BỘ GIÁO DC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN THỊ THĂNG LONG
NGHIÊN CỨU THU NHẬN VÀ TẠO BỘT INULIN TỪ CỦ
ĐẲNG SÂM (CODONOPSIS JAVANICA) TỰ NHIÊN MỌC TẠI
LẠC DƯƠNG - LÂM ĐỒNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
KHÁNH HÒA – 2021
BỘ GIÁO VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN THỊ THĂNG LONG
NGHIÊN CỨU THU NHẬN VÀ TẠO BỘT INULIN TỪ CỦ
ĐẲNG SÂM (CODONOPSIS JAVANICA) TỰ NHIÊN MỌC TẠI
LẠC DƯƠNG - LÂM ĐỒNG
Chuyên ngành : Công nghệ Sau thu hoạch
Mã số : 9540104
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1.PGS. TS. Vũ Ngọc Bội
2.PGS. TS. Đào Xuân Vinh
KHÁNH HÒA – 2021
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan mọi kết quả của đề tài:“Nghiên cứu tạo bột inulin từ củ đẳng sâm
(Codonopsis javnica) tự nhiên mọc tại Lạc Dương - Lâm Đồng” là công trình nghiên cứu
của cá nhân tôi và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác cho
tới thời điểm này.
Các kết quả, số liệu nêu trong luận án là trung thực. Kết quả trong luận án này được
tài trợ kinh phí từ Đề tài cấp Bộ GD-ĐT“Nghiên cứu thành phần hóa học của Đảng sâm
(Codonopsis javanica) tại Lâm Đồng và ứng dụng tạo thực phẩm chức năng”. Mã số:
B2018-DLA-01 mà tôi là chủ nhiệm đề tài.
Khánh Hòa, ngày 15 tháng 10 năm 2021
NCS. Nguyễn Thị Thăng Long
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành Luận án này
Trước hết tôi xin gửi tới Ban Giám hiệu, Lãnh đạo phòng Đào tạo Sau đại học và Ban
Chủ nhiệm Khoa Công nghệ Thực phẩm sự kính trọng, niềm tự hào được học tập và nghiên
cứu tại Trường trong những năm qua.
Sự biết ơn sâu sắc nhất tôi xin được gửi đến PGS.TS. Vũ Ngọc Bội - Trưởng Khoa
Công nghệ Thực phẩm - Trường Đại học Nha Trang và PGS. TS. Đặng Xuân Vinh -
Nguyên Giám đốc Viện Vaccin Đà Lạt đã hết lòng hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình thực hiện Luận án.
Xin chân thành cám ơn các thầy cô phản biện đã góp ý và cho những lời khuyên quý
báu để Luận án hoàn thành với chất lượng cao.
Xin cám ơn Lãnh đạo Trường Đại học Đà Lạt đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi
được đi học và hoàn thành Luận án này.
Xin cám ơn các thành viên tham gia đề tài cấp Bộ đã cùng tôi thực hiện đề tài để kết
quả luận án chất lượng hơn.
Xin gửi lời cám ơn các thầy cô giáo trong Khoa Công nghệ Thực phẩm đã giúp đỡ và
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập tại trường.
Đặc biệt, xin ghi nhớ và tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân và bạn bè đã
quan tâm, chia sẻ khó khăn và động viên tôi để tôi hoàn thành Luận án này.
Khánh Hòa, ngày 15 tháng 10 năm 2021
NCS. Nguyễn Thị Thăng Long
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................................... ii
MC LC .......................................................................................................................... iii
DANH MC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................................... vii
DANH MC CÁC BẢNG .................................................................................................. x
DANH MC CÁC HÌNH ................................................................................................. xii
TÓM TẮT NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ............................................... xv
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................................. 4
1.1. TỔNG QUAN VỀ CÂY CỦ ĐẲNG SÂM .................................................................. 4
1.1.1. Phân loại và đặc điểm sinh học của cây đẳng sâm .................................................... 4
1.1.2. Thành phần các chất cơ bản của các loài trong chi Codonopsis ............................... 5
1.1.3. Thời gian thu hái ........................................................................................................ 6
1.2. XÁC ĐỊNH LOÀI VÀ ĐỘ TUỔI THẢO DƯỢC ....................................................... 7
1.2.1. Phương pháp truyền thống (nhận dạng macro) ......................................................... 7
1.2.2. Phương pháp hiện đại (nhận dạng micro) ................................................................. 8
1.3. FRUCTAN VÀ MỘT SỐ LOẠI THỰC VẬT CÓ INULIN ...................................... 9
1.3.1. Giới thiệu về fructan .................................................................................................. 9
1.3.2. Một số loại thực vật giàu inulin ............................................................................... 10
1.4. INULIN VÀ FOS ....................................................................................................... 11
1.4.1. Cấu trúc và tính chất hóa học của inulin và FOS .................................................... 11
1.4.2. Tác dụng sinh lý và ứng dụng Inulin/FOS .............................................................. 15
1.4.2.1. Tác dụng sinh lý ................................................................................................... 15
1.4.2.2. Ứng dụng của inulin/FOS ..................................................................................... 18
1.4.3. Kỹ thuật tách chiết và tinh sạch Inulin/FOS ............................................................ 19
1.4.3.1. Kỹ thuật tách chiết ................................................................................................ 19
1.4.3.2. Kỹ thuật tinh sạch inulin/FOS .............................................................................. 21
1.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH INULIN/FRUCTAN ...................................... 22
1.6. ỨNG DNG SẤY PHUN TRONG TẠO BỘT INULIN/FOS ................................. 23
1.61. Các chất mang .......................................................................................................... 23
1.6.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình sấy phun .......................................................... 25