B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TO
VIN HÀN LÂM KHOA HC
VÀ CÔNG NGH VIT NAM
HC VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
HOÀNG VĂN DƢƠNG
NGHIÊN CU TẠO CÂY ĐẬU TƢƠNG (Glycine max L.)
BIẾN ĐỔI GEN CÓ KH NĂNG TỔNG HP
ASTAXANTHIN CHUYÊN BIT HT
LUN ÁN TIẾN SĨ CÔNG NGHỆ SINH HC
TP. H CHÍ MINH - 2022
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIN HÀN LÂM KHOA HC
VÀ CÔNG NGH VIT NAM
HC VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
HOÀNG VĂN DƢƠNG
NGHIÊN CU TẠO CÂY ĐẬU TƢƠNG (Glycine max L.)
BIẾN ĐỔI GEN CÓ KH NĂNG TỔNG HP
ASTAXANTHIN CHUYÊN BIT HT
LUN ÁN TIN SĨ CÔNG NGHỆ SINH HC
TP. H CHÍ MINH - 2022
Chuyên ngành: Công ngh Sinh hc
Mã s: 9 42 02 01
NGƢỜI HƢỚNG DN KHOA HC:
1. TS. Nguyn Hu H
2. TS. Phan Tƣờng Lc
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây công trình nghiên cứu của tôi dƣới s hƣớng dn
khoa hc ca TS. Nguyn Hu H TS. Phan Tƣờng Lc. Ni dung nghiên cu
các kết qu trong đề tài y hoàn toàn trung thc. Toàn b s liu kết qu
nghiên cứu chƣa từng đƣợc s dụng để công b trong các công trình nghiên cu đ
nhn hc v, các thông tin trích dn trong lun án này đều đƣợc trích dn ngun gc
rõ ràng. Mt phn trong kết qu nghiên cu của đề tài này đã đƣợc công b trên tp
chí khoa học chuyên ngành trong c. Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v s
cam đoan này.
Hoàng Văn Dƣơng
ii
LI CM ƠN
Để hoàn thành Lun Án y, tôi đã nhận đƣợc rt nhiu s động viên, giúp
đỡ t Thầy Cô, Gia Đình và Bn Bè.
Xin bày t và gi lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến:
- Thy - TS. Nguyn Hu H đã tận tình hƣớng dẫn, đng viên to mọi điều
kiện giúp đỡ tôi trong sut thi gian làm lun án.
- TS. Phan Tƣờng Lc - Anh va ngƣời Thy luôn theo sát, tn tình ch bo,
hƣớng dn, động viên, giúp đỡ tôi trong sut quá trình làm lun án.
- Thy Tấn Đức đã luôn bên cnh ng hộ, động viên, giúp đ tôi hoàn thành
lun án.
- Các quý Thy Hc Vin Khoa Hc ng Ngh đã truyền đạt kiến thc,
giúp đỡ tôi hoàn thành lun án.
- Ban Lãnh đạo Vin Sinh hc Nhit đới đã tạo điều kin thun li đ tôi thc hin
đề tài này.
- Các bạn đồng nghip phòng Công Ngh Gen các bạn sinh viên đã giúp đỡ tôi
trong thi gian qua.
- Đặc bit, xin gi li cảm ơn sâu sc nht đến Gia Đình đã luôn t cánh, ng h,
giúp đỡ tôi trong những năm học vừa qua cũng nhƣ trên mỗi bƣớc đƣờng trƣởng
thành trong cuc sng.
Hoàng Văn Dƣơng
iii
MC LC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ i
LI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT .......................................................... vi
DANH MC CÁC BNG ............................................................................................ vii
DANH MC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ TH ...................................................................... viii
TÓM TT ....................................................................................................................... 1
M ĐẦU ......................................................................................................................... 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIU ......................................................................... 8
1.1. Chuyn hóa to carotenoid thc vt ...................................................................... 8
1.1.1. Sinh tng hp và tích tr carotenoid ..................................................................... 8
1.1.2. Thay đổi chuyn hóa sinh tng hp carotenoid .................................................. 10
1.1.3. Tng quan v astaxanthin.................................................................................... 11
1.2. Biến đổi gen thc vt ............................................................................................. 19
1.2.1. Chuyn gen vào thc vt s dng Agrobacterium tumefaciens .......................... 19
1.2.2. S dng promoter trong công ngh chuyn gen thc vt ................................... 22
1.2.3. S di truyn ca gen biến np trong cây chuyn gen .......................................... 26
1.3. Nghiên cu phát sinh hình thái và biến đổi gen đậu tƣơng ................................... 27
1.3.1. Gii thiu chung v cây đậu tƣơng ..................................................................... 27
1.3.2. Nghiên cu phát sinh hình thái đậu tƣơng ....................................................... 29
1.3.3. Nghiên cu biến đi gen đậu tƣơng .................................................................... 35
1.4. Cách tiếp cn của đề tài .......................................................................................... 43
CHƢƠNG 2. VẬT LIU VÀ PHƢƠNG PHÁP .......................................................... 46
2.1. Vt liu .................................................................................................................. 46
2.1.1. Giống đậu tƣơng .................................................................................................. 46
2.1.2. Chng vi khun, plasmid..................................................................................... 46
2.1.3. Kim châm đ to vết thƣơng cho mẫu chuyn gen ............................................. 47
2.1.4. Môi trƣờng nuôi cy mô ...................................................................................... 47
2.1.5. Hóa cht trong các thí nghim khác .................................................................... 48
2.1.6. Thiết b s dng .................................................................................................. 49
2.2. Nội dung và Phƣơng pháp ...................................................................................... 50
Ni dung 1: y dng h thng to y con hoàn chnh in vitro t đốt mm và
mt na ht. .......................................................................................................... 50
2.2.1. Tuyn chn giống đậu tƣơng .............................................................................. 50
2.2.2. Kh trùng ht ...................................................................................................... 50