Nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động ngoại khoá trong dạy học môn Giáo dục công dân ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thái Nguyên hiện nay

Tập 183, Số 07, 2018<br /> <br /> Tập 183, số 07, 2018<br /> <br /> 183(07)<br /> N¨m<br /> <br /> 2018<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc vµ C«ng nghÖ<br /> <br /> Journal of Science and Technology<br /> <br /> CHUYÊN SAN KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN – KINH TẾ<br /> Môc lôc<br /> <br /> Trang<br /> <br /> Hoàng Thị Phương Nga - Mô hình du lịch văn học “Làng Vũ Đại ngày ấy”<br /> <br /> 3<br /> <br /> Phạm Thị Thu Hoài, Trần Thị Thanh - Tiếng lóng trong truyện về đề tài giáo dục của Văn Thành Lê<br /> <br /> 9<br /> <br /> Ngô Thị Thanh Nga, Phạm Thị Hồng Vân - Vài nét về các phương thức thể hiện tình vợ chồng trong văn<br /> học trung đại Việt Nam<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nguyễn Thị Thắm, Nguyễn Minh Sơn - Ý thức đối thoại của Nguyễn Ngọc Tư với văn học truyền thống thông<br /> qua những nhân vật nữ trong tập truyện Không ai qua sông<br /> <br /> 21<br /> <br /> Đặng Thị Thùy, Nguyễn Diệu Thương - Lô gích của các hiện tượng “phi lô gích” trong ca dao, tục ngữ<br /> người Việt<br /> <br /> 27<br /> <br /> Đinh Thị Giang - Những nhân tố ảnh hưởng đến lối sống của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ hiện nay<br /> <br /> 33<br /> <br /> Nguyễn Diệu Thương, Nguyễn Thị Lan Hương - Phương thức tạo hàm ý trong tiểu phẩm trào phúng<br /> <br /> 39<br /> <br /> Nguyễn Thu Quỳnh, Vì Thị Hiền - Từ ngữ chỉ đồ gia dụng trong tiếng Thái ở tỉnh Điện Biên<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Oanh, Hoàng Thị Mỹ Hạnh - Vị thế, vai trò cầm quyền của Đảng Cộng Sản Việt Nam giai<br /> đoạn 1945 - 1975 và một số bài học kinh nghiệm<br /> <br /> 51<br /> <br /> Đỗ Hằng Nga, Phạm Quốc Tuấn - Việc thu thuế trong làng xã qua tư liệu hương ước cải lương tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 57<br /> <br /> Lê Văn Hiếu - Hiệu quả hoạt động của mô hình “ban tuyên vận” xã, phường, thị trấn và “tổ tuyên vận” thôn, bản, tổ<br /> dân phố ở tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay<br /> <br /> 63<br /> <br /> Thái Hữu Linh, Nguyễn Thị Thu Hiền, Nguyễn Thị Thanh Hà - Vai trò của hậu phương Bắc Thái trong cuộc<br /> tổng tiến công Mậu Thân năm 1968<br /> <br /> 69<br /> <br /> Phạm Anh Nguyên - Sức hấp dẫn trong Hài đàm của Phan Khôi<br /> <br /> 73<br /> <br /> Nguyễn Thị Hường, Nguyễn Thị Mão, Nguyễn Tuấn Anh - Nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động ngoại<br /> khoá trong dạy học môn giáo dục công dân ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thái<br /> Nguyên hiện nay<br /> <br /> 79<br /> <br /> Nguyễn Văn Dũng, Đào Ngọc Anh - Thực trạng thể chất của sinh viên không chuyên thể dục thể thao Trường<br /> Đại hoc Sư phạm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 85<br /> <br /> Trần Bảo Ngọc, Lê Ngọc Uyển, Bùi Thanh Thủy và cs - Thực trạng xếp loại tốt nghiệp sinh viên diện cử<br /> tuyển ở trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên giai đoạn 2013-2017<br /> <br /> 91<br /> <br /> Nguyễn Thúc Cảnh - Nghiên cứu xây dựng hệ thống bài tập có nội dung thực tế trong giảng dạy cơ học cho<br /> học sinh trung học phổ thông<br /> <br /> 97<br /> <br /> Hà Thị Kim Linh, Chu Thị Bích Huệ - Giáo dục kiến thức pháp luật cho phụ nữ vùng dân tộc thiểu số ở huyện<br /> Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 105<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Hồng, Nguyễn Thị Khánh Ly, Vũ Kiều Hạnh - Tăng cường sự tham gia của sinh viên<br /> vào các hoạt động học tiếng Anh trong lớp học đông nhiều trình độ của sinh viên năm thứ nhất trường Đại học<br /> Y Dược – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 111<br /> <br /> Phạm Thị Huyền, Vũ Thị Thủy - Vận dụng phong cách nêu gương theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng<br /> phong cách làm việc đối với cán bộ chủ chốt ở nước ta hiện nay<br /> <br /> 117<br /> <br /> Đàm Quang Hưng - Thiết kế bài học khoa học lớp 4, lớp 5 theo hướng tìm tòi thực nghiệm<br /> <br /> 123<br /> <br /> Hoàng Thị Thu Hoài - Những khó khăn trong việc dạy và học từ vựng tiếng Anh chuyên cho sinh viên chuyên<br /> ngành điều dưỡng, trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên và một số giải pháp đề xuất<br /> <br /> 129<br /> <br /> Nguyễn Lan Hương, Văn Thị Quỳnh Hoa - Những nhân tố ảnh hưởng đến khả năng nói tiếng Anh của sinh<br /> viên năm thứ nhất trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 135<br /> <br /> Vũ Kiều Hạnh - Những yếu tố quyết định đến mức độ đọc hiểu của sinh viên năm thứ hai tại trường Đại học<br /> Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 141<br /> <br /> Nguyễn Thị Quế, Hoàng Thị Nhung - Hỏi đúng để tự học và học tập cộng tác thành công – hướng tới xây<br /> dựng người học ngoại ngữ độc lập trong bối cảnh hội nhập khu vực và quốc tế<br /> <br /> 147<br /> <br /> Ngô Thị Thu Hà, Nguyễn Thị Hoài Thu - Ứng dụng các phương pháp giảng dạy tích cực nhằm nâng cao chất<br /> lượng dạy – học tiếng Việt cho học viên quốc tế tại Học viện Kỹ thuật Quân sự<br /> <br /> 153<br /> <br /> Dương Văn Tân - Đánh giá hiệu quả áp dụng trò chơi vận động trong phát triển thể lực chung cho sinh viên<br /> trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 159<br /> <br /> Bùi Thị Hương Giang - Nâng cao năng lực giao tiếp giao văn hóa trong dạy và học ngoại ngữ<br /> <br /> 165<br /> <br /> Trần Hoàng Tinh, Nông La Duy, Phạm Văn Tuân - Xây dựng trung đội tự quản trong quản lý giáo dục tính<br /> kỷ luật cho sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh trong giai đoạn hiện nay<br /> <br /> 171<br /> <br /> Trần Thị Yến, Khổng Thị Thanh Huyền - Sử dụng hình thức đọc chuyên sâu để nâng cao khả năng viết học<br /> thuật cho sinh viên chuyên ngành tiếng Anh<br /> <br /> 177<br /> <br /> Đỗ Thị Hồng Hạnh, Hoàng Mai Phương - Đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Chợ Mới,<br /> tỉnh Bắc Kạn<br /> <br /> 183<br /> <br /> Trần Thùy Linh, Trần Lương Đức, Nguyễn Thị Thùy Trang - Cách tiếp cận của pháp luật cạnh tranh liên<br /> minh châu Âu về hành vi lạm dụng mang tính trục lợi<br /> <br /> 189<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Hà, Phạm Việt Hương - Xây dựng bộ tiêu chí và chỉ số kinh tế phù hợp để đánh giá quản<br /> lý rừng bền vững ở huyện Định Hóa<br /> <br /> 195<br /> <br /> Đinh Thị Hoài - Truyền thông marketing sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung tâm Học liệu Đại<br /> học Thái Nguyên<br /> <br /> 201<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Xuân - Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng sử dụng dịch vụ<br /> khách sạn tại Thanh Hóa, Việt Nam<br /> <br /> 207<br /> <br /> Dương Thị Tình - Đóng góp của xuất khẩu hàng hóa tới tăng trưởng kinh tế của tỉnh Yên Bái<br /> <br /> 213<br /> <br /> Lê Minh Hải, Trần Viết Khanh - Phân tích tổ chức không gian lãnh thổ du lịch tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 219<br /> <br /> Hà Văn Vương - Vận dụng lý thuyết Ecgônômi trong tổ chức môi trường làm việc tại văn phòng chi nhánh may<br /> Sông Công II - Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG<br /> <br /> 227<br /> <br /> Mai Anh Linh, Nguyễn Thị Minh Anh - Đánh giá chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng: nghiên<br /> cứu thực nghiệm tại siêu thị Lan Chi, Thái Nguyên<br /> <br /> 233<br /> <br /> Đinh Hồng Linh, Nguyễn Thu Nga, Nguyễn Thu Hằng - Sử dụng hàm Loga siêu việt để đánh giá hiệu quả<br /> kinh doanh của các ngân hàng Việt Nam<br /> <br /> 239<br /> <br /> Nguyễn Thị Hường và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 183(07): 79 - 84<br /> <br /> NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ<br /> TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC<br /> PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN HIỆN NAY<br /> Nguyễn Thị Hường*, Nguyễn Thị Mão, Nguyễn Tuấn Anh<br /> Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Hoạt động ngoại khóa là những hoạt động giáo dục được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hoá<br /> và là hoạt động tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp. Hoạt động ngoại khoá có ý nghĩa hỗ trợ cho<br /> giáo dục chính khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu, kĩ năng<br /> cho học sinh qua trải nghiệm các hoạt động. Ở các trường THPT hiện nay hoạt động ngoại khóa<br /> được tổ chức ở nhiều môn học, trong đó có môn Giáo dục công dân. Tuy nhiên, việc thiết kế và tổ<br /> chức các hoạt động ngoại khóa môn học này ở các trường THPT nói chung và các trường THPT<br /> trên địa bàn thành phố Thái Nguyên còn nhiều hạn chế nhất là về nội dung và hình thức biểu hiện.<br /> Trong bài viết này, tác giả sẽ đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động ngoại<br /> khóa trong dạy học môn Giáo dục công dân ở các trường THPT trên địa bàn thành phố Thái<br /> Nguyên hiện nay.<br /> Từ khóa: Ngoại khoá, hoạt động ngoại khoá, hoạt động ngoài giờ lên lớp, giáo dục ngoài giờ lên<br /> lớp, đổi mới tổ chức hoạt động ngoại khoá.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> *<br /> <br /> Hoạt động ngoại khoá (HĐNK) là một trong<br /> những hoạt động quan trọng ở phổ thông nói<br /> chung và THPT nói riêng. Trong lịch sử giáo<br /> dục, việc tổ chức các hoạt động dạy học ngoại<br /> khóa đã được nhiều nhà sư phạm vận dụng.<br /> Vào thế kỉ XVI Francois Rabelais (1494 1553) nhà tư tưởng, nhà giáo dục người Pháp<br /> đã có sáng kiến tổ chức các hình thức giáo<br /> dục ngoài giờ lên lớp thay cho các giờ hoạt<br /> động chính khóa nhằm nâng cao chất lượng<br /> và hiệu quả dạy học. Đến đầu thế kỉ XX, nhà<br /> giáo dục Xô Viết lỗi lạc A.S Macarencô<br /> (1888 - 1939) cũng đã có nhiều bài viết bàn<br /> về tầm quan trọng của các hoạt động ngoại<br /> khóa trong tổ chức dạy học. Ở Việt Nam,<br /> trong những năm gần đây cũng có khá nhiều<br /> công trình bàn đến việc đổi mới các hoạt động<br /> ngoại khóa như [1], [2], [3].<br /> Về cơ bản, các công trình nêu trên đã đề cập<br /> đến vị thế, vai trò quan trọng của hoạt động<br /> ngoại khóa. Đồng thời, các tác giả cũng đã đề<br /> xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất<br /> lượng của các hoạt động này trong nhà trường<br /> *<br /> <br /> Tel: 0988596121; Email:huongnguyenthidhsptn@gmail<br /> <br /> phổ thông. Song, chưa có công trình nào bàn<br /> đến việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa<br /> môn Giáo dục công dân (GDCD), nhất là<br /> chương trình GDCD ở THPT dù đây là môn<br /> học quan trọng, môn học đặc thù trang bị cho<br /> học sinh (HS) những kiến thức cơ bản về thế<br /> giới quan, phương pháp luận; các nội dung cơ<br /> bản về pháp luật học; về chính sách, chủ<br /> trương lớn của Đảng, Nhà nước trên các lĩnh<br /> vực của đời sống xã hội; về xây dựng ý thức<br /> trách nhiệm, giáo dục giá trị đạo đức cho mỗi<br /> cá nhân… giúp các em chủ động, bản lĩnh, tự<br /> tin hơn trước những cám dỗ, thói hư, tật xấu<br /> và tệ nạn xã hội. Tuy nhiên, do thời lượng<br /> chính khoá quá ít nên việc tổ chức các HĐNK<br /> để các em có thêm cơ hội trải nghiệm, nghiên<br /> cứu, tập xử lý và giải quyết các tình huống<br /> nảy sinh trong thực tiễn là hết sức cần thiết;<br /> giúp các em hình rèn luyện khả năng nhận<br /> diện, nắm bắt và chủ động giải quyết các tình<br /> huống diễn ra trong cuộc sống thường nhật.<br /> Qua điều tra sơ bộ, việc tổ chức các HĐNK<br /> môn GDCD ở các trường THPT trên địa bàn<br /> thành phố Thái Nguyên còn mang tính hình<br /> thức. Hơn nữa nội dung, chất lượng hoạt<br /> động, tính sáng tạo và hiệu quả tổ chức chưa<br /> 79<br /> <br /> Nguyễn Thị Hường và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> cao. Vấn đề đặt ra là phải đổi mới cách thức<br /> tổ chức như thế nào nhằm nâng cao hiệu quả,<br /> chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng<br /> dạy học môn GDCD nói riêng?<br /> NHỮNG VẤN ĐỀ ĐANG ĐẶT RA TRONG<br /> TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI<br /> KHOÁ MÔN GDCD Ở CÁC TRƯỜNG<br /> THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI<br /> NGUYÊN HIỆN NAY<br /> Từ thập kỷ cuối của thế kỷ XX, trên thế giới đã<br /> có nhiều quốc gia tiến hành đổi mới và cách<br /> tân giáo dục nhất là đổi mới giáo dục phổ<br /> thông mà trọng điểm là đổi mới và cải cách<br /> chương trình và sách giáo khoa. Trong xu thế<br /> đó, Việt Nam cũng tiến hành đổi mới chương<br /> trình phổ thông với mục tiêu: Xây dựng nội<br /> dung, chương trình, phương pháp giáo dục,<br /> sách giáo khoa (SGK) phổ thông mới nhằm<br /> nâng cao chất lượng giáo dục trong xu hướng<br /> hội nhập và phát triển quốc tế.<br /> Trọng tâm của đổi mới chương trình và SGK<br /> giáo dục phổ thông ở nước ta là tập trung vào<br /> đổi mới phương pháp dạy học bởi nó là một<br /> thành tố cơ bản trong quá trình dạy học và có<br /> ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoàn thành mục<br /> tiêu, nội dung cũng như đảm bảo hiệu quả<br /> chất lượng dạy và học.<br /> Chương trình và nội dung SGK GDCD ở<br /> THPT hiện nay đã thể hiện rõ tính định hướng<br /> đó. Song thực tế vận dụng vẫn còn nhiều bất<br /> cập. Hoạt động giảng dạy vẫn theo hướng<br /> truyền thống, nặng về truyền thụ kiến thức,<br /> yếu trong rèn luyện kỹ năng. Vì vậy, vấn đề<br /> cấp bách đặt ra hiện nay trong đổi mới<br /> phương pháp giảng dạy môn GDCD ở THPT<br /> là phải theo hướng vai trò trung tâm của HS<br /> với hoạt động chính là hoạt động nhận thức,<br /> tự chiếm lĩnh tri thức của HS. HS phải cùng<br /> suy nghĩ, tranh luận, nghiên cứu chứ không<br /> phải ghi nhớ, tái hiện những tri thức có sẵn.<br /> Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành TƯ 8,<br /> khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo<br /> dục và đào tạo nêu rõ “Tiếp tục đổi mới mạnh<br /> mẽ phương pháp dạy học theo hướng hiện<br /> 80<br /> <br /> 183(07): 79 - 84<br /> <br /> đại; phát huy tính tích cực, chủ động; sáng<br /> tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người<br /> học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một<br /> chiều, ghi nhớ máy móc; Tập trung dạy cách<br /> học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở<br /> để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức,<br /> kĩ năng, phát triển năng lực, chuyển từ học<br /> chủ yếu trên lớp sang hình thức học tập đa<br /> dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khoá,<br /> nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng<br /> công nghệ thông tin và truyền thông trong<br /> dạy và học” [4, tr.4].<br /> Định hướng chung của đổi mới phương pháp<br /> dạy học là tăng cường vai trò chủ động, tích<br /> cực, tự lực, sáng tạo của HS trong quá trình<br /> học tập. Khắc phục tình trạng dạy học thầy<br /> thuyết trình, HS ghi chép, nghe hiểu thụ động.<br /> Như vậy, đổi mới phương pháp dạy học môn<br /> GDCD chính là sử dụng phương pháp dạy<br /> học phải nhằm bồi dưỡng năng lực tự học,<br /> khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý<br /> chí vươn lên. Phải cuốn hút HS vào các hoạt<br /> động học tập do GV thiết kế, tổ chức và<br /> hướng dẫn. Qua đó, HS tự khám phá, chiếm<br /> lĩnh tri thức. trải qua quá trình học tập chủ<br /> động, HS sẽ cảm thấy hứng thú với môn học<br /> hơn, hoàn thiện nhiều kĩ năng hơn.<br /> Cùng với dạy học chính khóa, tổ chức các<br /> hoạt động dạy học ngoại khóa cũng không thể<br /> nằm ngoài xu hướng đổi mới đó. Việc đổi<br /> mới cách thức tổ chức và phương pháp dạy<br /> học ngoại khóa là yêu cầu quan trọng và cũng<br /> là nhiệm vụ trọng yếu ở các trường phổ thông<br /> hiện nay.<br /> Là một trong những thành phố trọng điểm của<br /> khu vực trung du, miền núi Đông Bắc, Thành<br /> phố Thái Nguyên có 9 trường THPT phân bố<br /> khá tập trung trên địa bàn. Được sự quan tâm,<br /> tạo điều kiện của Ban Chấp hành Đảng bộ,<br /> của Sở GD&ĐT tỉnh, các trường THPT trên<br /> địa bàn thành phố đã đạt được nhiều thành<br /> tích trong dạy và học, xứng đáng là lá cờ đầu<br /> của ngành GD&ĐT tỉnh Thái Nguyên. Song,<br /> qua quá trình nghiên cứu thực tiễn, hoạt động<br /> <br />