Nghiên cứu tổng hợp lantan xitrat làm phân bón vi lượng cho cây cà chua

TAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 10 - Thaùng 6/2012<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT<br /> LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> VÕ QUANG MAI (*)<br /> VÕ VĂN TÂN (**)<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Các công trình nghiên cứu ứng dụng phân bón vi lượng của các nguyên tố đất<br /> hiếm với hàm lượng rất thấp cho nhiều loại cây trồng như: táo, nho, ngô, chuối, đậu<br /> nành, đậu , cam, mía, chè, lúa... đã được thực hiện tại Úc, Trung Quốc , Việt Nam...<br /> Các dữ liệu thực nghiệm đã cho thấy khi sử dụng phân bón vi lượng nguyên tố đất<br /> hiếm sẽ cho năng suất và làm cho năng suất và chất lượng cây trồng cao hơn nhiều.<br /> Trong bài báo này, chúng tôi đã nghiên cứu tổng hợp các phức chất rắn của axit xitric<br /> với lantan ở các điều kiện tối ưu của thời gian phản ứng, nhiệt độ, pH, tỉ lệ của các chất<br /> tham gia tạo phức và ứng dụng phân bón vi lượng với hàm lượng rất thấp của lantan<br /> xitrat từ phức chất này cho cây cà chua. Kết quả cho thấy rằng khi sử dụng phức lantan<br /> xitrat ở nồng độ 200ppm thì năng suất cà chua tăng 15,20%.<br /> Từ khoá: Nguyên tố đất hiếm, lantan, phân bón vi lượng đất hiếm, phức rắn và cà chua.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The works on the application of micronutrients (with very low concentration of Rare<br /> Earth Elements for many kinds of cultivated crops such as apples, grapes, corn, bananas,<br /> soy beans, oranges, sugar canes, tea, rice, etc.) have been conducted in Australia, China,<br /> Vietnam, etc.. The experimental data indicated that the use of rare earth micronutrients<br /> could obtain better crops of higher quality. In this paper, we have synthesized the solid<br /> complex of citric acid with lanthanum in the optimal conditions on the reaction time,<br /> temperature, pH and reagent rate. We applied this micronutrients with very low<br /> concentration of lanthanum citrate from this solid complex for the tomatoes. The results<br /> indicated that the tomato yield increased by 15.20% when the concentration of<br /> lanthanum citrate complex was 200ppm.<br /> Keywords: Rare Earth Elements, lanthanum, rare earth micronutrients, solid complex<br /> and tomato.<br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU (*) (**) [2], [4], [6], [7], [8]. Các NTĐH tồn tại rất<br /> Trong lĩnh vực nông nghiệp, các ít ỏi trong đất mới được khai phá lần đầu<br /> nguyên tố đất hiếm (NTĐH) là một trong tiên để trồng trọt, do đó khi mới trồng trên<br /> những nguyên tố vi lượng rất cần thiết cho loại đất này thì cây phát triển tốt, chất<br /> một số loại cây trồng như: lúa, mía, táo, lượng đặc biệt. Nhưng khi đã trải qua vài<br /> nho, ngô, chuối, đậu nành, cam, chè... [1], vụ gieo trồng, hàm lượng các NTĐH bị<br /> hao hụt dần qua quá trình sử dụng của thực<br /> (*)<br /> PGS.TS, Trường Đại học Sài Gòn vật. Do đó, nếu được bổ sung các loại phân<br /> (**)<br /> PGS.TS, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế<br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> <br /> bón có chứa NTĐH sẽ làm cho cây trồng máy quang phổ kế hồng ngoại FTIR<br /> phát triển tốt. IMPACT 4010 (CHLB Đức), phổ phân<br /> Các NTĐH có những ảnh hưởng nhất tích nhiệt được đo trên máy Shimadzu<br /> định đến dinh dưỡng và năng suất cây DTA-50 tại khoa Hoá học, Trường Đại học<br /> trồng vì chúng tham gia vào thành phần Khoa học Tự nhiên, Đ HQG Hà Nội.<br /> của nhiều loại enzim và chúng có khả năng Các hoá chất sử dụng dạng PA. như:<br /> thúc đẩy sự hoạt động của các loại enzim axit xitric; LaCl3 ; HCl; dung dịch<br /> đó. Ví dụ: Khả năng làm tăng hàm lượng amoniac; Asenazo (III), dung dịch đệm<br /> diệp lục, tăng quá trình quang hoá, tăng axetat 2M; dung dịch chuẩn DTPA 10 -2 M.<br /> hấp thu các chất dinh dưỡng đa lượng, tăng 2.2. Bố trí thí nghiệm<br /> khả năng chống chịu điều kiện bất lợi của Quá trình tổng hợp phức lantan xitrat<br /> thời tiết, môi trường... [2], [3], [5], [7], [8]. đư thực hiện bằng cách lấy chính xác<br /> ợc<br /> Vì vậy các NTĐH đều rất cần thiết cho LaCl3 có nồng độ đã biết để kết tủa<br /> cây trồng mặc dù chỉ cần một hàm lượng hidroxit La(OH)3 bằng dung dịch amoniac.<br /> rất ít. Ngoài ra, nếu nồng độ các NTĐH Sau đó cho phản ứng với axit xitric trên<br /> trong dung dịch đất thấp quá hoặc cao quá, máy khuấy từ gia nhiệt ở nhiệt độ nhất<br /> so với nhu cầu dinh dưỡng của các loại cây định cho đến khi kết tủa tan hoàn toàn. Cô<br /> trồng, đều có ảnh hưởng rất mạnh đến sự dung dịch trên máy điều nhiệt cho đến khi<br /> sinh trưởng và phát triển của cây. Do đó, xuất hiện váng trên bề mặt. Để nguội, tạo<br /> việc cung cấp và bổ s ung đúng mức các mầm và chờ kết tinh khoảng 48 giờ thì thu<br /> NTĐH từ phức chất của NTĐH cho cây được phức chất kết tinh. Lọc hút lấy lantan<br /> trồng là một yêu cầu bức thiết đang được xitrat và dung dịch, chuẩn độ định lượng<br /> đặt ra. Các công trình trước đây [2], [3], [5] La3+ dư bằng dung dịch DTPA 1.10–2M với<br /> các tác giả đã nghiên cứu tổng hợp một số chỉ thị asenazo(III) trong dung dịch đệm<br /> phức chất của các NTĐH với phối tử hữu axetat ở pH = 4.2, từ đó tính được lượng<br /> cơ là axit glutamic… và đã ứng dụng làm La3+ đã tham gia tạo phức.<br /> phân bón vi lượng cho cây thanh trà, Hiệu suất của phản ứng tạo phức được<br /> cam… với kết quả làm tăng năng suất thu tính theo công thức sau:<br /> hoạch đáng kể. Trong bài báo này, chúng n La 3 + − n La 3 +<br /> tôi thông báo kết quả nghiên cứu tổng hợp H% = bd du<br /> . 100 %<br /> n La 3 +<br /> phức lantan xitrat và thử nghiệm làm phân bd<br /> <br /> <br /> <br /> bón vi lượng cho cây cà chua. Trong đó: n La 3+ : số mol La3+ trong<br /> bd<br /> 2. THỰC NGHIỆM<br /> 2.1. Dụng cụ, thiết bị và hoá chất dung dịch ban đầu<br /> Các thiết bị và dụng cụ cần thiết để n La 3+ : số mol La 3+ còn lại<br /> du<br /> <br /> tiến hành nghiên cứu tổng hợp lantan xitrat Thử nghiệm dung dịch phức lantan<br /> bao gồm: máy ly tâm, pH mét, cân phân xitrat làm phân bón vi lượng cho cây cà<br /> tích, máy khuấy từ gia nhiệt, máy lọc hút, chua ở phường Thuỷ Dương, thị xã Hương<br /> kính hiển vi nối với máy chụp ảnh, bình Thuỷ, Thừa Thiên Huế được tiến hành qua<br /> hút ẩm, các loại bình cầ u, bình tam giác, hai giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là tiến<br /> cốc thuỷ tinh, các pipet, micropipet... hành nghiên cứu thử nghiệm phun dung<br /> Phổ hồng ngoại được xác định trên<br />  VÕ QUANG MAI - VÕ VĂN TÂN<br /> <br /> <br /> dịch phức lantan xitrat làm phân bón vi hợp (chọn được trong quá trình khảo sát ở<br /> lượng cho cây cà chua non. Giai đoạn thứ cây cà chua non) để làm phân bón vi lượng<br /> hai là nghiên cứu thử nghiệm phun dung cho cây cà chua trưởng thành lên các lô thí<br /> dịch phức lantan xitrat làm phân bón vi nghiệm một lần trong một tuần, đều đặn<br /> lượng cho cây cà chua trưởng thành . như vậy đến khi cà chua xuất hiện có trái<br /> Giai đoạn 1: Đất ruộng được cày bừa non thì dừng phun. Khi trái chín thì thu<br /> cẩn thận, phơi ải, đánh vụn, chia làm 8 lô hoạch và cân để tính năng suất cà chua.<br /> (mỗi lô có diện tích 10m2 và phân riêng ra Để kiểm nghiệm tính hiệu quả của các<br /> 7 lô để phun dung dịch phức lantan xitrat dung dịch phức lantan xitrat đã có ảnh<br /> các nồng độ 50; 100; 150; 200; 250; 300; hưởng như thế nào đến năng suất cà chua,<br /> 350 ppm và 1 lô đối chứng) để khảo sát chúng tôi đã xử lý số liệu thực nghiệm<br /> khả năng phát triển của cây cà chua non bằng bài toán ANOVA (analysis of<br /> khi phun dung dịch phức lantan xitrat các variance).<br /> nồng độ nói trên với liều lượng 7 ngày một 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> lần lên lá cây cà chua. Sau khi cây cà chua 3.1. Nghiên cứu tổng hợp lantan xitrat<br /> phát triển 20 ngày tuổi thì nghiên cứu chọn Các thí nghiệm nghiên cứu tổng hợp<br /> khoảng nồng độ thích hợp cho sự phát triển lantan xitrat được tiến hành trong các bình<br /> của cây cà chua non để nghiên cứu cho cây cầu dung tích 100ml với thành phần axit<br /> cà chua trưởng thành. xitric, LaCl3 nhất định, ở các khoảng thời<br /> Giai đoạn 2: Đất ruộng trồng cà chua gian, nhiệt độ, pH khác nhau để khảo sát<br /> lấy quả, được phân thành 4 lô (diện tích ảnh hưởng của các yếu tố này đến hiệu suất<br /> mỗi lô là 100 m 2), các lô đất được lên tạo thành phức chất.<br /> luống và trồng cà chua với mật độ là 60 cm 3.1.1. Ảnh hưở ng của thời gian phản<br /> x 45 cm x 1 cây. Sử dụng 3 lô để thử ứng đến hiệu suất tạo phức<br /> nghiệm phun dung dịch phức lantan xitrat Các thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng<br /> làm phân bón vi lượng cho cây cà chua của thời gian phản ứng đến hiệu suất tạo<br /> trưởng thành (còn 1 lô dành để đối chứng). phức lantan xitrat được tiến hành với tỉ lệ<br /> Các chế độ chăm bón khác cho cây cà chua mol La3+: H3Cit = 1:1, nhiệt độ phản ứng<br /> vẫn thực hiện như cũ và không thay đổi gì. được cố định ở 60 oC, giá trị pH = 7 nhưng<br /> Tiến hành phun lên lá khi trời nắng dung thời gian thay đổi từ 1 giờ đến 7 giờ. Kết<br /> dịch phức lantan xitrat ở các nồng độ thích quả thực nghiệm được trình bày ở hình 1.<br /> <br /> 100<br /> <br /> 90<br /> <br /> 80<br /> H ie u s u a t, (% )<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 70<br /> <br /> 60<br /> <br /> 50<br /> <br /> 40<br /> <br /> 30<br /> 1 2 3 4 5 6 7 8<br /> T h o i g ia n , (g io )<br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Ảnh hưởng của thời gian đến hiệu suất tạo phức lantan xitrat<br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> <br /> Từ kết quả thu được ở hình 1, có thể suất cao là 5 giờ.<br /> nhận thấy trong cùng điều kiện v ề tỉ lệ mol 3.1.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ phản<br /> La3+: H3Cit = 1:1, nhiệt độ phản ứng 60 oC ứng đến hiệu suất tạo phức<br /> và pH = 7; khi thời gian phản ứng tăng từ 1 Các thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng<br /> giờ trở lên thì hiệu suất phản ứng tăng do của nhiệt độ phản ứng đến hiệu suất tạo<br /> quá trình hình thành tinh thể phức phát phức la ntan xitrat được tiến hành với tỉ lệ<br /> triển mạnh. Nhưng khi thời gian tăng quá 5 La3+: H3Cit = 1:1, giá trị pH = 7, thời gian<br /> giờ thì hiệu suất tạo phức không tăng được phản ứng là 5 giờ nhưng nhiệt độ phản ứng<br /> nữa. Vì vậy thời gian thích hợp nhất để được thay đổi từ 40 oC đến 90 oC. Kết quả<br /> phản ứng tạo phức lantan xitrat có hiệu thực nghiệm được trình bày ở hình 2.<br /> <br /> <br /> 90<br /> <br /> <br /> 80<br /> <br /> <br /> 70<br /> H ieu suat, (% )<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 60<br /> <br /> <br /> 50<br /> <br /> <br /> 40<br /> <br /> <br /> 30<br /> 30 40 50 60 70 80 90 100<br /> o<br /> N h ie t d o , ( C )<br /> <br /> <br /> Hình 2. Ảnh hưởng của nhiệ t độ phản ứng đến hiệu suất tạo phức lantan xitrat<br /> <br /> Từ kết quả thực nghiệm ở hình 2, có của tỉ lệ mol La 3+: H3Cit đến hiệu suất tạo<br /> th ể thấy khi tăng nhiệt độ từ 400C đến 600C phức lantan xitrat được tiến hành tại giá trị<br /> thì hiệu suất phản ứng tạo phức lantan pH = 7, nhiệt độ 60 oC, thời gian phản ứng<br /> xitrat tăng lên. Nhưng khi nhiệt độ tăng lên 5 giờ nhưng tỉ lệ mol La 3+: H3Cit đến hiệu<br /> quá 60oC, thì hiệu suất tạo phức giảm do có suất tạo phức lantan xitrat được thay đổi:<br /> sự phân huỷ phức tạo thành. Vì vậy nhiệt 1,5:1; 1,25:1; 1,0:1; 1,0:1,25; 1,0:1,5<br /> độ thích hợp nhất cho phản ứng tạo phức (mol/mol).<br /> lantan xitrat là 600C. Kết quả thực nghiệm của ảnh hưởn g tỉ<br /> 3.1.3. Ảnh hưởng của tỉ lệ La 3+: H3Cit lệ các chất tham gia phản ứng đến hiệu suất<br /> đến hiệu suất tạo phức tạo phức được trình bày ở hình 3.<br /> Các thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng<br />  VÕ QUANG MAI - VÕ VĂN TÂN<br /> <br /> <br /> <br /> 90<br /> <br /> <br /> 80<br /> <br /> <br /> 70<br /> <br /> <br /> Hieu suat, (%) 60<br /> <br /> <br /> 50<br /> <br /> <br /> 40<br /> <br /> <br /> 30<br /> 1,5:1 1,25:1 1,0:1<br /> 1.02178746109382 1.25/1 1/1 4.007114273010227 5.084926634059582 --<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1,0:1,25 1,0:1,5<br /> 3+<br /> Ti le m o l (L a :H 3 C it)<br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Ảnh hưởng của tỉ lệ mol La 3+: H3Cit đến hiệu suất tạo phức<br /> <br /> <br /> Từ hình 3, có thể thấy ở điều kiện nhiệt tạo phức<br /> độ phản ứng được cố định là 60 oC, thời Các thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng<br /> gian là 5 giờ, pH = 7 với tỉ lệ La 3+:H3Cit của thời gian phản ứng đến hiệu suất tạo phức<br /> =1:1 thì phản ứng đã cho hiệu suất tạo lantan xitrat được tiến hành với tỉ lệ mol La 3+:<br /> phức lantan xitrat cao nhất.Vậy có thể chọn H3Cit = 1:1 (mol/mol), nhiệt độ phản ứng<br /> điều kiện tỉ lệ mol La3+: H3Cit là 1:1 là tối 60oC, thời gian phản ứng 5 giờ nhưng giá trị<br /> ưu để nghiên cứu tiếp các ảnh hưởng khác. pH được thay đổi từ 6 đến 9. Kết quả thực<br /> 3.1.4. Ảnh hưởng của pH đến hiệu s uất nghiệm được trình bày ở hình 4.<br /> <br /> <br /> 90<br /> <br /> <br /> 80<br /> <br /> <br /> 70<br /> Hieu suat, (%)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 60<br /> <br /> <br /> 50<br /> <br /> <br /> 40<br /> <br /> <br /> 30<br /> 6 .0 6 .5 7 .0 7 .5 8 .0 8 .5 9 .0<br /> pH<br /> <br /> <br /> Hình 4. Ảnh hưởng của pH đến hiệu suất tạo phức lantan xitrat<br /> <br /> <br /> Từ hình 4, có thể thấy pH từ 6 trở lên khi pH lớn hơn 7 thì hiệu suấ t tạo phức bị<br /> thì hiệu suất phản ứng tạo phức tăng nhưng giảm xuống. Do đó, pH thích hợp nhất cho<br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> <br /> hiệu suất tạo phức lantan xitrat tối ưu là kết với axit xitric, chúng tôi tiến hành đo<br /> pH= 7. phổ hồng ngoại và phân tích nhiệt phức<br /> 3.2. Xác định sự hình thành phức chất lantan xitrat đã tổng hợp được.<br /> lantan xitrat 3.2.1. Phổ hồng ngoại của phức lantan<br /> Từ các điều kiện thích hợp đã nghiên xitrat<br /> cứu được ở trên, chúng tôi đã tổng hợp Phổ hồng ngoại của phối tử axit xitric<br /> được phức lantan xitrat với tỉ lệ La 3+:H3Cit và phức lantan xitrat đã tổng hợp được<br /> =1:1. Để biết được lantan đã tham gia liên trình bày ở hình 5 và hình 6.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mon Jan 10 14:45:10 2011<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5. Phổ hồng ngoại của axit xitric<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mon Jan 10 14:55:10 2011<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 6. Phổ hồng ngoại của phức lantan xitrat<br /> <br /> <br /> Từ hình 5 và 6, cho thấy phổ hồng sóng này giảm, chỉ còn 1633,64 cm -1 và chỉ<br /> ngoại của phối tử là axit xitric có nhóm - xuất hiện với cường độ rất yếu, chứng tỏ<br /> COOH xuất hiện với số sóng 1640,85 cm -1 nhóm -COOH đã tham gia liên kết với La 3+<br /> nhưng trong phổ của phức lantan xitrat số là hoàn toàn phù hợp. Mặt khác, trong phổ<br />  VÕ QUANG MAI - VÕ VĂN TÂN<br /> <br /> <br /> hồng ngoại của phức lantan xitrat này còn xitric.<br /> xuất hiện thêm số sóng nằm trong vùng từ 3.2.2. Phân tích nhiệt<br /> 1553,91 cm-1 đến 1633,64 cm -1, chứng tỏ Phức lantan xitrat được phân tích trọng<br /> có phân tử H2O kết tinh trong mẫu. Ngoài lượng nhiệt vi phân DTG hoặc DTGA<br /> ra, nhóm chức –OH ứng với số sóng từ (Differential thermogravimetry analysis) và<br /> 3200 – 3325,75 cm-1 vẫn còn trong phổ, phân tích trọng lượng nhiệt TG hoặc TGA<br /> chứng tỏ nhóm hydroxyl đã k hông tham (Thermogravimetry or Thermogravimetry<br /> gia tạo liên kết. analysis) với kết quả được trình bày bằng<br /> Như vậy, qua phổ hồng ngoại đã chứng giản đồ ở hình 7.<br /> minh được có sự tạo phức giữa La 3+ và axit<br /> <br /> Figure: Experiment: Citrat Lantan Crucible: PT 100 µl Atmosphere: Air<br /> <br /> Labsys TG 12/01/2011 Procedure: RT ----> 1000C (10C.min-1) (Zone 2) Mass (mg): 39.54<br /> <br /> TG/% HeatFlow/µV d TG/%/min<br /> 300<br /> Exo<br /> Peak :132.44 °C<br /> <br /> <br /> 60 200<br /> <br /> Peak :215.97 °C<br /> -50<br /> 100<br /> 30<br /> Peak :281.19 °C<br /> <br /> 0<br /> <br /> <br /> 0<br /> -100<br /> -100<br /> Mass variation: -12.24 %<br /> <br /> <br /> <br /> -200<br /> -30<br /> <br /> Mass variation: -68.61 %<br /> -300 -150<br /> <br /> <br /> -60<br /> <br /> -400<br /> <br /> <br /> <br /> 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Furnace temperature /°C<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 7. Giản đồ phân tích nhiệt DTGA và TGA của lantan xitrat<br /> <br /> <br /> Từ hình 7, cho thấy trên giản đồ tử của phức và quá trình toả nhiệt ở<br /> DTGA chỉ ra kết quả khi nung từ khoảng 215,97oC với 281,19 oC, tương ứng với quá<br /> 50oC  1000oC, phức lantan xitrat trải qua trình phân huỷ và đốt cháy phức. Trên giản<br /> hai quá trình: Quá trình thu nhiệt ở đồ TGA cho thấy: Từ 50 oC đến 132,44 oC,<br /> 132,44oC ứng với sự mất nước trong phân khối lượng mẫu giảm 4,840 mg, chiếm<br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> <br /> 12,24 % tương ứng với 2 phân tử H 2O, ngày tuổi) thì mới phun phức đất hiếm để<br /> tương ứng với sự mất nước của phức. Từ thử nghiệm ở giai đoạn 1. Giai đoạn 1 này<br /> 200OC đến 900 OC, khối lượng mẫu giảm được thử nghiệm trong khoảng 20 ngày<br /> 27,13 mg, chiếm 68,61 %, tương ứng với (nghĩa là cho đến khi cây được khoảng 45 –<br /> sự phân huỷ và đốt cháy phức trong không 47 ngày tuổi và được g ọi là cây cà chua<br /> khí. Phần cặn còn lại sau khi nung là 7,57 trưởng thành). Tiếp tục thử nghiệm giai<br /> mg chiếm 19,15% là La 2O3. đoạn 2 trong khoảng 50 ngày (nghĩa là cho<br /> Như vậy, qua giản đồ phân tích nhiệt đến khi cây được khoảng 95 –97 ngày tuổi).<br /> DTGA và TGA của phức lantan xitrat cũng 3.3.1. Ảnh hưởng của nồng độ phức<br /> đã chứng minh được có sự tạo phức giữa lantan xitrat đến sự sinh trưởng của cà<br /> La3+ và axit xitric. chua ở giai đoạn 1<br /> 3.3. Ứng dụng phức chất lantan xitrat Các nghiên cứu thử ng hiệm phun dung<br /> làm phân bón vi lượng cho cây cà chua dịch phức lantan xitrat làm phân bón vi<br /> Để ứng dụng phức lantan xitrat đã lượng cho cây cà chua non được tiến hành<br /> điều chế được cho cây cà chua trồng tại bằng cách phun dung dịch phức lantan<br /> phường Thuỷ Phương, thị xã Hương Thuỷ, xitrat các nồng độ 0; 50; 100; 150; 200;<br /> tỉnh Thừa Thiên Huế. Các thí nghiệm được 250; 300; 350 ppm. Phun 3 lần, mỗi lần<br /> tiến hành bằng cách p hun dung dịch phức cách nhau 7 ngày, phun lên lá cây cà chua<br /> lantan xitrat ở các khoảng nồng độ thích với mục đích khảo sát khả năng phát triển<br /> hợp lên cây cà chua trồng trên đồng ruộng trọng lượng (tươi) của cây cà chua non.<br /> ở những thời điểm nhất định. Kết quả khảo sát ảnh hưởng của nồng<br /> Gieo hạt cà chua trên mặt đất khô đã độ phức lantan xitrat đến sự sinh trưởng<br /> bón tro bếp (có nhiều K) rồi phủ rơm cho của cà chua sau khi phun dung dịch phức<br /> ấm lúc trời nắng khô ráo độ 5-7 ngày cây lantan xitrat ở giai đoạn 1 được trình bày ở<br /> sẽ mọc gọi là cây non. Khi cây non được bảng 1 và ti ến hành phân tích phương sai<br /> khoảng 20 ngày (tức được khoảng 25 –27 được kết quả như bảng 2.<br /> <br /> <br /> Bảng 1. Bố trí thí nghiệm theo ANOVA một chiều<br /> <br /> Số lần thí Nồng độ vi lượng lantan xitrat (ppm)<br /> nghiệm 0 50 100 150 200 250 300 350<br /> <br /> 1 22,13 24,34 24.92 26,01 27,27 27,14 26,77 26,55<br /> <br /> 2 21,59 24,26 25,10 26,09 27,23 27,00 26,32 26,44<br /> <br /> 3 22,48 23,90 25,15 25,89 27,19 26,83 26,88 26,35<br /> <br /> x (g/cây) 22,07 24,17 25,06 26,00 27,23 26,99 26,66 26,45<br />  VÕ QUANG MAI - VÕ VĂN TÂN<br /> <br /> <br /> Bảng 2. Bảng phân tích phương sai<br /> Phương sai (S2)<br /> Tổng bình  ∑(...)2 <br /> Nguồn phương sai Bậc tự do (f)<br /> phương ( ∑ (...)2)  <br />  f <br /> Giữa các nguồn của yếu tố<br /> 64,23 9,18<br /> khảo sát ( S A2 ) 7<br /> Trong nội bộ giữa các mức<br /> của yếu tố khảo sát (ss của 0,81 16 0,05<br /> 2<br /> bản thân pp đo ( S TN )<br /> Tổng cộng 65,04 23 2,83<br /> <br /> S2A triển của cây cà chua.<br /> Tính Ftính = 2<br /> =181,47 > Flý thuyết Sự phụ thuộc khối lượng trung bình<br /> STN<br /> cây cà chua vào nồng độ phức được trình<br /> (0,05; 7; 16) = 2,657<br /> bày ở hình 8.<br /> Vậy STN 2<br /> ≠ S A2 do đó yếu tố nồng độ<br /> dung dịch phức có ảnh hưởng đến sự phát<br /> <br /> 30<br /> 29<br /> Trong luong cay cuoi giai doan 1, g<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 28<br /> 27<br /> 26<br /> 25<br /> 24<br /> 23<br /> 22<br /> 21<br /> 20<br /> 0 50 100 150 200 250 300 350 400<br /> Nong do citrat lantan, ppm<br /> <br /> <br /> <br /> Hình 8. Ảnh hưởng của nồng độ phức lantan xitrat đến trọng lượng tươi của cây cà chua<br /> sau khi phun dung dịch phức lantan xitrat cuối giai đoạn 1<br /> <br /> <br /> Từ kết quả nghiên cứu ở hình 8, có thể dịch phức lantan xitrat từ 50 ppm cho đến<br /> thấy rằng: Khi phun dung dịch phức lantan 200 ppm khả năng sinh trưởng của cây cà<br /> xitrat làm phân bón vi lượng cho cây cà chua tăng lên đáng kể, nhưng khi tăng<br /> chua ở giai đoạn 1, nếu tăng nồng độ dung nồng độ dung dịch phức lantan xitrat lên<br /> NGHIÊN CỨU TỔNG HỢP LANTAN XITRAT LÀM PHÂN BÓN VI LƯỢNG CHO CÂY CÀ CHUA<br /> <br /> <br /> thêm nữa thì khả năng phát triển của cây cà đoạn 2 được tiến hành trên 4 lô với các chế<br /> chua chẳng những không tăng mà bị ức chế độ chăm bón cho cây cà chua là như nhau.<br /> làm giảm trọng lượng xuống. Ba lô thử nghiệm được phun dung dịch<br /> Như vậy, độ tăng trưởng của cây cà phức lantan xitrat làm phân bón vi lượng<br /> chua mạnh nhất là khi phun dung dịch cho cây cà chua trưởng thành lên lá khi trời<br /> phức lantan xitrat ở nồng độ bằng 200 nắng ở các nồng độ 150 ppm; 200 ppm;<br /> ppm. 250 ppm, còn 1 lô đối chứng thì phun<br /> Vì vậy, chúng tôi chọn khoảng nồng nước. Số lần phun được thực hiện là một<br /> độ dung dịch phức lantan xitrat từ 150 ppm lần trong một tuần đến khi cà chua bắt đầu<br /> đến 250 ppm để nghiên cứu phun vi lượng có trái thì dừng phun. Khi trái chín thì thu<br /> cho cây cà chua trưởng thành (thí nghiệm hoạch và cân để tính sản lượng và năng<br /> tiếp ở giai đoạn 2). suất cà chua. Kết quả thử nghiệm phun<br /> 3.3.2. Ảnh hưởng của phức lantan dung dịch phức lantan xitrat trên cây cà<br /> xitrat đến năng suất của cà chua ở giai chua cho thấy phức chất này đã có ảnh<br /> đoạn 2 hưởng tốt đến sự phát triển của cây cà<br /> Các nghiên cứu thử nghiệm phun dung chua. Năng suất thu hoạch cà chua tính cho<br /> dịch phức lantan xitrat làm phân bón vi 100 m2 ruộng đã được thử nghiệm dung dịch<br /> lượng cho cây cà chua trưởng thành ở giai phức lantan xitrat trình bày ở bảng 3.<br /> <br /> <br /> Bảng 3. Năng suất cà chua thu hoạch khi đã thử nghiệm dung dịch phức lantan xitrat<br /> (kg/100m2)<br /> Phun dung dịch phức lantan xitrat ở các nồng<br /> Chỉ tiêu Đối chứng độ, (ppm)<br /> 150 200 250<br /> Năng suất ± ε<br /> 222,50±4,57 245,01±4,26 256,32±4,62 252,54±4,52<br /> (kg/100m2)<br /> Tăng năng suất,<br /> - 10,12 15,20 13,50<br /> (%)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 9. Cà chua đã được thử nghiệm dung dịch phức lantan xitrat ở giai đoạn 2<br /> <br /> <br /> Kết quả thử nghiệm ở giai đoạn 2 cho tăng lên 15,20% khi phun dung dịch phức<br /> thấy cà chua phát triển tốt và năng suất lantan xitrat ở nồng độ vi lượng 200 ppm<br />  VÕ QUANG MAI - VÕ VĂN TÂN<br /> <br /> <br /> (ý nghĩa thống kê p