zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Xã hội học

Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

52
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng vai trò nòng cốt, góp phần quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; trong đó đặc biệt là tạo việc làm, tăng thu nhập cho đồng bào dân tộc thiểu số;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ, HỢP TÁC XÃ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ VÀ MIỀN NÚI Nguyễn Ngọc Bảo Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Email: nguyenbaovca@gmail.com K inh tế tập thể, hợp tác xã đóng vai trò nòng cốt, góp phần quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; Ngày nhận bài: 11/11/2020 trong đó đặc biệt là tạo việc làm, tăng thu nhập cho đồng bào Ngày phản biện: 14/11/2020 dân tộc thiểu số; đồng thời làm thay đổi nhận thức và tập quán Ngày tác giả sửa: 15/11/2020 sản xuất của đồng bào; đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, Ngày duyệt đăng: 17/11/2020 nâng cao tay nghề cho thành viên và người lao động; gắn phát Ngày phát hành: 20/11/2020 triển kết cấu hạ tầng nông thôn, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, phát triển kinh tế, giảm nghèo bền DOI: vững với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, khai thác https://doi.org/10.25073/0866-773X/495 tiềm năng, lợi thế sẵn có của thành phần kinh tế này đã và luôn là nhu cầu cần thiết của kinh tế nước ta trong giai đoạn hiện nay. Từ khóa: Hợp tác xã; Kinh tế tập thể; Xây dựng nông thôn mới; Vùng dân tộc thiểu số và miền núi. 1. Đặt vấn đề lý về đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch Thời gian qua, việc phát triển kinh tế tập thể, vụ của các doanh nghiệp tập thể”. Nhiều công trình hợp tác xã, xây dựng mô hình hợp tác xã trong nông nghiên cứu về vai trò của HTX trong xây dựng nông nghiệp, nông thôn đã góp phần quan trọng giúp thôn mới vùng DTTS & MN, tiêu biểu như: Minh nhiều địa phương vùng dân tộc thiểu số (DTTS) Duyên (2020), “Hợp tác xã trong xây dựng nông thực hiện được nhiều tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới vùng miền núi”; Thành Nhân (2020), thôn mới. Trong đó có tiêu chí nâng cao thu nhập, “Hợp tác xã Phú Yên: Góp phần hiệu quả xây dựng tạo việc làm cho người dân Nghiên cứu này phân nông thôn mới”; Bạc Thương (2020), “Đóng góp tích vai trò cũng như những thành tựu đạt được của của kinh tế Hợp tác xã trong xây dựng nông thôn hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới ở vùng mới”; Tân An (2020), “Xây dựng nông thôn mới: dân tộc thiểu số và miền núi thời gian vừa qua, đồng Phát huy vai trò Hợp tác xã nông nghiệp”; Bùi thời đề xuất những giải pháp để phát triển hiệu quả Trang (2020), “Phát triển Hợp tác xã gắn với xây thành phần kinh kế này, góp phần đáp ứng yêu cầu dựng nông thôn mới, những giải pháp phát triển bền ngày càng cao của phát triển bền vững vùng dân tộc vững tiêu chí số 13”… thiểu số và miền núi (DTTS & MN) giai đoạn 2021 Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên cũng – 2030 và những năm tiếp theo. chỉ dừng lại ở việc phân tích cơ sở lý luận về HTX, 2. Tổng quan nghiên cứu về vai trò của HTX trong xây dựng nông thôn mới ở từng địa phương đơn lẻ, mà chưa có cái nhìn sâu Từ khi Luật hợp tác xã (HTX) ra đời và được áp sắc, toàn diện về vai trò của HTX trong việc phát dụng vào thực tiễn, những quy định về HTX được triển kinh tế ở vùng DTTS & MN cũng như đề xuất coi là chủ đề hấp dẫn của nhiều nhà nghiên cứu. phương hướng, mục tiêu và giải pháp phát triển Có một số công trình nghiên cứu xung quanh vấn kinh tế tập thể, HTX trong xây dựng nông thôn mới đề hoạt động của HTX như: Hội đồng Trung ương ở vùng DTTS&MN hiện nay. Liên minh các HTX Việt Nam (1998), “Kinh tế Hợp tác xã – một số vấn đề lý luận và thực tiễn”; Nguyễn 3. Phương pháp nghiên cứu Văn Kỷ (chủ biên, 2020), “Kinh tế hợp tác trong Bày viết sử dụng một số phương pháp nghiên nông nghiệp ở nước ta hiện nay”; Luận văn cao học cứu cơ bản như phương pháp thu thập tài liệu sơ của Nguyễn Đức Long (1996), “Những vấn đề pháp cấp, thứ cấp và phương pháp tổng hợp, phân tích Volume 9, Issue 4 1
CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC tài liệu. với mức bình quân chung của cả nước. Nghị quyết 4. Kết quả nghiên cứu số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội 4.1. Tính tất yếu khách quan phát triển kinh về Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã vùng dân tộc thiểu số và tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn miền núi 2021-2030 có chủ trương “Đầu tư phát triển kinh Kinh tế hợp tác, nòng cốt HTX là loại hình kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN là đầu tư tế phổ biến ở các nước phát triển và đang phát triển, cho phát triển bền vững đất nước, nâng cao đời thu hút hầu hết hộ cá thể vùng nông thôn tham gia, sống vật chất và tinh thần của người dân... thu hẹp phù hợp với phương thức kinh tế chia sẻ, bền vững, dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng gắn với chuỗi giá trị. Trên thế giới hiện có hơn 03 đồng bào DTTS&MN so với bình quân chung của triệu HTX, 1,2 tỷ thành viên; doanh thu hàng năm cả nước; đến năm 2025 giảm 50% số xã, thôn, bản đạt 3.000 tỷ USD, tác động trực tiếp đến đời sống đặc biệt khó khăn; đến năm 2030 cơ bản không của ½ dân số và đóng góp 10% GDP toàn cầu. Hà còn xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn”. Để đạt được Lan có số thành viên HTX gấp 1,76 lần dân số (30 mục tiêu này, một trong những giải pháp có tính triệu thành viên/17 triệu dân); tỉnh Quebec (Canada) chiến lược và nhu cầu khách quan là đẩy mạnh phát có 70% dân số là thành viên HTX; tại Mỹ, cứ 10 triển kinh tế tập thể, HTX vùng DTTS&MN, bởi người thì có 4,2 người là thành viên HTX; Nhật vì: (1) Vùng DTTS&MN có điều kiện về diện tích, Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Cộng hòa Liên Bang đất đai, khí hậu, thổ thưỡng,... để phát triển nông, Đức, Đài Loan (Trung Quốc), hầu hết hộ nông dân lâm nghiệp và dịch vụ nhưng diện tích canh tác tham gia HTX... nông, lâm nghiệp và mặt nước phân bố không đồng Ở nước ta, kinh tế tập thể, HTX là thành phần đều. Phần lớn hộ dân có diện tích canh tác nhỏ hơn kinh tế quan trọng, cùng với kinh tế nhà nước ngày 0,8ha, tổ chức sản xuất theo mô hình THT, HTX càng trở thành nền tảng của nền kinh tế quốc dân. mới có khả năng tập trung ruộng đất, đủ số lượng Phát triển kinh tế tập thể, HTX là chủ trương nhất và chất lượng sản phẩm gắn với chuỗi giá trị, cạnh quán và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta, được tranh trên thị trường; (2) THT, HTX kiểu mới được khẳng định trong Nghị quyết số 13-NQ/TW tại thành lập theo nguyên tắc tự nguyện, công bằng, Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương dân chủ, minh bạch, là cầu nối giúp hộ cá thể và Đảng khóa IX; Kết luận của Bộ Chính trị số 70- người dân huy động các nguồn lực. Chế độ sở hữu KL/TW ngày 09/3/2020; Luật Hợp tác xã năm 2012 cá thể và tập thể cùng tồn tại và hỗ trợ nhau phát và nhiều văn bản pháp luật có liên quan. Qua các triển, mục tiêu hoạt động chủ yếu là mang lại lợi ích giai đoạn, nhất là từ khi thực hiện Luật Hợp tác xã cho thành viên, phù hợp với thực tiễn phát triển, khả năm 2012, kinh tế tập thể, HTX phát triển cả về số năng tích lũy tài sản, năng lực quản trị, tập quán và lượng và chất lượng, cơ chế hoạt động được đổi trình độ sản xuất của người dân; (3) Kinh tế tập thể, mới, nhiều HTX hoạt động hiệu quả, góp phần thúc HTX đóng góp cho phát triển KT-XH trong các lĩnh đẩy phát triển kinh tế bền vững, tạo việc làm, giảm vực: Kinh tế - Xã hội - Môi trường - Văn hóa - Cơ nghèo, xây dựng nông thôn mới (NTM), ổn định xã sở chính trị. hội, phát triển cơ sở chính trị. Ước đến cuối năm 4.2. Thực tiễn phát triển kinh tế tập thể, hợp 2020, cả nước có 26.040 HTX, 100 liên hiệp HTX, tác xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi 119.000 tổ hợp tác (THT); thu hút 8,1 triệu thành Giai đoạn 2010-2020, Chương trình xây dựng viên và 2,5 triệu lao động, tác động trực tiếp đến NTM vùng DTTS&MN đạt được kết quả quan thu nhập và đời sống của hơn 30 triệu người, chủ trọng: có 1.052/4.719 tổng số xã thuộc vùng yếu ở địa bàn nông thôn; tỷ lệ HTX hoạt động hiệu DTTS&MN đạt chuẩn NTM (đạt 22,29%), chiếm quả đạt 59%. 22,55% số xã đạt chuẩn NTM của cả nước; 100% Vùng DTTS&MN chiếm ¾ diện tích tự nhiên số xã đạt chuẩn NTM đều có THT, HTX hoạt động; cả nước, gồm 5.266 xã của 548 huyện, thuộc 51 các tỉnh vùng DTTS & MN đạt bình quân 13,66 tỉnh, thành phố với hơn 14 triệu người DTTS, tiêu chí/xã, thấp hơn bình quân của cả nước; 103 xã chiếm 14,7% dân số cả nước. Đây là vùng trọng dưới 5 tiêu chí; một số tiêu chí cơ bản hiện có tỷ lệ yếu, giữ vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế - đạt thấp như giao thông, trường học, thu nhập, môi xã hội (KT-XH), an ninh, quốc phòng của đất nước, trường, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều; khoảng cách chênh nhưng là vùng khó khăn, KT-XH phát triển chậm, lệch lớn về kết quả xây dựng NTM giữa các vùng đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ miền của cả nước còn khá lớn. hộ nghèo chiếm 57,16% trong tổng số hộ nghèo cả Ước đến cuối năm 2020, vùng DTTS&MN có nước; sinh kế của người dân chủ yếu là sản xuất 12.759 HTX, chiếm 48,9% tổng số HTX của cả nông, lâm nghiệp, thu nhập bình quân bằng ½ so 2 JOURNAL OF ETHNIC MINORITIES RESEARCH
CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC nước, 36 liên hiệp HTX, 62.300 THT; tỷ lệ HTX gia vào THT, HTX, được đào tạo cách thức sản xuất hoạt động hiệu quả đạt 53%. Hầu hết HTX trong theo tiêu chuẩn an toàn, thực hiện sản xuất gắn với vùng đã chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động theo Luật chuỗi giá trị, có hiệu quả kinh tế cao. HTX năm 2012; các HTX thành lập từ năm 2013 (3) Tập trung ruộng đất, áp dụng tiến bộ kỹ đến nay đều mở rộng và nâng cao chất lượng dịch thuật, công nghệ cao vào sản xuất, tăng năng xuất vụ, chuyển biến tích cực về quy mô, năng lực quản lao động, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo trị cung ứng các dịch vụ đầu vào thiết yếu phục vụ hướng sản xuất hàng hóa, có hiệu quả kinh tế cao cho thành viên và bước đầu đã cung ứng dịch vụ Thời gian qua, các HTX vùng DTTS&MN đã đầu ra cho các thành viên, có 607 HTX sản xuất tích tụ, tập trung được hơn 1 triệu hecta đất để sản gắn với chuỗi giá trị (chiếm 30% số HTX sản xuất xuất quy mô lớn, hiệu quả hơn; một số tỉnh phát gắn với chuỗi giá trị của cả nước), thu hút 3,7 triệu triển vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô thành viên, tạo 1,15 triệu việc làm, giảm nghèo, ổn lớn phục vụ chế biến và xuất khẩu, điển hình như định chính trị - xã hội. ở Sơn La, Gia Lai, Phú Yên... nhiều xã đạt chuẩn Những đóng góp của kinh tế tập thể, hợp tác xã NTM, trong đó HTX là đơn vị chủ trì xây dựng trong xây dựng nông thôn mới vùng dân tộc thiểu cánh đồng mẫu lớn, thực hiện tốt công tác dồn điền số và miền núi: đổi thửa, sắp xếp, bố trí sản xuất cho thành viên...., (1) Tạo việc làm, tăng thu nhập cho thành viên nhiều HTX vùng DTTS&MN đã đầu tư đổi mới và người lao động công nghệ, áp dụng kỹ thuật vào sản xuất, năng suất Khu vực kinh tế tập thể, HTX vùng DTTS&MN lao động tăng 3-5 lần; một số HTX sử dụng công thu hút hơn 3,7 triệu thành viên, chiếm 37% tổng nghệ thông tin vào công tác quản lý, tiếp cận thị số thành viên HTX trên địa bàn cả nước, tạo việc trường, xúc tiến thương mại. Điển hình như HTX làm cho hơn 1,1 triệu lao động, thu nhập bình quân Arterria Vĩnh Châu, tỉnh Bạc Liêu sản xuất và tự của thành viên, người lao động khu vực HTX nông chế biến thức ăn cho cá dưới dạng trứng Arterria để nghiệp đạt từ 0,7-1,5 triệu đồng/người/tháng, khu tiêu thụ và xuất khẩu; HTX Vạn Hoa, tỉnh Lào Cai vực HTX phi nông nghiệp đạt từ 1,8-3 triệu đồng/ đã tập trung lực lượng nhà nông, nhà khoa học, nhà người/tháng. Điển hình như HTX sản xuất nông doanh nghiệp và nhà nước nhằm hỗ trợ, tổ chức cho nghiệp Đạ K’nàng, tỉnh Lâm Đồng, có 07 ha trồng thành viên sản xuất rau, hoa quả, giống cây trồng, cây dược liệu (nấm linh chi, trà hoa vàng, thảo vật nuôi có chất lượng cao, giá thành hạ thông qua quả,…), 40 ha sản xuất rau củ quả có hiệu quả kinh việc chuyển giao cho thành viên các tiến bộ khoa tế cao, tạo việc làm cho 120 lao động thường xuyên, học - kỹ thuật, công nghệ tiên tiến. trong đó chủ yếu là người DTTS, thu nhập trung (4) Liên kết giữa các hợp tác xã, giữa hợp tác bình từ 5,7-11 triệu đồng/tháng; HTX nông nghiệp xã với các doanh nghiệp để sản xuất gắn với chuỗi Evergrowth, tỉnh Sóc Trăng, sản xuất, kinh doanh giá trị sữa tươi nguyên liệu, thu hút 2.949 thành viên; tạo Nhiều HTX vùng DTTS&MN thực hiện liên việc làm thường xuyên cho hơn 3.000 lao động; kết với THT, doanh nghiệp (tập đoàn kinh tế như thu nhập bình quân hộ thành viên đạt trên 8,3 triệu Lavifood, TH True milk, Tín Thành, Đồng Giao,…) đồng/tháng. và liên kết với nhau thông qua ứng trước vật tư, (2) Thay đổi nhận thức và tập quán sản xuất; nguyên liệu cho sản xuất, cung ứng giống cây trồng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao tay vật nuôi, tạo vùng nguyên liệu tập trung cung ứng nghề cho thành viên và người lao động cho các nhà máy, cơ sở sản xuất; ứng dụng công Tham gia THT, HTX, người dân vùng nghệ mới vào sản xuất, xử lý môi trường; tiêu thụ DTTS&MN dần loại bỏ những phong tục lạc hậu, sản phẩm, tạo vốn cho phát triển sản xuất, kinh khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, doanh góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông giảm được chi phí sản xuất từ 8-15%, tăng thu nhập nghiệp vùng DTTS&MN. Điển hình như các HTX từ 14-18%/năm cho các hộ thành viên và người lao tại tỉnh Sơn La, Bắc Giang đã liên kết với các doanh động, tạo mối liên kết, hợp tác, tăng sức cạnh tranh; nghiệp tạo thành chuỗi cung ứng các loại quả an Nhà nước hỗ trợ đào tạo đội ngũ cán bộ quản trị toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, một số sản phẩm đủ và lao động nông thôn có khả năng thích ứng với tiêu chuẩn xuất khẩu như xoài tượng da xanh của cơ chế thị trường, kỹ thuật sản xuất, công nghệ,...; HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc, tỉnh Sơn La, Điển hình là các HTX thuộc các tỉnh khu vực sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn 14,4ha cây xoài, miền Trung Tây Nguyên (Gia Lai, Đắk Lắk, Đăk đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch sang thị Nông,...), khu vực miền núi phía Bắc (Sơn La, Lai trường Trung Quốc, thị trường Úc, doanh thu năm Châu, Lào Cai,…) đã vận động, tập hợp hầu hết sau cao hơn năm trước (năm 2017 đạt gần 1,5 tỷ người nông dân sản xuất nhỏ lẻ, manh mún tham đồng, năm 2018 đạt 2,7 tỷ đồng, năm 2019 đạt 3 tỷ Volume 9, Issue 4 3
CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC đồng, năm 2020 đạt 4,6 tỷ đồng). góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, (5) Góp phần phát triển kết cấu hạ tầng nông tăng thu nhập, xoá đói, giảm nghèo cho các thành thôn, giữ gìn bản sắc dân tộc vùng dân tộc thiểu số viên, góp phần xây dựng NTM, bảo đảm an sinh, an và miền núi ninh, trật tự, an toàn xã hội, từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực kinh tế tập thể, Hầu hết, các HTX trích một phần tài chính tích HTX trong nền kinh tế quốc dân”. Thực tiễn, việc lũy từ phần lãi để xây dựng công trình kết cấu hạ xây dựng NTM vùng DTTS&MN thời gian qua cho tầng nông thôn như đường giao thông, đường điện, thấy, phát triển kinh tế tập thể, HTX là một tiêu chí hệ thống kênh mương thuỷ lợi, trường học, nhà trẻ, quan trọng trong các tiêu chí xây dựng NTM (tiêu trạm y tế, nhà văn hoá,...; các thành viên HTX góp chí số 13) và có liên quan mật thiết đến các tiêu công sức và vật liệu, hỗ trợ phương tiện vận tải, vật chí còn lại như: giảm nghèo, thu nhập, môi trường, liệu để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng nông khoa học, công nghệ;.... là yếu tố và động lực cơ thôn. Nhiều HTX phát triển sản phẩm OCOP 3 sao, bản góp phần tạo nền tảng thúc đẩy quá trình xây 4 sao gắn với bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số dựng NTM, là nòng cốt trong việc thực hiện các và đã đem lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình như mô hình sản xuất theo quy hoạch; thực hiện tiêu chí các HTX du lịch cộng đồng, du lịch homestay ở tỉnh nâng cao thu nhập cho nông dân; triển khai các đề Lào Cai, Sơn La..., kết hợp du lịch với mô hình sản án, dự án trong xây dựng NTM; phát huy vai trò của xuất sản phẩm truyền thống như thuốc tắm truyền các thành viên HTX trong thực hiện các tiêu chí xây thống, thổ cẩm, tinh dầu, vừa mang lại lợi ích KT- dựng NTM vùng DTTS&MN. XH, vừa góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá độc đáo của các làng nghề truyền thống. Tuy nhiên, phát triển kinh tế tập thể, HTX vùng DTTS&MN thời gian qua có một số hạn chế: (1) (6) Góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh Công tác tổ chức, quản lý điều hành các HTX chưa tế nông nghiệp, nông thôn, phát triển kinh tế, giảm bắt kịp những thay đổi của thị trường; (2) Thiếu nghèo bền vững vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật còn yếu kém; năng Các HTX nông nghiệp kinh doanh tổng hợp lực tiếp cận thị trường còn yếu; hiệu quả hoạt động vùng DTTS&MN góp phần phát triển ngành nghề còn nhiều hạn chế, chưa khai thác hết tiềm năng và và dịch vụ, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế lợi thế sẵn có; (3) Thiếu chủ động liên kết, hợp tác nông nghiệp, nông thôn. Đóng góp trực tiếp của trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Nguyên khu vực kinh tế tập thể, HTX vùng DTTS&MN vào nhân chủ yếu là do: (1) Cơ sở hạ tầng, giao thông phát triển kinh tế của các địa phương trong vùng, yếu kém, khó phát triển sản xuất tập trung, địa bàn tăng thu nhập và cải thiện điều kiện sống của người chia cắt; (2) Nhận thức về phát triển kinh tế tập thể, dân; Góp phần quan trọng đảm bảo an ninh, trật tự HTX của một bộ phận cán bộ, người dân chưa đầy xã hội, bảo vệ biên giới, chủ quyền quốc gia, bảo đủ; tư tưởng, tập quán sản xuất nhỏ của bộ phận vệ môi trường, gắn với phát triển bền vững, như người dân vùng DTTS&MN chưa thay đổi nhiều; HTX môi trường, HTX nước sạch, HTX y tế, HTX (3) Chưa có chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển trường học, HTX lâm nghiệp,...; Các HTX thuỷ hải kinh tế tập thể, HTX vùng DTTS&MN, thiếu nguồn sản còn có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc lực thực hiện các chính sách. bảo vệ chủ quyền, biển đảo của nước ta. Trong một 5. Thảo luận số lĩnh vực, HTX tạo thêm nhiều ngành nghề, phát triển kinh doanh tổng hợp, giải quyết nhu cầu, lợi Thời gian tới, chúng ta cần tập trung nghiên ích chính đáng của thành viên và người lao động cứu, giải quyết một số vấn đề khó khăn căn bản như đóng bảo hiểm xã hội, thực hiện tốt công tác của các HTX vùng DTTS&MN trong thời gian qua, an toàn vệ sinh lao động,... tinh thần hợp tác, tương đó là hình thức sản xuất và thị trường tiêu thụ… thân, tương ái, đoàn kết hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau, Từ đó, đề xuất phương hướng, mục tiêu, giải pháp nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người phát triển kinh tế tập thể, HTX, góp phần phát triển dân vùng DTTS&MN. kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới vùng DTTS&MN giai đoạn 2021-2030 như sau: Như vậy, phát triển kinh tế tập thể, HTX có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế - xã - Phương hướng: Khai thác tiềm năng, lợi thế hội và xây dựng NTM vùng DTTS&MN. Tại Kết so sánh, huy động mọi nguồn lực, đầu tư phát triển luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính mạnh kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, trong đó trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 kinh tế tập thể, HTX là động lực phát triển kinh tế khoá IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao - xã hội bền vững; phát triển kinh tế tập thể, HTX hiệu quả kinh tế tập thể, HTX khẳng định: “Khu vực vùng DTTS&MN nhanh và hiệu quả; đa dạng về kinh tế tập thể, HTX, nhất là những năm gần đây loại hình, hình thức hợp tác; sản xuất gắn với chuỗi có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng,... giá trị, góp phần tích cực cho tăng trưởng kinh tế, 4 JOURNAL OF ETHNIC MINORITIES RESEARCH
CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC ổn định chính trị - xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa, sản phẩm chủ lực quốc gia, vùng và địa phương phù cải thiện môi trường và phát triển tổ chức Đảng, hợp với mục tiêu, quan điểm và giải pháp theo Nghị đoàn thể. quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc - Mục tiêu: Đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, hội; xây dựng các trung tâm hỗ trợ phát triển kinh tế HTX vùng DTTS&MN theo hướng hiệu quả, bền tập thể, HTX (trước mắt ở những vùng sản xuất lớn vững; tái cơ cấu HTX hoạt động kém hiệu quả, phát trong khu vực) để thúc đẩy phát triển KT-XH vùng triển HTX mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ DTTS&MN. lực quốc gia, vùng, địa phương nhằm triển khai + Đổi mới và hoàn thiện các chính sách và nội và thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu dung hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX phù hợp quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào với từng giai đoạn và nhu cầu thực tế; có chính sách DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2030. Phấn đấu đến hỗ trợ, ưu đãi về đất đai, thuế, vốn, phí, lệ phí,... để năm 2025, thành lập mới 2.000 HTX, trong đó có thu hút các tổ chức kinh tế, các doanh nghiệp đầu 200 HTX sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm, thu tư sản xuất, kinh doanh, làm đầu kéo thúc đẩy phát hút ít nhất 60% số hộ nông dân tham gia HTX, 70% triển KT-XH vùng DTTS&MN. Tập trung tháo gỡ HTX hoạt động hiệu quả, 60% người lao động và khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế tập thể, thành viên của HTX được đào tạo nghề phù hợp HTX phát triển bền vững. với ngành nghề của HTX, thu nhập bình quân của + Tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật và chính thành viên HTX tăng 02 lần so với năm 2020, đóng sách hỗ trợ đặc thù để tạo điều kiện thuận lợi cho góp của kinh tế tập thể, HTX vào GRDP vùng HTX thành lập và hoạt động; sửa đổi một số quy DTTS&MN từ 7-10%. Đến năm 2030, thành lập định của Luật Hợp tác xã 2012, Luật Đất đai,... và mới 3.000 HTX, trong đó có thêm ít nhất 5 HTX các pháp luật liên quan, có chính sách hỗ trợ, thúc có quy mô cấp tỉnh, 01 HTX có quy mô cấp quốc đẩy tích tụ và tập trung ruộng đất, tạo điều kiện cho gia và khu vực do người DTTS làm chủ,; thu hút HTX sản xuất theo mô hình “Cánh đồng mẫu lớn”. hầu hết hộ cá thể vùng DTTS&MN tham gia THT, + Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà HTX, liên hiệp HTX, hầu hế, các HTX sản xuất gắn nước; vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương, chức chính trị-xã hội, các hiệp hội ngành hàng, hơn 80% người lao động và thành viên HTX được vai trò nòng cốt của hệ thống Liên minh HTX Việt đào tạo nghề, 85% HTX hoạt động hiệu quả, thu Nam, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính nhập bình quân của thành viên HTX tăng 03 lần so quyền địa phương trong phát triển kinh tế tập thể, với năm 2020, đóng góp của kinh tế tập thể, HTX HTX vùng DTTS&MN. Tăng cường năng lực và vào GRDP vùng DTTS&MN từ 10-12%. hiệu quả hoạt động của HTX theo nguyên tắc tự - Giải pháp phát triển kinh tế tập thể, Hợp tác xã nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- dân chủ trong quản lý HTX; triển khai có hiệu quả 2030 các chương trình, hoạt động đào tạo nghề, lao động + Tăng cường công tác tuyên truyền, quán triệt, ngắn hạn cho khu vực kinh tế tập thể, HTX. nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, các 6. Kết luận tầng lớp nhân dân vùng DTTS&MN về bản chất Công tác phát triển kinh tế tập thể, HTX ngày của kinh tế tập thể, HTX, nhất là về HTX kiểu mới càng được chú trọng, khu vực kinh tế tập thể, HTX theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân từng bước được củng cố, phát triển về tổ chức, cán kiểm tra, dân thụ hưởng”. Đẩy mạnh tuyên truyền bộ và thành viên. Hoạt động sản xuất, kinh doanh các HTX hoạt động hiệu quả để nhân rộng; tổ chức của các HTX đa dạng hơn, bước đầu tạo được hiệu diễn đàn, hội thảo, hội chợ theo vùng; HTX sản quả, hỗ trợ kinh tế hộ gia đình phát triển. Sự ra đời xuất gắn với chuỗi giá trị; học tập và phổ biến kinh của các HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản nghiệm quốc tế. phẩm góp phần tạo việc làm thường xuyên cho các + Tăng cường công tác đào tạo nghề phù hợp lao động nhàn rỗi ở nông thôn, miền núi; nâng cao với nhu cầu, điều kiện của người DTTS; đào tạo cán đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động; bộ và phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS&MN. góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương nói chung và Mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng và hiệu quả vùng dân tộc thiểu số nói riêng phát triển, bảo đảm giáo dục nghề nghiệp, góp phần chuyển dịch cơ cấu an ninh chính trị, trật tự xã hội. Từ đó, từng bước lao động, cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm, tăng đưa khoa học kỹ thuật và công nghệ vào sản xuất, thu nhập cho người lao động, đáp ứng yêu cầu phát thay đổi hình thức sản xuất cũ đã lạc hậu, tạo cơ hội triển KT-XH vùng DTTS&MN. cho nông sản của vùng DTTS & MN tiếp cận rộng + Phát triển mạnh liên kết sản xuất theo chuỗi hơn với thị trường, từng bước củng cố lòng tin của giá trị, trong đó HTX là nòng cốt, sản xuất gắn với người dân vào mô hình HTX kiểu mới. Volume 9, Issue 4 5
CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Tài liệu tham khảo Long, N. Đ. (1996). Những vấn đề pháp lý về An, Tân. (2020). Xây dựng nông thôn mới: Phát đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch huy vai trò Hợp tác xã nông nghiệp. Truy cập vụ của các doanh nghiệp tập thể. từ Báo Lạng Sơn điện tử. Nhân, T. (2020). Hợp tác xã Phú Yên: Góp phần Ban Chấp hành Trung ương. Tiếp tục đổi mới, hiệu quả xây dựng nông thôn mới. Truy cập phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập từ Báo điện tử Dân tộc và Phát triển. thể. , Nghị quyết số 13-NQ/TW (2002). Quốc hội. (2012). Luật Hợp tác xã. Ban Chấp hành Trung ương. Nông nghiệp, nông Quốc hội. Phê duyệt chủ trương đầu tư các dân và nông thôn. , Nghị quyết số 26-NQ/ chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn TW (2008). 2016-2020. , Nghị quyết số 100/2015/QH13 Ban Chấp hành Trung ương. Cương lĩnh xây (2015). dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ Quốc hội. Phê duyệt Đề án tổng thể phát triển nghĩa xã hội. , (2011). kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu Bộ Chính trị. Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số và miền núi giai đoạn 2021-2030. , Nghị Trung ương 5 khóa IX. , Kết luận của Bộ quyết số 88/2019/QH14 (2019). Chính trị số 70-KL/TW (2020). Quốc hội. Phê duyệt chủ trương đầu tư Chương Chính phủ. Đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền miền núi giai đoạn 2021-2030. , Nghị quyết núi giai đoạn 2021-2030. , Báo cáo số 462/ số 120/2020/QH14 (2020). BC-CP (2020). Thủ tướng Chính phủ. Ban hành các tiêu chí xây Duyên, M. (2020). Hợp tác xã trong xây dựng dựng nông thôn mới. , Quyết định số 491/ nông thôn mới vùng miền núi. Truy cập từ QĐ-TTg (2009). Báo Phú Yên Online. Thương, B. (2020). Đóng góp của kinh tế Hợp Hội đồng Trung ương Liên minh các Hợp tác xã tác xã trong xây dựng nông thôn mới. Truy Việt Nam. (1998). Kinh tế Hợp tác xã – một cập từ Báo Ninh Thuận online. số vấn đề lý luận và thực tiễn. Hà Nội. Trang, B. (2020). Phát triển Hợp tác xã gắn với Kỷ, N. V. (2020). Kinh tế hợp tác trong nông xây dựng nông thôn mới, những giải pháp nghiệp ở nước ta hiện nay (Chủ biên). Hà phát triển bền vững tiêu chí số 13. Truy cập Nội: Nxb. Chính trị quốc gia. từ Trang tin điện tử Liên minh Hợp tác xã tỉnh Bình Phước. DEVELOPING COLLECTIVE AND COOPERATIVES ECONOMY IN BUILDING NEW RURAL OF ETHNIC MINORITIES AND MOUNTAINOUS AREAS Nguyen Ngoc Bao Vietnam Cooperative Alliance Abstract: The collective and cooperatives economy play a Email: nguyenbaovca@gmail.com pivotal role, making an important contribution to socio-economic development and building new rural of ethnic minorities and Received: 11/11/2020 mountainous areas; especially creating jobs and increasing Reviewed: 14/11/2020 incomes for ethnic minorities; at the same time change the Revised: 15/11/2020 awareness and production practices of the people; training and Accepted: 17/11/2020 developing human resources, improving skills for members Released: 20/11/2020 and employees; to associate rural infrastructure development, agricultural and rural economic restructuring, sustainable economic development, poverty reduction, and preservation of DOI: ethnic cultural identities in ethnic minority and mountainous https://doi.org/10.25073/0866-773X/495 areas. Developing the collective and cooperative economy and exploiting the available potentials and advantages of this economic sector has always been a necessary demand of our economy in the current period. Keywords: Cooperative; Collective economy; Building new rural; Ethnic minorities and mountainous areas. 6 JOURNAL OF ETHNIC MINORITIES RESEARCH

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.