Phát hiện một ngôi sao bị lỗ đen nuốt chửng

Chia sẻ: Ha Quynh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một lỗ đen khổng lồ đã xé vụn rồi nuốt gọn một ngôi sao nằm ở dải thiên hà cách hành tinh của chúng ta khoảng 4 tỷ năm ánh sáng, các nhà khoa học thuộc Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), thông báo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát hiện một ngôi sao bị lỗ đen nuốt chửng

Phát hiện một ngôi sao bị lỗ đen nuốt chửng Một lỗ đen khổng lồ đã xé vụn rồi nuốt gọn một ngôi sao nằm ở dải thiên hà cách hành tinh của chúng ta khoảng 4 tỷ năm ánh sáng, các nhà khoa học thuộc Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), thông báo. Các chuyên gia của NASA đã sử dụng Galaxy Evolution Explorer, kính viễn vọng bay vòng quanh Trái Đất, để theo dõi dải thiên hà nói trên. Do có khả năng thu được hai bước sóng của tia tử ngoại, kính viễn vọng này đã phát hiện ra một luồng tử ngoại phát ra từ trung tâm của thiên hà. "Luồng sáng tử ngoại tới từ một ngôi sao đã bị xé toạc và nuốt chửng bởi lỗ đen", Suvi Gezari, thuộc Học viện Công nghệ California, miêu tả. "Đây là lần đầu tiên chúng tôi quan sát được bức xạ ánh sáng có nguồn gốc từ một sự kiện như thế. Phải mất tới 10.000 năm mới có một ngôi sao di chuyển gần tới lỗ đen trung tâm của một thiên hà để rồi bị xé toạc và nuốt chửng". Các nhà nghiên cứu hy vọng phát hiện này sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về những lỗ đen, loại vật chất có khối lượng riêng lớn đến nỗi ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát khỏi chúng.
Người ta tin rằng những lỗ đen khổng lồ thường nằm ở trung tâm các dải thiên hà. Chẳng hạn, theo Gezari, dải Ngân hà, nơi trú ngụ của hệ Mặt trời và cả Trái Đất, có một lỗ đen khổng lồ ở trung tâm. Tuy nhiên, lỗ đen này đang ở trạng thái "ngủ". Các nhà khoa học nhận định rằng, trong trường hợp mà họ quan sát được, ngôi sao xấu số đã "lạc" tới một vị trí quá gần lỗ đen. Lực hút trọng trường khủng khiếp của lỗ đen đã kéo giãn ngôi sao trước khi xé toạc nó. Họ tin rằng nhiều phần của ngôi sao đã xoay tròn trước khi lao vào lỗ đen, phát ra luồng tử ngoại sáng chói mà kính thiên văn thu được. Các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục sử dụng kính thiên văn để theo dõi sự mờ đi của tia tử ngoại trong khi lỗ đen nuốt những phần cuối cùng của ngôi sao xấu số. "Chúng tôi đã theo dõi thiên hà đó từ năm 2003 và không phát hiện được tia tử ngoại nào từ đó", Gezari tiết lộ. "Nhưng vào năm 2004, chúng tôi bất ngờ nhìn thấy luồng sáng tử ngoại này. Cách giải thích duy nhất là: luồng sáng tử ngoại ấy phát sinh khi lỗ đen nuốt chửng một ngôi sao", Gezari phát biểu. Đôi điều về mây
Mây được tạo thành bởi các giọt nước cực nhỏ (mây ấm), những tinh thể băng li ti, hoặc cả 2 . Trong điều kiện thích hợp, các giọt nước li ti có thể ngưng tụ tạo thành giọt nước lớn và có thể rơi xuống đất tạo thành mưa. Người ta chưa hiểu một cách hoàn chỉnh quá trình hình thành cũng như phát triển của mây, nhưng các nhà khoa học đã phát triển những lý thuyết giải thích cấu trúc của mây bằng cách nghiên cứu những tính chất vật lý vi mô của từng giọt nước. Những bước tiến trong công nghệ radar và vệ tinh cho phép những nghiên cứu sâu hơn về mây trên quy mô lớn. Hình thành Lượng nước có thể tồn tại ở dạng hơi cực đại trong không khí tỉ lệ với nhiệt độ. Khi không khí không thể giữ thêm hơi nước được nữa, nó đạt trạng thái bão hoà. Độ ẩm tỉ đối là 100%. Nếu độ ẩm tỉ đối vượt quá 100%, không khí ở trạng thái quá bão hoà. Hơi nước dư thừa sẽ ngưng tụ cho đến khi độ ẩm tỉ đối trở lại 100%. Không khí mát có điểm bão hoà thấp hơn không khí nóng. Sai khác này chính là cơ sở cho sự hình thành của mây. Khi không khí bão hoà được làm mát, nó không thể giữ được cùng một lượng hơi nước như trước. Nếu điều kiện thích hợp, hơi nước sẽ ngưng tụ. Một khả năng khác là nước vẫn ở dạng hơi, và không khí ở trạng thái quá bão hoà. Người ta thấy rằng nước tồn tại ở trạng thái quá bão hoà khá phổ biến, và chỉ ngưng tụ khi độ ẩm đạt đến 120%. Tính chất này là do sự căng mặt ngoài lớn của mỗi giọt nước, khiến chúng khó kết hợp để tạo thaàn giọt lớn hơn. Va chạm - kết tụ Một lý thuyết giải thích cách thức từng giọt nước xử sự để tạo thành mây là quá trình va chạm - kết tụ. Những giọt nước lơ lửng trong không khí, va chạm với nhau, chúng va chạm đàn hồi và nảy ra xa nhau hoặc kết hợp với nhau. Cuối cùng, giọt
nước trở nên đủ lớn và rơi xuống đất. Quá trình va chạm - kết tụ không đóng một vai trò quan trọng trong sự hình thành của mây với cùng một lý do rằng các giọt nước có sức căng mặt ngoài khá cao, ngăn cản sự kết tụ xảy ra trên diện rộng trước khi chúng rơi xuống mặt đất. Quá trình Bergeron Tor Bergeron đã phát hiện ra cơ chế cơ bản cho sự hình thành của mây. Quá trình Bergeron chỉ ra rằng nếu có các hạt tinh thể nước (băng) trong không khí lượng hơi nước mà không khí có thể giữ được giảm xuống. Sự xuất hiện của các hạt băng sẽ khiến cho không khí bão hoà trở nên quá bão hoà, hơi nước dư thừa sẽ ngưng tụ thành băng trên bề mặt của hạt. Những hạt băng ban đầu trở thành hạt nhân của một tinh thể băng lớn hơn. Quá trình này chỉ xảy ra ở nhiệt độ cỡ -40 °C. Sức căng mặt ngoài của giọt nước cho phép nó vẫn tồn tại ở trạng thái lỏng dưới điểm đông đặc. Nếu điều đó xảy ra, ta gọi đó là nước chậm đông. Quá trình Bergeron dựa trên sự tương tác của nước chậm động với các hạt băng. Nếu có quá ít các hạt băng, các giót lớn sẽ không thể hình thành. Người ta đã thành công viêc gieo mầm cho một đám mây bằng các hạt băng nhân tạo để kích thích mưa. Việc gieo nhiều hạt băng nhân tạo sẽ khiến cho các hạt ngưng tụ nhỏ đi, phương pháp này được sử dụng ở các vùng có nguy cơ mưa đá. Giả thuyết pha động (Dynamic phase hypothesis) Điểm đáng chú ý thứ 2 trong sự hình thành của mây là sự phụ thuộc của nó vào dòng đối lưu. Khí các hạt ngưng tụ thành giọt nước, nó sẽ bị lực hấp dẫn kéo xuống. Giọt nước ngay lập tức bị phung phí và mây không bao giờ hình thành. Tuy nhiên, nếu không khí nóng tương tác với không khí lạnh, hình thành các dòng đối lưu, khí
nóng nhẹ hơn chuyển động lên phía trên. Chúng giữ cho các hạt nước ở trong không trung. Thêm vào đó, dòng khí được làm mát khi càng lên cao, hơi ẩm trong dùng khí ngưng tụ lại, cung cấp thêm các giọt nước cho đám việc hình thành mây. Dòng khí đi lên có thể đạt tới vận tốc 300km/h. Một hạt băng có thể xoay vòng qua vài dòng khí nóng trước khi trở nên quá lạnh và rơi xuống đất. Bổ đôi những viên đá trong trận mưa đá, ta thấy nó có dạng giống củ hành tây, đó là các lớp được hình thành bởi các dòng khí nóng khác nhau. Người ta đã thấy những viên nước đá trong một trận mưa đá với đường kính gần 20cm. Phân loại mây Mây được phân loại theo độ cao và hình dạng của nó. Dạng mây thường thấy nhất là mây dạng tầng tầng lớp lớp ("mây tầng") hoặc thành từng đống ("mây tích"). Những dạng mây này thường ở độ cao cỡ 2km. Những đám mây có dạng tương tự ở vùng cao nhất của tầng đối lưu gọi là "mây ti tầng" và "mây ti tích". Ở độ cao trung bình trong tần đối lưu gọi là "mây trung tần" và "mây trung tích". Ngoài ra còn có mây dông, thủ phạm của bão, có kích thước cực lớn, trải dài từ vài trăm met so với mặt đất đến đỉnh tần đối lưu.