Nhập môn LATEX - Hà Quốc Trung

Chia sẻ: Tong Quoc Dinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Nhập môn LATEX" do Hà Quốc Trung biên soạn giúp các bạn biết cách: tạo một tài liệu, các lệnh thay đổi của Font đơn giản; dấu chấm, phẩy, trọng tâm; kiểu tài liệu và section; định dạng đoạn văn, định nghĩa lệnh mới; các dạng đầu ra khác nhau; danh sách; bảng; căn bản công thức toán học; các công thức nhiều dòng; tham chiếu chéo; gói, trích dẫn,... Và một số kiến thức khác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhập môn LATEX - Hà Quốc Trung

A Nh p môn LTEX — Hà Qu c Trung Ph. D. Đây là tài li u hư ng d n (handout) đi kèm v i slides dành cho khóa h c nh p môn L TEX . A M i cá nhân h c theo các t c đ khác nhau. N u g p khó khăn, th c hi n m t ph n các bài t p e . N u b n có th h c nhanh, hãy làm các bài t p ! . L i gi i cho các bài t p đư c cung c p kèm theo. 1 T o m t tài li u M t file ch a mã L TEX 2ε b t đâu b ng command A \documentclass[options]{class} khai báo lo i tài li u s s d ng. Ví d : \documentclass[a4paper,12pt]{article} N i dung tài li u c n đư c ch a trong môi trư ng document : \begin{document} đ nh nghĩa đi m b t đ u \end{document} đ nh nghĩa đi m k t thúc. T t c các tài li u L TEX c n có 3 dòng: A \documentclass[a4paper,12pt] {article} \begin{document} \end{document} Ph n ch nghiêng có th khác nhau, ph n còn l i c n đư c gõ đúng như trên. Bài t p 1 B t đ u là m t bài t p đơn gi n. Hình v 1 trang 2 hi n th n i dung c a t p exercise1.tex. Th t o t p này b ng cách s d ng các hư ng d n trong slides. Chú ý: tài li u s d ng kh A4, 12 point text (m c đ nh 10). Sau khi gõ xong mã ngu n, hãy L TEX mã!. Các t p sau đây s có trong thư m c hi n t i: exercise1.aux, A exercise1.log and exercise1.dvi. T p .aux là t p auxiliary , L TEX dùng đ ch a các thông tin tham chi u chéo A và trích d n. T p .log ch a thông tin v t t c nh ng gì x y ra khiL TEX mã ngu n. T p .dvi là đ u ra có th đư c A hi n th b ng m t chương trình dvi viewer. Đ gõ ti ng Vi t TCVN, hãy thêm \begin{document} \usepackage[tcvn]{vietnam} vào tài li u. T ki m tra • Li u b n đã đ t m t d u cách sau l nh \LaTeX? • Li u b n có th y text đư c canh l t đ ng, s trang t đ ng xu t hi n cu i trang? Nh p môn L TEX FIT-HUT A 1
% exercise1.tex - a simple example file illustrating basic input e \documentclass[a4paper,12pt]{article} e \begin{document} e This is a simple example that shows how easy it is to create a e \LaTeX\ file. Note that the page is automatically numbered at the bottom. Anything following a percent sign (\%) is ignored up to the end of the line. %This is a comment, and will not appear in the document. e Today’s date is \today. e This is the start of the second paragraph. e Footnotes are easy\footnote{Here is a footnote}. It is possible to have notes in the margin\marginpar{like this}. e \end{document} Hình 1: N i dung c a t p exercise1.tex. N u c m th y khó, hãy làm nh ng ph n đánh d u e B ng 1: Các l nh thay đ i font L nh Mã Hi n th \textrm{text} \textrm{Roman} Roman Family Weight \textsf{text} \textsf{Sans serif} Sans serif \texttt{text} \texttt{typewriter} typewriter \textmd{text} \textmd{medium} medium \textbf{text} \textbf{bold} bold \textup{text} \textup{upright} upright \textit{text} \textit{italic} italic Shape \textsl{text} \textsl{slanted} slanted \textsc{text} \textsc{Small Caps} Small Caps \emph{text} \emph{emphasized} emphasized \textnormal{text} \textnormal{default} default B ng 2: Khai báo chuy n Font Khai báo Mã Hi n th \rmfamily \rmfamily Roman Roman Family Weight \sffamily \sffamily Sans serif Sans serif \ttfamily \ttfamily typewriter typewriter \mdseries \mdseries medium medium \bfseries \bfseries bold bold \upshape \upshape upright upright \itshape \itshape italic italic Shape \slshape \slshape slanted slanted \scshape \scshape Small Caps Small Caps \em \em emphasized emphasized \normalfont \normalfont default default Nh p môn L TEX FIT-HUT A 2
B ng 3: Khai báo c Font \tiny tiny text \scriptsize script sized text \footnotesize footnote sized text \small small text \normalsize normal sized text \large large text \Large even larger \LARGE larger still \huge huge \Huge really huge B ng 4: Môi trư ng Font rmfamily sffamily ttfamily mdseries bfseries upshape itshape slshape scshape em tiny scriptsize footnotesize small normalsize large Large LARGE huge Huge 2 Các l nh thay đ i font đơn gi n Có th thay đ i font c a m t đo n text s d ng l nh (Table 1), ho c chuy n sang m t font khác dùng khai báo (Table 2 trang 2). Có th chuy n sang kích thư c font khác b ng Table 3 trang 3. Có th s d ng các môi trư ng tương ng không s d ng d u g ch chéo (Table 4 trang 3). Bài t p 2 Tr l i bài t p đã làm trong Bài t p 1 gõ đo n th nh t thành font sans serif l n, g đo n th 2 font Roman thư ng. Sau đó, nh n m nh ch “Footnotes”, r i thay đ i toàn b font c a đo n th 2 thành nghiêng. T ki m tra • B n đã làm th nào đ thay đ i font đo n 1. Dùng l nh? Dùng môi trư ng? Khai báo? Thay đ i? Cách nào t t nh t đ th c hi n? • Khi chuy n đo n 2 sang font nghiêng, ph n nh n m nh chuy n thành font gì? 3 D u ch m, d u ph y, tr ng âm Các ký hi u chu n có trong b ng Table 5. Chú ý là d u cách sau ký hi u có g ch chéo b b qua (v.d. \pounds 10 cho £10) còn ( \# 10 cho # 10). D u tr ng âm đư c b trên ký hi u b ng các l nh trong(Table 6). Các ch ghép và ti n t có trong b ng Table 7. Bài t p 3 T o ra văn b n L TEX gi ng Hình v 2. A Nh p môn L TEX FIT-HUT A 3
B ng 5: Symbols \pounds £ \_ _ \P ¶ - - \copyright c \$ $ \S § -- – \ddag ‡ \{ { \ldots ... --- — \dag † \} } \i ı ?‘ ?‘ \textregistered R \# # \j  !‘ !‘ TM \texttrademark \% % ’ ’ ’’ ” \yen \& & ‘ ‘ ‘‘ “ B ng 6: Tr ng âm Example Example Definition Input Output Definition Input Output \’{object} \’{c} ´ c \={object} \={c} ¯c \‘{object} \‘{c} ` c \.{object} \.{c} c˙ \^{object} \^{c} ˆ c \~{object} \~{c} ˜c \"{object} \"{c} ¨ c \v{object} \v{c} ˇc \u{object} \u{c} ˘ c \H{object} \H{c} ˝c \t{object} \t{cc} cc \c{object} \c{c} ¸c \d{object} \d{c} c . \b{object} \b{c} c ¯ T ki m tra • B n có th y các ch ghép fl, ff và fi ? • B n có th y các ch ghép œ and æ? 4 Ki u tài li u và section Có nhi u ki u tài li u. Các ki u cơ b n là: article, report, book, slides and letter. Các section cơ b n c a tài li u là: \part[short title]{Title} \subsubsection[short title]{Title} \chapter[short title]{Title} \paragraph[short title]{Title} \section[short title]{Title} \subparagraph[short title]{Title} \subsection[short title]{Title} M t vài ki u không có h t các section (v.d. the article không có \chapter.)Các ph n đư c đánh s t đ ng. Vi c đánh s có th b qua b ng d u sao cu i l nh(v.d. \chapter*{Acknowledgements}). Tóm t t c n ph i đ t trong môi trư ng abstract. Tiêu đ c a tài li u đư c khai báo dùng các l nh: \author{Author Names} \title{Document Title} \date{Date} B ng 7: Ch ghép và đơn v ti n t \AE Æ \ae æ \OE Œ \oe œ \AA ˚ A \aa ˚ a \L L \l l \O Ø \o ø \SS SS \ss ß Nh p môn L TEX FIT-HUT A 4
Na¨ people who eat fluffy pâté end up manœuvring themselves towards the bathroom, ıve resulting in an æger. “The fa¸ade is my piéce de resistance, do you like it? It cost £1000.00 — 10% under c budget.” “It’s a bit passé.” ! He had a feeling of déjà vu on seeing Chl¨e M¨ller, née Hˇebíˇek, wearing a fine négligé o u r c to the matinée. ! “?‘Dónde esta el cuarto de ba˜o?” n Hình 2: Bài t p 3 — Tr ng âm, ký hi u, d u cauu. ! dành cho nh ng ngư i dũng c m. Sau đó đư c hi n th b ng: \maketitle Chuy n sang ch đ ph l c, dùng: \appendix Sau đó v n ti p t c dùng \chapter, \section .... M c l c t o ra b ng: \tableofcontents thư ng đi sau \maketitle. S trang đư c đánh t đ ng. Ki u trang có th đư c thay đ i s d ng \pagestyle{style} t đây v sau, ho c \thispagestyle{style} cho trang hi n t i. Các ki u thư ng dùng: plain, empty and headings. Ki u đánh s có th thay đ i b ng: \pagenumbering{style} trong đó style là m t trong: arabic, roman, Roman, alph or Alph. Đ ng th i, s trang đ t thành 1. Bài t p 4 Copy t p sectioning.tex, gi ng như trong slides. M t p: có m t tài li u ng n chưa có các l nh chia section. t o ra tiêu đ , m c l c, chương và các m c trong chương. Dùng môi trư ng abstract t o ra tóm t t c a tài li u. V.D n u th y chú gi i % CHAPTER : Introduction chèn \chapter{Introduction} vào dòng ti p theo. ! Thêm ph l c r i thay đ i ki u trang. L nh\thispagestyle hi u l c hơn \pagestyle nên m t s trang không b nh hư ng b i \pagestyle. Các ph n đ u văn b n (m c l c, l i nói đ u) dùng s la mã thư ng , whereas the main document usually has Arabic numbering. See if you can change the page numbering style. 5 Đ nh d ng đo n văn Các đo n văn đư c canh l đ u m c đ nh tuy nhiên có th thay đ i đư c b ng l nh khai báo ho c môi trư ng . Nh p môn L TEX FIT-HUT A 5
Khai báo \raggedright \raggedleft \centering Môi trư ng flushleft flushright center Có th canh gi a m t dòng text b ng: \centerline{text} Có th c t dòng mà không thay đ i canh l dùng \\[text] ho c \newline. Các cách dòng canh l t o ra b i \linebreak[n] trong đó n t 0 t i 4. Có th ch ng cách dòng b ng \nolinebreak[n]. Trong đó n là s nguyên t 0 đ n 4. N u mu n có m t dâu cách, và không mu n cách dòng t i d u cách đó, dùng: ~. Có th khai báo tư ng minh m t cách trang: \newpage ho c: \pagebreak[n] ho c ch ng cách trang: \nopagebreak[n] L nh \clearpage gi ng \newpage, nhưng hi n th t t c các đ i tư ng treo - float (xem Section 19). Bài t p 5 T o văn b n gi ng hình Hình v 3. Hãy l a ch n dùng khai báo, chuy n font hay môi trư ng. This paragraph here is fully justified, but note how we have forced the end of the line to occur before the word “forced”. These lines are centred. Here we have some left justified text. Here we have some right justified text. This text is centered. Hình 3: Bài t p 5 — Đ nh d ng Nh p môn L TEX FIT-HUT A 6
T ki m tra • B n có th y cách dòng dòng 1? Có th y dòng 1 đư c canh l đ u, có nhi u kho ng cách gi a các t ? K t qu c a quá trình L TEX là A Underfull \hbox (badness 6316) in paragraph at lines 7--9 []\OT1/cmr/m/n/10 This para-graph here is fully jus-ti-fied, but note how we have Đây là thông báo c a L TEX v vi c có nhi u khaongr tr ng. Các dòng k t thúc A đâu n u không b t bu c xu ng dòng? • Cách th c t t nh t đ canh gi a dòng cu i cùng? S d ng \centering, hay môi trư ng center, ho c \centerline{}? 6 Đ nh nghĩa l nh m i Đ đ nh nghĩa l nh m i dùng: \newcommand{cmd-name}[nargs][default]{text} trong đó cmd-name là tên l nh m i (đ ng quên g ch chéo), nargs s lư ng tham s (m c đ nh 0), default là giá tr m c đ ng c a tham s th nhât, text là thao tâc L TEX s làm đ th c hi n l nh. N u nargs l n hơn 0, các tham s A đư c bi u di n trongl nh b ng #1, #2, .... Các l nh có s n có th đư c đ nh nghĩa l i dùng \renewcommand thay cho \newcommand, nhưng Không bao gi đ nh nghĩa l i l nh chưa rõ tính năng. Ch đ nh nghĩa l i các l nh n u mu n thay đ i hi u ng c a l nh. Ví d n u mu n thay đ i ngày tháng hi n th b i câu l nh \today c n đ nh nghĩa l i \today, nhưng n u mu n có l nh hi n th ngày đ c bi t, c n đ nh nghĩa m t l nh m i. Bài t p 6 T o ra file m i exercise6.tex, r i đ nh nghĩa \timeofday. (Chú ý: đ m b o g i l nh \timeofday, ch không ph i \time có s n.) L nh c n có hai tham s , gi và phút. The command \timeofday{10}{25} hi n th 10:25. (T t nh t là đ nh nghĩa l nh trong ph n đ u c a tài li u preamble.) Sau khi đã đ nh nghĩa l nh, hãy dùng l nh đó đ t o ra đ u ra gi ng trong Hình v 4 trong đó th i gian đư c hi n th b ng l nh \timeofday. Sau đó, thay đ i l nh đ th i gian đư c hi n th b ng ch đ m, d ng 10-00 thay cho 10:00). The Introductory L TEX course runs for four days from 10:00 to 13:00, with a coffee break A at 11:30. Hình 4: Output for Exercise 6 T ki m tra • B n có nh cách đ nh nghĩa l nh \timeofday? • B n đã dùng l nh đó bao nhiêu l n?) • B n đã bi n đ i n i dung c a l nh \timeofday đ đ nh d ng l i th i gian chưa? Nh p môn L TEX FIT-HUT A 7
7 Các d ng đ u ra khác nhau L TEX t o đ u ra m c đingj là DVI (device independent). Tuy nhiên, có th t o ra các đ u ra d ng khác. Trong A TeXnicCenter DVI có th đư c bi n đ i thành các d ng khác b ng cách ch n LaTeX => PS r i ch n Build File ˙ PostScript thu đư c có th đư c g i đ n máy in PostScript , ho c đư c hi n th b i GSviewCác tài li u PDF đư c hi n th b ng Adobe Acrobat Reader. File PostScript có th đư c chuy n đ i thành PDF b ng ps2pdf. M t khác, các file PDF có th thu đư c t file L TEX b ng PDFLaTeX thay cho L TEX. Dùng dvips ho c PDFL TEXcó th : A A A • Nhúng nh vào tài li u • have color te ta • tcelfer or resize text. ro V i PDFL TEX, có th có các liên k t (hyperlinks) trong tài li u. A Bài t p 7 Chuy n đ i tài li u (sectioning.tex) trong Bài t p 4 thành PostScript hi n th s d ng GSview. Đ ng th i t o file PDF s d ng PDFL TEX.A 8 Danh sách Có 3 lo i môi trư ng đ t o ra các danh sách: itemize (danh sách không đánh s ), enumerate (danh sách đánh s ) and description (danh sách đ t tên). Trong m i m t môi trư ng, c n có các l nh\item m i khi mu n có m t ph n t m i trong danh sách. Có th l ng các danh sách v i nhau. L nh itemize dùng các ký hi u đ đánh d u các ph n t , l nh enumerate dùng s ho c ch cái đ s p x p các ph n t , còn description m c đ nh không đánh d u . Có th thay đ i c u hình b ng các tùy bi n cho l nh \item. Bài t p 8 T o tài li u gi ng ??, và ghi vào exercise8.tex. ! Sau đó, đ i t t c các enumeratethành itemize. Nhãn m c đ nh cho m i ph n t là: • – ∗ and ·. Các nhãn có th đư c hi n th b ng l nh: \labelitemi, \labelitemii, \labelitemiii and \labelitemiv. Đ nh nghĩa l i \labelitemi đ các ph n t itemize ngoài đư c gán nhãn v i ký hi u † thay cho •, và đ nh nghĩa l i \labelitemii đ các ph n t m c ti p theo đư c đánh b ng ký hi u § 9 B ng Văn b n có th đư c s p x p trong hàng và c t s d ng môi trư ng tabular. Môi trư ng này có m t tham s chính là thông s v c t và canh l c t. Các canh l cơ b n là : l (trái), r (ph i) và c (gi a). Ký hi u | ch dòng k d c cũng có th đư c đ t đây. Các dòng k ngang đư c đ t b ng \hline cho đư ng k ngang t t c các c t, ho c \cline{n-m} cho đư ng k ngang t c t n đ n m. Các ph n t gi a các c t đư c phân bi t s d ng &. Ví d : Nh p môn L TEX FIT-HUT A 8
\begin{tabular}{|l|c|} \hline Item Cost Item & Cost \\ \hline\hline CD £11.75 CD & \pounds 11.75\\ Video £14.10 Video & \pounds 14.10\\ \hline Total £25.85 Total & \pounds 25.85\\ \hline \end{tabular} Text có th đư c hi n th trong vài c t s d ng: \multicolumn{n}{alignment}{text} trong đó n là s c t c n s d ng, alignment ch ra cách th c canh l (m t ch cái l, r ho c c v i ký hi u đư ng k d c |) và text là n i dung c a ô. Bài t p 9 Khi t o b ng, t t nh t là t o ra t m t b ng đơn gi n, sau đó b sung thêm các ô khác. e T o văn b n như trong Hình v 5 ! Bi n đ i mã ngu n đ văn b n có d ng nhưHình v 6. Chú ý là 4 c t cu i cùng canh l ph i, tr 2 hàng đ u. Các ph n t trong dòng tiêu đ có th đư c thay đ i s d ng \multicolumn. Chú ý b ng k t qu cu i cùng dùng m t môi trư ng tabular trong đó dòng 3 và 7 chi m c chi u ngang b ng. Sau đó th canh l gi a c b ng. Year 1 Year 2 Year 3 Total (£) (£) (£) (£) Books 100.00 150.00 200.00 450.00 Stationary 50.00 45.00 55.00 150.00 Software 500.00 600.00 300.00 1400.00 US Conference 2000.00 2500.00 3000.00 7500.00 EU Conference 500.00 500.00 500.00 1500.00 Total 3150.00 3795.00 4055.00 11000.00 Hình 5: Bài t p 9 — e T o b ng Year 1 Year 2 Year 3 Total (£) (£) (£) (£) Equipment Expenditure Books 100.00 150.00 200.00 450.00 Stationary 50.00 45.00 55.00 150.00 Software 500.00 600.00 300.00 1400.00 Travel Expenditure US Conference 2000.00 2500.00 3000.00 7500.00 EU Conference 500.00 500.00 500.00 1500.00 Total 3150.00 3795.00 4055.00 11000.00 Hình 6: Bài t p 9 — ! T o b ng 10 Căn b n công th c toán h c Có hai lo i công th c toán h c: “trong dòng” and “riêng bi t”. Công th c trong dòng đư c hi n th b ng môi trư ng math và đư c g n ch t v i các ph n t xung quanh. Công th c riêng bi t đư c hi n th trên m t dòng riêng bi t. Có hai lo i: môi trư ng displaymath và equation. Môi trư ng math có hai ký hi u thu g n: $ . . . $ và $ . . . $. Môi trư ng displaymath và equation hi n th trong m t dòng. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 9
Ch s đư c hi n th b ng _{subscript}, và s mũ đư c hi n th b ng l nh ^{superscript}. Phân s đư c hi n th b ng: \frac{numerator}{denominator} Căn đư c hi n th b ng: \sqrt[n]{maths} Tên hàm v.d. log or sin, đư c hi n th b ng \log, \sin. Các ch cái Hy l p thư ng như α ho c β, đư c hi n th b ng \alpha, \beta. Các ch cái Hy l p hoa như Γ ho c ∆, đư c hi n th b ng \Gamma, \Delta. Ch có các l nh cho các ch cái khác b ng ch cái Latin (v.d. không có \omicron ho c \Alpha). M t s ký hi u có kích thư c ph thu c vào ch đ trong dòng ho c riêng r đư c hi n th trong Table 8. B ng 8: Ký hi u toán h c hai kích thư c \bigcap \bigcup \bigodot \bigotimes \bigoplus \bigsqcup \biguplus \bigvee \bigwedge \coprod \int \oint \prod \sum Bài t p 10 e t o tài li u như Hình v 7, or ! t o tài li u như Hình v 8. Các câu l nh s c n đ n: e and ! \Delta ∆ ! \rightarrow or \to → Sau đó chuy n các công th c thành đánh s b ng môi trư ng equationthay cho displaymath. ∆y y1 − y0 = ∆x x1 − x0 Hình 7: Exercise 10 — e Basic Mathematics Given a function f (x), the derivative of f with respect to x can be found from first principles using: df f (x + ∆x) − f (x) = lim dx ∆x→0 ∆x Hình 8: Bài t p 10 — ! Căn b n công th c toán h c 11 M ng và các d u ngo c Các d u phân cách-ngo c đư c t o ra b i các l nh: \leftsymbol \rightsymbol Nh p môn L TEX FIT-HUT A 10
trong đó symbol là m t trong các ký hi u phân cách (xem Table 9 trang 11). Chú ý cho m i \left, C n có \right tương ng, nhưng có th có m t d u phân cách không hi n th b ng cách thay symbol b ng d u ch m. B ng 9: Các d u phân cách-ngo c ( ( ) ) [ [ ] ] \{ { \} } | | \| / / \backslash \ \langle \rangle \lfloor \rfloor \lceil \rceil \uparrow ↑ \downarrow ↓ \Uparrow ⇑ \Downarrow ⇓ \updownarrow \Updownarrow M ng đư c t o ra dùng môi trư ng array. Môi trư ng này có cú pháp gi ng tabular, nhưng ch đư c dùng trong ch đ toán h c. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 11
Bài t p 11 e T o văn b n như trong hình Hình v 9, ho c ! T o văn b n như trong hình Hình v 10. Các câu l nh s c n đ n: . . \cdots ··· \vdots . .. \ddots . \neq = Here we have a matrix equation: 5 3 10 6 2 = 2 6 4 12 Hình 9: Bài t p 11 — e M ng This is an augmented matrix:   a11 ··· a1n b1  . .. . .   . . . . . .  . an1 ··· ann bn The Kronecker delta is defined as follows: 1 i=j δij = 0 i=j Hình 10: Bài t p 11 — ! M ng 12 Multiline Formulæ- Các công th c nhi u dòng Môi trư ng displaymath và equationch cho phép các công th c m t dòng. M t trong nh ng cách đ t o công th c nhi u dòng là dùng môi trư ng eqnarray, t o ra 3 c t, c t đ u canh l ph i, c t 2 canh l gi a, c t 3 canh l ph i. Môi trư ng cũng cho phép các dòng đư c đánh s c nh ký hi u = ho c tương t . Các dòng đư c đánh s m c đ nh, tuy nhiên có th b s b ng l nh \nonumber trên dòng tương ng, ho c trên t t c các dòng b ng: eqnarray*. Gi ng như v i tabular và array, các c t tách bi t nhau b ng &, còn các dòng cách bi t nhau b ng \\. Ví d : \begin{eqnarray} f & = & x^2 + x\\ f = x2 + x (1) f’ & = & 2x + 1 \end{eqnarray} f = 2x + 1 (2) Bài t p 12 e T o văn b n như hình Hình v 11, ho c ! T o văn b n như hình Hình v 12. Các l nh s c n đ n: \approx ≈ \pm ± \partial ∂ \leq ≤ \varepsilon ε Nh p môn L TEX FIT-HUT A 12
f (x) = x2 − x − 2 = (x − 2)(x + 1) Hình 11: Bài t p 12 — e Công th c đa dòng For |x| ≤ ±ε where ε is small: f (x) = sin(x) x3 ≈ x− 6 Some partial differentiation: f (x, y) = x2 + 2xy + y 2 ∂f = 2x + 2y ∂x Hình 12: Bài t p 12 — ! Công th c đa dòng 13 Tham chi u chéo L TEX đánh s t đông các ph n và các đ i tư ng trong văn b n như chương và công th c.Có th tham chi u t i các A đ i tư ng b ng cách gán nhãn cho các đ i tư ng b ng: \label{text} text có th là b t c đo n văn b n nào, tuy nhiên, t t hơn c là ch n ng n và d nh , v.d. sec:intro ho c ch:results. L nh \label c n đư c đ t ngay sau l nh sinh ra ph n ho c đ i tư ng, ho c trong môi trư ng sinh ra đ i tư ng. Ví d : \section{Introduction} \label{sec:intro} or \begin{equation} E = mc^2 \label{eqn:einstein} \end{equation} L nh \label không t o ra b t c m t hi n th nào. Sau đó có th tham chi u t i các nhãn s d ng: \ref{label} trong đó label là nhãn đư c đ nh nghĩa b i l nh \label. Ví d , \ref{sec:intro} s hi n th s th t c a m c sec:intro. M t khác, có th tham chi u t i s trang s d ng: \pageref{label} Có th tham chi u t i các nhãn đ nh nghĩa sau, nhưng c n L TEX mã ngu n hai l n đ có các tham chi u c p nh t. A Tham chi u t i nhãn chưa đ nh nghĩa đư c hi n th b ng hai d u h i ?? Bài t p 13 T o văn b n như hình Hình v 13. Đ ng chèn các s vào b ng tay mà s d ng \label và \ref. ! Thêm các m c m i gi a ph n gi i thi u và đ nh lu t Bayes và các công th c b sung đ th y L TEX c p nh t A các tham chi u chéo như th nào. Thêm tiêu đ và m c l c. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 13
1 Introduction The Rev Thomas Bayes was an 18th century cleric who was also a mathematician. His the- orem, known as Bayes’ Theorem and described in Section 2, was published posthumuously, and it is only thanks to LaPlace that it is so well known, as many other academics at the time failed to take the theorem seriously. 2 Bayes’ Theorem Bayes’ Theorem is given in Equation 1, and simply states that the posterior of an event B given that event A has occurred is proportional to the prior for event B. P (A|B)P (B) P (B|A) = (1) P (A) Equation 1 is fundamental to the whole study and implementation of Bayesian belief networks. Hình 13: Exercise 13 — Cross referencing 14 Gói Gói là các file v i ph n m r ng .sty trong đó đ nh nghiawc các l nh m i ho c đ nh nghĩa l i các l nh đã có s n. Đ s d ng gói, c n khai báo: \usepackage[options]{package-name} trong đó package-name là tên c a file ch a gói, không có m r ng .sty, , options là danh sách phân bi t b ng d u ph y các tham s s truy n vào cho gói. L nh này ch đư c dùng trong ph n khai báo (preamble) c a tài li u. T t c các l nh trong gói đ u có th đư c s d ng trong tài li u. Các gói m i đư c t o ra liên t c, gói mà tài li u c n có th chưa đư c cài. Khi đó gói c n đư c t i v . R t nhi u gói đư c đóng gói dư i d ng file .dtx, có th có m t k ch b n cài đ t file .ins (ho c đôi khi .drv). Tài liêuj v gói có th thu đư c b ng cách L TEX ho c PDFL TEXfile .dtx. Gói ho c l p đư c t o ra b ng cách L TEXk ch b n cài A A A đ t. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 14
Bài t p 14 N u tài li u đa ngôn ng , có th s d ng gói babel. Có r t nhi u ngôn ng đ l a ch n. Ngôn ng đư c l a ch n b ng tùy bi n c a gói. Ví d cho ti ng Pháp: \usepackage[francais]{babel} S d ng gói babel trong sectioning.tex Bài t p 4, và xem các tiêu đ thay đ i th nào. M tkhác, tr l i t p trong Bài t p 13, và dùng gói hyperref đ t o ra các tham chi u-link active links. S d ng PDFL TEX thay cho L TEX đ t o file PDF . Tùy bi n colorlinks cho phép hi n th các liên k t b ng m u thay vì A A b ng các box. Chú ý c n xóa file auxiliary (.aux) trư c khi d ch b ng L TEX đ cho hyperref c p nh t các tham A chi u. ! Sau đó, hi n th tiêu đ dùng \maketitle l nh. N u không dùng \date, ngày hi n t i s đư c s d ng (khi dùng l nh \today). Thay đ i đ nh d nh ngày s d ng gói datetime. (C n t i gói v và cài đ t.) 15 Trích d n Danh m c các tài li u tham kh o có th đư c t o ra b ng môi trư ng thebibliography Môi trư ng này tương t như các môi trư ng danh sách Section 8, nhưng thay vì dùng l nh \item c n s d ng: \bibitem[label]{key} trong đó key là khóa trích d n duy nh t, còn label dùng đ thay đ i cách hi n th trích d n (thông thư ng [1], [2], ...). Tài li u sau đó có th đư c trích d n b ng : \cite[text]{key-list} trong đó key-list là danh sách các khóa c a tài li u đ nh nghĩa b ng \bibitem, phân tách b ng d u ph y, v.d. \cite{lamport,kopka}, còn text là thông tin b sung v tài li u tham kh o, v.d. \cite[Chapter 4]{lamport}. Môi trư ng thebibliography có m t tham s là nhăn dài nh t trong thebibliography. Nhi u ngư i mu n t o thebibliography dùng ph n m m BibTEX. C n t o ra m t file v i ph n m r ng .bib, ch a danh m c t t c các tài li u có th s d ng (CSDL tài li u tham kh o), còn BibTEX l c ra các tài li u nào đư c trích d n trong tài li u. BibTEX cũng s p x p các ph n t , đ nh d ng chúng m t cách th ng nh t. Đ có th s d ng BibTEX, c n khai báo tên CSDL dùng trong tài li u L TEX b ng l nh: A \bibliography{filename} trong đó filename là tên c a CSDL không có the .bib. L nh này c n đ t nơi mà danh m c tài li u tham kh o c n đư c hi n th , thư ng là cu i văn b n \end{document}). Có nhi u ki u đ nh d ng tài li u tham kh o. Ví d : theo th t ABC, theo th t trích d n, các tham chi u đánh s , ho c gán nhãn theo tác gi và năm xu t b n. Ki u đ nh d ng đư c khai báo b ng l nh: \bibliographystyle{style} trong đó style là tên c a ki u đ nh d ng. Các ki u thông d ng là: plain, unsrt, alpha và abbrv. Các ph n t c a CSDL có th đư c nh p vào theo d ng: @entry type{keyword , field = "text", . . . field = "text" } Ví d : @book{lamport, author = "Leslie Lamport", title = "\LaTeX\ : a document preparation system", publisher = "Addison-Wesley", Nh p môn L TEX FIT-HUT A 15
edition = 2, year = 1994 } Các tác gi c n đư c tách bi t b ng and. Ví d : @book{goossens, author = "Michel Goossens and Frank Mittlebach and Alexander Samarin", title = "The \LaTeX\ Companion", publisher = "Addison-Wesley", year = 1994 } sau khi t o CSDL, thêm các l nh \bibliographystyle và \bibliography, c n L TEX mã ngu n, r i BibTEXfile A auxilary (không có m r ng .aux extension) r i L TE A X mã ngu n 2 l n đ đ m b o các tham chi u chéo đư c c p nh t. Bài t p 15 T o CSDL BibTEX có các tham chi u như trong Hình v 14 trang 17, và t o văn b n nhưu trong hình v đó. C n t o 2 files: exercise15.tex (tài li u) và exercise15.bib (CSDL.) C n các ph n t đ u vào như sau: Entry Type Fields article author, title, journal, volume, number, pages, month, year inproceedings author, title, booktitle, volume, address, pages, month, year book author, title, edition, publisher, year incollection author, title, booktitle, chapter, pages, editor, publisher, year Thay đ i các ki u đ nh d ng đ các ph n t đư c hi n th theo th t trích d n .(ki u đ nh d ng unsrt). Th các ki u khác: alpha, abbrv và acm, và so sánh k t qu . Khi trích d n nhi u tài li u cùng lúc [3,2,4], có th hi n th theo kho ng [2–4]. C n dùng gói citesort, đ nh nghĩa l i \cite. S d ng ki u đ nh d ng unsrt. ! Th t o ki u đ nh d ng khác dùng makebst. Th gõ latex makebst t i dòng l nh, r i theo các hư ng d n. Sau đó thay đ i các tùy bi n c a \bibliographystyle đ dùng tài li u m i. 16 Chi u dài L TEX có các l nh bi u di n chi u dài (e.g. \textwidth). Có hai lo i chi u dài: A rigid Chi u dài c đ nh, v.d. 4in rubber Chi u dài v i đ m m d o (v.d. 2in plus 0.1in minus 0.1in). cho phép LaTeX có th thay đ i cho phù h p v i b i c nh Chi u dài có th đư c thay đ i s d ng các l nh: \setlength{cmd}{value} gán cho cmd giá tr value. Có th kéo dài chi u dài dùng: \addtolength{cmd}{value} Thêm value vào cmd. N u value, cmd b tr đi. Có th gán các chi u dài r ng sâu cho bi n chi u dài b ng: \settowidth{cmd}{text} \settoheight{cmd}{text} \settodepth{cmd}{text} Text trong text không hi n th , ch dùng đ tính các chi u tương ng. L nh \settowidth đư c s d ng trong ph n sau. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 16
There is a very useful mathematics text book for engineering students written by Erwin Kreyszig [2]. For those of you interested in the hazard from Clostridium botulinum associated with Alaskan native foods should refer to [5]. For information on a fast index assignment algorithm that uses quadratic assignment, see [3, 1, 4]. Tài li u [1] Gavin Cawley and Nicola Talbot. A fast index assignment algorithm for vector quan- tization over noisy transmission channels. I.E.E. Electronic Letters, 32(15):1343–1344, July 1996. [2] Erwin Kreyszig. Advanced Engineering Mathematics. Wiley, 6th edition, 1988. [3] Nicola Talbot and Gavin Cawley. A quadratic index assignment algorithm for vector quan- tisation over noisy transmission channels. In Proceedings of the Institute of Acoustics Au- tumn Conference on Speech and Hearing, volume 18, pages 195–199, November 1996. [4] Nicola Talbot and Gavin Cawley. A fast index assignment algorithm for robust vector quantisation of image data. In Proceedings of the I.E.E.E. International Conference on Image Processing, Santa Barbara, California, USA, October 1997. [5] Robert B. Wainwright. Hazards from Northern native foods. In Andreas H. W. Hauschild and Karen L. Dodds, editors, Clostridium botulinum: Ecology and control in Foods, chap- ter 12, pages 305–322. Marcel Dekker, Inc, 1993. Hình 14: Bài t p 15 — Trích d n và tài li u tham kh o Có nhi u bi n chi u dài, tuy nhiên có th đ nh nghĩa các bi n chi u dài m i b ng \newlengthcmd Ví d : \newlength\mylen t o ra chi u dài có tên là \mylen. Giá tr (points) c a chi u dài đư c hi n th s d ng l nh: \thecmd Ví d : \the\mylen. Giao di n c a trang có th đư c thay đ i b ng cách thay đ i giá tr c a chi u dài: (v.d. \textwidth) tuy nhiên có th s d ng gói geometry. Bài t p 16 tr l i tài li u trong Bài t p 1, thay đ i (\parindent) v 0pt, r i thay đ i kho ng cách gi a các đo n (\parskip) thành 3ex. 17 Boxes và Minipages B t c n i dung nào có th chia thành các h p-khung nh . Khung nh nh t ch a m t ký t . M i khung có chi u dài, chi u r ng, và chi u sâu. Chi u cao là kho ng cách t đư ng g c-chân đ n đ nh c a khung, còn chi u sâu là kho ng cách t chân đ n đáy c a khung. Xem minh h a trong Hình v 15. height depth y width height a width Hình 15: Minh h a các chi u r ng sâu và cao. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 17
M i m t box đư c x lý như m t đ i tư ng đơn, và không tách dòng. Như v y có th trnhs tách dòng b ng cách đ t text vào m t khung. Các lo i khung cơ b n bao g m: \mbox{text} Đ đ t kích c và canh l trong box dùng: \makebox[width][justification]{text} Canh l có th là l (trái), r (ph i) ho c c (gi a). Khung có th đư c đ t xung quanh box b ng: \fbox{text} \framebox[width][justification]{text} Gói fancybox cung c p các l nh gi ng như \fbox: \ovalbox{text} \Ovalbox{text} \doublebox{text} \shadowbox{text} Các box trên ch có th ch a không quá m t dòng. Đ có th có đo n văn trong box, dùng: \parbox[alignment][height]{width}{contents} ho c dùng môi trư ng: \begin{minipage}[alignment][height]{width}{contents} Có th làm n i ho c làm chìm: \raisebox{lift}[depth][height]{contents} Có th t o ra các hình ch nh t đen - rules - b ng: \rule[lift]{width}{height} Ví d : \newlength\mylen \settowidth{\mylen}{Some Text}% Some Text \makebox[0pt][l]{\rule[0.5ex]{\mylen}{1pt}}% Some Text Có th ghi m t vài đo n text vào m t savebox. Đàu tiên c n đ nh nghĩa m t savebox m i: \newsavebox{cmd} trong đó cmd là tên c a box m i. Text có th đư c ghi vào box b ng l nh: \sbox{cmd}{text} ho c b ng môi trư ng: \begin{lrbox}{cmd} text \end{lrbox} N i dung c a savebox có th đư c hi n th b ng: \usebox{cmd} Nh p môn L TEX FIT-HUT A 18
Bài t p 17 e Tái t o l i hình Hình v 16, ho c ! Tái t o l i hình Hình v 17. G i ý: l nh \vfill t o ra m t d u cách đ ng đ đi n đ y trang, còn \hfill d u cách ngang. L nh \dotfill hi n th các d u ch m đ n cu i dòng. Once upon a time there were whereas the other was two inches two minipages. wide, and they lived happily side The first was 1 by side each inside an fbox. inch wide Hình 16: Bài t p 17 — e Boxes và Minipages This is a minipage that is one and a quarter inches wide. . . . . . . . . . . . . And two inches //// in high height. Có th t o khung xung quanh box: Hình 17: Bài t p 17 — ! Boxes và Minipages T ki m tra • Thay đ i canh l c a minipage. • Dùng \parbox thay cho minipage. So sánh\parbox và minipage! • Th các lo i khung xung quanh minipage. • Làm n i và làm chìm b ng \raisebox. • ! Làm th nào đ khai báo chi u cao c a minipage? 18 Làm vi c v i nh Có th t o ra các nh s d ng các l nh L TEX cho v hình. Gói pstricks ho c pgf có th t o ra nh ng hình nh ph c A t p, tuy nhiên hơi khó khăn v i m t s ngư i. Cách đơn gi n hơn là dùng các chương trình x lý nh, r i nhúng vào trong tài li uL TEX b ng l nh: A \includegraphics[options]{filename} trong g ói graphicx: Các lo i nh ph thu c vào lo i đ u ra. thư ng là PS và EPS (v i dvips) và PDF hay PNG (v i PDFL TEX). Ví d câu l nh: A \includegraphics{shapes} Nh p môn L TEX FIT-HUT A 19
dùng shapes.ps n u dùng L TEX và shapes.pdf n u dùng PDFL TEX. A A Tham s ph option-list dùng đ qu n lý nh. Các tham s hay dùng có trong Table 10 trang 20 B ng 10: Các tham s thư ng dùng cho \includegraphics angle=x quay nh m t góc x◦ width=len phóng/thu v chi u r ng len. height=len phóng/thu v chi u cao len. scale=x phóng/thu. trim=lx by rx ty c t nh đ góc dư i bên trái là (lx, by) và góc trên bên ph i là (rx, ty). draft không hi n th nh, ch hi n th khung xung quanh. Gói graphicx còn cung c p các l nh sau: \rotatebox{angle}{text} Quay text m t góc angle. \scalebox{h scale}[v scale]{text} Phóng/thu text. N u ch có h scale t l tương đ i đư c gi . \reflectbox{text} Ph n x text \resizebox{h length}{v length}{text} Thay đ i kích thư c text đ có kích thư c h length và chi u cao v length. D u ! đ m b o t l tương đ i khi ch có m t kích thư c đư c đưa ra. Bài t p 18 Copy các files shapes.ps and shapes.pdf, as described in the slides. t o tài li u exercise18.tex ch a nh shapes.ps ho c shapes.pdf, ph thu c vào engine Canh l gi a dùng, \centerline. Đóng khung dùng \fbox. Phóng to/thu nh và xoay. 19 Hình v và b ng Hình v và b ng là các đ i tư ng floats — đư c floated-treo vào m t v trí trogn tài li u. Hình v và b ng có tiêu đ và có s th t đi kèm. Tiêu đ đư c hi n th b ng: \caption[short caption]{caption text} L TEX đánh s các đ i tư ng treo t đ ng, các đ i tư n treo đư c tham chi u b ng: \label và \ref. A Hình v đư c t o ra b ng: figure. B ng đư c t o ra b ng môi trư ng table. C figure và table đ u không th ch a ng t trang. Các hình con đư c t o b i l nh: \subfigure[caption]{contents} đư c đ nh nghĩa trong gói subfigure. Danh sách hình v và danh sách b ng hi n th b ng: \listoffigures \listoftables Thông thư ng sau m c l c. Nh p môn L TEX FIT-HUT A 20