Nghiên cứu xu hướng mới về kiến trúc và đô thị thế giới - Việt Nam thời hội nhập: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:200

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách "Xu hướng mới trong kiến trúc - đô thị thế giới và Việt Nam thời hội nhập" cung cấp cho người đọc các kiến thức: Hướng đi của các nước Châu Á, những vấn đề kiến trúc - đô thị mới ở nước ta; thành phố Hồ Chí Minh - Tìm kiếm một mô thức phát triển mới; quy hoạch - kiến trúc khắp nơi. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu xu hướng mới về kiến trúc và đô thị thế giới - Việt Nam thời hội nhập: Phần 2

1 9 8 1 - 1 9 8 8 - N h à ở v ù n g M a m e - l a - V a l l é e ; N h ạ c viện và nh à ờ c h o ngư ờ i già, đưèmg R i c o t , P a r i s ; n h à ò c h o n g ư ờ i giừ, d ư ờ n g C h â t e a u d e s R e n t i e r s , P a r i s . Q u a n t r ọ n g n h ấ t là phươiìg á n T r ư ờ n g M ú a c ù a N h à hát n h ạ c k ịc h Paris, c h o thấy n h à lliict k ế tù b ỏ n g ò n n g ữ h ậ u h iệ n đ ạ i và q u a y vể với p h o n g c á c h kci c ấ u b a n đ ầ u c ù a mình- 9 8 4 - 1 9 9 5 - K h u N h ạ c v iệ n , Paris 1994 - G iải K i ế n trúc P ritz k e r 1995 - N ổi tiế n g k h ắ p t h ế g iới khi c ó n g trìn h K h u N h ạc viộn x â y d ự n g xo ng. Sdn/ì vtio D ọ i ilỉinlì phòn^ 130
c - HƯỜNG ĐI CỦA CHÂU Á Đ Ô T H Ị HOẢ B À I H O C T Ừ N H Ữ N G K IN H N G H IÊ M T H Ấ T B A I T Í N H T Ấ T Y Ể U V À Đ l Ể U N G H ỊC H LÝ "Troĩì^ ìỉhữìỉị' ỉiủrn ì 9 9 0 , klìoài\\ỉ H0% ìììức t ă n g ĩrưởỉỉỉị kinh ĩ ế à i á c nưới c h â u Á - T h ú i Binh Dư
KHÁI N iÊ M "N H Â N V Ả N " N À O T R O N G Đ Ò THỊ HOÁ? C ó d ị p ỉh am d ự n h i ề u c u ộ c th ả o l u ậ n q u ổ c t ế v ể phái lri6n kinh (ế, q u y h o ạ c h đ ô thị và n g h i ẻ n c ứ u v ấ n đ ề n h à ờ. tói thấy xuất hiện c u ộ c t r a n h cãi k h á g a y gắt về k h á i n i ệ m n h à n vãn c ù a phư ơn g Tây. N h i ề u h o c g iá p h ư ơ n g T â y c ũ n g n h ư r h u ộ c TTiò ịiiới th ứ ba phê p hán k ịc h liệt c h ủ n g h ĩ a n h â n v ã n c ổ điển, với tiêu c h í "tất cả vì c o n người, p h ụ c vụ c o n g nư ời". H ọ c h o r ằ n g khái niộin này x u ấ t p h á t từ p h ư ơ n g T â y T h i ẽ n C h ú a giáo, c h o ràng con người là đại d iệ n c h o T h ư ơ n g đ ế trẽn h à n h tinh n à y , và c ó It)àn q u y ề n khai thác tự n h i ê n đ ể p h ụ c vụ m ì n h . K h o a h ọ c - k ỹ thuật là phư ơng tiện p h ư ơ n g T â y s ử d ụ n g đ ã t ừ n g k h a i t h á c c ạ n kiệt tự nhiên c ũ n g n h ư g i ú p c h o t h ế lực p h ư ơ n g T â y k h ố n g c h ê k ẻ yêu t h ế hcfn. Đ ó thị h o á p h ụ c vụ c h ủ n g h ĩ a tư b ả n là m ộ t m ặ t trong hệ t h ố n g n h à n vãn đó, g â y b a o h ậ u q u ả lai hại c h o m ô i trUítng vài chát và x ã h ộ i ờ c h í n h p h ư ơ n g T à y . H ầ u h ế l c á c n ư ớ c Đ o n g N a m Á, g ồ m c ả V i ệ t N a m , lừ vài t h ế k ỳ n a y đều "lã n h đii” cá c hậu quà của tình trạng thống trị thực dân đ ế quốc phương Tíìy, với ý d ồ khai thác tài n g u y ê n , n h â n lực rẻ m ạt. Đ ỏ Ihị h o á ỏ c h â u Á h á u h í ỉ là b ị á p đ ặ t, h ì n h t h à n h Iheo k h á i n i ệ m n h â n v á n m ấ t c â n đ ố i d ó . Đ à y l à đ i ể u m à c á c hội nghị q u ô c lê vể m ô i t r ư ờ n g th ê giới đ ể u c à n h c á o v à lê n án. T ôi đ ã g ặ p k h õ n g ít h ọ c g i ả phưcmg T â y m o n g m ỏ i q u a y vể tìm lại c á c k h á i n i ệ m c â n b ẳ n g c o n n g ư ờ i - tự n h i ẽ n , q u a đạo Lão , đ ạ o P h ậ t c ù a c h â u Á , với n i ể m h y v ọ n g t ì m đ ư ợ c m ò t sự hài hoà c h o t h ế giới c o n người. N h u n g phải c h ă n g p h ư ơ n g Đ ô n g sẽ l à m h ọ t h ấ t vọng, vì chúng ta cũng đang đánh mất các lý tường cao dẹp dó khi lao vào c ô n g n g h i ệ p h o á - h iệ n đ ạ i h o á. Đ ô thị h o á m ấ í c â n d ố i ờ hầu hếỉ c á c nirớc q u a n h ta n ó i lê n đ iề u dó- 132
M Ậ T T R Á I C U A C H I Ể C M Ể ĐA ^' Đ õ ihị h o á k ic u phư(Tntz T ày t;ii cliiiii Ả là m ộ t s ự á p đặi rhd b ạ o . p h ụ c vụ V đ ó Ihòng irị và khai ih;ic ihực d â n đ ế q u ốc. Đ ạ c biệl, s a u Iihĩmg n ã m 1950 khi ciành lại d ộ c lập, c á c đ ô Ihị n à y l ạ i c à n g l ơ i v à o s ự p h á i tric n h ồ n l o ạ n k h i b i ế n t h à n h c á c Irung t ấ m k in h tế, c h ín h trị và vãn hoá cua c à nước. C ác đặc trim g c ơ băn nhài cùa các dỏ Ihị Đ ỏ n g NiUĩi Á n h ư .sau: - Đ
- Ò n h iễ m , á c h tắc giao th ố n g n g ày c à n g irẩm trọng, ổ cítãu Á n ã m 1993 c ó 91 triệu chiếc xe hơi, d ự kiến sẽ tàng lên con sô' 5 2 2 triệu ch iếc v à o n ă m 2025- Chi p h í c h ố n g ò n h iể m k h ò n s khí, ắch tắc g i a o t h ò n g ờ B a n gk ok lên đ ế n h à n g tỉ USD. N h ữ n g k in h n g h i ệ m thất bại và thàn h c ồ n g giải q u y ế t cá c vấn đ ề đ ỏ thị đ á n g c h o ta - n h ữ ng n g ư ờ i đi sau, học lẠp rúi k in h n ghiệm . Đ ó là bài h ọ c thấỉ bại rồi th à n h c ô n g g iải q u y ê ì việc b à o tổn c á c p h ô c ổ ở TTiượng H ài, Singapore... C á c thất bại vể g ia o (hòng, ổ n h iễ m , tệ nạn xã hội ờ B a n g k o k , M aiiila c á n n g hiên cứu. C á c biện p h á p giái quy ết ván d ể n h ậ p c ư từ n ỏ n g thôn lên đ ỏ Ihị ờ T r u n g Q u ố c c ầ n học íập, đ ặ c biột ià vé việc lạ o c ó n g ân việc là m và k ế h o ạ c h h o á g i a đình... BÀI H Ọ C GÌ C H O TA ? Đ ỏ thị hoá là h ệ q u à tấc yếu c ú a q u á trình c ô n g n g h i ệ p h o a - hiện đại hoá. Đ õ thị h o á c ũ n g đ e m lại sức m ạ n h và sự giàu cỏ. Nước la k h ô n g n ằ m ngoài q u y luật đ ó , và c h ắ c k h ô n g trán h khói n h ữ n g hệ q u ả x ấ u c ù a q u á trinh đ ó thị h o á đ ó . H ọ c íụp c á c kinh n g h iệ m , n h ấ t là k i n h n g h iệ m thất bại, là c ẩ n thiết. T rư ớ c inãi, c h ú n g la d a n g đ ố i đ ầ u với s ự b ù n g n ổ d â n s ố đ ô thị, tã n g irườny kinh lế n h a n h và n h ấ t là hiện tư ợ ng x â y d ự n g tự ph át. Sư di c h u y ể n lao đ ộ n g n ó n g th ô n lên Ihành phô' là tất y ếu , n h á t là khi m à n ổ n g d â n n g à y c à n g thiếu đất c a n h tá c v à k ế h o ạ c h hoá gia đình tỏ ra k h ô n g hữu hiệu, Tìieo d ự b á o thì 5 0 % cian s ố Việt N a m sẽ sinh s ố n g ở đ ô thị v à o n ã m 2 0 2 5 . Q u y m ô c á c q u ầ n c ư lớn H à N ội, t h à n h phô' H ồ C h í M in h , Đ à N ầ n g sẽ lậ p íru n g nhiều người, K h u vực t h à n h p h ố H ổ C h í M i n h sẽ c ó s ố d â n trên 12 triệu người, T ã n g trư ờn g k i n h t ế sẽ k é o th e o c ô n g c u ộ c d ó Ihị h o á c ã p tổc. g â y ra nhiều vấn đ ể vật chất và xã hội k h ó d ự d o á n irước. H iện tươiig Xi\y dựng tự phát nếu không có luốt lệ nghiêm chính hạn 134
c h é hới sẽ g â v ni sư hỗn loạn kinh k h u n a m à ta đ a n g c h ứ n g kiến Cii h ầ u h ế t c á c d ó iliị Iciii ciiii các NIC' Irong k h u vực. M ộ t c h iế n lirưc phát tricn d ỏ iliỊ Toán LỊIIOC to ra cần thiết với n h ữ n g đ ịn h lìưiViig sau đáy: - Đ i lê n đ õ ihị hoá bang hai chân: vìra c ù n g cỏ' c á c q u ẩ n cư c ó s á n . v ừ a tậ p Iruiig đ ỏ Ihị hoã Iióni’ ihõti. - Ph án b ố hài hoà cá c klni vực pliái iriển lớn hiện n a y n h ư H à Nội, Đ à Niĩng, Ihãnli p h ố Hổ Cíií M inh c ù n g lúc với cá c k h u hỗ irự ờ b ắc T r u n g Bộ. tây bác Bãc Bộ, inicn tiiy N a m Bộ. Xoíí b ò nuiiỊch lý irong d ỏ lliỊ hoá và phái triển là bài toán đ ò i h ò i I ih iề u suy n g h ĩ và giái pti.ip. Cõng việc k h ô n g d ơ n giàn, mong các Iilià khoa học vã hoạch clịnh 1,'hính sách đầu tư nhiều h ơ n đ ế n g h i ê n ciai rúi kinh nghiộin ũr iihCmg cái dờ, cái h a y tìr Iihinig nước láng gicng Việi Nam. 1'v lệ đ õ thị hoá (dán só dó Ihị) cúa cãc nước Đòng N a m Á ( ĩ h t ^ o c l ự h c i o 1 9 9 / ^ r
HirỚNG PHỤC HUNG CÁC THÀNH PHỐ CHÂi: Á Q ỉỉy lìoưch c á c ĩhùnìì p h ô ỉớĩì ở châti Á plĩciiì lớn niô plỉỏiì^ ĩ ì ì e o p h ư ơ ĩ ì g p h á p q u y h o ạ c / i . x â y d ô ỉ l ì ị Ị ) h ỉ ( ơ n % T ủ \ : Ị y h â ỉ ì khu ĩ h e o c h ứ c ìiủng. p h á t triểĩí với tĩỉậí đ ộ c a o ở khìi ĩrnìì^ íũm Ví/ m ò yộiì^ r a n^oụì õ. L ố i iỊuy hoự ch đ ó dan\Ị \ỊÚ\ r ố i ỉo ọ n và lủỉìị lìựi đ ế n ỉììôi truờìi% lủti c h ổ ĩ Ỉượỉiỵ sốỉìiị (lô thị, V ù o ỉìhữtiiị t i ã t n ^ ú n đ â y . c ừ i i \ ị n l ì ị p v ớ i p h ủ ĩ ĩ ì ì é Ị ì k i i ì l ị ĩ ê \ ' ù h ổ i s i n h h c h ì S'ắi' vủìi liỡá, người c hâ u Á đaníỊ khám p h á lại CỊUÚ khứ, rìni kiến ỉ í Oỉỉ d ư ờ n ^ đ i đ ế n lìiệ/ì clại n ù i vắỉì iỊÌữ (Ỉiỉợc ( ì ụ r d i ế m riêniỊ ciiư ỉỉỉìnlì. T ro n ^ đ ó i ó s ự iỊny Ììoọi h . x â y dipìiỊ lạ i ĩiỉìữỉỉi^ ĩlỉàỉìli p l ì ổ ( ó h à n s ắ c , p l ì ủ t ỉriểĩì hên vữn^, hình cíỗn\Ị vù i ón\Ị h ầ n g . \ J ìịội i lìO ỉiỉịười (lân. P h à i clìủỉỊ^ đ á y íù m ộ i s ự đóniị g ó p ỉú lỉ cực' c ú a ( lỉàii Á v à o nềĩi văn m in h h ậ u côỉĩiỊ ìì^hìệp ĩươìì^ la i man^ĩ tiììh âa v ù n hoú c ủ a l o à i nịỊười. THÀNH PH Ố C HÂU Á N G À Y NAY T h a m q u a n m ộ t v ò n g c á c nư ớ c c ó nền kinh t ế đ a n g nổi lên à ch â u Á , tôi n h ìn th ấy t h à n h p h ố là m ộ t c ô n g t r ư ờ n g x â y d ự n g lớn. N h ié u c ô n g irìn h c u lẫn m ớ i đ a n g bị p h á đi đ ể x â y dim g những c ô n g trình to lớiì hơn và m ở rộn g đưcm g sá, sân bay. N h ư n g ố n h iễ m v à g i a o t h ô n g trờ n é n tói tệ hơii. Tiìiẽn n h iê n bị phá huý, đ ất n ò n g n g h i ệ p bị iấn c h i ế m đ ể sử d ụ n g c h o đ ỏ ihị và c h o c ả sân golf. T ố c đ ộ x â y d ự n g và p h á h ủ y thật phi ihưcnig d o k i n h t ế phát triển n h a n h c ù n g s ự l â p iru n g c á c c ơ q u a n n h à n ư ớ c v à n g u ổ n lực 136
(jãu iư vào c á c Iruntỉ tãni đ ỏ ilìi Imi Hìina n ổ đắii c ơ đất đai và hiit d ộ n g Siiii Irơ ihành nỏi áin aiih ihư ờ n s trực, m ộ t y ế u tỏ' g ó p phim làm clio kinh tế khu vực iiiện n.i\ iliiếu ố n dịnli và rối loựii. Các ihành phó mới ơchau A phai II lẽn với lòc dọ nhanh chưa ù m g ihấy. k h á c hoàn loàn với nhÙMi; K liiãn và k in h ngỉiiệm các nước phương Tày- Trừ Iiườna lu;|i Cliiindigard (ihú pliìi bang P u n ja b ciui An Đ ộ d o Lc Corhusici lỊiiy hoạch nãin 194ụ> và Singapore (clưực xcm Ui thành phó niiiiii: d ấ u âìi Đ ò n g - Ti»y nlìiVt ứ cliãu Á), rấi ÍI iliành pli6 mới |-!h:íi iriển ờ châu Á áp dụng n eiiy cn xi lìlnìng lý thiivõi q u y lio.Kli dó iliị hiện dai plnrơiig Tây sau ch iế n iranh. Khi còn ớ phirinii; I ; i \ . lói đ ã n g h e k h ổ n g ÍI lời c h i Irích lliậni lệ sự pliál iricn lliie'u li;ii t ự v à ròi loạn c ú a ciíc lliành pliò ch â u Á. V ậy inà, inạt' cho c á c d ự đ o á n bi q u a n vé lưiĩiig lai đ ô ihị châu Á, (rong Ilutí. 10 U 'i ílã nh'm lliấy c á c tliành p l í ỏ n à y v ỏ n p l ỉ á l t i i c n n l i i m t i . lliti liiil vii h ú p t l ủ n , d o c l i í n h Ciii irậi ur bị liỏii loiin. sư phong phii (.la daim và íínti phức t ạ p v ò ý ihức c ù a ciuing- C hú ng ván tìm cacli vậii h à n h suôn sè c h o dii q u y hoạcii clìua lốt. nạn Ihain Iiliũnư \ à q u ả n lý sai lệch, nạn dầu t ( f d ấ i dai. việc dĩiii iư c h o c ơ sơ h;i lãHị: Ihấp. Đ ặ c biệt là các ihành p h ô lớn cua n i á i L an v à N h ậ t Bàn kliõng bị ihiiộc clỊiỉ hoií - Bangkuk vj '['okyo - có m ột mặt bang và m ạ n g lưới đưìĩiig khõiig pliâii cã|i, các tru n g lảm n h iéu chức nõng. c á c dắii m ố i rấí sinh độniỉ. Mõi Irirờng x ã hội h o à n chiiili n^iy làm sinh d ộ n g cuộc sổng đ ò iliỊ, liiỏn lạo n g ạ c n h iên và án chứ a n h icu cticu mới lạ. C uối c ù n g các nhà nghicn cứu đii lliỊ phươiig T ây phài nhìn nhận s ự h ấ p d ẫ n và sói d ộ n « nhữiig T o k y o , B angkok, niUOTs H;ii. Hongkoiig... và ihìta nh(tn rủng n h ừ n g lý ihuyêì quy h o a tli đ ỏ ihị ciia phái hiện đại phương T ày c ó n h iểu víYn để k h ô n g phù h
hội k h ỏ n g h ấ p d ẫ n và nhất là k h ô n g phát huy đirợc n h ư n g đạc đ i ế m đ ô thị c h â u Á- M ật k hác, sự d u n h ậ p n h a n h c ù a c ó n g n g h ệ rh õ n g tin diin đé'n sự hình th àn h m ộ t xã hội t h ò n g lin. Ai cĩm g ngiiì r ằ n g n ó sẽ đcm lại d in h c a o c h ấ t lượng số ng , t r o n g thực lế d ã x u ấr hiện m ột "chú n g h ĩa tư bán thò ng tin" c ủ a p h ư ơ n g Táy. m a n g tính ihốnị! Irị mới. N ó rất tàn n h ả n m à v ô h ô n , vận hành k h ô n g b iên giới và chi c h ạ y th e o lợi n h u ậ n . C h í n h t r o n g hoàn c à n h n à y m à k h ú n c k h o ả n g kinh t ế - lài c h í n h bất n g ò đ ã x ả y ra. đãc b iệ i ỡ Tliái Lan. M a la y sia , In d o n e s ia và H à n Q u ố c c á c h đ â y m ấ y Iiãm. K H Ủ N G H O Ả N G V À T H Á C H THỨ C T ă n g tốc đ ò thị h o á . di d â n vào thành p h ố với q u y m õ lớn. k h a n h i ế m c ô n g ãn việc là m , n ơ i c ư trú c h o n g ư ờ i n gh èo, ciìi thiện c h â t lư ợ n g m òi trưcnig v à c u ô c sỗng,... phái c h ả n g là nhĩriiị: thách thức chua từng th ấ y trong các nén kinh cế đang phái tricn ờ ch â u Á n g à y nay. D ự k iến d â n s ố c á c thành p h ố lớ n sẽ nhân lẽn g ấ p 2 h o ặ c 3 lần trong v ò n g vài thiỊp kỷ tới. G á n h n ạ n g đè lôn các t h à n h p h ố thât là d á n g sơ! T u y n hiên, m ứ c đ ộ phát triển liii k h ỏ n g đ ồ n g đ ề u . T ro n g c á c n ề n k in h té phát iriển n h a n h . Nhậ( Bàn rõ r à n g là n u ớ c c h á u Á đ ắ u liên h o à n Ih à nh tín h h iện đại, Singpore c ó t h a m v ọ n g trờ t h à n h T h ụy Sĩ c ù a ch â u Á . T ru n g Q u ố c, H à n Q u ố c , M a la y s ia , ... nhaiih c h ó n g tiến v à o c â u lạc bộ n h ữ n g nước p h át triển chỉ vài t h ậ p kỷ nữa. T r o n g n h ữ n g n ề n kiiìh t ế p h át triển k é m , n h iếu n ư ớ c p h ả i c h ậ t vật láin m ớ i đối đ ẩ u được vcri n h ữ n g v ấ n đ ể đ ặt ra h à n g n g à y c h o các tlìành p h ố n g à y c à n g p h ìn h lớ n k h ô n g k i ể m s o á i nổi. N h ữ n g m ặ t yếu k é m x u ất h iện n g à y c à n g n h iể u . Ô n h iê m nặng , từ T h ư ợ n g Hài đ ế n B o m b a y . G i a o Ih ôn g đ a n g x ấ u thcni lừ 138
B an g k o k . i a k a r i a . Hà Nội. thành plu) l l o C h í M i n h và M a n i l a thì ơ m ứ c thậl s ự ácli tãc. Sự plui hoai cac iru ng lâm lich s ừ q u an trọ n g g ia U'mg. nliư ơ Bãc Kinh Iiii\éii liiống. C á c khu ố c h u ộ t b à n h irưỏiig nhiinh. Các ilicu dó nói Icn s ụ bâì lực cùd c á c c h ín h q iiy é n t h à n h p h ố khi đươiig dán vỡi nan h ù n g n ố d â n số. T u y vậy. bén c a n h d ó cũ ng XUŨI hiện k h ô n g ít ih à n h c ô n g và k i n h n g h i ệ m d á n g học hoi irong cón g tác đổi m ới đ ỏ thị. H o n g k o n g và Singapore đã cu ng cfip nhà ờ c ộ n g đ ổ n g c h o d a s ố người dàn. Hui ihànl. p h ố nàv vần clnnig m i n h h ù n g h ổ n rằng k h ô n g cần phài m ờ rông địa giới mới pli:ít Iriên dược. S in gap ore đ ã h o à n ihàiih inuc tiêu xáy clỊnic ihnnh pliố x an h , sạ c h và an loàn chi tro n g vòn g vài thập kv. Tính hiệu t[uà c ù a g ia o thông c õ n g c ộ n g ciui Singapore và N h ãt Bán c ũ n c dirọc c à i h ế giới thán ptiục. N g h ĩ c h o c ù n g thì chức nãnt: quan tro n g n h ấ t c ủ a thàn h pliố hiện n a y là c u n g c á p m ô i irirờiia va I hãt lư ợ n g đời s ố n g tốt nhấi c h o m ọ i ngirời. Ngoài ưu tiên híing d đ u lạ o c ó n g ã n việc là m . c h ỗ c ư ÍIÚ, nguời dãn c ũ n g cáii cõng viên c ô n g c ộ n g và cá c c õ n g irình vLii chơi giãi Irí, nliữiig cơ sớ ph ục vụ cá c y ê u c ầ u về x ã h ộ i. vãn h o á. tinh thán dựa trên nliĩriig tiêu c h í c ố n g b ằ n g và b ìn h đẳtig xã hội. D ĩ nhiên đối với nhữiig nước c ò n k h ó khãn, lu ô n c ó sự lú n g tiìiig Irong các quyết dịnli, ví n h ư g iũ a đ ầ u c ơ đ ấ t dai c ủ a kinh t ế Iliị trưỡiig tự do liíiy ciiù d ộ n g n ắ m q u y ể n k iể m soái đ ấ t đai. xảy dinig sân go lf hay cõng viồn, nhà ờ s a n g trọng h a y n h à b ìn h diln, cứ a hàng cao càp liay c h ợ c ủ a n h á n d â n . Cần phải d u n g h o à c á c lợi ích k h ác n hau cùng sự đ a d ạ n g n h ư n g phải b á o đ ả in x ã hội phát írièn hài hoà. h u On g p h ụ c h u n g c h â u ấ Ọ u y h o ạ c h xây ciimg lại các Ihànlì p h ố c h à u Á th e o p h ư ơ n g hirớng niới dang lii nniL liéu trước niái. ĐíÃy cũng là mộl bộ phận 139
h(ĩỌ thành và k h ô n g ihc lácli rời với sự p h ụ t hưiìtí L'hun2 cua ch â u Á vể c á c ĩìiãt vãiì hoíl. ư ì ihức. Đ ó là việc í^iiy hoạch x a\ d im g đ ô ihị c ó bàn s;ìc. hiệiì đ ại và đ ích Ihực plìỊic vụ nhàn dân. C'ụ liic là khíini phá lại quá kluK tham (iự vào xã hoi lì à L hiện clni I và phái tri én n lùnig iliànli p h ó c ó s ụ bình dárm và c ố n g b ầ n g clìo người dân. Phán Icm c á c th àn h p h ố c h á u Ả c ă n phài c h i n h sử a lại qiiá k h ứ ihuộc đ ị a sai lóch và k lìỏ n s n ê n m ò phòiiịỊ lìgiiyén si hèn Irìnlì phát triển đ ỏ Ihi plìirtnig T á y . Kiiìlì n g h i ệ m m ộ i Nliột Bún kicn Irì c h u y ể n đổi niìiìng hình thúc iru yén ihõiìg ih àn h hiện đỉii sinh đ ộ tm với lính cliiVl và đặc đ i ế m nổi ỉrội củii chùu A . phài c h ă n g là một bài h ọ c iớn. C h â u Á cán ih a m gia lích cưc vào \ri hội hậu hiện đ ại clìú lĩ Ọtig [ìhiéu hơn đốn c o n người và phát tricn b é n v ữ n g , rất k h á c v ó i klìLỉón m ẫ u x ă h ỏ i c ò n a I i i i h i ệ p p h ư ơ n n T ây d u y lý v à vô hổiì kiêu cO. N h ữ n c th àn h p h d c h â u Á lììói (ĩó sc tự d o , k h o a n ciung. irong s á n g và d â n c h ù c ù n g với s ự tòn irọ n g m ó i irườiig, tínlì bén vững và c h ố n g h o a n g plií tài ngiiycii (hiốn nhicn. Châu Á c ư n g d a n y d ó n nlìận c ò n g n g h ệ i h ó n g lin và x à hội i h ỏ n g tin sáp đ ến. N h in ig c h ú n g ta c h ó n g iại c h ủ n g h í a tư ban (hòng tin. đ ó là c u ộ c d a u iraníi c h ố n c lại thô lực t u b ả n b ả o (lui ờ Mỹ* rất x a lạ với lý urờiìg b ình d ả n g và c ò n g b à n g x à hội. C h ú n g la hư ớ n g vể m ộ i q u y h o ạ c h đ ỏ ihị m ớ i ờ c h â u Á . Đ iẻii đ ó đòi íìỏi phài đươiig đ ầ u \ ớ ì n h ữ n g nlìược điéin c ố hữii n h ư i h a m n h ũ n g và bè phái, th ay đổ i nlìCnig iý ihu v ếi q u y h o ạ c h đ ò Ihị và thực h à n h c h ủ q u a n và lạc liậu cữ đ ể h ư ớ n g vé các ciêu c h í p h ụ c vu đ ô n g đ ả o n h â n dán, đ a d ạ n g và b a o du n c. 140
T Ì M K I K M lỉ \ N S Ả C T R O N G K IK N T R I ( Í ỉ l í : \ ĐẠI C Ẩ N C Ó M Ộ T PHONCi CÁC Ỉ1 Klí-.N T R Ú C M ÓI Plioiig Iràt’ Kicn Irúc lliún J:ii III ciời cùng với cuộc cách mạny còng ngliiõp Iioiii: iliò k>' XX í loi nghị Qiioc lê’ Kiến Irúc H iệu dại C I A M tlicii M N C Iiãm 192ĩ' \'à Micn ch ư tm g A t h c n a I ÙI Lỏng bó Iiviin 1933. quy UI liáii liéi c.ic nhà kiến trúc liên phong ciia plionii trào hiộii dại nhir (iropius, M ic s van d e r Rolie. Lc C orbusicr... c ũ n g nliir cỉc li! iihiniL: iii.in điòin niỡi c ù a p h o n g l i à o kiến trúc Iiậiig vẽ CỎIIS 1UII12 ilii> 1\. phìi lụrp với ihời đ ạ i sản \iiiii c õ n g n ghiệp- Kiciì i m c cl;i khoiiL’ t ò n n h ư CĨI. lìnig bị xơ ciVnc trong kinh đicii b;i(i thú cnỹ Ilitiiil kicii EỈCiỉux-Arls Paris, m à m a n g m ộ l p ho n g c á ch hiị'n điii iiKíi. N h ư vậy là p h o n g trào d ó dii X l i á l h i ệ n v à kVn m a n h I r o n ” h ỏ i c . i n h t h à n g i h ẽ í o à n c ẩ u ciiii phưcTiig 'ỈYiv ur ban cõng tmhicp lu'i;i. N e n vãn hóa th ế giới l ừ ấ y t ĩ i i i ị ’ liiy C'h;ìu Â i i 1;IIT1 l r u n 2 uìni. K i ẻ n I r i k m ớ i x â y d ự n g Trong ph;1ii c ò n li.ti CIKI Ihc giới vì vộv đcii rậ p th e o kíiiiôn m ẫ u p h ư ơ n g Tiiy. T u y vãv. k iế n m ìc pliưcnis luỴ chớnỉ 2 lõ là klióng phù h ợ p với d ié u kicii ihới liẽi k h í hậu lảu các nón v;ìn h ó a c ú a T liế giới thír ba, nhãl lii k ic u c a o 6e hình hộp, iliéii hò;i nhiệt độ. ràì x a lạ với n iỏi ỉriKTng X i 'i v d im g VÌI \ ã n lióa. cành I)u;in lại chỏ. P h o n g liìio lỉiiii p lións cá c clãn lóc khói s ư k h ố n g c h ế c ù a p h ư ơ n g IViV ilã uic clộn!: vào v;ìn lìOii. kiên Irúc. T ro n g b ố i cà n h c h u n g ciiii 'llìõ gi(ýi Ihứ ba p han ữiii: chỏnu lại sir á p đặt c h í n h trị lần vãii lió.i ciia phưiíiig Tây. giới kióii irúc tliế giới hội h o p n h au 141
tại Pêru ( N a m M ỹ ) v ào n ã m 1977 đ ã x á c đ ị n h q u a H iê n chư cnis M a c h u Picchii rằng; c h ắ n g n h ữ n g c ầ n thiết phái b à o vệ v à g'm g iữ c á c đi tích lịch s ừ m à cò n ph ái b iế t k ế thìni t r u y ề n I h ò n g VLĨII h ó a b ãn địa. C á c đ ạ i h ộ i c ù a H i ệ p h ộ i k iế n íriìc sư q u ó c l ế ( U I A ) SIIỐÍ c á c t h â p k ỷ q u a đ é u n êu lẻn m ố i q u a n hệ g a n b ó g i ữ a vãn h ó a và kiến irúc- S á n g tác k iến trú c p h ả i p h á n á n h m õ i trường k inh t ế -x ã hội d ịa p h ư ơ n g , thể h iện đ ư ợ c tín h xã hôi và đ ã c điểm d ân lộc. N h ữ n g n h à k iến trú c c ó ý thức c ủ a Tliê’ giới thứ b a đ ã kiếm tìin m ộ i p h o n g c á c h h iện đại rièng c h o kicn trúc b à n địa, thông q u a thực ticn Ịý lu ận và s á n g lác c ủ a họ, C H A R L E S C O R R E A V À KIẾN T R Ú C C H O N G U Ờ I N G H È O K i ế n t n i c s ư C h a r l e s C o r r e a t ừ n g lố t n g h i ệ p 2 đ ạ i h ọ c Mỹ. nhưiig t r o n g s u ố t 4 0 n ã m h à n h n g h ề lại t h à n h p h ố B o m b a y , òn g luôn ch ù trư ơ n g k iế n irú c phải ih ự c h i ệ n c h ứ c n ă n g x ã hội và d ân tộc đ ặ c ỉhù c ù a m ì n h , ô n g nổi tiế n g k h ắ p thê giới n h ư là một n h à k iến trú c -q u y h o ạ c h , n h à l ý l u ậ n v à ho ạt đ ộ n g x ã hội. VỚ! c á c c ô n g irình kiến trú c n h ư Đ ề n Iitcmg n i ệ m M a h a t m a Gaiiii, n h à Q u ố c hội b a n g B opar, các k hu n h à ờ giá llìành hạ c h o lụười n g h è o xAy dựiìg tại c á c t h à n h p h ố D c h l i và B o m b a y . C h iơ n g trình q u y h o ạ c h " B o m b a y m ớ i ”, p h ư ơ n g án p h á t iriến m ội llành p h ố c ả n g hiện đ ạ i 2 triệu d àn k h ở i s ự từ trẽ n 10 n ã m trướciia> vẫn c ò n liếp tục íriến k h a i, ư y tín c ù a C o r r e a rất c a o trong aiới k iến írúc q u ố c lế: ô n g là hội v iê n d a n h d ự c ù a c á c h ộ i k i ê n : r ú t A n h , M ỹ , N h ặ l . n h â n h u y c h ư ơ n g v à n g U I A 1 990, đ ư ợ c tu ầ n b á o T i m e M ỹ đ ã n g tải c ó n g trình và x ế p v à o 150 n h à lã n h đ ạ o nổi t iế n g th ế giới n ã m 1974. Ô n g c h o biết là b ả n t h â n m ì n h đ ã h ọ c tâ p k in h tig h iệ m lừ :iến trúc d ân g ia n , kếi h ợ p n g h ệ t h u ậ t k i ế n trú c với clni n g h ĩ a ihân 142
văn, liiòn lìin cácli Ihe liiện hòi cánh vãn hóa và lịch s ử d à n tộc tron g s á n s tác kiên trúc cù a minh. D á n s d ấ p hình khối k iế n trúc q u e n t h u ộ c và vật liệii đi;i plii.rmig Ị;im c h o c ô n g trình k i ế n trúc của ó n g g á n iiĩii với n hãn dãn. Khi s iá loàn b ộ c õ n g tn n h kiến Irúc c ủ a C o rre a, U I A đã bình kiận: "C ác cỏiig trình cu a ỏng ktiõng bao g iờ p h á n á n h sư giàu c ó và q u y ến lực. m ù là những cám xúc đại c h ú n g v à tình vcu c ù a n h ã n d à n vc c u ộ c sổng. " w u L IA N G Y O N G V À KHL' NHÀ ớ T Ứ H Ợ P V IỆ N B Ắ C K IN H K iế n trúc sư W u L ia n g Y o n g (N gõ L ư ơ n g D u n g ) là p h ó chù m:h H ộ i K iến tiúc T ru n g Ọiióc. inộl Iilià g i á o và s án g tá c kiến trúc u y lín ờ Đ ại học Tliaiili Ho;i. Bùi.' Kinh. G ẩ n đ ây , ô n g được ciới k iế n trúc kliãp Iliế piới biéi dcn như người c h ấ p b ú t s o ạn Iháo b á n g H iên clutcTng Biic Kinh ‘‘W, d ánh d ấ u n ãm bàn !ể bước Siing thc kỷ m ới. c õ n g bổ lại Đ ại liội Kiến iriic sư Ọ u ố c t ế UIA lán t h ứ X X h ọ p tại Bắc Kinii. Trong n hận đ ị n h về s ự k i ệ n toàn cầu h ó u và bản sác tro ng kiến tRÌc. õiig c h o rằ n g kiến trúc n g à y lìíiy phái phát triéii Iheo pliirơnc lluíc; "lúện dại h ó a k iế n t r ú c địa phươiig và đ ịa pliưcmg hóa kiến trúc íiiệii đ ạ i . ” li ngirừi trong c h ú n g ta biếi rãng giáo sư W u là n h à k i ế n trúc SUỐI đ ờ i t ì m k i ế m m ộ t p h o iig cách kiến trú c h iệ n đại và c ó b ả n sàc c h o T r u n g Ọiiốc. Ý lường đ ó dà dược thè’ h iệ n q u a m ộ t phức hiTp c õ n g trình kiến iriíc thê’ nchiẽin, Iiiy k h ô n g lớn lắm nh im g dược x e m n h ư niẫu m ự c c h o hướng sáne tác k ế t h ợ p néi h iệ n đại và d â n tộc. T h ầ y Irò giáo sư W u đ á m nliãn việc n g h i ê n cứ u cài t ạ o xây d ự n g lại k h u nhìi a kicii "lứ hợp viện" cũ lại iru n g tâ m Bắc K inh, n h ẳ m biếii n ó thàn h m ó t khu ơ hiện dai. liên n g h i m à vẫn k h ô n g đ án h m ấ t nét cố kinh c ù a p h ố cổ. 143
Khu nhà mới đó Iigày nay. về cơ bản vẫn giữ dược các thàiilì p h á n k i ế n trúc th e o lối s ố n g q u e n th u ộ c tr u y ể n thố n g, với c ổ n g vào, s à n vườn, h à n g h iê n , m á i ngói... b ố irí x oay c h u n g q iia n h ch iếc s à n tro n g trư yén Ih ố n g k iể u tứ h ơ p viện Bắc Kiiih- K h i .1 p h ố c ổ m a n g lẽn N g ô H o a C ú c n a y trỏ n g k h a n g Iraiig, kiếii c á c h d a d ạ n g , vui iươi, n ã n g c a o lên 2-3 lầ n g lầu. t h o á n g m ál hơ n n h i ề u , nếu so s á n h với n h ữ n g k h u n h à c ổ x á m xịt chira cái t ạ o n ằ m c h u n g q u a n h . N h à x â y m ớ i ưu tiẽn b á n giií rè c h o n g ư ờ i ò c ũ n h ư n g giá c a o c h o n g ư ờ i inứi đ ến . N a y khii n h à N g õ H o a C ú c đ a n g rất đ ư ợ c ira c h u ộ n g và đắt g iá nhấi ti.ỊÌ ihủ d ỏ Trung ỌuốC- c ỏ n g trình n à y x â y d i m g vào n h ĩ m g nãm HO và liẻii liếp đón n h ậ n đ ư ợ c nhiổu giải th ư ở n g lớii q u ố c gia c ũ n g n h ư q u ố c lế. B R U N O S T A G N O VÀ K lẾ N T R Ú C T H EO V Ù N G KHÍ HÁU íi n g ư ờ i biết d ế n n h à k i ế n ư ú c x ứ C osta R i c a v ù n g T r u n g M ỹ c ò n n g h è o n àn , lạc hẠu n à y c h o đ ế n khi B run o S la g n o doạl íĩiài t h ư ờ n g tro n g m ộ t c u ộ c íhi q u ố c t ế về nhà ò c h o th à n h p h ố Berlin. Đức. T uy vậy ông là nhà kiến trúc từng miệi mài nghiên ciru T IÕ TI n ê n k i ế n trú c m a n g d ư ợ c sắ c th ái T ru n g M ỹ và C h ù lỊeh Viện K iế n trú c nhiệl đới C o sía R ica. Bài t h a m lu ậ n ''K iế n Irúc th e o vT đ õ ” c ù a ỏ n g trình b à y tại Dại hội k i ế n Irúc q u ố c ỉ ế B ắc K in h ' 9 9 gây chú ý với k i n h r i g h ệ m thiêì k ế tại m ộ t nước v ù n g n h iệ t đ ớ i , tuy c ò n n g h è o n à n nhutig đ ã I h à n h c õ n g s á n g t ạ o đ ư ợ c m ộ t ĩiến k iế n trúc vừa tiên tiên 'ừa c ó b ả n sắ c riêng. S t a g n o c h ù trư ơn g m ộ t n ề n k i ế n trúc hội n h ập , c ộ n g sinh Uià đ ĩ s ử d ụ n g được cá c t h à n h q u ả t i ê n liến c ủ a c ô n g n g h ô thê ịiới vào bối c ả n h x â y d ự n g d ị a phưcmg lừng c ó b à n sắ c vãn hSa. tr u y ề n t h ố n g x â y d ự n g r i è n g biệt. 144
ó n g c h o rà n g t r o n g kiên trúc, veii ( 0 lác đ ộ n g lâu d à i nhát là th i é n n h ic n . biio g ố m C.Í llìỡi licl khi liạii và cú nh q u a n khư vục. Đ ặ c đ i ể m kiến Irúc v ù n ạ T r u n ẹ M\' ru)iig â m là k h ô n g tìian inư. vậl liệu g ạ c h diVt. m á i kVii tạo nón o râm . chc c h a n đ ư ợ c m ư a , bức Xii mĩit Irời. K iến lĩLÍc mới cùa dia piiir
K E N Y E A N G VÀ K lẾ N T R Ú C S IN H -K H Í HÁU T u y tốt n g h i ệ p k iến trú c tụi A n h v à H o a K ỳ . n h ù kiốn I Irik M a l a y s i a g ố c H o a K e n Y e a n g lại pháii ínig m ạ n h m ẽ irước liìnl á n h c á c t h à n h p h ố M a l a y s i a iràn n g ậ p c a o ố c h i ệ n đại hìnhli lu)[ vò hổn. hón mặl lắp kính, diéii hòa nhiệt clộ, líírli hiệt vớii mõ trư ờ n g v ãn h ó a và c ả n h q u a n lại c h ỗ . VÌI n hất là sự k iện cMuìn': k h ô n g đ ế n i xia gì tới đ iể u k iệ n thời tiết k h í h ậ u nhiệi đ ớ i i kln. vưc. C h ú n g x uấi h iệ n n h ư m ộ i lliứ ả o ản h xa lạ c ủ a chii tnglììii q u ó c t ế phiKTng T â y g iữ a l ò n g m ộ t v ù n g Đ ỏ n g N a m Ã nhiệ?l đới từiig c ó bàii -sác riêng. Kiển tróc sir Yeang mày m ò nghiên cihi và thê iiíiliiỘTm các c ấ u trúc n h ạ y c á m với k h í h ậ u và v ãn h ó a tn iy ố n th ố n g , lừ ng: đira c o n n g ư ờ i h ò a h ợ p với lliiên n h iê n . Q u a hơii 2 0 0 chl tiốl kién irú c h ọ c tậ p từ k iến ư ú c dAn g ia n roi liẻ u c h u á n h ó a c h ú n g ih eo h ư ớ n g h iệ n d ạ i , õ n g á p d ụ n g v ào Ihiếỉ kc n h à c a o l ầ n g x ây (ílinig t r o n g in ò i trườiìg n h iệ t dới n ó n g ẩ m M a la y s ia . K i n h n g h i ệ m đ ịa p h ư ơ n g vể c h i ế u s á n g tụ n h iê n , Ihổng gió. l ạ o b ó n g râ m , tạo v ù n g đôin vi k h í h ậ u , c á c lớp tư ờng c lh ố n s n ó n g , k h o ả n g xanh ... đ ã đ ư ợ c đ e m v à o thiết k ế n h à c a o íầng x a n h , t h o á n g m á t v à tièì k i ệ m n ã n g lượng. T ạ i Đ ạ i h ộ i K i ế n trúc Q u ố c t ế B ắ c K i n h '9 9 , Y e a n g c!ii n h ậ n đ ư ợ c giải t h ư ờ n g s á n g tạo c ó n g n g h ệ A u g ư s t e P erre t c ù a U I A . d o đ ã s á n g tác đ ư ợ c h à n g c h ụ c c ổ n g trình k iế n trú c sinh - k h í h ậ u đ ộ c đ á o s uố t m ấ y t h ậ p k ỷ q u a . N h à t h á p xaiih ra đời h à n g loạt ở M a l a y s i u và m i ề n N am T r u n g Q u ố c , á p d ụ n g giải p h á p k iế n trúc m a n g lính sinh th á i-k h í liậu đã tò ra c ó hiỘLt q u ả h ơ n h ẳn n h iìn g c a o ố c m a n g p h o n g c á c h q u ố c tế chung chung, đặc biệl vé các mặt hội nhập vào điểu kién íhời liếi k h í h ậ u n h iệ t đới. n ề n v ãn h ó a b á n đ ịa và tiết k i ệ m n à n g hrựiig. 146
Khi được hói vc h ư ớ n g Iighién c ứ u và th ự c h à n h k iến trúc siiib Ih ái. ốnịi c h o biếi bán th ân õ n g d ã d ế ra g á n 3 0 n ã m đ ế nuliicMi c ứ u \'ÌI i h c n g h i ệ m . VÌI n a y ò n g t à m n g u y ệ n t r o n g đ ờ i m ìn h sè hoàn tấi đươc c ò n g c u ộ c n g h iê n cih .1 này: "K iế n Crúc s i n l i i h á i lliê h i ệ n n h ư s ư k ế t h ợ p c á c h ệ i h ố n g l ự n h i ê n v à m ô i irưìmg, nhâì Ihiết phài lu ân Ihú n h ữ n g q u y luật s in h thái h oc. K iến trú c " x a n h " c ù n g c á c y ế n t ố s in h thái sẽ ià m ộ t m ụ c tiêu q u a n t r ọ n g i r o n g Ihế k v íới..." ô n g triển k h a i Ih ẽ m ; ' T h i ế t k ế sinh ỉhái ctiù y ế u n h ằ m p h ụ c v ụ c o n n g ư ờ i, l à m c h o vậi liệu và nãiig lư ợ n g dự! d ư ợ c h i ệ u q u à c a o n h ấ t c ũ n g n h ư h ạ n c h ế ô Iiliicm Iixmg x â y d ự n g và s ử d ụ n g " . Đáníi yiii về p h o n g cácli kiến trú c s á n g lạo n ày, n h à p h ê bình kicn Irik' A n h C lifford gọi đ ủ y là " m ó h ìn h c ù a c h ủ n g h ĩa (kiến irúc) h iện dại nhiệi đới h ó a d á n g lin c ậ y vể mậ( m ô i trường''. K iến Iriic vừa là m ộ ỉ n g h ệ I h u â t đ ổ n g thời c ũ n g là m ộ t k ỹ ihuật. K iê n iriíc h iện đai trước hêì là sản p h ẩ m c ù a x ã hội c ô n g nghiộp n h ằ m đ á p ứng n h u ciíu c ù a c o n người h iện đ ại t h ế k ý X X . Nhirng kién trúc c ũ n g c ó c á c m ậ t v ã n h ó a , tru y ề n t h ố n g và bển vữiig c ù a nó. v à n h ư vậy c ũ n g p h ã i phù h ợ p với d i ể u k iện khu vựi;, g ổ m ciíc y ế u tố thời lict k h í h đ u lẫn k in h tế - x ã hội. N g à y nay, ỉoàn c á u h ó a là h iện tượiig k h ô n g th ể đ à o ng ư ợ c d ư ợ c . S ự đ a dạiig c ù a k iến t r ú c h iện dại m a n g c á c b ả n s ắ c k h u v ự c k h á c n h a u ph.ii chãiìg sẽ tíc h cực g ó p p h á n l à m p h o n g p h ú n ể n v ã n h ó a m a n g tính đ a n s u y ẽ n c ù a thời đ ai m ới. 147
ẮN TƯỢNG TRUNG Q l ố c L ủ u fHỉ\. tỏ i ván n \ịỊũ T rifìì\' Q n ố i cĩtn^ i lit lò Ị)ìộĩ iiướí ỉiỏỊi^ ĩiiịhiệp c ò n tiiịlỉèo. í/àìt ỉỉótiiỊ. ĩỉêtỉ i ó p h ú t tr iể n ih ì l ù ỉ ị ^ v à o c ỏ v ữ a p l ỉ à i . C l i u v ế ỉ ỉ i l ì ơ m q u ư n v ừ a q u u c h o t ó i n h Ì Ị ì ỉ h í t Ỵ Ĩ Ì Ị Ộ I Tn iỊì^ Q ịiổ i kìúic. v ớ i t ố c đ ộ p l i â t ĩriểĩĩ và (iô th ị h ó a khá ĩỉìuỉ/ilì, (lủỉi s ồ kÌỊỏn^ Í/ỈUỈ (Íỏỉií ; vù ă/ĩ n o m ặ c d ẹ p . V ủ h ọ cíiỉiịỊ lììuí ỉơ, ỉỉtộ ĩ n ước p liá ! ĩriê n rheo đ ịn h liưóyiiỊ Xí7 lìộ i r l ĩ ỉ i ỉìịịh ĩa rĩcỉỉiịị d ổ i niủt v ớ i fỉlìừfì^ ỉììủii thỉian c ủ a ỉìéìì kiỉìlĩ té ĩlỉi trưỜNiỊ. N H U ’M Ộ T C Ô N G T R U Ồ N G X Â Y D Ụ N G L Ó N T rư ớ c tiẽn phải n h ì n lại T r u n g Q u ố c , k h ô n g thể x c m n h ư m ội đ á t n ư ớ c b ìn h i h ư ờ n g , in à là m ộ t n ư ớ c lo lớn c ó Cịuy n ì6 cu a ca m ộ t c h â u lụ c, tu y t h ố n g n h á t n h ư n g c ó n h i é u s á c thái dịu phưctng k h á c n h a u , c ũ n g g i ố n g n h ư m ộ i C h â u Â u h o ặ c m ộ t O ì â u My. C ái đ ậ p v ào m ẳí b ạ n irư ớ c tiên là sự n â n g đ ộ n g c ủ a loàn xă hộ i, nhấ! là ò d ổ thị. L ú c n à y , T r u n g Ọ u ố c irô n g g i ố n g n h u m ột c ồ n g trư ờ n g x â y d ự n g k h ổ n g lổ. N h ì n đ â u c ũ n g t h ấ y c ầ n cSu. g ià n giáo, m á y x â y đ i m g h o ạ t đ ộ n g liên lụ c, \hi c ô n g c ò n g i n n h k iế n trúc, làm c ầ u đưcmg, cơ ì t u y ế n là u đ iê n n g á m , n a o vél kênh m ư ơ n g , ư ổ n g c à y x a n h ... B ắ c K i n h nới t h ê m v à n h đai Ihứ b i . thứ tư. Tliượiig Hái, Q u ả n g C h â u làm t h ê m c á c tuyếiì đ ư ờ n g cầu vượt, h o à n c h í n h lại c á c k h u (rung t ă m m ới. N h i ể u nhất lì n h à c a o tầ n g , d ạ n g vãn p h ò n g , k h á c h sạn, n h à ò c ả n hộ, m ọ c lêĩ n h ư n ấ m s a u c ơ n m ư a . T ậ n c á c v ù n g n ó n g t h ố n x a xố i, h è o lánh :fing m ộ t n h ịp đ i ệ u b ậ n rộn , x u ẩ t h i ệ n c á c k h u n h à m ớ i 2*3 (ầng q u y c ủ , n g h i ê m túc, k h ò n g d u a đ ò ỉ á p d ặ t k iể u n h à t h à n h tlìị 148
Q u a n sút vìiniỉ nỏti \.ìiig vé- D á n c ư hình Iihư lập iruiìị! c;i v ào tló ihị lớn hoặc c;ii; \ Iiiii; cir d ã n d ỏ thị h ó a . Đ ặ c biệt rấ t íl irc cn i. n cư ời 2 Ìà ra clườn*:, ko Cii ngàv n g h i, c ó lẽ d o c h í n h s á c h cưữiìiỉ c h ẽ đ é m ộl con. Khóiii: n íùn th ấ y ngirời àn xin . ki: la n g ih an g n g o ài dirìmg pỉiố. Đ o c lai c;ic co n s ố íh ố ng kC \'C |ihãii b ố d ã n c u lh'i m ớ i v ỡ lẽ ’ ra. V à o n ãn i 19S0, T r u n g Q u õ c c iréii dưới 2 0 ‘7f d á n s ố sinh s ố n g ơ d ỏ ihị. N ay thị d án c ó đcii 47',^. D ự kic’n d ế n n ă m 202Í'. ihỊ dãii c h i c m 6àV{ d ã n sỏ' cii mrỚL. G á n d ã y . n h ịp đ ộ đ ỏ ihỊ lió;i kliá Iilianh với sự lii dời c ù a c á c "liư