Mô hình sản xuất giống và nuôi cá bống tượng công nghiệp
I. MỤC ĐÍCH
Trong những năm gần đây, các hoạt động về nuôi trồng thuỷ sản. Đặc
biệt là nuôi trồng thuỷ sản nước lợ ở các vùng ven biển nước ta nói
chung và đồng bằng sông Cửu Long nói riêng, càng trở lên năng động.
Từ nhiều hình thức nuôi, nuôi quảng canh, nuôi công nghiệp. Đối tượng
nuôi mang tính chất truyền thống như Tôm Sú, Tôm Bạc Chân Trắng.
Chủ yếu là các loại tôm.
[http://agriviet.com]
Riêng các loại cá mặc dầu vẫn thích nghi được với vùng nước lợ,
song chưa được chú trọng trong nghề nuôi. Từ lâu chỉ là đối tượng
khai thác.
Cá Bống Tượng là một loại cá có giá trị kinh tế cao. Thịt thơm ngon
và là đối tượng xuất khẩu quan trọng. Đây là loại cá thích nghi được,
nuôi rất kinh tế hấp dẫn cho các vùng nước lợ ở nước ta, đặc biệt là
ở các khu vực hạ lưu sông, có độ mặn dao động từ 4 đến 15 phần
ngàn, chúng sống rất tốt và phát triển ít xảy ra hội chứng lở loét, so
với nuôi trong điều kiện nước ngọt thuần. Tuy nhiên từ lâu nghề nuôi
cá Bống Tượng của bà con hiện đang trong giai đoạn bắt đầu, với
những hình thức nuôi tự phát và sử dụng với nguồn giống tự nhiên,
nuôi trong ao đầm, trong bè ở những vùng nước ngọt như La Ngà
Đồng Nai, nuôi bè An Giang, ao đầm Tân Thành Cà Mau. Những
thông tin kỹ thuật về nuôi Bống Tượng hãy còn quá hiếm hoi.
Vì thế nhằm phổ biến những hiểu biết cơ bản về đặc điểm sinh học
và kỹ thuật nuôi loài thuỷ sản quý hiếm này, trong điều kiện nước lợ.
Chúng tôi đã nỗ lực đối phó với nhiều thử thách, không ngừng tìm
hiểu và nuôi khảo nghiệm để biết sự thích nghi của loài cá này, trong
môi trường nước lợ và đã cho kết quả mong muốn. Trong khi nghề
nuôi Tôm nước lợ còn nhiều lận đận , để tận dụng ngoài vụ Tôm.
Tám tháng còn lại của ao đầm Tôm, mà nuôi cá Bống Tượng luân
canh với Tôm, để cải thiện môi trường ao nuôi, hạn chế mầm bệnh
của Tôm, cách ly mầm bệnh tồn tại trong ao cho vụ tới.
Đồng thời cũng là biện pháp ngăn ngừa bệnh cho Tôm nuôi. Với
phương châm "NGƯ DÂN NUÔI TÔM SÚ , PHÒNG BỆNH TÔM LÀ
NUÔI BỐNG TƯỢNG"
II. GIẢI PHÁP ĐƠN THUẦN NHƯNG KHOA HỌC:
Để dễ dàng thực hiện ứng dụng cho ao nuôi Tôm, quy trình nuôi cải
tiến này, sau khi thu hoạch Tôm xong , vệ sinh xử lý ao rồi nuôi tiếp
cá Bống Tượng mà không làm đảo lộn tập quán của bà con ngư dân.
Đây là bước đi khá phù hợp nhất, trong nuôi Tôm luân canh. Thực
hiện khẩu hiệu làm kinh tế trên đất Nông Nghiệp Đô Thị, thu nhập 6
tỷ/ha (20 tấn x 300.000.000đ = 6.000.000.000đ)
Với lợi thế của nguồn nước không bị ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật,
khu vực Phước Long B - Q9, cùng với biện pháp lọc sinh học và xử
lý nước thải, chúng tôi mở rộng sản xuất cá giống Bống Tượng đủ
loại để cung cấp, phục vụ bà con nuôi luân canh Tôm Sú cho cả
nước. Dự án thực hiện với mục đích vì bức xúc của phong trào nuôi
thuỷ sản nước lợ đang phát triển. Đồng thời cung cấp con giống quý
hiếm, có giá trị cao, cho người dân vùng Nông Nghiệp Đô Thị. Tận
dụng nguồn nguyên liệu dồi dào, đa dạng từ cá tạp rẻ tiền, chúng tôi
chuyển đổi thành cá Bống Tượng hàng hoá có giá trị cao.
III. THỰC HIỆN DỰ ÁN: MÔ TẢ DOANH NGHIỆP
TRẠI SẢN XUẤT GIỐNG VÀ NUÔI THƯƠNG PHẨM CÁ BỐNG
TƯỢNG VỚI CÔNG NGHỆ CAO.
Chuyên sản xuất các loại thủy đặc sản quý hiếm. Sở trường là cá
Bống Tượng. Từ các loại giống 3 - 4cm, 12-15cm... và cá thương
phẩm 400g - 800g/con.
Qua nuôi khảo nghiệm tại vùng nước lợ, loài cá Bống Tượng đã
thích nghi và phát triển tốt, không bị hội chứng lở loét trong quá trình
nuôi, so với vùng nước ngọt. Giai đoạn đầu. Cá bột được sinh sản và
ương nuôi tại trung tâm giống Thủy sản Phước Long sau 20 ngày cá
đạt 1 - 2cm chuyển về thuần lợ.
Đem so sánh để nuôi được 01 tấn sản phẩm cá Bống Tượng tại
vùng nước lợ nói chung và huyện Cần Giờ, Nhà Bè Tp.Hồ Chí Minh
nói riêng, chỉ cần tiêu tốn từ 6 - 8 kg cá tạp để thu về 1kg Bống
Tượng thành phẩm. Với trữ lượng cá tạp phong phú của diện tích
mặt nước vùng cửa sông ao đầm Tôm tại Cần Giờ, trại đầu tư nuôi
cá Bống Tượng thương phẩm và sản xuất cá giống Bống Tượng tại
chỗ, để cung cấp cho địa phương và các vùng nước lợ lân cận. Với
lợi thế thiên nhiên ưu đãi và tiềm năng của Cần Giờ, thực tế cho thấy
nếu nuôi cá Bống Tượng hàng hoá, dùng thức ăn là cá tạp và nuôi
thêm cá mồi (rô phi) phục vụ làm thức ăn cho cá Bống Tượng, chi
phí giá thành đầu vào 1kg thành phẩm không quá 30.000đ/1 vụ nuôi.
Trong khi giá trị đầu ra thương phẩm là 300.000đ/1kg. Nếu đưa khoa
học kỹ thuật vào ứng dụng, bằng quy trình kỹ thuật nuôi cá Bống
Tượng thương phẩm, với quy trình nuôi tuần hoàn, hoàn toàn theo
hướng dẫn. Năng suất sẽ đạt trên 20 tấn/ha là đối tượng nuôi rất lý
tưởng và triển vọng đồng thời cũng để luân canh cùng Tôm Sú cho
môi trường nuôi bền vững.
Nói chung nghề nuôi cá Bống Tượng luân canh Tôm Sú được xem là
một giải pháp sáng tạo, một bước đột phá cho nghề nuôi trồng thủy
sản nước lợ.
Để thực hiện dự án có hiệu quả, nên xem đây là một đề tài khoa học,
một nhân tố tích cực trong ngành thủy sản. Cần liên kết hơn nữa, để
cùng nhau tạo điều kiện tốt, ứng dụng mô hình nuôi tuần hoàn, hoàn
toàn để nuôi loài cá quý hiếm này, thu ngoại tệ để làm giàu cho đất
nước.
Chúng tôi rất mong được sự hưởng ứng và tham gia của các nhà
khoa học trong lĩnh vực nuôi cá nói chung, nuôi cá Bống Tượng nói
riêng. Sửa đổi, bổ xung quy trình nuôi chuẩn xác và hiệu quả hơn
nữa.
Đây là nguyện vọng chân thành và tha thiết của tác giả và cũng là
người rất tâm đắc với loài cá quý hiếm này! Tác giả một lần nữa cần
được sự giúp đỡ, hỗ trợ của các nghành chức năng và các nhà khoa
học, nghiên cứu cho quy trình ngày càng hoàn thiện hơn.
IV/ MÔ TẢ THỊ TRƯỜNG:
Sản phẩm Bống Tượng chủ yếu là tiêu thụ cho xuất khẩu, cá hàng
hoá từ 400g -800g là thực phẩm. Làm món ăn không thể thiếu được
của 1,3 tỷ dân Trung Quốc và các nước ASEAN rất ưa chuộng. Đó là
tính đặc biệt của thị trường không bao giờ thoả mãn giữa cung với
cầu. Để có được những thông tin thị trường, chúng tôi đã thăm dò và
được biết hiện nay Chính phủ Trung Quốc, kêu gọi người dân nên
nuôi loài cá quý hiếm này để tự cung cấp cho tiêu dùng trong nước.
Họ bỏ kinh phí cho các viện, trường sinh sản nhân tạo cá giống Bống
Tượng cung cấp cho ngư dân. Nhưng kết quả chưa đạt, vì nhiều lý
do khách quan. Điển hình hàng năm vẫn còn sang Việt Nam nhập
giống về nuôi và tiếp tục thu mua cá hàng hoá ở Việt Nam.
Trở lại khía cạnh của thị trường sản phẩm Bống Tượng. Tại sao
Trung Quốc chưa nuôi được cá Bống Tượng, mặc dầu công nghệ
quy trình kỹ thuật nuôi trồng thủy sản của họ rất cao. Song vì thời tiết
khắc nghiệt, bởi mùa đông quá lạnh của khí hậu Trung Quốc loài cá
này quá ngưỡng chịu đựng, nên không thể sinh trưởng và phát triển.
Muốn khắc phục được điều kiện thời tiết để nuôi cá Bống Tượng tại
Trung Quốc thì có khác gì tăng giá thành sản phẩm (làm lò sưởi để
nuôi cá, nhà ấm để trồng rau) vì thế như đất nước Việt Nam là từ đèo
Hải Vân trở vào Nam, thiên nhiên ưu đãi thời tiết. Nên chỉ cần ta năm
được quy trình kỹ thuật nuôi Bống Tượng thì sẽ hái được ra tiền. Cổ
nhân có câu: Mình nên làm ra sản phẩm nào, mà xã hội cần. Chớ
không nên làm ra sản phẩm đó, mình biết lam, ma xã hội đã thừa! Để
nhận xét thêm về thị trường của cá Bống Tượng. Được sự tiêu thụ
của thị trường Trung Quốc, thì người nuôi rất yên tâm sản xuất. Bởi
lẽ, Trung Quốc là cường quốc đứng số I về thương mại với 1,3 tỷ
dân số. Đứng thứ 6 về kinh tế, thu hút đầu tư 1.200 tỷ USD. Rõ ràng
là miếng bánh béo bở cho doanh nghiệp nào, sản xuất ra sản phẩm
mà thị trường Trung Quốc có nhu cầu, ưa chuộng. Nói cách khác,
mặt hàng nào Trung Quốc tiêu thụ là mặt hàng đó có giá cao, thậm
chí giá của siêu lợi nhuận!. Đi đôi với nhu cầu tiêu dùng, với lợi thế
được sự quan tâm chăm sóc của lãnh đạo hai nước về Tối Huệ
Quốc cho mua bán mậu dịch, như sản phẩm Bống Tượng càng dễ
dàng xâm nhập thị trường vô tận của Trung Quốc (Thiên Thời, Địa
Lợi, Nhân Hoà).
Trên đây là những nhận xét khách quan về lợi ích kinh tế xã hội và
đất nước. Bằng tấm lòng quyết tâm tha thiết, muốn nêu lên đây để bà
con ngư dân có cơ hội lựa chọn. Thiết nghĩ đây không phải là một dự
án nói lên mưu cầu lợi ích cá nhân, hay kêu gọi, thuyết phục để được
sự hỗ trợ vốn, đồng thời luôn tiện tiêu thụ con giống hay giới thiệu
mặt hàng, để bán sản phẩm của mình làm ra.
IV. MÔ TẢ VỊ TRÍ:
Địa điểm trang trại của dự án được bố trí giai đoạn đầu: Từ cá bột
lên cá hương tại trại thủy đặc sản Phước Long (Tp. Hồ Chí Minh) với
nguồn nước không ô nhiễm thuốc trừ sâu, và hơn 1 ha diện tích mat
nước rất thuận lợi để ương cá giống Bống Tượng. Có nguồn nước lợ
tự nhiên với độ muối dao động từ 20-25 phần ngàn .Và nguồn nước
ngọt khai thác từ giếng ngầm. Khi cần nước ngọt để chủ động dung
hoà độ mặn là sử dụng để ương nuôi cá bột và sinh hoạt hàng ngày
trữ lượng không đáng kể.
Giai đoạn 2: Được nối tiếp bằng cách thuần nước lợ cho cá giống
Bống Tượng và chuyển sang, nuôi cá thịt tại vùng cửa sông thuộc
huyện Cần Giờ, Nhà Bè TP.HCM. Cách tính nếu đưa vào ứng dụng
quy trình kỹ thuật nuôi cá Bống Tượng 50% diện tích của địa phương
(diện tích nuôi trồng thủy sản 6990ha) ta sẽ có sản lượng và doanh
số như sau: 3.500ha x 20tấn x 20.000USD = 70.000.000 USD (Bảy
mươi triệu USD).
Về mặt thuận lợi nữa là thức ăn cho cá giống, cá nuôi rất phong phú
và đa dạng, giúp cho trại sản xuất được hạ giá thành sản phẩm (điển
hình nếu địa điểm của trại giống bố trí xa nguồn thức ăn. Chỉ trông
nhờ vào thức ăn công nghiệp và ấu trùng ARTEMIA thì giá thành 01
sản phẩm là 350đ/01 con giống cỡ 3 -> 4 cm. thời gian ương là 55
ngày tuổi)
Riêng địa điểm vùng nước lợ mà trại đã đặt địa điểm, thức ăn tự
nhiên rất dồi dào nếu tận dụng sẽ giảm được 30% -> 40% chi phí
thức ăn và rút ngắn được thời gian ương nuôi 40 -> 45 ngày.
Đồng thời vị trí trại được thiết kế theo dạng dã chiến. Nên việc mở
rộng sản xuất rất đơn giản vì có sẵn diện tích sử dụng rất nhiều, trên
4ha mặt nước. Dành 20% bố trí hồ bạt nổi để ương con giống. Diện
tích còn lại để nuôi cá thương phẩm và nuôi cá tạp làm thức ăn tươi
sống cho cá Bống Tượng thịt, cá Bống Tượng giống.