Ngộ độc botulinum: Tầm quan trọng của việc chẩn đoán sớm và điều trị nâng đỡ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Ngộ độc botulinum: Tầm quan trọng của việc chẩn đoán sớm và điều trị nâng đỡ báo cáo điều trị thành công 3 bệnh nhi ngộ độc botulinum với 2 bệnh nhi đã được xuất viện và tái hòa nhập với cuộc sống mà chìa khóa là việc chẩn đoán sớm, sử dụng BAT kịp thời, và tầm quan trọng của điều trị nâng đỡ tích cực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngộ độc botulinum: Tầm quan trọng của việc chẩn đoán sớm và điều trị nâng đỡ

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 NGỘ ĐỘC BOTULINUM: TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC CHẨN ĐOÁN SỚM VÀ ĐIỀU TRỊ NÂNG ĐỠ Trần Thị Bích Kim1, Hồ Kiều Giang1, Huỳnh Nguyễn Anh Thư1,2, Nguyễn Văn Lộc1, Bùi Thanh Liêm1,2 TÓM TẮT 17 sớm, xuất viện sau khoảng 1 – 2 tuần điều trị, tuy Mở đầu: Ngộ độc Botulinum là một bệnh còn đi lại yếu sau 2 tháng ra viện. hiếm gặp đặc trưng bởi triệu chứng liệt mềm cấp Kết luận: Ngộ độc Botulinum có khả năng tính, gây ra bởi độc tố mà phần lớn là do gây yếu liệt kéo dài, thở máy trong thời gian dài, Clostridium botulinum (C.botulinum) tiết ra. Đây ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống là một loại vi khuẩn dễ dàng được tìm thấy trong của BN và thậm chí gây tử vong nếu không được bề mặt rau củ, hải sản, trong đất ở khắp nơi trên cấp cứu kịp thời. Việc sử dụng kháng độc tố thế giới. Tuy vậy phải có một điều kiện môi BAT là cần thiết trong giai đoạn sớm, có thể đẩy trường thích hợp thì độc tố Botulinum mới được nhanh quá trình phục hồi của người bệnh, được sinh ra. Do đó ngộ độc Botulinum thường xảy ra chứng minh giảm nguy cơ đặt nội khí quản, giảm khi bệnh nhân (BN) ăn thức ăn không được bảo tỉ lệ tử vong. Việc chẩn đoán sớm dựa trên lâm quản một cách thích hợp. sàng và yếu tố dịch tễ giúp nhanh chóng xác định Phương pháp nghiên cứu: Báo cáo loạt ca. bệnh và cho phép sử dụng kháng độc tố kịp thời. Kết quả: Chúng tôi báo cáo 3 ca lâm sàng Bên cạnh đó, trong quá trình thở máy, bất động cùng trong một gia đình, nhập cấp cứu bệnh viện kéo dài, việc điều trị hỗ trợ hô hấp, tập vật lý trị Nhi Đồng 2 với triệu chứng yếu liệt toàn thân, liệu tích cực, thụt tháo kích thích nhu động ruột, nhìn đôi, nuốt khó sau khi ăn bánh mì kẹp chả phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện là vô cùng lụa có mùi hôi. Các triệu chứng biểu hiện sau 24 quan trọng góp phần vào việc phục hồi sớm của giờ ăn thực phẩm nghi nhiễm độc. Cả 3 BN đều BN. được cấp cứu kịp thời, điều trị hỗ trợ và dùng Từ khóa: Ngộ độc Botulinum, Clostridium kháng độc tố Botulinum (BAT). Tuy nhiên, trong botulinum. đó 1 ca phải thở máy trong thời gian 2 tháng, được mở khí quản ra da và đang trong quá trình SUMMARY tập vật lý trị liệu tích cực. Hai ca còn lại hồi phục BOTULISM: THE IMPORTANCE OF EARLY DIAGNOSIS AND SUPPORTIVE CARE Background: Botulism is a rare Bệnh viện Nhi Đồng 2 17 1 neuroparalytic disease caused by a toxin that is 2 Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh secreted by Clostridium botulinum (C. Chịu trách nhiệm chính: Trần Thị Bích Kim botulinum). This is a bacterium that is easily SĐT: 0903991984 found on the surface of vegetables, seafood, and Email: giangtran7585@gmail.com soil worldwide. However, it takes a suitable Ngày nhận bài: 23/8/2023 environmental condition for botulinum Ngày phản biện khoa học: 25/8/2023 neurotoxin to be produced. Therefore, botulism Ngày duyệt bài: 29/8/2023 119
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 often occurs when patients eat food that has not I. ĐẶT VẤN ĐỀ been stored appropriately. Ngộ độc Botulinum là bệnh ít gặp trong Method: Case series report điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm hiện Case presentation: We reported three nay. Tại Việt Nam, trước đây, khả năng chẩn clinical cases that lived in a family and presented đoán ngộ độc Botulinum còn hạn chế. Đến to the emergency department of Children’s năm 2020, với chùm ca bệnh ngộ độc Hospital 2 with the symptoms of asthenia, Botulinum đầu tiên liên quan đến pa – tê diplopia, and dysphagia after eating foul- chay, với hơn 10 BN trên khắp cả nước có smelling banh mi. Symptoms manifested after 24 triệu chứng liệt mềm tứ chi, sụp mi, nuốt hours of eating suspected contaminated food. All khó. Việc chẩn đoán nhầm trong giai đoạn three patients received prompt first aid treatment, đầu với nhược cơ khiến cho một vài trường supportive care, and heptavalent botulism hợp BN phải can thiệp một số kĩ thuật cao antitoxin (BAT). However, one case required như thay huyết tương. Thời gian chẩn đoán mechanical ventilation for a period of 2 months, lâu làm giảm khả năng điều trị thuốc kháng had tracheostomy surgery, and was in physical độc tố một cách kịp thời khiến BN phải thở therapy. The other two cases recovered early, máy kéo dài lên đến 3 – 4 tháng. Đã có discharged after about 1-2 weeks of treatment, những BN tử vong vì biến chứng nhiễm although they still have been walking weakly for trùng, viêm phổi bệnh viện. Vấn đề loét tì đè, 2 months after discharge. cứng khớp do bất động lâu là việc không thể Conclusion: Botulism has the potential to tránh khỏi. Dù bệnh viện Nhi Đồng 2 chưa cause prolonged paralysis, and mechanical có kinh nghiệm điều trị ngộ độc Botulinum, ventilation for long periods of time, affect the tuy vậy dựa trên các báo cáo về chùm ca patient's psychology and quality of life, and even bệnh năm 2020, và tham khảo y văn cùng cause death if not rescued in time. The use of hướng dẫn chẩn đoán và điều trị ngộ độc Botulinum của bộ Y tế ban hành, chúng tôi BAT is necessary in the early stage, can báo cáo điều trị thành công 3 bệnh nhi ngộ accelerate the recovery process of patients, and độc Botulinum với 2 bệnh nhi đã được xuất has been shown to reduce the risk of intubation viện và tái hòa nhập với cuộc sống mà chìa and reduce mortality. Early diagnosis based on khóa là việc chẩn đoán sớm, sử dụng BAT clinical and epidemiological factors helps to kịp thời, và tầm quan trọng của điều trị nâng quickly identify the disease and allows timely đỡ tích cực. use of antitoxins. In addition, in times of mechanical ventilation and prolonged II. CA LÂM SÀNG immobility, supportive care, enemas, and Bệnh nhân A prevention of nosocomial infections are BN nam, 13 tuổi, nhập Khoa Cấp cứu extremely important contributing to the recovery Bệnh viện Nhi Đồng 2 vì giật cơ. Bệnh diễn of patients. tiến 2 ngày, BN và 3 người thân ăn bánh mì Keywords: Botulinum toxins, Clostridium chả lụa mua từ xe bán rong không rõ nguồn botulinum gốc, người nhà mô tả chả có mùi lạ. Sau ăn cả 4 người đều buồn nôn, nôn, tiêu lỏng, chóng mặt; chiều cùng ngày triệu chứng 120
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 thuyên giảm, BN vẫn đi lại được, ăn uống Hiện BN vẫn điều trị tại khoa Hồi sức bình thường. Sau ngộ độc 24 giờ, BN đi tích cực chống độc, thở máy qua chỗ khai khí loạng choạng, ngủ nhiều hơn. Sau ngộ độc quản, dinh dưỡng hoàn toàn qua đường tiêu 35 giờ, BN té ngã, sụp mi, nuốt khó, giật cơ hóa, sức cơ tứ chi 4-5/5, không kháng sinh, bên phải nhiều hơn bên trái và nhập viện được tập thở ngắt quảng, hỗ trợ vật lý trị liệu trong tình trạng tỉnh táo, sinh hiệu ổn. Khám hô hấp vận động, khám thần kinh hỗ trợ tâm thần kinh ghi nhận sụp mi, rối loạn vận nhãn lý. 2 bên, sức cơ hai tay 5/5, hai chân 2/5, Bệnh nhân B trương lực cơ khá, mất phản xạ gân xương. BN là nữ, 10 tuổi, cùng một gia đình, Sau ngộ độc 41 giờ, BN bắt đầu nói sảng, lơ nhập Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi Đồng 2 mơ, tăng tiết đàm nhớt nhiều, theo dõi liệt vì yếu chi dưới. Bệnh sử tương tự BN A. hầu họng, sức cơ chi trên giảm dần. Sau ngộ Diễn tiến bệnh xem thêm bảng 1. độc 41 giờ BN được đặt nội khí quản thở Sau truyền BAT, BN được chuyển vào máy. MRI sọ não cản từ không ghi nhận bất khoa Nội tổng hợp, ăn cháo sữa qua gavage, thường. Điện thần kinh cơ phù hợp chẩn sức cơ tứ chi cải thiện 5/5, không sụp mi. đoán bệnh tiếp hợp thần kinh – cơ nghi do Sau truyền BAT 68 giờ, BN không yếu chi, độc tố Botulinum. Sau ngộ độc 67 giờ, BN suy hô hấp tăng dần nên được đặt nội khí được truyền 1 lọ BAT, tại thời điểm này sức quản bóp bóng chuyển khoa Hồi sức tích cực cơ chi trên 3/5, sức cơ chi dưới 0/5, sụp mi, chống độc. BN cai máy thành công sau 7 liệt hầu họng, mất phản xạ ho/nôn, mất nhu ngày, ăn lại được đường miệng và xuất viện động ruột. BN được thụt tháo 2 lần 1 ngày sau ngộ độc 17 ngày. bằng nước muối sinh lý ấm để kích thích nhu Bệnh nhân C động, hạn chế hình thành phân đá. BN là nam, 14 tuổi, anh trai BN A và B. Sau truyền BAT 8 ngày, sức cơ BN cải Bệnh sử, MRI sọ não cản từ và điện thần thiện dần, có lại nhu động ruột, bắt đầu cho kinh cơ, thời điểm nhập viện và thời điểm ăn sữa qua gavage. BN được hội chẩn khai điều trị ½ lọ Botulism Antitoxin Heptavalent khí quản sớm sau ngộ độc 13 ngày, thở máy hoàn toàn tương tự BN B. Tuy nhiên BN C kiểm soát một phần qua chỗ khai khí quản. phục hồi sức cơ chi dưới, ăn lại qua đường Sau truyền BAT 19 - 28 ngày sức cơ tứ chi miệng nhanh hơn và không diễn tiến sụp mi, 4/5, ăn hoàn toàn qua gavage, BN tự đi tiêu, liệt hầu họng. BN xuất viện sau ngộ độc 13 ngưng thụt tháo. ngày. Bảng 1. Các thời điểm xuất hiện triệu chứng, điều trị BAT, thời gian điều trị hỗ trợ sau ngộ độc BN A BN B BN C Lượng bánh mì đã ăn 2ổ 1ổ 0,5 ổ Thời điểm xuất hiện triệu chứng sau ngộ độc 24 giờ 48 giờ 48 giờ Thời điểm đặt nội khí quản thở máy 41 giờ 6 ngày Không Thời điểm điều trị BAT sau ngộ độc 67 giờ 67 giờ 67 giờ Thời gian thở máy Đến thời điểm báo cáo 11 ngày Không Thời gian nuôi ăn tĩnh mạch 29 ngày Không Không Thời gian nuôi ăn qua sonde dạ dày Đến thời điểm báo cáo 12 ngày 5 ngày 121
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 Bảng 2. Kết quả MRI sọ não cản từ và điện thần kinh cơ BN A BN B BN C MRI sọ Bình thường Bình thường Bình thường não cản từ - Giảm CMAP đáp ứng dẫn - Thời gian tiềm đáp - Thời gian tiềm đáp ứng truyền vận động trên tất cả ứng vận động vận động CMAP kéo dài dây thần kinh được khảo sát. CMAP kéo dài nhẹ ở nhẹ ở dây thần kinh chày - Thời gian tiềm đáp ứng vận dây thần kinh chày (T) động CMAP kéo dài nhẹ ở (T) - Đáp ứng cảm giác bình dây thần kinh chày (P) và - Chuỗi 10 kích thích thường giữa (P) lặp lại – 3Hz thực - Chuỗi 10 kích thích lặp - Đáp ứng cảm giác bình hiện ở cơ vòng mắt lại – 3Hz thực hiện ở cơ thường (T) có hiện tượng vòng mắt (T) và dạng - Chuỗi 10 kích thích lặp lại – Decerement > 10% ngón út (P) có hiện tượng Điện thần 3Hz thực hiện ở cơ dạng ngón - Chuỗi 10 kích thích Decerement > 10% kinh cơ cái (P) có hiện tượng lặp lại – 20Hz thực - Chuỗi 10 kích thích lặp Decerement > 10% hiện ở cơ dạng ngón lại – 20Hz thực hiện ở cơ - Chuỗi 10 kích thích lặp lại – út, cơ dạng ngón cái, dạng ngón út, cơ dạng 20Hz thực hiện ở cơ dạng cơ vòng mắt không ngón cái, cơ duỗi các ngón út, cơ dạng ngón cái, cơ có hiện tượng ngón chân ngắn, cơ vòng duỗi các ngón chân ngắn Incerement > 40% mắt không có hiện tượng không có hiện tượng - Mất phân bố thần Incerement > 40% Incerement > 40% kinh cơ ở cơ gian cốt - Mất phân bố thần kinh - Mất phân bố thần kinh cơ ở một mu tay (P) cơ ở cơ gian cốt một mu cơ gian cốt một mu tay (P) tay (P) III. BÀN LUẬN tìm thấy độc tố ở một trong những bệnh Khi khoa hồi sức tích cực bệnh viện Nhi phẩm sau: máu, phân, nước bọt, chất nôn của Đồng 2 chúng tôi nhận cùng lúc 3 anh chị em BN. Tuy nhiên việc chẩn đoán sớm ngộ độc trong 1 gia đình có cùng triệu chứng yếu liệt, chủ yếu dựa trên hỏi bệnh sử và khám lâm nuốt khó, nhìn đôi, tiền căn cùng ăn bánh mì sàng, vì điều kiện xét nghiệm của Việt Nam kẹp chả lụa có mùi hôi và triệu chứng liệt còn hạn chế. Chìa khóa để chẩn đoán ngộ giống nhau ở các BN trong cùng 1 gia đình độc Botulinum trong những trường hợp giúp chúng tôi nghi ngờ theo dõi ngộ độc chúng tôi báo cáo là có nhiều BN trong 1 gia Botulinum. đình có cùng triệu chứng. Tuy nhiên, do đã Ngộ độc Botulinum gây ra bởi C. ăn hết phần chả và phân được lấy trễ nên botulinum thông qua tác động của độc tố phân lập vi khuẩn âm tính ở tất cả các mẫu Botulinum. Botulinum được chia thành các bệnh phẩm của BN. type kháng nguyên như A, B, C, D, E, F, G, Thời gian ủ bệnh của độc tố Botulinum H và F/A) và mỗi loại lại chia nhỏ hơn nữa. có thể kéo dài từ vài giờ cho đến 1 tuần(2). Hiện nay đã có 41 tiểu loại độc tố được mô Trong những ca của chúng tôi, thời gian ủ tả. Chẩn đoán xác định ngộ độc Botulinum là bệnh chung của BN là 24 giờ. Triệu chứng 122
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 530 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 đầu tiên của các BN là nôn ói, đau bụng và tế bào trong dịch não tủy. Việc xác định yếu liệt. Tuy nhiên, y văn báo cáo triệu nguồn thức ăn có chứa Botulinum rất quan chứng tiêu hóa và thần kinh có thể xuất hiện trọng nhằm chẩn đoán và loại trừ nguy cơ trễ hơn ở ngày thứ 8 sau phơi nhiễm(3). Sự cho cộng đồng. Những thực phẩm được bảo khác biệt về triệu chứng ngộ độc Botulinum quản và lưu trữ không đúng cách như thực có thể do ảnh hưởng của độc tố Botulinum. phẩm nhà làm đóng hộp không kỹ, ít muối và Trong các ca của chúng tôi, trường hợp 3 chỉ ít acid sẽ phát triển độc tố Botulinum. Việc ăn 0,5 ổ bánh mì, ít hơn hai trẻ còn lại và có sử dụng chả đã có mùi hôi và không rõ triệu chứng nhẹ hơn, không cần thở máy hỗ nguồn gốc của BN trong chum ca bệnh này trợ hô hấp. Một nghiên cứu ở Đức cũng ghi đã dẫn đến ngộ độc. nhận trường hợp ăn ít thức ăn ngộ độc hơn Hiệu quả của kháng độc tố dựa trên việc thì sẽ biểu hiện chậm hơn(4). trung hòa độc tố chưa gắn lên thụ thể thần Triệu chứng thần kinh ảnh hưởng sớm kinh cơ và nên được sử dụng càng sớm càng nhất là mắt với biểu hiện nhìn đôi và sụp tốt trong vòng 24 giờ sau ngộ độc. Tuy mi(5). Những triệu chứng sau đó là yếu cơ tay nhiên, cần phải chú ý, theo hướng dẫn điều chân và suy hô hấp. Khoảng 68 % các trường trị của WHO không có thời gian tối đa giới hợp ngộ độc Botulinum từ thực phẩm có hạn cho việc sử dụng BAT và hiệu quả của triệu chứng tiêu hóa và thần kinh. Ngoài triệu kháng độc tố vẫn được ghi nhận có lợi cho chứng liệt, và đặc biệt là liệt cơ hô hấp, tử đến ngày thứ 8 sau khi khởi phát triệu vong trong giai đoạn sớm do ngộ độc chứng6. Theo một nghiên cứu hồi cứu trên Botulinum còn do rối loạn hệ thần kinh thực 132 BN được điều trị từ năm 1973 đến 1980 vật. Cơ chế là do các dây thần kinh đối giao tại Mỹ, cho thấy nếu BN được dùng BAT sau cảm bị ức chế. Rối loạn hệ thần kinh thực vật 24 giờ khởi phát triệu chứng vẫn giúp làm bao gồm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, hạ giảm thời gian nằm viện, giảm thời gian thở huyết áp tư thế, rối loạn vận mạch,… Một máy và rút ngắn thời gian phục hồi. Cả 3 BN khác ngộ độc cùng thời điểm, được điều trường hợp trong báo cáo của chúng tôi đều trị tại BV Nhân dân Gia Định đã có biến được sử dụng kháng độc tố, góp phần thúc chứng rối loạn thần kinh thực vật và tử vong đẩy quá trình hồi phục của BN. Tuy nhiên trước khi được điều trị kháng độc tố. May một điều khó khăn đối với các bác sĩ chuyên mắn cả 3 BN của chúng tôi không có triệu ngành chống độc chính là việc kháng độc tố chứng rối loạn thần kinh thực vật. BAT rất khó tiếp cận và không phải lúc nào Ngộ độc Botulinum cũng cần được chẩn cũng sẵn có tại Việt Nam. May mắn rằng 3 đoán phân biệt với các loại ngộ độc khác, trường hợp nhập bệnh viện Nhi Đồng 2 đã như ngộ độc hải sản, ngộ độc kim loại nặng, được dùng BAT điều phối từ bệnh viên đa bệnh lý thần kinh như Guillain Barré, hội khoa Trung Ương nam Quảng Nam. Đây là 2 chứng Lambert – Eaton, viêm não Nhật Bản lọ thuốc cuối cùng còn lại sau chùm ca bệnh và đột quỵ. Việc hỏi bệnh sử kỹ lưỡng, khám ngộ độc Botulinum do ăn cá trắm muối chua lâm sàng cẩn thận và diễn tiến của bệnh sẽ trước đó. Thiết nghĩ rằng việc thành lập một đưa ra được chẩn đoán chính xác. Lambert- trung tâm điều phối chống độc quốc gia cùng Eaton và hội chứng nhược cơ được loại trừ với đó là những trung tâm được đặt tại 3 tỉnh bởi xét nghiệm đo điện cơ và xét nghiệm – thành phố lớn phụ trách 3 miền của đất kháng thể. Hội chứng Guillain Barré thường nước với đầy đủ các loại thuốc giải độc là biểu hiện yếu liệt từ trên xuống dưới hơn là điều cần thiết trong tình hình hiện nay. Điều từ dưới lên trên và đặc trưng bởi phân ly đạm này sẽ giúp giải quyết nhanh chóng tình 123
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT MỞ RỘNG BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 LẦN THỨ 30 NĂM 2023 trạng thiếu thuốc và chậm trễ trong việc tiếp dụng kháng độc tố BAT càng sớm càng tốt là cận thuốc giải độc của rất nhiều bệnh nhân cần thiết trong việc điều trị, có thể đẩy nhanh hiện nay. Giúp cứu sống nhiều bệnh nhân quá trình phục hồi của người bệnh. Việc ngộ độc hơn trong tương lai. chẩn đoán sớm dựa trên lâm sàng và yếu tố Tương tự như các bệnh thần kinh di dịch tễ giúp nhanh chóng xác định bệnh và chứng cần thở máy kéo dài khác như nhược cho phép sử dụng kháng độc tố kịp thời. Bên cơ nặng, bại não, rắn cắn,… ngộ độc cạnh đó, các điều trị nâng đỡ trong giai đoạn Botulinum nếu không được sử dụng BAT kịp thở máy bất động kéo dài là yếu tố quyết thời, đều có thời gian thở máy kéo dài. Trung định giúp điều trị thành công. Ngoài ra một bình thời gian thở máy có thể kéo dài từ 1 tới trung tâm điều phối chống độc đảm nhiệm 8 tuần. Trong môi trường có nguy cơ nhiễm vai trò điều phối các trung tâm chống độc khuẩn bệnh viện cũng như nhiễm khuẩn tác phụ trách 3 miền của đất nước là một yêu cầu nhân đa kháng cao như tại khoa Hồi sức BV cần thiết hiện nay trong tình hình khó khăn Nhi Đồng 2, chúng tôi quyết định khai khí chung của chuyên ngành chống độc nước quản sớm cho BN A sau khi tiên lượng kém nhà. hồi phục. BN A sau khi khai khí quản không mắc viêm phổi bệnh viện, hiện đang không TÀI LIỆU THAM KHẢO sử dụng kháng sinh. Bên cạnh đó liệt cơ kéo 1. Quyết định 3875/QĐ-BYT năm 2020 về dài, kém vận động gây cứng khớp, nằm lâu Hướng dẫn tạm thời chẩn đoán, điều trị ngộ gây loét tì đè cũng là một biến chứng rất độc botulinum do Bộ Y tế ban hành thường gặp. Dựa trên kinh nghiệm điều trị 2. AminzadehZ, Vahdani P, Mirzaei J: A các BN nằm thở máy bất động kéo dài từ survey on 80 cases of botulism and its trước, chúng tôi đã lên kế hoạch tập vật lý trị clinical presentations as a public health concern. Iran J Clin Infect Dis. 2007 liệu vận động tích cực 2 ngày một lần, xoay 3. Zanon P, Pattis P, Pittscheider W, et al.: trở mỗi 4 giờ. May mắn BN A hiện tự cử Two cases of foodborne botulism with home- động được tay chân với sức cơ tứ chi 4 – 5/5 preserved asparagus. Anasthesiol không ghi nhận cứng khớp, loét tì đè có gặp Intensivmed Notfallmedizin phải nhưng nhỏ và tự lành, không cần can Schmerztherapie. 2006; 41(3): 156–9. thiệp cắt lọc phẫu thuật. Một điều cần phải 4. Varma JK, Katsitadze G, Moiscrafishvili lưu ý thêm trên BN ngộ độc Botulinum là M, et al.: Signs and symptoms predictive of tình trạng liệt ruột. Trong giai đoạn đầu việc death in patients with foodborne botulism - nuôi ăn tĩnh mạch toàn phần là điều cần thiết Republic of Georgia, 1980-2002. Clin Infect bên cạnh thụt tháo kích thích nhu động ruột Dis. 2004; 39(3): 357–62. tránh tạo phân đá và cho ăn qua đường 5. Adams DZ,King A, Kaide C: Cranial miệng sớm là cần thiết. Neuropathies and Neuromuscular Weakness: A Case of Mistaken Identity. Clin Pract Cases Emerg Med. 2017; 1(3): 238–241. IV. KẾT LUẬN 6. Feng L, Chen X, Liu S, et al.: Two-family Ngộ độc Botulinum là loại ngộ độc thực outbreak of botulism associated with the phẩm gây hậu quả yếu liệt kéo dài, thở máy consumption of smoked ribs in Sichuan thời gian dài, ảnh hưởng đến tâm lý và chất Province, China. Int J Infect Dis. 2015; 30: lượng cuộc sống của BN, có thể gây tử vong 74–7. nếu không được cấp cứu kịp thời. Việc sử 124