ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG
NGUYỄN THẾ PHƢƠNG
NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH BẢO TỒN CÓ SỰ THAM GIA
CỦA CỘNG ĐỒNG TẠI KHU BẢO TỒN LOÀI VÀ SINH
CẢNH VOỌC MŨI HẾCH, TỈNH HÀ GIANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
HÀ NỘI – 2012
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG
NGUYỄN THẾ PHƢƠNG
NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH BẢO TỒN CÓ SỰ THAM GIA
CỦA CỘNG ĐỒNG TẠI KHU BẢO TỒN LOÀI VÀ SINH
CẢNH VOỌC MŨI HẾCH, TỈNH HÀ GIANG
Chuyên ngành môi trƣờng trong phát triển bền vững
(Chƣơng trình đào tạo thí điểm)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN MẠNH HÀ
HÀ NỘI – 2012
i
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
3
1.1. Các định nghĩa và Khái niện về bảo tồn
3
1.2. Khu bảo tồn thiên nhiên
4
1.3. Cộng đồng
5
1.4. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng
5
1.5. Cơ sở pháp lý về đồng quản lý rừng đặc dụng và bảo tồn có sự
tham gia của cộng đồng
6
1.6. Loài Voọc mũi hếch
8
1.7. Thực trạng công tác bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng
9
1.7.1. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng trên thế giới
9
1.7.2. Bảo tồn có sự tham gia của cộng đồng tại Việt Nam
10
1.7.3. Các hoạt động bảo tồn tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voọc
mũi hếch tỉnh Hà Giang
13
CHƢƠNG II: ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU
16
2.1. Địa điểm nghiên cứu
16
2.1.1. Vị trí địa lý
16
2.1.2 Đặc điểm khí hậu
18
2.1.3. Địa hình, địa chất và đất đai
18
2.1.4. Đặc điểm địa lý - sinh vật
19
2.1.5. Đặc điểm thuỷ văn
19
2.1.6. Hệ thực vật
19
ii
2.1.7. Hệ động vật
21
2.2. Điều kiện kinh tế, xã hội 03 xã quanh KBT
23
2.2.1. Điều kiện kinh tế xã hội xã Tùng Bá, huyện Vị Xuyên
23
2.2.2. Điều kiện kinh tế, xã hội xã Yên Định, huyện Bắc Mê
26
2.2.3. Điều kiện kinh tế, xã hội xã Minh Sơn, huyện Bắc Mê
28
2.3. Thời gián nghiên cứu
33
2.4. Đối tƣợng nghiên cứu
34
2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu
34
2.5.1. Tổng hợp và kế thừa tài liệu
34
2.5.2. Điều tra phỏng vấn tại thực địa
35
25.3. Đánh giá nông thôn có sự tham gia của cộng đồng (PRA)
36
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
38
3.1. Thực trạng công tác bảo tồn tại KBT
38
3.1.1. Hiện trạng về tổ chức
38
3.1.2. Hiện trạng hoạt động
45
3.1.3. Hiện trạng cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động của KBT
47
3.2. Những khó khăn, bất cập
48
3.2.1. Về mô hình quản lý
48
3.2.2. Về xác định danh giới Khu bảo tồn
51
3.2.3. Cơ chế chính sách về công tác bảo tồn
52
3.2.4. Nhận thức về công tác bảo tồn
53
3.3. Các tác động và áp lực
55
3.3.1. Áp lực về khai thác và sử dụng tài nguyên
55
iii
3.3.2. Áp lực về mặt xã hội
62
3.3.3. Áp lực về mặt quy hoạch
66
3.3.4. Áp lực của Biến đổi khí hậu
66
3.4. Đề xuất mô hình bảo tồn
67
3.4.1. Nguyên tắc đề xuất mô hình
67
3.4.2. Đề xuất hoàn thiện mô hình quản lý
67
3.4.3. Đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu những áp lực đến KBT
72
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
75
KẾT LUẬN
75
KIẾN NGHỊ
76
TÀI LIỆU THAM KHAO
77
PHỤ LỤC
80