Nghiên cứu sử dụng trâu đực ngoại hình to phối với trâu cái được tuyển chọn nâng cao tầm vóc trâu địa phương

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trâu nội thích ứng và phát triển tốt trong điều kiện sinh thái nước ta. Chúng có nhược điểm là tầm vóc nhỏ, sinh trưởng chậm, thành thục muộn, khoảng cách lứa đẻ dài, khả năng cho thịt thấp. Những năm qua công tác giống trâu của ta làm chưa tốt, nên trên thực tế đàn trâu đang có hiện tượng bị chọn lọc ngược. Nhiều vùng trâu to bị bán đi giết thịt, trâu nhỏ được giữ lại cho cày kéo là chính và cũng đồng thời làm giống, đàn trâu cái thì chưa được chọn lọc. Vì vậy...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu sử dụng trâu đực ngoại hình to phối với trâu cái được tuyển chọn nâng cao tầm vóc trâu địa phương

Mai V¨n S¸nh - Nghiªn cøu sö dông tr©u ®ùc ngo¹i h×nh to phèi víi tr©u c¸i . . . Nghiên c u s d ng trâu c ngo i hình to ph i v i trâu cái ư c tuy n ch n nâng cao t m vóc trâu a phương Mai Văn Sánh B môn nghiên c u Trâu – Vi n Chăn Nuôi Tác gi liên h : TS. Mai Văn Sánh, Trư ng B môn nghiên c u Trâu; Trư ng Phòng ào T o và Thông Tin Vi n Chăn Nuôi T: (04)8 386 125/ (04) 8 385 023 / 0912585 495; Email: mvsanh@netnam.vn abstract Effects of body size of buffalo bulls on growth of buffalo calves Eight Swamp bufalo bulls (4 big size and 4 small size bulls) and 240 buffalo cows (120 selected and 120 non-selected) were used to evaluate the effects of bull size and selected buffalo cows on body weight and growth of calves. Experimental animals were allocated into 4 groups: 1- big size bulls and selected cows; 2 - big size bulls and non-selected cows; 3 - smalls size bulls and selected cows and 4 - smalls size bulls and non-selected cows (control group). Each bull was used to breed with 15 selected cows and 15 non-selected cows. Body weight of calves at 3, 6, 12 and 24 months of age was highest in calves of group 1, then by group 2 and then group 3 while lowest was found in control group. Calves weight of big size bulls and selected cows group was higher 10-15% than calves in small bulls and non-selected cows group at all ages. The figures of body sizes were similar to that of body weight. It is concluded that use of big size bulls and selected buffalo cows are the good solution for improving body size and growth of calves. Key words: big size bulls, selected buffalo cows, birth weight, growth, body size. tv n Trâu n i thích ng và phát tri n t t trong i u ki n sinh thái nư c ta. Chúng có như c i m là t m vóc nh , sinh trư ng ch m, thành th c mu n, kho ng cách l a dài, kh năng cho th t th p. Nh ng năm qua công tác gi ng trâu c a ta làm chưa t t, nên trên th c t àn trâu ang có hi n tư ng b ch n l c ngư c. Nhi u vùng trâu to b bán i gi t th t, trâu nh ư c gi l i cho cày kéo là chính và cũng ng th i làm gi ng, àn trâu cái thì chưa ư c ch n l c. Vì v y có nơi t m vóc àn trâu ã có chi u hư ng gi m. Theo nhi u nghiên c u cho th y nư c ta có lo i hình trâu to (thư ng g i là trâu Ng ) có kh i lư ng (KL) cơ th 400-500 kg, n u dùng trâu c này làm gi ng s góp ph n c i t o t m vóc trâu nh các a phương. Kinh nghi m t Thái Lan và m t s nư c khác cho th y chương trình qu c gia v t o trâu c gi ng và ch n trâu cái t t ã góp ph n c i thi n áng k t m vóc àn trâu a phương (Aleko Alexiev, 1998; Charan Chantalakhana và Pakapun Skunmun, 2002). M c ích c a tài là ánh giá nh hư ng c a trâu c và àn trâu cái ch n n KL c a nghé, làm cơ s xu t gi i pháp gi ng v c i t o t m vóc àn trâu a phương. V t li u và phương pháp tài ư c ti n hành t i xã Vân Hòa, huy n Ba Vì, Hà Tây, nơi có nhi t trung bình 24,20C (bi n ng t 16,7 n 30,70C); m trung bình 80,7% (bi n ng t 70 n 91,4%) và lư ng mưa trung bình hàng năm 158,27 mm (bi n ng t 11,9 n 435,2 mm). i tư ng nghiên c u: àn trâu n i nuôi trong i u ki n c a nông dân Phương pháp theo dõi: - Cân KL trâu b ng cân i n t , o m t s chi u o chính c a trâu (VN, DTC, CV) b ng thư c dây, thư c g y. 1
ViÖn Ch¨n nu«i - T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i - Sè 3 n¨m 2006 - Ph ng v n nông dân v tình hình sinh s n, nuôi dư ng àn trâu b ng các câu h i ã chu n b trư c theo phương pháp i u tra nhanh nông thôn. - Ch n nh ng trâu cái sinh s n có KL trư ng thành t cao nh t tr xu ng n trung bình àn, k t h p tu i l a u và kho ng cách hai l a t trung bình tr lên. - Tuy n trâu c Ng t Tuyên Quang có tiêu chu n c a trâu c gi ng (5-6 tu i, p v ngo i hình, ã có nghé sinh ra), KL cơ th bình quân 528 kg. - àn trâu c a phương cũng ch n nh ng con t t nh t trong àn theo tiêu chu n trên và có KL trung bình 400 kg ưa vào thí nghi m. - T ng s gia súc thí nghi m là 8 trâu c gi ng (4 trâu Ng , 4 trâu a phương) và 240 trâu cái sinh s n (120 trâu cái ư c ch n và 120 trâu i trà). Thí nghi m ư c ti n hành v i hai y u t nh hư ng là trâu c và trâu cái hai m c khác nhau là ch n và không ch n, các lô thí nghi m (TN) ư c b trí như sau: + Lô TN 1: trâu c Ng v i trâu cái ã ch n + Lô TN 2: trâu c Ng v i trâu cái i trà + Lô TN 3: trâu c i trà v i trâu cái ã ch n + Lô i ch ng ( C): trâu c i trà v i trâu cái i trà - Cách b trí trâu c gi ng và trâu cái sinh s n: tránh nh hư ng c a t ng cá th c gi ng trong TN, m i trâu c gi ng s ư c ph i v i 15 trâu cái ã tuy n ch n và 15 trâu cái i trà. Như v y m i lô TN và C g m có 4 trâu c gi ng và 60 trâu cái sinh s n. - Trâu c gi ng và trâu cái ư c ánh s , có s theo dõi t ng nhóm, t ng lô. - Khi trâu cái ng d c ư c ph i gi ng và gi t i nhà n khi h t ng d c. - Trâu TN ư c nuôi dư ng theo i u ki n c a dân là chăn th k t h p b sung th c ăn (TA) t i chu ng vào ban êm. - Trâu nghé TN u ư c tiêm phòng nh kỳ, nghé sinh ra ư c t y giun theo quy trình c a thú y. - Nghé ư c theo m t bú n khi t cai s a. - Cân KL nghé sinh ra các m c tu i sơ sinh, 3, 6, 12, 24 tháng tu i b ng cân i n t . - o kích thư c m t s chi u o cơ th b ng thư c dây và thư c g y. - Cân o gia súc vào bu i sáng trư c khi trâu ăn hay i chăn th . - S li u ư c phân tích phương sai ANOVA, phương trình và h s tương quan s d ng Regssion trên chương trình Minitab 13.0. K t qu và th o lu n Hi n tr ng àn trâu a phương trư c khi ti n hành tài Kh o sát, ánh giá ch t lư ng àn trâu a phương v t m vóc, kh năng sinh trư ng, sinh s n (g m 448 trâu cái và 69 trâu c t 36 tháng tu i tr lên), ng th i kh o sát 54 nghé c và 79 nghé cái (6-24 tháng tu i). D a vào hai ch tiêu chính ánh giá ch t lư ng và làm cơ s cho vi c tuy n ch n àn trâu cái là sinh trư ng (KL và các chi u o cơ th ) và kh năng sinh s n. B ng 1: Kh i lư ng cơ th àn trâu a phương (kg) qua các m c tu i (năm 2002) Trâu đ c Trâu cái Tháng tu i n n (Mean ±SD) (Mean ±SD) 6 21 19 78 ± 10,9 79 ± 8,6 12 13 15 134 ± 17,6 121 ± 12,9 2
Mai V¨n S¸nh - Nghiªn cøu sö dông tr©u ®ùc ngo¹i h×nh to phèi víi tr©u c¸i . . . 18 9 18 175 ± 18,8 167 ± 16,9 24 11 27 229 ± 19,5 212 ± 22,7 36 14 114 284 ± 22,3 267 ± 25,8 48 22 163 312 ± 28,3 298 ± 28,2 60 tr lên 33 171 357 ± 37,9 322 ± 26,7 Có th th y trâu a phương có KL cơ th th p, thu c lo i hình nh (thư ng g i là trâu Gié). M c dù àn trâu ây v n tăng u qua các năm nhưng trâu cái không ư c ch n l c, trâu c gi l i t trong àn sinh ra qua nhi u i, trâu c gi ng v a có t m vóc bé v a không có s hoán i vì v y có th x y ra hi n tư ng ng huy t trong àn. Năm 1999, Vũ Duy Gi ng và CS ã i u tra ánh giá tình hình phát tri n àn trâu mi n B c th y r ng KL àn trâu hi n t i th p so v i nh ng s li u i u tra trư c ây. S li u chung c a nhi u a phương là 2 năm tu i trâu c ch t 234 kg, trâu cái 183 kg, còn riêng Ph Yên (Thái Nguyên) trâu c trư ng thành là 334 kg, trâu cái trư ng thành 306 kg. Mai Văn Sánh và CS (1995) i u tra trâu Bình Sơn, Thái Nguyên cũng th y KL trâu vùng này th p, trâu c trư ng thành 326 kg, trâu cái trư ng thành 312 kg. N u so v i các s li u i u tra trên thì KL trâu ây còn khá hơn các vùng kia. K t qu v kh i lư ng và sinh trư ng c a àn nghé thí nghi m Kh i lư ng nghé qua các m c tu i KL cơ th trung bình c a trâu c gi ng Ng là 528 kg, trâu c i trà là 400 kg, àn trâu cái ư c ch n là 358 kg và trâu cái i trà là 330 kg. Sau khi phân lô, KL c a trâu b và trâu m như sau: lô TN1 có trâu c 530 kg, trâu cái 359 kg; lô TN2 có trâu c 530 kg, trâu cái 330 kg; lô TN3 có trâu c 400 kg, trâu cái 357 kg và lô C có trâu c 400 kg, trâu cái 329 kg. B ng 2: Kh i lư ng cơ th nghé thí nghi m (kg) sơ sinh, 3, 6, 12 và 24 tháng tu i L« TN1 L« TN2 L« TN3 L« §C Tu i và tính n n n n (Mean±SD) (Mean±SD) (Mean±SD) (Mean±SD) bi t nghé đ S¬ 33 30 28 30 24,2a ± 1,7 23,0 b ± 1,5 21,4 bc ± 1,8 20,9 c ±1, 2 sinh c 28 30 31 30 cái 23,3 a ± 1,8 22,6 a ± 1,8 20,9 b ± 1,3 20,3 b ± 1,1 đ 3 33 29 24 23 56,6 ab ± 54,4 ab ± 50,6 b ± 2,6 48,7 c ± 2,9 Tháng c 3,8 3,6 28 28 27 24 cái 56,0 b ± 4,2 52,6 b ± 3,2 50,0 c ± 3,3 48,4 c ± 3,3 đ 6 32 28 24 23 88,9 a ± 4,6 84,2 ab ± 80,8 bc ± 4,7 77,6 c ± 4,5 Tháng c 5,2 26 28 25 23 cái 87,4 a ± 4,4 82,8 ab ± 78,6 bc ± 3,9 77,3 c ± 3,6 4,4 12 đ 24 154,6 a 22 19 22 148,9 a ±8,9 139,1b ±10,4 135,9 b ±9,5 Tháng c ±8,8 22 151,0 a 22 21 18 132,5 cái 147,2 a ±9,7 136,9 b±10,8 ±9,5 b±10,0 24 đ 11 7 8 6 254,8a ±10,5 246,6a±11,8 234.6b ±10,7 229,7b ±10,5 Tháng c 8 8 6 5 cái 248,4a ±11,5 244,9 a ±9,7 230,2 b±10,3 227,8b ±11,2 * Các ch cái khác nhau theo hàng ngang bi u hi n s khác nhau có ý nghĩa (P
ViÖn Ch¨n nu«i - T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i - Sè 3 n¨m 2006 KL sơ sinh, 3, 6, 12 và 24 tháng tu i c a nghé lô TN1 là cao nh t, ti p ó là lô TN2 r i n lô TN3 và th p nh t là lô C. KL cơ th nghé các m c tu i có khác nhau gi a các lô, nhưng gi a lô TN1 và lô TN2 khác nhau không nhi u; cũng như v y, gi a lô TN3 và lô C cũng khác nhau không nhi u, trong khi gi a lô TN1, TN2 có sai khác áng k so v i lô TN3 và lô C (P
Mai V¨n S¸nh - Nghiªn cøu sö dông tr©u ®ùc ngo¹i h×nh to phèi víi tr©u c¸i . . . Trâu m đ i trà 330 21,7 52,9 80,6 141,1 238,5 S chênh l ch v KL nghé sơ sinh c a trâu b Ng ngo i hình to và trâu b i trà ngo i hình nh là 23,3 kg so v i 20,8 kg (2,5 kg), trong khi chênh l ch gi a KL nghé c a trâu m ch n và trâu m i trà ch là 22,5 kg so v i 21,7 kg (0,8 kg). Chênh l ch KL nghé các giai o n sau cũng theo xu hư ng tương t như v y. K t qu ã ch ng minh r t rõ nh hư ng c a KL trâu b và trâu m i v i àn con. Kích thư c các chi u o cơ th T m vóc c a gia súc ư c th hi n qua KL cơ th và kích thư c các chi u o. KL cơ th luôn luôn có tương quan thu n v i kích thư c các chi u o cơ th . Khi kích thư c cơ th tăng thì KL tăng. Trong trư ng h p th tr ng bình thư ng thì KL gia súc th hi n t m vóc, tuy nhiên t ng giai o n sinh trư ng c a gia súc non kích thư c các chi u o cơ th tăng nhưng KL tăng không theo t l c a kích thư c, ó là giai o n phát tri n xương, còn khi gia súc già thì có xu hư ng ngư c l i, KL có th tăng nhưng kích thư c không tăng theo t l do ch y u là tích lu m . B ng 5. Kích thư c m t s chi u o cơ th nghé 12 và 24 tháng tuæi Lô đC Tính bi t và Lô TN1 Lô TN2 Lô TN3 tu i nghé n n n (Mean±SD) n (Mean±SD) (Mean±SD) (Mean±SD) (tháng) Cao §ùc 12 t 24 22 19 22 97,8 ± 1,9 96,7 ± 2,6 93,2 ± 2,1 92,2 ± 2,3 vây C¸i 12 t 22 22 21 18 97,9 ± 1,7 96,1 ± 1,8 92,7 ± 2,1 91,8 ± 2,5 §ùc 24 t 11 7 8 6 113,3 ± 2,0 112,0 ± 1,0 111,3 ± 2,7 110,3 ± 1,5 C¸i 24 t 8 8 6 5 111,4 ± 3,9 110,6 ± 1,2 109,3 ± 2,1 109,2 ±1,5 Vòng §ùc 12 t 24 22 19 22 131,6 ±7,6 128,1 ± 7,1 123,2 ± 5,0 119,2 ± 8,8 ng c C¸i 12 t 22 22 21 18 131,3 ± 5,2 127,6 ± 5,0 124,3 ± 6,5 117,1 ± 6,8 §ùc 24 t 11 7 8 6 158,1 ± 2,5 157,4 ± 3,5 153,1 ± 3,3 152,8 ± 2,9 C¸i 24 t 8 8 6 5 156,4 ±1,9 155,3 ± 3,2 152,7 ± 2,2 151,8 ± 2,3 Dài §ùc 12 t 24 22 19 22 97,6 ± 2,6 96,7 ± 3,1 93,2 ± 3,2 92,0 ± 1,9 thân C¸i 12 t 22 22 21 18 97,5 ± 2,4 96,3 ± 2,1 92,3 ± 2,8 91,4 ± 2,0 chéo §ùc 24 t 11 7 8 6 125,4 ± 0,7 124,9 ± 1,2 121,7 ± 1,4 120,4 ± 1,4 C¸i 24 t 8 8 6 5 124,3 ± 0,9 123,5 ± 2,3 120,3 ± 1,5 120,2 ± 1,1 Cũng có k t qu tương t như KL cu nghé, các chi u o cao vây, vòng ng c và dài thân chéo c a nghé 12 và 24 tháng tu i cũng cao nh t lô trâu c Ng ngo i hình to ph i v i trâu cái ư c ch n l c, ti p theo là nghé c a lô trâu c ngo i hình to ph i v i trâu cái i trà, r i n nghé c a lô trâu c i trà ph i v i trâu cái ch n l c và cu i cùng th p nh t là nghé c a lô trâu c i trà ph i v i trâu cái i trà. Trong TN này, kích thư c các chi u o cơ th nghé t t c các lô ư c theo dõi t sơ sinh n 24 tháng tu i, k t h p v i KL cơ th th y r ng nghé phát tri n theo quy lu t sinh trư ng gia súc nói chung, ó là quy lu t phát tri n không ng u gi a các giai o n, nghé phát tri n m nh nh t th i kỳ m i sinh, sau ó gi m d n, tương t như nh ng k t qu thu ư c c a Nguy n c Th c (1983), Lê ăng nh và CS (1995) trên trâu n i, c a Mai Văn Sánh (1996) trên trâu Murrah và trâu lai F1. 5
ViÖn Ch¨n nu«i - T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i - Sè 3 n¨m 2006 Tương quan gi a kh i lư ng trâu b , trâu m v i kh i lư ng c a nghé Các nhà khoa h c ã nghiên c u m i quan h gi a KL nghé sơ sinh v i KL c a b m và th y r ng có s tương quan thu n gi a KL nghé sơ sinh và KL cơ th c a b m . B ng 6. Các phương trình h i quy và h s tương quan gi a kh i lư ng nghé các tháng tu i v i kh i lư ng trâu b Tu i nghé Phương trình H s tương tin c y (tháng) quan Sơ sinh Y = 13,6 + 0,0182 r = 0,68 P
Mai V¨n S¸nh - Nghiªn cøu sö dông tr©u ®ùc ngo¹i h×nh to phèi víi tr©u c¸i . . . Rõ ràng nh hư ng c a KL b n KL sơ sinh và sinh trư ng c a nghé khá l n, tương quan thu n r t ch t ch (r = 0,68-0,87), trong khi nh hư ng c a KL m cũng có tương quan thu n, nhưng th p hơn (r = 0,15-0,28). Tương t nh ng k t qu thu ư c trên, Topanurak và CS (1991) nghiên c u các y u t nh hư ng n KL sơ sinh và kh năng sinh trư ng c a nghé th y r ng trâu m l y có KL sơ sinh b nh hư ng b i KL trâu b , gi i tính, ngoài ra còn b nh hư ng b i l a và năm sinh v i tin c y r t cao (P
ViÖn Ch¨n nu«i - T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i - Sè 3 n¨m 2006 ch n l n hơn 10-15% so v i lô trâu c i trà v i trâu cái i trà. Kích thư c các ch u o cơ th nghé sơ sinh, 3, 6, 12 và 24 tháng theo quy lu t tương t như KL nghé. 2. Tương quan gi a KL nghé v i KL trâu b là thu n, ch t ch (r = 0,68-0,87), gi a KL nghé v i KL trâu m cũng thu n nhưng h s tương quan th p hơn (r = 0,15-0,28). nh hư ng c a trâu b i v i KL nghé sinh ra l n hơn nh hư ng c a trâu m , chênh l ch v KL nghé c a trâu b Ng ngo i hình to và trâu b i trà ngo i hình nh là 23,3 kg so v i 20,8 kg (2,5 kg), trong khi chênh l ch gi a KL nghé c a trâu m ch n và trâu m i trà ch là 22,5 kg so v i 21,7 kg (0,8 kg). Tương quan gi a KL nghé sơ sinh v i KL nghé các giai o n sau là thu n và ch t ch (r= 0,52-0,72). 3. KL nghé c a trâu c Ng ngo i hình to l n hơn rõ r t (P