Michelangelo với tuyệt tác trên
vòm nhà nguyện Sistine
Chúng ta hầu như ai cũng thấy loáng thoáng đâu đó hình ảnh vòm nhà nguyện
với những hình vẽ đẹp tuyệt trần và vô cùng hoành tráng này. Nhưng có lẽ, ít
người biết, đây là tác phẩm của chỉ một Michelangelo (1475-1564), người được
biết đến như một trong ba (1) người “khổng lồ” của thời đại Phục Hưng (2).
Dưới đây, tôi xin lược trích bài của sử gia nghệ thuật E.H. Gombrich trong sách
“The story of Art” giới thiệu đôi nét về Michelangelo và tuyệt tác hội họa của
ông trên vòm nhà nguyện Sistine ở Rôma này - một tác phẩm vĩ đại và có tầm
ảnh hưởng lớn không chỉ trong lịch sử nghệ thuật Công Giáo.
Nguyên Hưng
“Michelangelo theo học trong xưởng họa của Ghirlandaio. Tuy nhiên, cậu
không theo phong cách dễ dãi của thầy mình. Cậu có quan niệm nghệ thuật
riêng, và hứng thú nghiên cứu tác phẩm của các bậc thầy đi trước như Giotto,
Masaccio, Donatello và những điêu khắc gia Hy Lạp trong bộ sưu tập của nhà
Medici.”
"Cậu cố gắng thâm nhập vào những bí thuật của các điêu khắc gia cổ đại,
những người biết cách miêu tả vẻ đẹp cơ thể đẹp đẽ của con người khi chuyển
động, với tất cả cơ bắp và gân cốt của nó. Giống Leonardo, cậu không hài lòng
với việc học hỏi các định luật của cơ thể học một cách gián tiếp từ nghệ thuật
cổ xưa. Cậu thực hiện cho riêng mình những nghiên cứu về cơ thể học, mổ xẻ
xác người, và học hỏi từ các người mẫu, cho tới khi thân thể con người không
còn gì là bí mật đối với cậu. Nhưng, khác với Leonardo coi con người chỉ là
một trong nhiều câu đố hấp dẫn của thiên nhiên, Michelangelo phấn đấu chỉ
với một mục đích là thấu hiểu chỉ một vấn đề này, và thấu hiểu toàn diện. Sức
tập trung và trí nhớ của cậu xuất chúng đến nỗi chẳng mấy chốc không còn
môt tư thế nào hay một chuyển động nào là khó vẽ đối với cậu. Khó khăn như
chỉ càng thu hút cậu. Những dáng điệu hay góc cạnh có thể khiến nhiều họa sĩ
nổi danh thế kỷ muời lăm ngần ngại không muốn đưa vào tranh của mình vì
sơ không diễn tả chúng cho đủ thuyêt phục, thì lại chỉ có tác dụng kích thích
tham vọng nghệ thuật của cậu, và không bao lâu người ta đồn rằng chàng
nghệ sĩ trẻ này không chỉ sánh ngang các bậc thầy tài danh thời cổ điển mà
thực sự còn tài giỏi hơn họ..."
"Nói chung là vào lúc ba mươi tuổi, Michelangelo đã được công nhận là một
bậc thầy xuất chúng của thời ấy, sánh ngang thiên tài Leonardo theo cách
riêng của ông."
"Đức Giáo Hoàng Julius II muốn chàng tới Rome để xây cho Ngài một ngôi
mộ xứng với địa vị người cầm quyền tối cao của thế giới Kitô Giáo. [...] Được
Giáo Hoàng cho phép, chàng lập tức tìm tới những mỏ đá cẩm thạch nổi tiếng
nhất ở Carraca để tuyển lựa những tảng đá dùng cho một lăng mộ khổng lồ.
Chàng nghệ sĩ trẻ choáng ngợp trước hình dạng của những khối đá cẩm thạch
này, chúng như đang chờ chiếc đục của chàng biến chúng thành những bức
tượng mà thế giới chưa bao giờ được thấy. Chàng ở lại các mỏ đá hơn sáu
tháng, mua, chọn và loại bỏ, tâm trí sôi sục những hình ảnh. Chàng muốn
phóng thích các nhân vật ra khỏi những tảng đá, nơi chúng đang yên ngủ.
Nhưng khi trở về và bắt tay vào việc, chàng sớm nhận ra rằng nhiệt tình của
vị Giáo Hoàng đối với công trình vĩ đại này đã ra nguội lạnh. Ngày nay ta biết
một trong những lý do khiến Đức Giáo Hoành lúng túng là dự án xây mồ của
Ngài đã đụng chạm tới một dự án khác còn thiết thân hơn trong tâm tư Ngài:
dự án xây một đền thờ Thánh Peter mới. Vì ngôi mộ lúc đầu được dự tính sẽ