Mòn răng nghề nghiệp

Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MÒN RĂNG<br /> NGHỀ NGHIỆP<br /> BS. Vuõ Thò Ngoïc Anh<br /> Trung taâm Söùc khoûe ngheà nghieäp<br /> Vieän Nghieân cöùu KHKT Baûo hoä lao ñoäng<br /> <br /> <br /> <br /> Toùm taét:<br /> Ñeà taøi nghieân cöùu möùc ñoä moøn raêng ôû 271 coâng nhaân coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá a xít taïi Coâng ty<br /> Coå phaàn hoùa chaát Vieät Trì, tænh Phuù Thoï. Phöông phaùp nghieân cöùu caét moâ taû, coù söû duïng nhoùm<br /> so saùnh; thu thaäp soá lieäu baèng ño moâi tröôøng lao ñoäng, phoûng vaán vaø khaùm laâm saøng. Keát quaû<br /> nghieân cöùu cho thaáy chæ soá moøn raêng trung bình ôû nhoùm nghieân cöùu (0,71) cao hôn nhoùm so<br /> saùnh (0,25) vaø chæ soá taêng theo naêm tuoåi ngheà. Caùc yeáu toá nhö hay uoáng röôïu, aên traùi caây chua,<br /> ôï chua, beänh lyù cuûa toå chöùc quanh raêng... coù laøm taêng chæ soá moøn raêng trung bình. Keát luaän laøm<br /> vieäc coù tieáp xuùc vôùi yeáu toá a xít coù bieåu hieän taêng nguy cô bò toån thöông moøn raêng.<br /> <br /> <br /> <br /> I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ bôûi caùc taùc nhaân nhö a xít, vi Trong neàn coâng nghieäp<br /> ieän nay beänh raêng khuaån,… gaây ra tình traïng xoùi hoùa, hieän ñaïi hoùa cuûa ñaát<br /> <br /> H mieäng ñöôïc coi laø<br /> beänh phoå bieán vôùi tæ<br /> leä cao, trong ñoù beänh nha chu<br /> moøn raêng vaø taïo ra nhöõng loã<br /> hoång treân raêng. Men raêng coù<br /> theå bò vôõ, raïn vaø khoâng nhö<br /> nöôùc hieän nay, nhu caàu söû<br /> duïng hoùa chaát ngaøy caøng<br /> nhieàu, ñoàng nghóa vôùi vieäc neàn<br /> coâng nghieäp saûn suaát hoùa<br /> vaø beänh toån thöông toå chöùc xöông, men raêng khoâng theå töï<br /> taùi taïo, töùc laø noù seõ bò toån chaát ngaøy caøng phaùt trieån ñeå<br /> cöùng cuûa raêng laø hai beänh ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån<br /> chính gaây aûnh höôûng ñeán aên thöông vónh vieãn. Khi men<br /> cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp<br /> nhai, söùc khoûe vaø thaåm myõ. raêng bò toån thöông seõ daãn ñeán<br /> khaùc. Vì vaäy, soá ngöôøi tieáp xuùc<br /> Men raêng laø moät thaønh phaàn bò saâu raêng vaø laøm raêng trôû tröïc tieáp vaø giaùn tieáp vôùi hoaù<br /> caáu taïo toå chöùc cöùng cuûa raêng neân nhaïy caûm vôùi nhieät ñoä chaát ngaøy caøng nhieàu vaø moät<br /> vaø maëc duø ñöôïc coi laø phaàn moät caùch “baát thöôøng”, gaây ra trong caùc beänh lyù do hoùa chaát<br /> cöùng nhaát cuûa cô theå, tuy eâ buoát, khoù chòu khi aên quaù gaây neân ñoù laø beänh toån thöông<br /> nhieân noù vaãn coù theå bò phaù huûy noùng hoaëc laïnh toå chöùc cöùng cuûa raêng.<br /> <br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 75<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ñaõ tieán haønh nghieân cöùu ôû 271<br /> coâng nhaân coù treân 5 naêm coâng<br /> taùc vaø thöôøng xuyeân laøm vieäc<br /> trong moâi tröôøng coù yeáu toá a<br /> xít taïi Coâng ty Coå phaàn Hoùa<br /> chaát Vieät Trì, tænh Phuù Thoï.<br /> + Nhoùm so saùnh: Laø 130<br /> coâng nhaân Coâng ty Deät Phuù<br /> Thoï, coù cuøng ñieàu kieän soáng<br /> vaø nguoàn nöôùc sinh hoaït,<br /> khoâng tieáp xuùc vôùi a xít, vôùi tyû<br /> leä caùc nhoùm tuoåi löïa choïn laø<br /> töông ñoái ñoàng ñeàu.<br /> - Coâng cuï thu thaäp soá lieäu<br /> nghieân cöùu:<br /> Ảnh: minh họa, Nguồn: Internet + Thieát bò ño hôi khí vaø buïi:<br /> Thieát bò laáy maãu cuûa haõng<br /> Casella (Anh), Dupont (Myõ);<br /> Treân theá giôùi, beänh moøn hoaøn toaøn men ngaø (ñoä 4). Thieát bò phaân tích: Maùy cöïc phoå<br /> raêng vaø caùc trieäu chöùng cuûa Treân moãi beänh nhaân coù theå 646 VA Processor (Thuïy Syõ);<br /> noù ñaõ ñöôïc nghieân cöùu töø raát gaëp nhieàu möùc ñoä moøn khaùc Maùy so maàu UV-VIS 1201<br /> sôùm. Westergaard vaø nhau ôû caùc vuøng. (haõng Shimazu Nhaät); Maùy saéc<br /> Johansson, nghieân cöùu töø ÔÛ Vieät Nam cuõng coù nhieàu kyù khí GC-9A (haõng Shimazu<br /> 134 coâng nhaân cuûa 1 nhaø maùy coâng trình khoa hoïc nghieân Nhaät); Maùy ño PH Model<br /> hoùa chaát taïi Osaka, Nhaät Baûn cöùu veà moøn raêng nhöng caùc 8311E- Yokogama (Nhaät); Taát<br /> cho thaáy coù 31% coâng nhaân nghieân cöùu naøy chæ ñeà caäp tôùi caû caùc maãu ño ñeàu ñöôïc phaân<br /> coù daáu hieäu cuûa söï xoùi moøn moøn raêng cô hoïc maø chöa coù tích trong phoøng thí nghieäm ñaït<br /> raêng. Moät soá nghieân cöùu khaùc coâng trình khoa hoïc nghieân tieâu chuaån cuûa Traïm Quan traéc<br /> cuõng cho thaáy, tyû leä xoùi moøn cöùu veà moøn raêng hoùa hoïc ôû vaø Phaân tích moâi tröôøng, Vieän<br /> raêng cuûa coâng nhaân tieáp xuùc nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong Baûo hoä lao ñoäng.<br /> vôùi a xít ôû caùc nöôùc ñang phaùt moâi tröôøng hoùa chaát gaây aên + Phoûng vaán tröïc tieáp: söû<br /> trieån cao hôn raát nhieàu laàn so moøn. Vì vaäy, Vieän Nghieân cöùu duïng boä caâu hoûi xaây döïng<br /> vôùi caùc nöôùc phaùt trieån. Taïi KHKT Baûo hoä lao ñoäng ñaõ toå tröôùc veà thoâng tin caù nhaân,<br /> Nhaät Baûn, xoùi moøn raêng töø laâu chöùc thöïc hieän ñeà taøi: “Nghieân tieàn söû maéc caùc beänh maïn tính<br /> ñaõ ñöôïc coi laø moät beänh ngheà cöùu hieän traïng moøn raêng ôû lieân quan, caùc thoâng tin veà aên<br /> nghieäp. coâng nhaân tieáp xuùc vôùi a xít uoáng, thoùi quen sinh hoaït...<br /> ÔÛ Vieät Nam, theo nghieân vaø moät soá yeáu toá lieân quan”. Caùc caùn boä phoûng vaán ñöôïc<br /> cöùu cuûa Leâ Thò Haûi Yeán II. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG taäp huaán tröôùc khi ñi khaûo saùt.<br /> (2005) thöïc hieän treân 100 PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU + Khaùm ñaùnh giaù möùc ñoä<br /> beänh nhaân töø 60 tuoåi trôû leân moøn raêng: Baùc syõ chuyeân<br /> - Thieát keá nghieân cöùu: Ñeà<br /> ñeán khaùm taïi khoa Raêng- khoa raêng-haøm-maët khaùm<br /> taøi söû duïng phöông phaùp ñieàu<br /> Haøm-Maët, Beänh vieän Höõu raêng theo quy trình vaø maãu hoà<br /> tra dòch teã hoïc caét ngang moâ<br /> Nghò theo chæ soá TWI (Smith sô xaây döïng tröôùc. Ñaùnh giaù<br /> taû coù söû duïng nhoùm so saùnh.<br /> vaø Knight 1984) cho thaáy: moøn raêng theo tieâu chuaån<br /> 100% coù moøn raêng töø möùc ñoä - Ñoái töôïng nghieân cöùu: chaån ñoaùn cuûa Hieäp hoäi Nha<br /> moøn men (ñoä 1) ñeán moøn + Nhoùm nghieân cöùu: Ñeà taøi khoa Nhaät Baûn.<br /> <br /> <br /> 76 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> - Phöông phaùp phaân tích soá Bng 1. Phaân boá nhoùm nghieân cöùu vaø nhoùm so saùnh theo<br /> lieäu: Soá lieäu ñieàu tra sau khi xöû tuoåi ngheà<br /> lyù thoâ, ñöôïc maõ hoaù vaø ñöôïc<br /> naïp vaøo maùy vi tính, söû duïng Nhóm nghiên cӭu Nhóm so sánh<br /> chöông trình phaàn meàm Tuәi nghӅ P<br /> SPSS ñeå tính caùc tyû leä %, n % n %<br /> trung bình vaø caùc chæ soá ñeå so<br /> saùnh. 5 – 10 năm 72 26,6 20 15,4<br /> III. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br /> Phaân boá nhoùm nghieân cöùu 11 – 20 năm 88 32,5 56 43,1<br /> vaø nhoùm so saùnh theo tuoåi P > 0.05<br /> ngheà (xem baûng 1): Trên 20 năm 111 41 54 41,5<br /> - Nhoùm nghieân cöùu goàm<br /> 271 coâng nhaân (caû nam vaø nöõ)<br /> Cӝng 271 100 130 100<br /> coù treân 5 naêm coâng taùc vaø<br /> thöôøng xuyeân laøm vieäc trong<br /> moâi tröôøng coù yeáu toá a xít taïi Baûng 2. Chæ soá moøn raêng trung bình (CSMRTB) cuûa nhoùm<br /> Coâng ty Coå phaàn Hoùa chaát nghieân cöùu vaø nhoùm so saùnh theo tuoåi ngheà<br /> Vieät Trì, tænh Phuù Thoï.<br /> Nhóm nghiên cӭu Nhóm so sánh<br /> - Nhoùm so saùnh laø 130 Tuәi nghӅ<br /> coâng nhaân ñöôïc chuùng toâi x ± SD x ± SD<br /> khaùm taïi Coâng ty Deät Phuù<br /> 5 – 10 0,56 ± 0,33 0,20 ± 0,13<br /> Thoï, coù cuøng ñieàu kieän sinh<br /> hoaït vaø nguoàn nöôùc sinh hoaït 11 – 20 0,71 ± 0,45 0,23 ± 0,16<br /> vôùi nhoùm nghieân cöùu.<br /> CSMRTB cuûa 2 nhoùm so > 20 năm 0,79 ± 0,44 0,34 ± 0,23<br /> saùnh ñeàu taêng theo tuoåi ngheà P P = 0,001 P = 0,002<br /> vaø coù söï khaùc bieät roõ reät coù yù<br /> nghóa thoáng keâ vôùi P < 0,001.<br /> Keát quaû naøy cuûa chuùng toâi<br /> 0.79<br /> cuõng phuø hôïp vôùi keát quaû cuûa 0.8<br /> 0.71<br /> Nguyeãn Thò Anh Trang cho<br /> 0.7<br /> raèng CSMRTB taêng theo tuoåi 0.56<br /> ñôøi vaø tuoåi ngheà (xem baûng 2). 0.6<br /> <br /> ÔÛ nhoùm nghieân cöùu, maët 0.5<br /> 0.34<br /> nhai, rìa caén moøn nhieàu nhaát 0.4 Nhóm nghiên cӭu<br /> 68,1%, sau ñoù tôùi maët ngoaøi 0.23 Nhóm so sánh<br /> 0.3 0.2<br /> 57,9%, coå raêng 49,4% vaø maët<br /> 0.2<br /> trong chieám tyû leä thaáp nhaát<br /> 19,0%. ÔÛ maët nhai, rìa caén, 0.1<br /> moøn phoå bieán nhaát laø ñoä 2, tyû 0<br /> leä 31,7%, sau ñoù laø ñoä 1 5 – 10 11 – 20 > 20 năm<br /> <br /> chieám 25,8%, moøn ñoä 3 laø<br /> 8,9%, ñoä 4 ít gaëp nhaát 1,7%. Hình 1. CSMRTB cuûa nhoùm nghieân cöùu vaø nhoùm so saùnh<br /> Maët ngoaøi, phoå bieán laø moøn theo tuoåi ngheà<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 77<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Baûng 3. Tyû leä moøn töøng maët raêng ôû nhoùm nghieân cöùu vaø - Nhoùm nghieân cöùu (CSM-<br /> nhoùm so saùnh RTB = 0,71) coù xu höôùng moøn<br /> raêng cao hôn nhoùm so saùnh<br /> Nhóm nghiên cӭu Nhóm so sánh (CSMRTB = 0,25).<br /> Vӏ trí N = 271 N = 130 P - Chæ soá moøn raêng trung<br /> n % n % bình taêng theo tuoåi ngheà:<br /> Mһt nhai/rìa cҳn 184 68,1 87 66,9 P > 0,05 nhoùm 5-10 naêm coù CSMRTB<br /> Mһt ngoài 157 57,9 29 22,3 P < 0,05 = 0,56, nhoùm 11-20 naêm coù<br /> CSMRTB = 0,71, nhoùm treân<br /> Mһt trong 51 19,0 18 13,8 P > 0,05 20 naêm coù CSMRTB = 0,79.<br /> Cә răng 134 49,4 51 39,2 P > 0,05 - CSMRTB cao nhaát ôû PX<br /> ñieän phaân I vaø thaáp nhaát ôû PX<br /> ñoä 2 (28,7%), sau ñoù laø ñoä 1 cuoái cuøng laø maët trong coù tyû leä boät giaët.<br /> (17,3%), moøn ñoä 3 chieám moøn ít nhaát. Keát quaû cuûa - Uoáng röôïu thöôøng xuyeân,<br /> 10% vaø moøn ñoä 4 ít gaëp nhaát chuùng toâi hôi khaùc vôùi keát quaû aên traùi caây chua thöôøng<br /> (1,9%). Coå raêng, moøn phoå nghieân cöùu cuûa Phaïm Leä xuyeân, beänh lyù ôï chua, duøng<br /> bieán nhaát laø ñoä 2 (23,0%), Quyeân (2007), Nguyeãn Thò caùc thuoác a xít thöôøng xuyeân<br /> sau ñoù laø ñoä 1 (11,0%), moøn Anh Trang (2009) laø coù moøn treân 1 thaùng, beänh lyù cuûa toå<br /> ñoä 3 chieám 9,1% vaø cuoái maët nhai, rìa caén lôùn nhaát, sau chöùc quanh raêng, thieåu saûn<br /> cuøng laø ñoä 4 chieám 6,3%. Maët ñoù tôùi coå raêng, moøn maët ngoaøi men raêng laøm taêng chæ soá<br /> trong, chuû yeáu cuõng laø moøn vaø maët trong chieám tyû leä thaáp moøn raêng trung bình.<br /> ñoä 1 (14,4%), sau ñoù laø ñoä 2 nhaát. Tyû leä moøn töøng maët raêng<br /> vaø 3. khoâng gaëp moøn ñoä 4 - Chöa tìm thaáy moái lieân<br /> (maët nhai, rìa caén, maët ngoaøi, quan giöõa thoùi quen veä sinh<br /> (xem baûng 3). maët trong, coå raêng) cuûa chuùng raêng mieäng, thöùc aên ngoït,<br /> ÔÛ nhoùm so saùnh, maët nhai, toâi cuõng cao hôn so vôùi uoáng nöôùc coù ga, uoáng nöôùc<br /> rìa caén moøn nhieàu nhaát nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò coù ñöôøng vôùi tình traïng moøn<br /> 66,9%, sau ñoù tôùi coå raêng Anh Trang. Ñieàu naøy coù theå raêng.<br /> 39,2%, maët ngoaøi 22,3% vaø do moâi tröôøng laøm vieäc cuûa<br /> maët trong chieám tyû leä thaáp 4.2. Kieán nghò<br /> caùc ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa<br /> nhaát, 13,8%. Ñoái vôùi caùc caù nhaân coù<br /> chuùng toâi thöôøng xuyeân tieáp<br /> Tyû leä moøn maët nhai/rìa caén, nguy cô xoùi moøn raêng ngheà<br /> xuùc vôùi hoùa chaát gaây aên moøn.<br /> maët trong, coå raêng ôû nhoùm nghieäp cao neân thöïc hieän caùc<br /> Moøn coå raêng phoå bieán bieän phaùp döï phoøng sau:<br /> nghieân cöùu vaø nhoùm so saùnh nhaát ôû raêng haøm nhoû haøm<br /> töông ñoái ñoàng ñeàu, khoâng coù - Thöôøng xuyeân khaùm raêng<br /> treân. Keát quaû cuûa chuùng toâi<br /> söï khaùc bieät vôùi P > 0,05. Tyû ñònh kyø 3 thaùng/laàn ñeå phaùt<br /> phuø hôïp vôùi keát quaû cuûa<br /> leä moøn maët ngoaøi cuûa nhoùm hieän sôùm caùc toån thöông vaø<br /> Phaïm Leä Quyeân (2007), P. kòp thôøi ñieàu trò.<br /> nghieân cöùu lôùn hôn nhoùm so Chuajedong (2002) [37], Aw<br /> saùnh roõ reät vôùi möùc coù yù nghóa - Ñeo thieát bò baûo hoä lao<br /> (2002) [23] vaø Boric (2004).<br /> thoáng keâ laø P < 0.001. ñoäng nhö khaåu trang trong vaø<br /> IV. KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ sau khi laøm vieäc ñöôïc coi laø<br /> ÔÛ nhoùm nghieân cöùu, tæ leä<br /> moøn ñoä 1 vaø ñoä 2 chieám tyû leä 4.1. Keát luaän chieán löôïc phoøng ngöøa giuùp<br /> cao nhaát, khoâng coù ñoái töôïng Qua keát quaû nghieân cöùu giaûm nguy cô xoùi moøn raêng.<br /> naøo bò moøn hôû tuûy. Trong soá 271 coâng nhaân laøm vieäc taïi - Kích thích taêng löu löôïng<br /> caùc maët raêng, maët nhai, rìa Coâng ty Coå phaàn Hoùa chaát doøng chaûy nöôùc boït, söû duïng<br /> caén moøn nhieàu nhaát, sau ñoù Vieät Trì, chuùng toâi ruùt ra moät thuoác ñeäm, xuùc mieäng baèng<br /> tôùi coå maët ngoaøi, coå raêng vaø soá keát luaän nhö sau: dung dòch kieàm magnesium<br /> <br /> <br /> 78 Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013<br />  Kt qu nghiên cu KHCN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> [6]. Leâ Thò Haûi Yeán (2006),<br /> “Nhaän xeùt tình traïng nhai moøn<br /> ôû ngöôøi treân 60 tuoåi. Böôùc ñaàu<br /> tìm hieåu ngyeân nhaân vaø giaûi<br /> phaùp ñieàu trò döï phoøng”, Luaän<br /> vaên toát nghieäp Thaïc syõ Y hoïc.<br /> [7]. Yuji Suyama (2010),<br /> "Dental Erosion in Workers<br /> Exposed to Sulfuric Acid in<br /> Lead Storage Battery<br /> Manufacturing Facility", Tokyo<br /> Dent Coll, Japan, pp.77–83.<br /> [8]. Chikte UM, Josie-Perez<br /> AM, Cohen TL (1998), “A<br /> rapid epidemi-ological assess-<br /> ment of dental erosion to<br /> assist in settling an industrial<br /> dispute”, J Dent Assoc S Afr,<br /> pp.7–12.<br /> [9]. Chikte UM, Josie-Perez<br /> Ảnh: minh họa, Nguồn: Internet<br /> AM (1999), “Industrial dental<br /> erosion: a cross-sectional,<br /> hydroxide hoaëc sodium bicar- [3]. Phaïm Leä Quyeân, Hoaøng comparative study”, SADJ,<br /> bonate ñeå trung hoøa dòch axit Töû Huøng, Nguyeãn Thò Thanh pp. 531–536.<br /> sau khi tieáp xuùc vôùi hôi axit. Vaân, Nguyeãn Phuùc Dieân Thaûo [10]. Westergaard J,<br /> - Giaùo duïc veà haønh vi cuõng (2007), “Moøn raêng vaø caùc yeáu<br /> Larsen IB, Holmen L et al<br /> nhö tö vaán dinh döôõng, toái öu toá lieân quan nghieân cöùu treân<br /> (2001), “Occupational expo-<br /> hoùa caùc cheá ñoä fluor. 150 sinh vieân RHM”, Taïp chí Y<br /> sure to airborne proteolytic<br /> hoïc TP. Hoà Chí Minh, taäp 11,<br /> enzymes and lifestyle risk fac-<br /> Phuï baûn soá 2, tr. 219 – 227.<br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO tors for dental erosion - a<br /> [4]. Nguyeãn Thò Anh Trang cross-sectional study”, Occup<br /> [1]. Nguyeãn Maïnh Haø (2012), (2009), “Nhaän xeùt tình traïng<br /> “Quaù nhaïy caûm ngaø”, Baøi Med (Lond), pp.189–197.<br /> moøn raêng ôû CBCNV taïi nhaø<br /> giaûng moøn raêng, Boä moân Phaãu maùy kính noåi Vieät Nam naêm [11]. Johansson AK,<br /> thuaät trong mieäng, Vieän Ñaøo 2008 – 2009 vaø ñeà xuaát moät soá Johansson A, Stan V, Ohlson<br /> taïo Raêng-Haøm-Maët. giaûi phaùp can thieäp döï phoøng”, CG (2005), “Silicone sealers,<br /> [2]. Nguyeãn Thò Ngoïc Lan Luaän vaên Thaïc syõ Y hoïc. acetic acid vapours and den-<br /> (2006), “Nhaän xeùt ñaëc ñieåm toån tal erosion: a work- related<br /> [5]. Nguyeãn Phuùc Dieân Thaûo,<br /> thöông toå chöùc cöùng cuûa raêng ôû risk?”, Swed Dent J, pp.<br /> Ñaëng Vuõ Ngoïc Mai (2009),<br /> ngöôøi coù tuoåi töø 45 -60 taïi khoa 61–69.<br /> “Ñaëc ñieåm moøn raêng treân sinh<br /> Raêng-Haøm-Maët, Beänh vieän vieân RHM vaø moät soá yeáu toá [12]. Smith B.G.N and Knight<br /> Ñoáng Ña, Haø Noäi”, Luaän vaên toát lieân quan”, Tuyeån taäp coâng J.K (1984), “An index for<br /> nghieäp Baùc syõ Y khoa, chuyeân trình NCKH Raêng-Haøm-Maët measuring the wear of teeth”,<br /> ngaønh Raêng-Haøm-Maët. 2009, NXB Y hoïc, tr. 54-62. British Dental Journal, 435-43.<br /> <br /> <br /> Taïp chí Hoaït ñoäng KHCN An toaøn - Söùc khoûe & Moâi tröôøng lao ñoäng, Soá 1,2&3-2013 79<br />