DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ACN
Acetonitrile
ATCC
American Type Culture Collection
BBL
Ba bét lùn
BPO
Benzoyl Peroxid
BTS
Bruker Bacterial Test Standard
CPA
Cyproterone acetate
CFU
Colony Forming Units
(Đơn vị hình thành khuẩn lạc)
DLQI
Dermatology Life Quality Index
(Chỉ số chất lượng cuộc sống)
DHEA
Dehydroepiandrosterone
DHEAS
Dehydroepiandrosterone sulfate
DHT
Dehydrotestosterone
FDA
Food and Drug Administration
(Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ)
FTM
Fluid Thioglycollate Medium
HSD
Hydroxysteroid Dehydrogenase
IL
Interleukin
MN
Mallotus nanus
Ba bét lùn
NC
Nghiên cứu
HCCA
Hydroxycinnamic acid
P. acnes/PA
Propionibacterium acnes
PBS
Phosphate Buffered Saline
TC
Trứng cá
TLRs
Toll-like receptors
TNF
Tumor necrosis factor
YHCT
Y học cổ truyền
YHHĐ
Y học hiện đại
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1!
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................ 3!
1.1 Bệnh trứng cá theo YHHĐ ..................................................................... 3!
1.1.1 Định nghĩa ..................................................................................... 3!
1.1.2 Nguyên nhân cơ chế bệnh sinh ...................................................... 3!
1.1.3 Hình thái lâm sàng của bệnh trứng cá thông thường ..................... 9!
1.1.4 Phân loại mức độ bệnh trứng cá thông thường trên lâm sàng ..... 11!
1.1.5 Điều trị ......................................................................................... 12!
1.2 Bệnh trứng cá theo YHCT ................................................................... 17!
1.2.1. Bệnh trứng cá trong các tác phẩm kinh điển .............................. 17!
1.2.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh .............................................. 18!
1.2.3 Biện chứng luận trị ...................................................................... 19!
1.2.4. Các phương pháp điều trị ........................................................... 21!
1.3 Một số mô hình gây trứng cá trên động vật thí nghiệm ....................... 25!
1.3.1 Mô hình tai thỏ ............................................................................ 25!
1.3.2 Mô hình tai chuột ......................................................................... 26!
1.3.3 Mô hình gây trứng cá ở Việt Nam ............................................... 27!
1.4 Tình hình nghiên cứu điều trị trứng cá thông thường ở Việt Nam và trên
thế giới ........................................................................................................ 27!
1.4.1 Nghiên cứu điều trị trứng cá thông thường bằng YHCT ở Việt
Nam ...................................................................................................... 27!
1.4.2 Nghiên cứu thảo dược điều trị bệnh trứng cá thông thường trên thế
giới ........................................................................................................ 28!
1.5 Tổng quan nghiên cứu về cây Ba bét lùn (Mallotus nanus) ................. 29!
1.5.1 Đặc điểm cây Ba bét lùn .............................................................. 29!
1.5.2 Thành phần hoá học ..................................................................... 31!
1.5.3 Nghiên cứu hoạt tính sinh học ..................................................... 32!
1.5.4 Độc tính cấp, kích ứng da, mắt của hai phân đoạn chiết ethyl
acetat và n-hexan .................................................................................. 33!
1.5.5 Kinh nghiệm dân gian ................................................................. 34!
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 35!
2.1 Chất liệu nghiên cứu ............................................................................ 35!
2.1.1 Chất liệu nghiên cứu trên thực nghiệm ........................................ 35!
2.1.2 Chất liệu nghiên cứu trên lâm sàng ............................................. 39!
2.2 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 39!
2.2.1 Đối tượng nghiên cứu trên thực nghiệm ...................................... 39!
2.2.2 Đối tượng nghiên cứu trên lâm sàng ........................................... 40!
2.3 Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 44!
2.3.1 Phương pháp nghiên cứu trên thực nghiệm ................................. 44!
2.3.1.6 Tác dụng của dịch chiết BBL trên trên động vật thí nghiệm .... 53!
2.3.2 Phương pháp nghiên cứu trên lâm sàng ...................................... 56!
2.4 Địa điểm nghiên cứu ............................................................................ 60!
2.4.1 Địa điểm nghiên cứu trên thực nghiệm ....................................... 60!
2.4.2 Địa điểm nghiên cứu trên lâm sàng ............................................. 60!
2.5 Thời gian nghiên cứu ........................................................................... 60!
2.5.1 Thời gian nghiên cứu trên thực nghiệm ...................................... 60!
2.5.2 Thời gian nghiên cứu trên lâm sàng ............................................ 60!
2.6 Đạo đức trong nghiên cứu .................................................................... 60!
2.7 Kĩ thuật phân tích số liệu ...................................................................... 61!
Chương 3. KẾT QUẢ ...................................................................................... 62!
3.1. Kết quả nghiên cứu độc tính cấp, kích ứng da, mắt và độc tính bán
trường diễn trên thực nghiệm ..................................................................... 62!
3.1.1. Độc tính cấp ................................................................................ 62!
3.1.2. Gây kích ứng da .......................................................................... 63!
3.1.3 Gây kích ứng mắt ........................................................................ 66!
3.1.4 Độc tính bán trường diễn ............................................................. 67!
3.2. Tác dụng kháng P. acnes và tác dụng điều trị bệnh trứng cá trên mô
hình động vật thực nghiệm ......................................................................... 73!
3.2.1. Mức độ nhạy cảm của P. acnes với dịch chiết từ rễ BBL. .......... 73!
3.2.2 Tác dụng của dịch chiết rễ BBL trên mô hình gây viêm vành tai
chuột cống trắng bằng P. acnes ............................................................ 75!
3.2.3. Tác dụng của dịch chiết rễ Ba bét lùn trên mô hình trứng cá bằng
acid oleic trên ống tai ngoài thỏ ............................................................ 82!
3.3. Đánh giá tác dụng điều trị và tác dụng không mong muốn của dịch
chiết từ rễ BBL theo đường bôi trên da bệnh nhân trứng cá thể thông
thường. ....................................................................................................... 85!
3.3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu ................................................ 85!
3.3.2. Tác dụng điều trị của dịch chiết từ rễ cây BBL theo đường bôi
trên da bệnh nhân trứng cá thể thông thường ....................................... 88!
3.3.3. Tác dụng không mong muốn của dịch chiết từ rễ cây BBL theo
đường bôi trên da bệnh nhân trứng cá thể thông thường ...................... 91!
3.3.4 Mức độ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân TC93!
3.3.5. Một số hình ảnh bệnh nhân trước và sau điều trị (Phụ lục 3.4) .. 93!
Chương 4. BÀN LUẬN ................................................................................... 94!
4.1 Tính an toàn của BBL .......................................................................... 94!
4.1.1 Độc tính cấp ................................................................................. 94!
4.1.2 Khả năng kích ứng da .................................................................. 95!
4.1.3 Khả năng kích ứng mắt ................................................................ 96!
4.1.4. Độc tính bán trường diễn ............................................................ 96!
4.2. Đánh giá khả năng kháng P.acnes và tác dụng điều trị bệnh trứng cá
trên động vật thực nghiệm .......................................................................... 98!
4.2.1. Mức độ nhạy cảm của P. acnes với dịch chiết rễ cây BBL. ....... 98!
4.2.2 Tác dụng của Ba bét lùn trên mô hình động vật thí nghiệm ...... 100!
4.3 Đánh giá tác dụng điều trị và tác dụng không mong muốn của dịch
chiết từ rễ BBL theo đường bôi trên da bệnh nhân trứng cá thể thông
thường. ..................................................................................................... 109!
4.3.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu ................................................... 109!
4.3.2 Đặc điểm chung ......................................................................... 109!
4.3.3. Tác dụng điều trị ....................................................................... 117!
4.3.4 Tác dụng không mong muốn ..................................................... 128!
4.3.5 Trứng cá ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống ......................... 132!