Nuôi tôm và rừng ngập mặn: Bên nào nặng hơn?

Chia sẻ: Nguyen Phuonganh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

193
lượt xem 76
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những tác hại mà bản báo cáo đề cập bao gồm phá hủy rừng ngập mặn ven biển; đe dọa sức khỏe con người và thiên nhiên do kháng sinh, thuốc trừ sâu và nhiều chất hóa học khác; nước thải làm ô nhiễm biển; các đàn cá hoang biến mất do mất môi trường sống và vì nhu cầu làm thức ăn cho tôm

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nuôi tôm và rừng ngập mặn: Bên nào nặng hơn?

Nuôi tôm và rừng ngập mặn: Bên nào nặng hơn? Dù là nướng, quay, nấu cà ri, rán, hầm hay xào lăn, tôm vẫn là món ăn khoái khẩu của nhiều người trên thế giới. Riêng ở Mỹ, tôm là món
đứng đầu tất cả các loại hải sản. Nhưng cái giá phải trả để có được đĩa tôm trên bàn ăn không phải là nhỏ, các nhà môi trường học cho biết. Được mùa tôm, mất mùa... rừng ngập mặn Đầu năm nay, báo cáo của Quỹ Công lý Môi trường (EJF) tại London chỉ rõ ra rằng, người phương Tây càng ưa thích tôm hùm, tình trạng môi trường các nước nghèo nhất trên thế giới càng tồi tệ
đi. Các trang trại nuôi tôm đang phá vỡ nhiều khu rừng ngập mặn, làm giảm các đàn cá trong tự nhiên, gây ô nhiễm và tăng nguy cơ dịch bệnh đối với các cộng đồng ven biển. Báo cáo còn tỏ ra hoài nghi về tính bền vững của ngành nuôi tôm ở Thái Lan, Indonesia, Việt Nam, Philippines, Bangladesh và nhiều quốc gia đang phát triển khác. Steve Trent, Giám đốc EJF, nói: "Bản báo cáo của chúng tôi đã chỉ ra một loạt các tác động có
hại cho môi trường, phát sinh từ tư tưởng muốn làm giàu nhanh chóng của nông dân nuôi tôm". Những tác hại mà bản báo cáo đề cập bao gồm phá hủy rừng ngập mặn ven biển; đe dọa sức khỏe con người và thiên nhiên do kháng sinh, thuốc trừ sâu và nhiều chất hóa học khác; nước thải làm ô nhiễm biển; các đàn cá hoang biến mất do mất môi trường sống và vì nhu cầu làm thức ăn cho tôm. Trent nói thêm: "Đã đến
lúc ngành thủy sản và chính phủ bắt tay vào chấm dứt hiện tượng lạm dụng này". Giá trị của ngành nuôi tôm toàn cầu ở vào khoảng 60 tỷ đôla. Năm 2001, tôm chính thức qua mặt cá ngừ đóng hộp để trở thành hải sản được yêu thích nhất ở Mỹ. Nhật Bản là nước tiêu thụ nhiều tôm nhất trên thế giới, nếu tính bình quân đầu người. Khoảng 99% tôm nuôi có nguồn gốc từ các nước đang phát triển ở vùng nhiệt đới như Đông Nam Á.
Hiện nay, các nước này đang có khoảng 110.000 trang trại nuôi tôm nước ấm, với diện tích khoảng 1,3 triệu hecta. Phần lớn các trang trại nuôi tôm đều nằm tại rừng ngập mặn ven biển, một số khu rừng đang bị đe dọa nghiêm trọng bậc nhất trên thế giới. Trên phạm vi toàn cầu, hơn 1/3 diện tích rừng ngập mặn đã biến mất trong vòng 20 năm qua. Trong số đó, 38% là do sự phát triển của các trang trại nuôi tôm.
"Lá chắn" rừng ngập mặn Bên cạnh việc cung cấp đa dạng sinh học các loài động vật, thực vật, rừng ngập mặn còn có nhiều chức năng quan trọng: chống xói mòn bờ biển, chắn bão nhiệt đới, điều hòa độ mặn của đất, làm nơi trú ngụ và sinh sản cho nhiều loài cá, tôm, cua... Chúng ta có thể hình dung được điều gì sẽ xảy ra khi rừng ngập mặn bị phá hủy.
Sự phát triển của các trang trại nuôi tôm còn gây tổn hại đến các môi trường sống ven biển khác, chẳng hạn như đầm nước ngập mặn, đầm lầy nước ngọt v.v... Báo cáo của EJF cho biết, chất thải từ các trang trại nuôi tôm đã làm chết các rạn san hô và thảm cỏ biển. Chỉ riêng ở Thái Lan, mỗi năm các trang trại nuôi tôm thải ra 1,3 tỷ m3 chất rác bẩn. Trong khi đó, để tối đa hóa lợi nhuận và chống lại dịch bệnh,
người nuôi tôm còn sử dụng rất nhiều loại kháng sinh, thuốc chống nhiễm khuẩn, phân bón, thuốc trừ sâu v.v... Annabelle Aish, nhà nghiên cứu thủy sinh thuộc EJF, cho biết: "Phân bón có thể gây nên hiện tượng quá giàu chất dinh dưỡng khiến thực vật thủy sinh sinh sản mạnh, làm giảm mức ôxy trong nước, trong khi thuốc trừ sâu lại đầu độc sinh vật, dẫn tới hiện tượng tích lũy sinh học trong chuỗi thức ăn. Thuốc kháng sinh, thường được dùng không đúng cách
và quá liều vì sợ bệnh tật, làm ảnh hưởng đến các hoạt động vi khuẩn tự nhiên, tạo điều kiện cho các mầm bệnh kháng thuốc phát triển. Các tác động này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi mất đi rừng ngập mặn và đầm lầy, vốn có chức năng lọc ô nhiễm". Riêng đối với thuốc kháng sinh oxytetracycline được sử dụng khá phổ biến, các nhà nghiên cứu cho biết khoảng 95% không phát huy tác dụng với tôm mà lọt ra ngoài môi
trường. Theo báo cáo của Hội Vi sinh học Mỹ năm 1995, sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản là nguyên nhân hàng đầu gây nên hiện tượng tiến hóa vi khuẩn kháng thuốc ở người. Theo một cuộc nghiên cứu mới đây ở Thái Lan, 77% vi khuẩn ở trang trại nuôi tôm có khả năng kháng ít nhất là một loại kháng sinh. Báo cáo của EJF còn nhấn mạnh rằng, nhu cầu tôm nước ấm ngày càng tăng ở phương Tây đã dẫn tới phong cách
nuôi trồng thủy sản "chặt và đốt", bởi vì hệ thống ao hồ lớn tự đào sẽ bị bỏ hoang sau 5 - 6 năm vì lý do bệnh tật và chất lượng nước xuống cấp. Chỉ riêng ở vùng thượng Vịnh Thái Lan, 40.000 hecta trang trại đã bị bỏ hoang trong năm 2000, với 90% người nuôi tôm bỏ nghề. EJF cho biết, thay cho các hệ thống thâm canh, nông dân nên áp dụng các phương pháp nuôi tôm bền vững hơn, chẳng hạn như đa canh. "Đa canh" là
phương pháp canh tác truyền thống ở châu Á, nuôi trồng một số loài cùng nhau trên một diện tích nước, giúp hạn chế nguy cơ dịch bệnh và đối phó với điều kiện thị trường thay đổi. Bên cạnh đó, nên xây dựng mô hình "trang trại hữu cơ" - chủ trang trại phải cam kết sử dụng các loại hợp chất không độc hại, thay cho thuốc trừ sâu, phân bón hóa học và kháng sinh, đồng thời giảm thức ăn làm từ cá".