d−íi cÊp Trung −¬ng lµ thèng Vïng ch¨n nu«i chung cßn ®−îc ph©n<br /> kª cÊp vïng (bao gåm mét sè tØnh), d−íi cÊp thµnh 2 lo¹i: Lo¹i nhá lµ lo¹i chØ toµn nu«i bª<br /> thèng kª vïng lµ cÊp thèng kª (t¹m gäi lµ con hoÆc chØ nu«i tõ 4 con bß lín trë xuèng<br /> thèng kª cÊp 3) nhá h¬n (kh«ng thèng kª vµ lo¹i trung b×nh; lo¹i trung b×nh l¹i ®−îc<br /> theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp tØnh vµ huyÖn). chia thµnh 2 lo¹i: lo¹i nu«i tõ 5 ®Õn 39 con<br /> HÇu nh− tÊt c¶ c¸c cuéc ®iÒu tra thèng kª bß lín vµ lo¹i nu«i tõ 40 ®Õn 79 con bß lín<br /> ®Òu do ®¬n vÞ thèng kª d−íi cÊp vïng nµy (bß lín lµ bß tõ 2 n¨m tuæi trë lªn). Vïng<br /> ®¶m nhËn vµ cÊp nµy ®−îc chän lµm ®Þa ch¨n nu«i chung ®−îc tiÕn hµnh lËp danh<br /> bµn lËp danh s¸ch, x¸c ®Þnh cì mÉu vµ chän s¸ch c¸c trang tr¹i theo 2 lo¹i qui m« ch¨n<br /> hé mÉu ®iÒu tra còng nh− tiÕn hµnh trùc tiÕp nu«i nªu trªn, x¸c ®Þnh cì mÉu cho tõng<br /> ®iÒu tra. lo¹i: lo¹i nhá ®iÒu tra cì mÉu 12,31%, lo¹i<br /> trung b×nh thø nhÊt cì mÉu 7,85% vµ lo¹i<br /> ViÖc ph©n vïng ®iÒu tra ®Ó chän hé trung b×nh thø hai cì mÉu 10,72% vµ chän<br /> mÉu ë NhËt B¶n còng rÊt phøc t¹p kh«ng trang tr¹i mÉu theo ph−¬ng ph¸p chän ngÉu<br /> gièng nhau gi÷a c¸c lo¹i gia sóc, gia cÇm. nhiªn theo kho¶ng c¸ch thuéc tõng lo¹i ®Ó<br /> Nh×n chung kh«ng lÊy ®iÒu kiÖn ®Þa lý, khÝ ®iÒu tra. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra lo¹i ®Æc biÖt<br /> hËu thêi tiÕt,… vµ nh÷ng vïng ®Þa lý s½n cã vµ lo¹i lín b»ng h×nh thøc ®iÖn tho¹i cßn lo¹i<br /> ®Ó lËp danh s¸ch, chän hé mÉu. Mµ lÊy qui chung ®iÒu tra mÉu b»ng h×nh thøc c¸n bé<br /> m« ch¨n nu«i cña trang tr¹i, lo¹i h×nh ch¨n ®iÒu tra ®Õn pháng vÊn trùc tiÕp chñ trang<br /> nu«i lín nhá, môc ®Ých ch¨n nu«i,… ®Ó ph©n tr¹i. Toµn bé c¸c b−íc ph©n vïng, lËp danh<br /> thµnh c¸c vïng (tÇng) ®iÒu tra. s¸ch trang tr¹i ch¨n nu«i ë NhËt B¶n ®Òu do<br /> VÝ dô: §iÒu tra ®µn bß s÷a hµng n¨m hÖ thèng m¸y tÝnh víi phÇn mÒm cµi ®Æt s½n<br /> ë NhËt B¶n ®−îc ph©n chia thµnh 3 vïng tÝnh to¸n cì mÉu cÇn thiÕt còng nh− chän ra<br /> nh− sau: nh÷ng hé mÉu cÇn ®iÒu tra øng víi nh÷ng d÷<br /> kiÖn vÒ qui m« tæng thÓ tõng tÇng, sai sè<br /> - Vïng ®Æc biÖt chän mÉu, ®é tin cËy vµ chi phÝ cÇn thiÕt<br /> - Vïng ch¨n nu«i chung ®iÒu tra.<br /> <br /> - Vïng ch¨n nu«i cã quy m« lín Néi dung ®iÒu tra ch¨n nu«i ë NhËt B¶n<br /> bao gåm nhiÒu chØ tiªu vµ ph©n tæ kh¸ chi<br /> Vïng ®Æc biÖt ®−îc gi¶i thÝch gåm<br /> tiÕt. VÝ dô:<br /> nh÷ng hé ch¨n nu«i bß s÷a kh«ng v× môc<br /> ®Ých lîi nhuËn nh−: ch¨n nu«i ë c¸c tr−êng §iÒu tra ch¨n nu«i ®µn bß s÷a ®−îc<br /> häc, ViÖn nghiªn cøu cã ®Æc ®iÓm kh¸c víi ph©n tæ:<br /> <br /> Trang 24 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2004<br />  Bß c¸i ®ang cã s÷a Lîn ®ùc gièng<br /> Bß c¸i hÕt s÷a Lîn s÷a<br /> Bß c¸i t¬ Lîn thÞt tõ 6 th¸ng trë lªn<br /> Bß c¸i 1 ®Õn d−íi 2 n¨m Lîn thÞt d−íi 6 th¸ng<br /> Bß ®ùc gièng<br /> Bª con. Tμi liÖu sö dông: “Livestock survey in<br /> §iÒu tra ®µn lîn ®−îc ph©n tæ: Japan” - Ministry of Agricuture, Forestry and<br /> Fishery of Japan.<br /> Lîn n¸i sinh s¶n<br /> <br /> Giíi thiÖu kinh nghiÖm vÒ….<br /> (tiÕp theo trang 34)<br /> thÝ nghiÖm vµ nh©n réng c«ng t¸c thÝ nghiÖm N¨m 1980-1999, ®· cö 1.793 c¸n bé<br /> chän bµi häc vÒ thèng kª ë cÊp tiÓu häc vµ nßng cèt trong nghiÖp vô thèng kª ra n−íc<br /> trung häc. ngoµi häc tËp n©ng cao tr×nh ®é t¹i 25 n−íc,<br /> nh− Mü, Anh, Ph¸p, §øc, ý, NhËt, óc,<br /> KÞp th¬× tæng kÕt c«ng t¸c thÝ nghiÖm<br /> Cana®a, Xingapo, Nauy. Gi¸o tr×nh hoÆc<br /> chän bµi häc vÒ thèng kª ë cÊp tiÓu häc vµ<br /> chuyªn ®Ò häc tËp bao gåm: Thèng kª ®¹i<br /> trung häc, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é<br /> c−¬ng, thèng kª d©n sè, thèng kª c«ng<br /> c«ng t¸c vµ chÊt l−îng thÝ nghiÖm.<br /> nghiÖp, thèng kª gi¸ c¶, ®iÒu tra chän mÉu,<br /> TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, c¶ n−íc ®· cã hÖ thèng chØ tiªu thèng kª x· héi, phÇn mÒm<br /> h¬n 11 v¹n häc sinh tham gia häc tËp bµi øng dông m¸y tÝnh, xö lý sè liÖu, ®iÒu tra vµ<br /> häc thèng kª ®−îc chän läc thÝ nghiÖm. ph©n tÝch vÒ sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, ®iÒu tra<br /> 3. TriÓn khai c«ng t¸c cã liªn quan tíi phæ chän mÉu t×nh h×nh søc khoÎ nhi ®ång.<br /> cËp kiÕn thøc thèng kª vμ tuyªn truyÒn "LuËt 2. Mêi chuyªn gia n−íc ngoμi ®Õn më líp<br /> Thèng kª" trong c¸n bé l·nh ®¹o c¸c cÊp gi¶ng d¹y<br /> - Tæ chøc biªn so¹n gi¸o tr×nh thèng kª Tõ n¨m 1980 trë l¹i ®©y, Côc Thèng kª<br /> phï hîp cho c¸n bé l·nh ®¹o c¸c cÊp sö Quèc gia th−êng xuyªn mêi chuyªn gia cña c¬<br /> dông häc tËp; quan Liªn hîp quèc vµ c¸c n−íc cã liªn quan<br /> - Tæ chøc häc tËp kiÕn thøc thèng kª ®Õn Trung Quèc më líp gi¶ng dËy thèng kª.<br /> cho c¸c ®èi t−îng thÝch hîp, bè trÝ bµi häc TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, ®· mêi h¬n 144 l−ît<br /> thèng kª vµo ch−¬ng tr×nh häc tËp trong c¸c chuyªn gia n−íc ngoµi ®Õn gi¶ng dËy, chñ tr×<br /> tr−êng §¶ng vµ tr−êng hµnh chÝnh c¸c cÊp; 56 kú båi d−ìng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é<br /> thèng kª cho 1.772 c¸n bé<br /> - Tuyªn truyÒn vµ tæ chøc häc tËp “LuËt<br /> Thèng kª” trong c¸n bé l·nh ®¹o. Hµn Ngäc L−¬ng<br /> <br /> V. C«ng t¸c du nhËp kiÕn thøc n−íc ngoµi Héi B¶o vÖ thiªn nhiªn vµ m«i tr−êng HN<br /> <br /> 1. Cö c¸n bé nßng cèt trong nghiÖp vô thèng (Nguån: Thèng kª Trung Quèc, Côc Thèng<br /> kª ra n−íc ngoμi häc tËp n©ng cao tr×nh ®é kª Quèc gia Trung Quèc n¨m 2000)<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 3/2004 - Trang 25<br />