zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Người thừa kế theo pháp luật một số quốc gia trên thế giới và gợi mở cho Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích quy định về người thừa kế theo pháp luật tại Trung Quốc và Nhật Bản, đặc biệt là việc công nhận con dâu, con rể và anh, chị, em kế khi có quan hệ nuôi dưỡng. So sánh với quy định tại Việt Nam, tác giả chỉ ra một số bất cập trong việc xác định đối tượng thừa kế. Từ đó, đề xuất mở rộng khái niệm người thừa kế theo hướng linh hoạt hơn, dựa trên thực tiễn chăm sóc và gắn bó. Đây là gợi mở quan trọng cho việc hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Việt Nam hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Người thừa kế theo pháp luật một số quốc gia trên thế giới và gợi mở cho Việt Nam

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5 NGƯỜI THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ GỢI MỞ CHO VIỆT NAM Đinh Thị Minh Nguyệt Trường Đại học Thủy lợi, email: Nguyetdtm@tlu.edu.vn 1. GIỚI THIỆU CHUNG của Tòa án Nhân dân Tối cao nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã giải thích như sau: Tại Bộ luật Dân sự 2015, chế định Thừa kế “Điều 18. Trường hợp thừa kế theo quy tại chương XXI, XXII, XXIII, XXIV đã nêu dịnh tại điều 1129 Luật Dân sự, người con lên những quy định về các vấn đề xung quanh dâu đã mất chồng, người con rể đã mất vợ việc để lại di sản của một người. Trong đó, cho dù đã tái hôn hay chưa thì đều không ảnh quy định tại Điều 613 về Người thừa kế vẫn hưởng đến quyền thừa kế của người này và còn tồn tại nhiều quan điểm bất đồng. không ảnh hưởng đến việc con cái của người này thừa kế thế vị.” 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Về quy định này, Hội Luật học Trung Bài viết sử dụng một số phương pháp như Quốc đã có phân tích, đánh giá trong phần phương pháp logic, liệt kê, phân tích, tổng hợp. Pháp luật - Từ điển Bách khoa: “Quyền thừa kế của người con dâu đã mất 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU chồng hoặc người con rể đã mất vợ nhưng 3.1. Người thừa kế theo pháp luật một vẫn hết lòng thực hiện nghĩa vụ phụng dưỡng số quốc gia trên thế giới đối với cha mẹ chồng, cha mẹ vợ là một quy định mang tính chất riêng biệt trong pháp Khi tham khảo quy định về người thừa kế luật thừa kế ở nước ta. Một mặt, quy định tại một số quốc gia cùng nằm trong Khối văn này vô cùng phù hợp với thực tiễn xã hội. hóa Đông Á (Sinosphere) - từ những quốc gia Dưới sự ảnh hưởng của truyền thống giữ đạo có nhiều phong tục tập quán và tư tưởng xã hiếu, có rất nhiều nàng dâu, chàng rể ở nước hội truyền thống tương đồng với Việt Nam ta vẫn phụng dưỡng cha mẹ chồng, cha mẹ này, ta có thể tìm thấy sự ghi nhận về người vợ ngay cả khi người bạn đời đã mất từ lâu. thừa kế là con dâu, con rể trong pháp luật của Mặt khác, quy định này cũng tạo điều kiện nước bạn. cho việc phát huy chức năng dưỡng lão của Chẳng hạn như quy định về người thừa kế gia đình, cổ vũ người con dâu, con rể tiếp tục trong luật pháp tại Trung Quốc, Điều 1129 phụng dưỡng cha mẹ chồng, cha mẹ vợ của Luật Dân sự Trung Quốc quy định về quyền mình. Không chỉ vậy, điều luật này còn thể thừa kế của con dâu đã mất chồng, con rể đã hiện nguyên tắc “quyền lợi luôn đi đôi với mất vợ. Nội dung điều khoản này cho phép nghĩa vụ” ở pháp luật nước ta. người con dâu đã mất chồng, người con rể đã Điểm đáng chú ý trong quy định này là mất vợ nhưng vẫn hết lòng thực hiện nghĩa hành vi “hết lòng thực hiện nghĩa vụ phụng vụ phụng dưỡng đối với cha mẹ chồng, cha dưỡng” không phải chỉ cần chăm sóc hay mẹ vợ thì vẫn được coi là người thừa kế giúp đỡ một cách đơn giản, mà người con thuộc hàng thứ nhất. dâu, con rể phải thường xuyên quan tâm chăm Để đi vào làm rõ hơn về điều luật này, lo cho bố mẹ chồng, bố mẹ vợ trong cuộc sống Pháp thích số 23 ban hành ngày 25/12/2020 hàng ngày, đồng thời cũng phải có trợ cấp về 395
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5 mặt kinh tế cho họ trong thời gian dài. Nếu “1. Những người thừa kế theo pháp luật không thực hiện được những điều trên, người được quy định theo thứ tự sau đây: con dâu đã mất chồng hoặc người con rể đã a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, mất vợ sẽ không thể trở thành người thừa kế cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con hàng thứ nhất theo pháp luật.” nuôi của người chết; Bên cạnh quy định cho phép con dâu, con b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà rể có khả năng trở thành người thừa kế theo nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, pháp luật, Trung Quốc cũng công nhận mối em ruột của người chết; cháu ruột của người quan hệ giữa anh kế, chị kế, em kế có quan chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông hệ nuôi dưỡng với người để lại di sản là quan ngoại, bà ngoại; hệ gắn bó đủ để đặt người anh, chị, em kế c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ vào hàng thừa kế thứ hai của người để lại di ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu sản theo luật định. ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu Quy định cụ thể hơn hơn về điều khoản ruột của người chết mà người chết là bác này, Pháp thích số 23 đã viết: ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt “Điều 13. Quyền thừa kế đối với anh kế, ruột của người chết mà người chết là cụ nội, chị kế, em kế phát sinh do hình thành quan hệ cụ ngoại.” nuôi dưỡng đối với người để lại di sản. Nếu Theo quy định tại bộ luật này, con dâu, giữa anh kế, chị kế, em kế và người để lại di con rể không phải là người thừa kế theo pháp sản không có quan hệ nuôi dưỡng thì những luật đối với di sản từ cha mẹ chồng hay cha người này không thể trở thành người thừa kế mẹ vợ. Điều này có thể coi là một bất cập đối hàng thứ hai.” với một số trường hợp, bởi ở nhiều gia đình, Có thể thấy, cả hai trường hợp về người người con dâu, con rể có khi lại là người gần thừa kế nêu trên trong luật pháp Trung Quốc gũi, chăm sóc cha mẹ chồng, cha mẹ vợ đều có điểm tương đồng khi yêu cầu người nhiều hơn cả con đẻ. có quyền nhận di sản bắt buộc phải có mối Thêm vào đó, chính các nhà làm luật cũng quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc đối với người đã ghi nhận trong hệ thống pháp luật Việt để lại di sản. Nam, cụ thể tại khoản 16 Điều 3 Luật Hôn Cùng về người thừa kế, tuy nhiên, pháp nhân và gia đình 2014 như sau: luật Nhật Bản lại đưa ra một kiểu quy định “Thành viên gia đình bao gồm vợ, chồng; khác nhằm giải quyết vấn đề. Các nhà làm cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, luật Nhật Bản đặt ra phương pháp cho phép cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; con đẻ, con nuôi, nhận nuôi người trưởng thành1, mà ở đây cho con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con phép cha mẹ chồng, cha mẹ vợ nhận nuôi con rể; anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị, em dâu, con rể của mình. cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của 3.2. Người thừa kế theo luật Việt Nam người cùng cha mẹ hoặc cùng cha khác mẹ, Dân gian ta có câu: "Dâu dâu rể rể cũng kể cùng mẹ khác cha; ông bà nội, ông bà ngoại; là con", thế nhưng trong quy định của pháp cháu nội, cháu ngoại; cô, dì, chú, cậu, bác luật thừa kế tại Việt Nam hiện nay, con dâu ruột và cháu ruột.” và con rể không nằm trong diện được hưởng Theo đó thì con dâu, con rể cũng được di sản thừa kế của cha mẹ chồng, cha mẹ vợ xem là thành viên gia đình. theo pháp luật. Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 651 Bên cạnh đó, trường hợp của những người Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Người thừa anh, chị, em kế (mối quan hệ giữa các con kế như sau: riêng của vợ hoặc chồng) cũng không được đặt ra trong cả hai quy định tại cả hai bộ luật 1 養子縁組 (ようしえんぐみ; youshi engumi) này, dù theo nhận định về mặt đạo đức hay 396
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5 xã hội, đây cũng là một mối quan hệ giữa các tài sản theo pháp luật, mà còn ở việc công thành viên trong gia đình. Các thành viên này nhận quyền lợi trong mọi mặt khác của đời thường có mối quan hệ chung sống, đối xử sống đối với người con mà các bậc phụ huynh với nhau như những người thân, từ đó không này đã công nhận là một thành viên của gia ít trường hợp hình thành mối quan hệ chăm đình, đã duy trì mối quan hệ chung sống, sóc, nuôi dưỡng khi bố hoặc mẹ của họ qua chăm sóc lẫn nhau trong nhiều năm. đời. Thế nhưng trong quy định của pháp luật Hiện nay việc xác định người thừa kế theo Việt Nam, mối quan hệ này lại chưa được đặt pháp luật Việt Nam dựa trên 3 mối quan hệ ra cả trong khái niệm “gia đình”, hay trong chính là quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết khái niệm “người thừa kế”. thống, quan hệ nuôi dưỡng. Nhìn lại quy định về các trường hợp mà pháp luật Nhật 3.3. Một số gợi mở cho Việt Nam từ Bản và Trung Quốc đặt ra, ta thấy được việc pháp luật một số quốc gia trên thế giới về công nhận các quan hệ có tính chất nuôi người thừa kế dưỡng (chăm sóc, nuôi nấng, phụng dưỡng) Tư tưởng của nhà làm luật Trung Quốc khi giữa các thành viên gia đình chính là cơ sở đặt ra các điều luật về tư cách thừa kế giữa để các nhà làm luật nước bạn xem xét, quyết con dâu, con rể với tài sản của cha mẹ chồng; định đối tượng nào xứng đáng được quyền hay quyền thừa kề giữa anh, chị, em kế với hưởng thừa kế theo pháp luật đối với di sản tài sản của nhau, đã có sự tương đồng với tư của người đã khuất. tưởng của nhà làm luật Việt Nam khi đặt ra Việc bổ sung quy định về đối tượng thừa Điều 654 trong Bộ luật Dân sự. Trên thực tế, kế dựa trên quan hệ nuôi dưỡng này là có thể giữa cha mẹ kế và con riêng, cha mẹ vợ và tăng mạnh sự gắn kết giữa các thành viên gia con rể, cha mẹ chồng và con dâu, hay anh, đình, giúp các thành viên coi trọng việc chăm chị, em kế, đều đã có nhiều trường hợp thể sóc, quan tâm, nuôi dưỡng những người thân hiện được nghĩa vụ nuôi dưỡng, chăm sóc dù không cùng huyết thống. nhau như người thân ruột thịt. 4. KẾT LUẬN Vậy nên khi xem xét đến tư cách nhận thừa kế của những cá nhân có quyền, nghĩa Qua phân tích những điểm khác biệt trong vụ liên quan đến người để lại di sản, nhà làm quy định pháp luật về người thừa kế tại các luật tại TQ đã đặt cả các đối tượng có khả quốc gia có thực trạng xã hội và truyền thống năng cao trong việc hình thành và duy trì mối văn hóa mang nhiều nét tương đồng với Việt quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc đối với người Nam như Nhật Bản và Trung Quốc, có thể để lại di sản vào danh sách những người rút ra được một số gợi mở cho pháp luật Việt xứng đáng được hưởng quyền thừa kế tài sản Nam về vấn đề này. của người đã khuất. 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO Phân tích quy định của Nhật Bản, ta cũng thấy việc pháp luật cho phép nhận nuôi người [1] Vikas MehrotraRandall Morck, Jungwook trưởng thành này đã tạo cơ hội cho các trường Shim, Yupana Wiwattanakantang, June hợp cha mẹ chồng, cha mẹ vợ muốn để lại di 2013, “Adoptive Expectations: Rising Sons sản cho người con dâu đã mất chồng hoặc in Japanese Family Firms”, Journal of Financial Economics, Volume 108, Issue 3, người con rể đã mất vợ của mình. Khi nhận Pages 840 - 854. nuôi người con dâu, con rể đã mất phối ngẫu [2] Dương Lập Tân, Dương Chấn, “Kiến nghị đối của mình, người để lại di sản có thể đảm bảo với dự thảo sửa đổi chế định Thừa kế trong quyền được thừa kế cho người con mà họ coi pháp luật Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, là thành viên trong gia đình. Quyền lợi này Tạp chí Pháp luật và Tài chính kinh tế Đại học không chỉ thể hiện ở việc được phép thừa kế Hà Nam, Số 5 năm 2012, trang 14-26. 397

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright ©2025 TaiLieu.VN. All rights reserved.