Luận văn Thạc sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng thực vật ngập mặn tại Vườn quốc gia Cát Bà phục vụ công tác bảo tồn và phát triển bền vững

Luận văn này trình bày nghiên cứu về đa dạng thực vật ngập mặn tại Vườn Quốc gia Cát Bà, một khu vực có giá trị sinh thái và đa dạng sinh học cao, được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển thế giới. Rừng ngập mặn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ bờ biển, cung cấp nguồn lợi và duy trì cân bằng sinh thái. Tuy nhiên, hệ sinh thái này đang đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi các giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững.

Tài liệu này hướng đến các nhà khoa học, nghiên cứu sinh, sinh viên chuyên ngành thực vật học, sinh thái học, quản lý tài nguyên và môi trường, cũng như các nhà quản lý, hoạch định chính sách và cộng đồng địa phương quan tâm đến công tác bảo tồn và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Nghiên cứu này đã xác định được 140 loài và dưới loài thực vật bậc cao có mạch, thuộc 120 chi và 62 họ, phân bố trong các kiểu thảm thực vật rừng ngập mặn tại Vườn Quốc gia Cát Bà. Các quần xã thực vật chính được nhận diện bao gồm quần xã ưu thế Mắm, Đước và Sú, cùng với một số quần xã khác như Muối biển, Rau muống biển và thực vật trên bờ đê. Kết quả phân tích sinh khối cho thấy Mắm (Avicennia marina) và Đước (Rhizophora stylosa) có sinh khối cao nhất, trong khi chỉ số đa dạng sinh học tổng thể của khu vực nghiên cứu được đánh giá là rất thấp (H=1,647517), phản ánh sự đơn giản của hệ sinh thái rừng ngập mặn tại đây. Luận văn cũng chỉ ra các yếu tố chính gây suy thoái hệ sinh thái rừng ngập mặn, bao gồm các nguyên nhân chủ quan như quản lý lỏng lẻo, các dự án phát triển kinh tế thiếu quy hoạch, khai thác tài nguyên hủy diệt và ô nhiễm từ hoạt động nuôi trồng thủy sản, cùng với các nguyên nhân khách quan như biến đổi khí hậu, bão lũ và xói lở. Từ những kết quả này, đề tài đã đề xuất các nhóm giải pháp toàn diện về quản lý, quy hoạch và ứng dụng khoa học công nghệ nhằm bảo tồn đa dạng thực vật và thúc đẩy phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Vườn Quốc gia Cát Bà, bao gồm rà soát quy hoạch, phục hồi các vùng đất hoang hóa, tăng cường phối hợp liên ngành, khuyến khích nghiên cứu khoa học và nâng cao nhận thức cộng đồng.