Phát triển giáo dục nghề nghiệp nhằm phát triển kinh tế, bình đẳng cơ hội và gắn kết xã hội khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ

NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> <br /> PHÁT TRI N GIÁO D C NGH NGHI P NHẰM PHÁT TRI N KINH T ,<br /> B NH ẲNG C H I VÀ GẮN K T XÃ H I KHU V C TÂY BẮC,<br /> TÂY NGUY N, TÂY NAM B<br /> TR NG ANH D NG *<br /> Email: dunggdvt@yahoo.com<br /> <br /> Tóm t t<br /> <br /> Trong x y d ng và th c hi n các chính sách phát tri n kinh t - x h i (KT-XH , quan t m<br /> thích áng n các t ng l p, b ph n y u th trong x h i, ng bào các d n t c thi u s (DTTS<br /> v ng cao, v ng s u, v ng xa, kh c ph c xu h ng gia t ng ph n hóa giàu - nghèo, b o m<br /> s n nh và phát tri n x h i b n v ng T o chuy n bi n rõ r t trong phát tri n kinh t , v n<br /> hóa, x h i v ng có ng bào d n t c thi u s , nh t là các v ng T y B c (TB , T y Nguy n (TN ,<br /> T y Nam B (TNB , t y duy n h i mi n Trung. N ng cao ch t l ng giáo d c - ào t o, ch t<br /> l ng ngu n nh n l c (NNL quan t m phát tri n giáo d c, ào t o ngh trong ng bào DTTS<br /> và các v ng khó kh n.<br /> <br /> khóa T y b c, T y guy n, T y am B Gi o d c ngh nghi p, ph t tri n kinh t , b nh<br /> ng c h i, g n k t x h i.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1. M quan h phát tr n GD , phát lao ng t o i u ki n cho ng i h c sau khi<br /> tr n k nh t , b nh ng c h và g n k t hoàn thành khóa h c có kh n ng t m vi c làm,<br /> x h t t o vi c làm ho c h c l n tr nh cao h n.<br /> <br /> Giáo d c ngh nghi p (GDNN là m t b Trong m t x h i phát tri n b n v ng, các<br /> ph n c a h th ng giáo d c qu c d n, m c y u t GDNN, phát tri n kinh t (PTKT , b nh<br /> ti u c a GDNN là ào t o nh n l c tr c ti p ng c h i (B CH và g n k t x h i (GKXH<br /> cho s n xu t, kinh doanh và d ch v , có n ng có m i quan h m t thi t v i nhau và tác ng<br /> l c hành ngh t ng ng v i tr nh ào t o qua l i l n nhau, trong ó GDNN là y u t h t<br /> có o c, s c kh e có trách nhi m ngh nh n. GDNN phát tri n ngu n nh n l c<br /> nghi p có kh n ng sáng t o, thích ng v i m i (NNL là y u t then ch t có tính quy t nh i<br /> tr ng làm vi c trong b i c nh h i nh p qu c phát tri n kinh t , th c hi n c ng b ng c h i<br /> t b o m n ng cao n ng su t, ch t l ng và g n k t x h i (h nh 1 .<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Tr ng Anh D ng - T ng c c Gi o d c ngh nghi p<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> nh 2 M i quan h gi a GD , PTKT, B CH và GKXH<br /> <br /> 1.1. hát tr n g áo d c ngh ngh p L ch s phát tri n kinh t th gi i c ng<br /> v phát tr n k nh t ch ng minh r ng, t c s t ng tr ng<br /> kinh t cao và n nh, nh t thi t ph i n ng cao<br /> GDNN là m t l nh v c c a n n kinh t ,<br /> ch t l ng i ng lao ng k thu t, ngh a là<br /> là h th ng nh trong h th ng kinh t - x h i<br /> ph i u t vào GDNN ch t l ng NNL c<br /> (KT-XH r ng l n. Trong ó t t c các ngành<br /> n ng cao chính là ti n thành c ng c a các<br /> kinh t và GDNN có m i quan h qua l i v i<br /> n c c ng nghi p m i phát tri n.<br /> nhau trong toàn b quá tr nh KT - XH th ng<br /> nh t. M t chính sách và chi n l c PTKT M i quan h bi n ch ng gi a phát tri n<br /> úng n s t o i u ki n v t ch t - x h i NNL và t ng tr ng kinh t kh ng nh phát<br /> gi i quy t v n phát tri n GDNN. Ng c l i, tri n NNL s y nhanh t ng tr ng kinh t<br /> n u gi i quy t t t s phát tri n GDNN s t o n l t m nh, t ng tr ng kinh t t o i u<br /> ra ti n và ngu n l c thúc y s thành c ng ki n thúc y phát tri n NNL.<br /> trong PTKT. S tác ng gi a GDNN và PTKT<br /> b) Ph t tri n ngu n nh n l c là nh n t<br /> th hi n chúng v a là ph ng ti n, v a là k t<br /> thúc y qu tr nh chuy n d ch c c u kinh t<br /> qu c a quá tr nh tác ng l n nhau. Tác ng<br /> c c u lao ng theo h ng c ng nghi p h a,<br /> c b n c a phát tri n GDNN th ng qua phát<br /> hi n i h a ph t tri n kinh t<br /> tri n NNL n PTKT th hi n:<br /> NNL c xem là nh n t quy t nh c a<br /> a) Ph t tri n ngu n nh n l c là nh n t<br /> quá tr nh s n xu t và phát tri n KT-XH. Ch t<br /> thúc y t ng tr ng kinh t<br /> l ng NNL càng cao càng thúc y nhanh quá<br /> T ng tr ng kinh t c a m t qu c gia có tr nh h nh thành và chuy n d ch c c u kinh t ,<br /> m i t ng quan ch t ch v i v n v t ch t và c c u lao ng theo h ng CNH, H H c v<br /> v n con ng i. Khi nghi n c u v m i quan h quy m và c ng . C c u kinh t , c c u<br /> t ng h gi a u t phát tri n (NNL và u lao ng càng ti n b càng òi h i kh n ng<br /> t v n v t ch t, các l thuy t t ng tr ng kinh thích ng cao h n c a NNL c v tr nh h c<br /> t u th ng nh t r ng, ch t l ng NNL c v n, trí tu , n ng l c sáng t o, tr nh chuy n<br /> n ng cao s t ng c ng kh n ng sinh l i c a m n k thu t, k n ng ngh nghi p, th l c<br /> máy móc thi t b n l t nó, hàm l ng v n c ng nh ph m ch t t m sinh l , th c, l i<br /> v t ch t t ng s làm t ng hi u qu u t vào s ng, o c ó là m i quan h bi n ch ng<br /> GDNN. nh n qu gi a ch t l ng ngu n nh n l c v i<br /> s chuy n d ch c c u kinh t và c c u lao<br /> ng c a m i qu c gia và v ng l nh th .<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> Chuy n d ch c c u kinh t theo h ng m t tr nh nh t nh vi c làm, ng i có tay<br /> CNH, H H t o ra s t ng tr ng nhanh tr n c ngh có c h i t m c vi c làm t t h n và<br /> ba khu v c: n ng nghi p, c ng nghi p và d ch ít có nguy c th t nghi p. Tr nh tay ngh là<br /> v . Trong ó, t ng nhanh t tr ng khu v c c ng nh n t n ng cao n ng su t lao ng và t ng<br /> nghi p, d ch v và gi m t tr ng n ng nghi p thu nh p cho ng i lao ng, góp ph n làm<br /> trong c c u t ng thu nh p qu c d n (GDP . gi m nghèo ói c a t ng l p lao ng nghèo.<br /> Mu n v y, ph i phát tri n NNL, mà tr c h t<br /> Phát tri n GDNN theo nh h ng phát<br /> là n ng cao ch t l ng NNL, c bi t n ng<br /> tri n h th ng GDNN m , linh ho t áp ng<br /> th n, b i v , n u kh ng có lao ng chuy n m n<br /> nhu c u h c t p su t i và t o i u ki n thu n<br /> k thu t, lao ng qua ào t o th kh ng th<br /> l i cho ng i lao ng h c ngh - t o vi c làm<br /> a khoa h c c ng ngh (KH-CN m i vào<br /> là xu h ng chung c a các qu c gia, ng th i<br /> s n xu t, kh ng th n ng cao n ng su t lao<br /> g b m i rào c n t o i u ki n thu n l i,<br /> ng x h i và t t nhi n, v y u c u m b o<br /> c ng b ng và b nh ng cho m i ng i v c<br /> an ninh l ng th c, mà kh ng rút c l c<br /> h i ti p c n các d ch v ào t o ngh , bao g m<br /> l ng lao ng n ng th n ra kh i khu v c n ng<br /> vi c h c ngh , kh i nghi p, có vi c làm. Vi c<br /> nghi p b sung cho khu v c c ng nghi p và<br /> a d ng hóa các ph ng th c ào t o s t ng<br /> d ch v . S m t c n i gi a cung và c u v<br /> c h i h c ngh và vi c làm cho các nhóm<br /> ch t l ng lao ng n ng th n ang là tr<br /> d n s khác nhau, thúc y h c t p su t i,<br /> ng i tr c ti p cho quá tr nh chuy n d ch c c u<br /> c bi t là nh ng ng i kh ng có i u ki n s<br /> kinh t , c c u s n xu t n ng nghi p và c c u<br /> d ng các cách th c ào t o truy n th ng.<br /> lao ng trong khu v c.<br /> Phát tri n h th ng GDNN theo h ng<br /> Chuy n d ch c c u lao ng theo h ng<br /> m , linh ho t và li n th ng s t o c h i thu n<br /> CNH, H H là quá tr nh t ng nhanh c v s<br /> l i cho m i ng i lao ng h c ngh - kh i<br /> l ng, ch t l ng và t l lao ng làm vi c<br /> nghi p - vi c làm b n v ng góp ph n i m i<br /> trong khu v c c ng nghi p và d ch v , gi m<br /> và n ng cao ch t l ng GDNN. M h nh này<br /> c v s l ng và t l lao ng làm vi c trong<br /> c ng t o n n di n m o m i c a GDNN trong<br /> khu v c n ng nghi p, b ng cách rút lao ng<br /> k nguy n s hóa và toàn c u hóa. GDNN góp<br /> thu n túy n ng nghi p chuy n sang các ngành<br /> ph n gi m m c sinh và t ng c ng s c kho ,<br /> ngh phi n ng nghi p, lao ng s n xu t n ng<br /> giúp m i ng i u có c h i tham gia y<br /> nghi p c canh chuy n sang s n xu t hàng<br /> vào ho t ng x h i và PTKT, góp ph n n ng<br /> hóa. V v y, c n ph i t o ra l c l ng lao<br /> cao các ch c n ng x h i d n s , x y d ng<br /> ng ng o qua ào t o, m t m t<br /> ti m n ng và c ng c qu n l t n c.<br /> m b o cho s n xu t n ng nghi p phát tri n<br /> theoh ng hi n i, nh ng m t khác là áp 1.3. hát tr n g áo d c ngh ngh p<br /> ng c y u c u c a s n xu t c ng nghi p. v s g n k t và b n v ng x h<br /> <br /> S phát tri n NNL, t c gia t ng v s Do n ng su t lao ng th p, di n tích t<br /> l ng, i m i và n ng cao ch t l ng NNL canh tác ngày càng gi m, i u ki n c s h<br /> m t cách toàn di n, là i u ki n và ti n thúc t ng th p, i s ng c d n còn th p xa so v i<br /> y quá tr nh chuy n d ch c c u kinh t , c thành th , t nh tr ng th t nghi p, thi u vi c làm<br /> c u lao ng, có nh v y kinh t m i phát tri n. v n ti m tàng các v ng ch m phát tri n, v ng<br /> s u, v ng xa, v ng ng bào d n t c ít ng i<br /> 1.2. hát tr n g áo d c ngh ngh p<br /> d n n t nh tr ng ói nghèo còn khá ph bi n.<br /> v th c h n b nh ng c h<br /> Do v y, phát tri n NNL là gi i pháp KT-XH em<br /> Phát tri n GDNN, ng i lao ng c l i s thay i cho s ng d n c thu hút<br /> ào t o ngh ( TN mang l i cho m i cá nh n h vào s n xu t n ng nghi p hàng hoá, c ng<br /> nghi p và d ch v nh m xoá ói gi m nghèo.<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> Tm c vi c làm n nh, có thu nh p là h ng t i ph n ph i thu nh p b nh ng<br /> h p l n n ng i ta s c m th y th a m n v i h n có th m u thu n v i m c ti u mb o<br /> chính b n th n m nh. Ng i có tri th c th ng cho n n kinh t ho t ng hi u qu h n<br /> c i m h n, quan t m n s c kho và v v y có t ng tr ng nhanh h n (Mankiw, 2004 . L<br /> s ng kho h n và h nh phúc h n. Nh ng i u do c b n là l y thu nh p c a ng i giàu<br /> này góp ph n làm gi m s chi ti u l i t c x chuy n cho ng i nghèo, chính ph ph i th c<br /> h i nh l ng tr c p th t nghi p, chi phí i u hi n các chính sách tái ph n ph i thu nh p,<br /> tr b nh, chi phí cho vi c m b o an ninh tr t<br /> Th hai là gi thuy t Kaldor, sau ó c<br /> t Và g n g i nh t, n u cha m có h c v n<br /> Stiglit (1969 chính th c hóa, cho r ng xu<br /> cao th con cái c ng ít có nguy c th t h c và<br /> h ng ti t ki m bi n c a ng i giàu cao h n<br /> chúng nh n c s quan t m ch m sóc nhi u<br /> so v i ng i nghèo. N u t c t ng tr ng<br /> h n. Th ng qua phát tri n giáo d c, ch m sóc<br /> c a GDP có quan h tr c ti p v i t l ti t ki m<br /> y t và dinh d ng làm ch t l ng NNL<br /> so v i thu nh p qu c d n, th n n kinh t ph n<br /> c n ng l n, có s c kh e t t, tu i th t ng,<br /> ph i b t b nh ng h n có th t ng tr ng<br /> có tay ngh cao, ti p c n v i vi c làm, vi c<br /> nhanh h n so v i các n n kinh t ph n ph i<br /> làm m c l ng cao, t ng n ng su t lao ng<br /> thu nh p c ng b ng h n. V v y, ph n ph i l i<br /> t o thu nh p gi m ói nghèo, n ng cao a v<br /> thu nh p t ng i giàu cho ng i nghèo b ng<br /> ng i lao ng trong gia nh và x h i. V v y,<br /> cách ánh thu l y ti n cao h n s làm gi m<br /> i m i và phát tri n GDNN góp ph n t o n n<br /> t l ti t ki m c a n n kinh t v i t cách là<br /> s g n k t và b n v ng x h i.<br /> m t t ng th .<br /> 1.4. hát tr n k nh t v b nh ng c<br /> Theo l thuy t t ng tr ng t n c i n, ti t<br /> h và g n k t x h<br /> ki m là y u t then ch t quy t nh quá tr nh<br /> PTKT có n i dung và ngh a khá toàn tích l y t b n và gi m ti t ki m s làm gi m<br /> di n, là m c ti u và c v ng c a các d n t c t ng tr ng kinh t . Lu n c cu i c ng ng<br /> trong m i th i i. PTKT bao hàm trong nó m i h cho quan i m c n hy sinh m c ti u c ng<br /> quan h bi n ch ng gi a t ng tr ng kinh t b ng n n kinh t t ng tr ng nhanh h n<br /> và c ng b ng x h i. T ng tr ng và PTKT là li n quan n tính kh ng th chia c t c<br /> i u ki n ti n quy t và c b n gi i quy t c a u t . N u các d án u t m i y u c u<br /> CBXH. CBXH v a là m c ti u ph n uc a m t kho n ti n ban u l n, trong i u ki n<br /> nh n lo i, v a là ng l c quan tr ng c a s kh ng có các th tr ng v n hi u qu cho phép<br /> phát tri n. M c CBXH càng cao th tr nh t ng h p các ngu n l c c a các nhà u t<br /> phát tri n, tr nh v n minh c a x h i càng nh , th ph n ph i sao cho t p trung cc a<br /> có c s b n v ng. c i s h tr u t m i và do ó d n n t ng<br /> tr ng nhanh h n.<br /> S tác ng qua l i gi a t ng tr ng kinh<br /> t v i B CH và GKXH c xét theo các n i b) T c ng ti u c c c a b t b nh ng<br /> dung: thu nh p n t ng tr ng kinh t<br /> a) T c ng tích c c c a b t b nh ng m t thái c c khác, nhi u nhà kinh t<br /> thu nh p n t ng tr ng kinh t cho r ng b t b nh ng thu nh p có nh h ng<br /> ti u c c n t ng tr ng kinh t , c bi t<br /> Quan i m cho r ng b t b nh ng thu<br /> trong b i c nh các n c ang phát tri n. Theo<br /> nh p có th nh h ng tích c c n t ng<br /> Todaro (1998 , thu nh p th p và m c s ng<br /> tr ng kinh t c d a tr n ba lu n c c<br /> th p c a ng i nghèo d n n ch dinh<br /> th nh sau:<br /> d ng, t nh tr ng s c kho kém và ít c ti p<br /> Th nh t, theo l thuy t truy n th ng, c n v i h th ng giáo d c ti n ti n. i u này<br /> th c hi n m c ti u c ng b ng x h i, c bi t<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> làm gi m c h i tham gia ho t ng kinh t và khai nhi u ph ng th c d y ngh a d ng,<br /> n ng su t lao ng c a h , và v th tr c ti p linh ho t d y ngh cho lao ng n ng th n<br /> hay gián ti p nh h ng x u t i quá tr nh t ng và các i t ng chính sách (ng i nghèo, lao<br /> tr ng. Do v y, u t vào giáo d c và y t , ng b thu h i t canh tác, b xu t ng ,<br /> m b o ng i nghèo c ti p c n các d ch ng i d n t c thi u s th ng qua vi c l ng<br /> v giáo d c và y t c ng là nh ng bi n pháp ghép Ch ng tr nh M c ti u qu c gia v i ng n<br /> c n thi t giúp ng i nghèo có c h i t m vi c sách a ph ng, h tr c a doanh nghi p<br /> làm v i n ng su t cao h n và có thu nh p t t Xu t hi n nhi u m h nh d y ngh a d ng,<br /> h n. Tr nh lao ng c ng nh h ng gián sáng t o nh d y ngh t i các doanh nghi p,<br /> ti p t i ch t l ng t ng tr ng th ng qua s d y ngh cho các khu c ng nghi p, li n k t<br /> d ng và qu n l ngu n tài nguy n t t h n. gi a c s d y ngh v i doanh nghi p óng<br /> B n c nh u t vào con ng i, chính sách tr n a bàn... Góp ph n gi m nghèo b n v ng,<br /> u t c ng và gi m tr c p i v i các d ch n ng cao ch t l ng NNL a ph ng, th c<br /> v x h i cao c p có l i cho ng i giàu c ng hi n thành c ng ti u chí “Thu nh p, h nghèo<br /> có tác ng gi m ch nh l ch v thu nh p và có và t l lao ng trong tu i có vi c làm<br /> l i cho t ng tr ng. th ng xuy n trong c ng cu c x y d ng n ng<br /> th n m i tr n a bàn nhi u t nh trong khu v c.<br /> 2. Tác ng GD v phát tr n k nh<br /> t , b nh ng c h và g n k t x h khu ào t o ngh t ng b c chuy n t<br /> v c T B c, T gu n, T am B h ng cung sang h ng c u góp ph n t o<br /> n n s chuy n bi n tích c c trong chuy n i<br /> Nhi u a ph ng trong khu v c ban<br /> c c u kinh t , c c u lao ng, gi i quy t vi c<br /> hành Quy t nh ph duy t k ho ch d y ngh<br /> làm và xoá ói gi m nghèo c a khu v c. Tuy<br /> - gi i quy t vi c làm hàng n m Quy t nh ph<br /> nhi n s li u th ng k cho th y, t l lao ng<br /> duy t Ch ng tr nh phát tri n NNL Quy t nh<br /> t 15 tu i tr l n ang làm vi c trong n n kinh<br /> ph duy t quy ho ch phát tri n NNL ph duy t<br /> t qua ào t o ph n theo khu v c TB,TN,<br /> Quy t nh ban hành chính sách h tr th c<br /> TNB so v i c n c giai o n 2010- 2016 còn<br /> hi n c ch ào t o ngh ( TN theo n t<br /> th p c bi t khu v c T y Nam B (b ng 1 .<br /> hàng c a các n v s d ng lao ng tri n<br /> <br /> B ng 1 l lao ng t 15 tu tr l n ang làm v c trong n n k nh t qua<br /> ào t o ph n th o khu v c B, , Bga o n 2010-201<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> gu n T ng c c th ng k<br /> - Thu nh p b nh qu n u ng i m t t ng i th p và th p h n i m c thu nh p<br /> tháng theo giá hi n hành ph n theo khu v c b nh qu n c a c n c. (b ng 2<br /> các n m u t ng, tuy nhi n m c thu nh p<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> B ng 2 hu nh p b nh qu n u ng m t tháng th o g á h n hành ph n th o th o<br /> khu v c và c n c g a o n 2010-201<br /> n v tính ngh n ng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> gu n T ng c c th ng k<br /> - T l h nghèo ph n theo theo khu v c hàng n m giai o n 2010-2016 u gi m, t l h<br /> nghèo n m 2016 là th p so v i tr s trung b nh c a c n c (b ng 3<br /> B ng 3 l h nghèo ph n th o khu v c và c n cga o n 2010-201<br /> n v tính %<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> gu n T ng c c th ng k<br /> <br /> H s b t b nh ng trong ph n ph i thu tuy nhi n h s này có xu th t ng báo hi u s<br /> nh p so v i c n c, s li u th ng k h s b t b nh ng trong ph n ph i và thu nh p, ó<br /> b t b nh ng trong ph n ph i thu nh p (h c ng là th ng s r t quan tr ng, c n quan t m<br /> s Gini c a khu v c TB,TN, TNB giai o n i v i nhà l nh trong nh h ng phát tri n<br /> 2010-2016 n m trong kho ng 0.4 Gini 0.5 kinh t m b o t ng tr ng và b t b nh ng<br /> m c b t b nh ng thu nh p trung b nh, trong thu nh p khu v c.<br /> <br /> <br /> B ng 4 s b t b nh ng trong ph n ph thu nh p (h s G n<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> gu n T ng c c th ng k<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> h ng nh n nh khá quát tác ng GD v ,B C và G khu v c B c,<br /> gu n, am B<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3.M t s g pháp phát tr n GD h c ngh , ng i d y, ng i qu n l là ng<br /> khu v c TB,T ,T B nh m PTKT, BDCH, bào DTTS trong các làng ngh , trong các<br /> GKXH doanh nghi p khi tham gia TN, c s GDNN<br /> thu c khu v c TB,TN,TNB theo quy nh c a<br /> 3.1. m qu n l nhà n c v<br /> Lu t GDNN<br /> GD<br /> - Ng n sách nhà n c ti p t c u<br /> - X y d ng, ban hành h th ng các v n<br /> t ng b cho ào t o nh n l c thu c các<br /> b n quy ph m pháp lu t h ng d n thi hành<br /> ngành, ngh tr ng i m qu c gia, các ngành,<br /> Lu t GDNN và các lu t có li n quan theo<br /> ngh ti p c n v i tr nh ti n ti n c a khu<br /> h ng i m i c n b n, toàn di n GDNN y<br /> v c, qu c t chú tr ng phát tri n GDNN các<br /> m nh c i cách th t c hành chính trong l nh<br /> v ng có i u ki n KT-XH c bi t khó kh n,<br /> GDNN t o m i tr ng u t thu n l i cho các<br /> v ng d n t c thi u s , bi n gi i, h i o, v ng<br /> nhà u t , các doanh nghi p nh t là doanh<br /> ven bi n u ti n khu v c TB,TN,TNB ut<br /> nghi p n c ngoài vào l nh v c GDNN, c<br /> ào t o các ngh truy n th ng, làng ngh , các<br /> bi t u t cho khu v c TB,TN,TNB<br /> ngh th tr ng lao ng có nhu c u nh ng<br /> - Ti p t c hoàn thi n các c ch , chính khó x h i hóa<br /> sách i v i nhà giáo, cán b qu n l , ng i<br /> - Hoàn thi n c ch qu n l nhà n c<br /> h c và c s GDNN, c bi t i v i ng i<br /> v GDNN n ng cao n ng l c qu n l c a c<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> quan qu n l nhà n c v GDNN các c p - Có k ho ch n ng cao ch t l ng nhà<br /> hoàn thi n c ch t ch , n ng cao tính t giáo khu v c TB,TN,TNB th ng qua ào t o,<br /> ch , t ch u trách nhi m c a các c s GDNN b i d ng, b o m 100% nhà giáo d y các<br /> ph h p v i khu v c TB,TN,TNB ngành, ngh tr ng i m qu c gia, qu c t và<br /> khu v c ASEAN c b i d ng t chu n<br /> - y m nh c ng tác nghi n c u khoa<br /> v k n ng, nghi p v s ph m, ngo i ng , tin<br /> h c GDNN i v i ng bào DTTS x y d ng<br /> h c 70% nhà giáo d y các ngành, ngh kh ng<br /> án phát tri n h th ng nghi n c u khoa h c<br /> c u t tr ng i m c b i d ng t<br /> các c s GDNN khu v c TB,TN,TNB, tr c<br /> chu n v k n ng ngh , nghi p v s ph m,<br /> m t t p trung vào l nh v c ngành ngh n ng<br /> ngo i ng , tin h c và ki m tra, ánh giá k<br /> nghi p, truy n th ng, làng ngh ... sau ó là<br /> n ng th c hành ngh có kho ng 50% nhà<br /> l nh v c, ngành ngh ph h p v i ti m n ng<br /> giáo c b i d ng n ng cao v c ng ngh<br /> phát tri n kinh t , v n hóa, x h i, du l ch khu<br /> m i, ngo i ng , tin h c, ki n th c kinh doanh<br /> v c TB,TN,TNB.<br /> và kh i s doanh nghi p và ki n th c h i nh p<br /> - Ti p t c y m nh x h i hoá, a qu c t .<br /> d ng ngu n l c cho phát tri n GDNN khu<br /> - Nhà n c b o m vi c ào t o và b i<br /> v c TB,TN,TNB bao g m, nhà n c, doanh<br /> d ng i ng nhà giáo trong c s GDNN<br /> nghi p, ng i h c, các nhà u t trong và<br /> (trong và ngoài n c theo h ng chu n hóa,<br /> ngoài n c, trong ó ngu n ng n sách nhà<br /> v s l ng có c c u h p l theo ngh và<br /> n c là quan tr ng<br /> tr nh ào t o. Huy ng các nhà khoa h c,<br /> 3.2. Rà soát s p x p m ng l c s cán b k thu t, ngh nh n, ng i lao ng<br /> GD có tr nh k n ng ngh cao, n ng d n s n<br /> - T p trung ch o các c s GDNN khu xu t gi i tham gia d y ngh cho lao ng n ng<br /> v c TB,TN,TNB ang ho t ng t t y m nh th n, u ti n khu v c TB,TN,TNB.<br /> th c hi n các gi i pháp nh m n ng cao ch t - Chu n hóa i ng cán b qu n l d y<br /> l ng và hi u qu ho t ng GDNN g n v i ngh khu v c TB,TN,TNB. X y d ng n i dung,<br /> tích c c tri n khai th c hi n c ch t ch theo ch ng tr nh ào t o, b i d ng cán b qu n<br /> Ngh nh s 16/2015/N -CP ngày 14/02/2015 l d y ngh ph h p khu v c TB,TN,TNB h nh<br /> c a Chính ph . thành i ng cán b qu n l d y ngh có tính<br /> - Rà soát s p x p m ng l i c s GDNN chuy n nghi p. C n b sung ch ti u và l tr nh<br /> khu v c TB,TN,TNB cho ph h p c i m a chu n hóa<br /> l , d n c , nh h ng phát kinh t hài hòa v i 3.3.2.Ph t tri n ch ng tr nh, gi o tr nh<br /> phát tri n v n hóa, g n v i ti n b và c ng<br /> - i v i các ngh tr ng i m qu c gia và<br /> b ng x h i khu v c TB,TN,TNB theo tinh th n<br /> các ngh kh ng ph i tr ng i m qu c gia c n<br /> Lu t GDNN.<br /> y nhanh vi c x y d ng các chu n u ra<br /> 3.3. u k n b o m ch t l ng d a tr n ti u chu n ngh ph h p v i Khung<br /> GD hu v c B, , B tr nh qu c gia các tr ng tri n khai x y<br /> 3.3.1.Ph t tri n i ng gi o vi n và c n d ng các ch ng tr nh, giáo tr nh ào t o ph<br /> b qu n l GD h p i t ng ào t o và nhu c u s d ng lao<br /> ng trong khu v c.<br /> - Phát tri n s l ng nhà giáo, c bi t<br /> có chính sách thu hút nhà giáo mi n xu i, d n - Rà soát và i u ch nh vi c x y d ng các<br /> t c tham gia TN khu v c TB,TN,TNB b o ch ng tr nh tr nh s c p, theo h ng linh<br /> m áp ng m c ti u TN n n m 2025 ho t, t ng tính th c hành ph h p v i th c t<br /> l nh v c ngành, ngh , i u ki n c a t ng khu<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> v c TB,TN,TNB rà soát, i u ch nh ch ng 3.4. Phát tr n làng ngh tru n th ng<br /> tr nh, giáo tr nh ki n th c kinh doanh và kh i c a a ph ng và khu v c TB,T ,T B<br /> s doanh nghi p cho lao ng n ng th n h c<br /> 3.4.1.T m ki m, m r ng th tr ng ti u<br /> ngh khu v c TB,TN,TNB.<br /> th s n ph m làng ngh<br /> 3.3.3.T ng c ng c s v t ch t, thi t b<br /> Th tr ng là v n s ng còn quy t nh<br /> d y ngh<br /> s thành b i c a các làng ngh . Th c ti n,<br /> - xu t chính sách h tr c s GDNN nh ng c s , nh ng làng ngh y m nh và<br /> khu v c TB,TN,TNB x y d ng và th c hi n phát tri n s n xu t u là nh ng n i gi i quy t<br /> l tr nh chu n hóa c s v t ch t, thi t b t t c u ra. Phát tri n th tr ng y<br /> d y ngh , áp ng y u c u ch t l ng TN ph i c n c vào nhi u y u t nh : Thu nh p<br /> cung ng cho th tr ng lao ng khu v c c a ng i d n, nhu c u i v i s n ph m hi n<br /> TB,TN,TNB. t i và trong t ng lai, c ng nh m u m , giá<br /> thành s n ph m G n k t s n ph m v i th<br /> - N ng cao ch t l ng c ng tác ào t o,<br /> tr ng là m t trong nh ng n i dung quan tr ng<br /> b i d ng cán b qu n l c s v t ch t, áp<br /> nh t c a chi n l c th tr ng. Phát tri n th<br /> ng nhu c u c a các c s GDNN khu v c<br /> tr ng u vào (lao ng, th ng tin, khoa h c<br /> TB,TN,TNB<br /> c ng ngh , nguy n v t li u và th tr ng<br /> 3.3.4.G n k t v i doanh nghi p trong ào s n ph m cho các làng ngh . gi i quy t t t<br /> t o ngh v n th tr ng cho các ngành ngh truy n<br /> - C th hóa các c ch , chính sách g n th ng c n ph i có s n l c t hai phía, ó là<br /> k t gi a doanh nghi p v i c s GDNN ph các c quan ch c n ng và các n v s n xu t<br /> h p v i t ng khu v c TB,TN,TNB theo quy kinh doanh.<br /> nh c a Lu t GDNN và Ngh nh s 48/2015/ 3.4.2. i m i trang thi t b và c ng ngh<br /> N -CP ngày 15/5/2015 c a Chính ph quy s n xu t s n ph m làng ngh<br /> nh chi ti t m t s i u c a Lu t GDNN<br /> Ch có i m i trang thi t b , c ng ngh<br /> - Ph i h p v i T ng c c Thu , B Tài s n xu t m i giúp các ngành ngh n ng cao<br /> chính tri n khai áp d ng chính sách mi n thu n ng su t, ch t l ng và s c c nh tranh tr n<br /> thu nh p cho doanh nghi p khi tham gia ho t th tr ng, m i giúp cho các làng ngh ng<br /> ng GDNN t i t ng khu v c TB,TN,TNB v ng và c nh tranh c v i hàng c ng<br /> - H ng d n cách th c doanh nghi p nghi p thành th . Nh ng c ng c n l u r ng<br /> d dàng, ch ng c ng v i c s GDNN khu vi c i m i thi t b và c ng ngh m i ph i k t<br /> v c TB,TN,TNB t ch c các ho t ng GDNN, h p ch t ch v i c ng ngh truy n th ng th<br /> m i gi c nét c s c c a s n ph m.<br /> - H nh thành Qu Phát tri n GDNN ho t<br /> ng theo quy nh c a pháp lu t v qu x giúp cho các c s s n xu t có th i<br /> h i, qu t thi n. Qu có s óng góp chính m i thi t b và c ng ngh ngoài s h tr v<br /> c a doanh nghi p, cá nh n, các t ch c x h i, v n ng i s n xu t có i u ki n u t mua<br /> các t ch c qu c t nh m t o th m ngu n l c s m trang thi t b Nhà n c c n có s h tr<br /> cho ho t ng GDNN khu v c TB,TN,TNB trong vi c nghi n c u hoàn thi n c ng ngh<br /> m i, ch t o máy móc thi t b m i h ng d n<br /> - ánh giá ch t l ng ào t o: t ch c cung c p th ng tin v thi t b c ng ngh ngo i<br /> kh o sát v t nh h nh vi c làm c a h c sinh, nh p, ng i s n xu t có i u ki n chon l c<br /> sinh vi n sau khi t t nghi p và ánh giá c a cho ph h p.<br /> ng i s d ng lao ng v ch t l ng ào t o<br /> t i các c s GDNN khu v c TB,TN,TNB. 3.4.3. Huy ng ngu n v n<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> V i quy m s n xu t nh nh hi n nay, ngh th n, b n trong th i k dài cho khu v c<br /> v n u t s n xu t cho các ngành ngh kh ng T y B c, toàn t nh, cho t ng làng ngh .<br /> l n nh ng vi c u t i m i c ng ngh n ng<br /> N ng cao vai trò, n ng l c c a i ng<br /> cao ch t l ng s n ph m r t khó kh n. có<br /> cán b các th n, b n v th c t cho th y y<br /> v n s n xu t kinh doanh th ng i s n xu t<br /> là l c l ng có quy t nh r t l n t i s phát<br /> ph i dám m nh d n vay v n, ph i có ph ng<br /> tri n c a các làng ngh nh t là vi c ti p thu<br /> án kinh doanh kh thi, có l i ó là i u quan<br /> ngh m i p<br /> trong nh t.<br /> Tà l u tham kh o<br /> Nhà n c n gi n hoá th t c cho vay<br /> v n c a các ng n hàng, các qu tín d ng hi n 1. ng C ng s n Vi t Nam (2011 ,<br /> nay. Trong các làng ngh , n n phát tri n h nh Chi n l c phát tri n KT-XH 2011 - 2020, Hà<br /> th c cho vay qua các t ch c oàn th a N i.<br /> ph ng, th c t cho th y y là m h nh cho 2 . Qu c h i N c C ng hòa X h i Ch<br /> vay có hi u qu . Các ng n hàng th ng m i ngh a Vi t Nam (2014 , Lu t Giáo d c ngh<br /> và các qu u t phát tri n c n ph i n ng cao nghi p s 74/2014/QH.<br /> trách nhi m và t o i u ki n cho các c s , h<br /> gia nh làm ngh vay v n phát tri n s n 3 . Qu c h i N c C ng hòa X h i<br /> xu t tr n c s th m nh hi u qu c a các Ch ngh a Vi t Nam (2013 , Lu t vi c làm s<br /> d án. 38/2013/QH13<br /> <br /> Nhà n c c n t o l p m i tr ng kinh 4 . Nguy n ng Th o (2001 , Nghi n<br /> t v m n nh mà tr óc h t là “h m nóng c u “M i quan h gi a ch t l ng NNLv i<br /> l i n n kinh t t o ni m tin cho các nhà u phát tri n kinh t n c ta hi n nay .<br /> t . Ngoài vi c t ng th m v n u t c a Ng n 5 . Th t ng Chính ph (2011 , Chi n<br /> sách nhà n c, ngu n v n tín d ng h tr l c phát tri n nh n l c Vi t Nam th i k 2011<br /> cho các c s s n xu t, c n tranh th s u 2020, (Ban hành kèm theo Quy t nh s<br /> t giúp c a các t ch c qu c t qua các d 579/Q -TTg ngày 19/4/2011 c a Th t ng<br /> án u t phát tri n n ng nghi p n ng th n. Chính ph , Hà N i.<br /> 3.4.4. Hoàn thi n h th ng chính s ch 6 . Th t ng Chính ph (2011 , Quy t<br /> ph p lu t t o m i tr ng lành m nh cho c c nh s 1033/Q -TTg ngày 30/6/2011 v phát<br /> ngành ngh t n t i và ph t tri n tri n giáo d c, ào t o và d y ngh v ng T y<br /> Có chính sách mi n gi m thu cho nh ng Nam B giai o n 2011-2015<br /> c s ngành ngh th n b n m i c thành 7 . B i T t Th ng (2015 , “V n giáo<br /> l p, ho c m i c kh i ph c tu thu c vào d c, ào t o và phát tri n ngu n nh n l c cho<br /> lo i ngh lo i s n ph m. C n có bi n pháp phát tri n b n v ng T y Nguy n Vi n Hàn<br /> khuy n khích các ch u t ng i thành ph l m Khoa h c và C ng ngh Vi t am ch tr .<br /> ho c ng i n c ngoài b v n u t cho<br /> 8 . Phan Chính Th c, “Nh ng gi i pháp<br /> c ng nghi p th n, b n.<br /> phát tri n TN góp ph n áp ng nh n l c<br /> Chính quy n a ph ng t o i u ki n cho s nghi p CNH, H H , n m 2003.<br /> thu n l i cho cho vi c thu t phát tri n<br /> ngành ngh th n, b n gi i quy t vi c làm cho 9 . Tr n V n Trung (2015 , Chính sách<br /> phát tri n ngu n nh n l c tr V ng T y b c<br /> ng i lao ng<br /> Vi t Nam hi n nay, Lu n án Ti n s , Th vi n<br /> Quy ho ch, x y d ng và th c hi n các Qu c gia, Hà N i.<br /> ch ng tr nh t ng quan phát tri n ngh và làng<br />  NGHI N C U TRAO I<br /> <br /> à l un c ngoà 3 . Gill, I. and Kharas, H. (2007 , An<br /> East Asian Renaissance: Ideas for Economic<br /> 1 . Achim Spiller, Julian Voss (2007 ,<br /> Growth, The World Bank, Washington DC<br /> Vocational training in the eld of agriculture:<br /> empirical results, University of Goettingen, 4 . International Labour Workshop 92nd<br /> Germany. (2004 , “Human Resources poly Development<br /> and Training , Gi never<br /> 2 . AusAID (2004 , “Ph n tích hi n tr ng<br /> nghèo ói ng b ng S ng C u Long ,<br /> NXBYH gi y phép xu t b n s : 4-13/XB-QLXB,<br /> ngày 10 -01-2005<br /> <br /> DEVELOPING VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING TO<br /> BOOST ECONOMIC GROWTH, CREATE EQUAL OPPORTUNITIES<br /> AND SOCIAL CONNECTION IN NORTHWEST, CENTRAL<br /> HIGHLAND, AND SOUTHWEST REGIONS.<br /> Truong Anh Dung<br /> Email: dunggdvt@yahoo.com<br /> <br /> <br /> Abstract<br /> n developing and exercising socio-economic development policies, it is necessary to pay<br /> proper attention to marginali ed and disadvantage ethnic groups living in remoted areas to adjust<br /> the gap between the rich and the poor as well as to stabili e the social development sustainably.<br /> This will help to make significant progress in developing the economic, cultural, and social aspects<br /> of ethnic minority groups in orthwest mountainous region, Central Highland, Southwest region,<br /> Central Coastal region in a sustainable way. Furthermore, better policies may enhance education<br /> and later human resources quality and promote the development of vocational training for ethnic<br /> minority groups in poor regions.<br /> words orthwest, Central Highland, Southwest, VET, economic development, equal<br /> opportunity, social connection.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Truong Anh Dung - Directorate of Vocational Education and Training<br />