putin - sự trỗi dậy của một con người: phấn 2 - nxb lao động

Chương VI<br /> PU-TIN ĐÃ TIẾP NHẬN MỘT ĐỐNG<br /> ĐỔ NÁT<br /> <br /> Dân số Nga ngày một ít đi<br /> <br /> C<br /> <br /> ác nhà thống kê dân số Nga lo lắng sâu sắc về hiện trạng dân số<br /> của Nga, vì nước này đang đứng trước cuộc khủng hoảng dân<br /> số lớn, dân số Nga mỗi năm đều giảm mạnh, nếu cứ tiếp tục,<br /> thì trong vòng 50 năm nữa dân số của nước này sẽ chỉ còn một<br /> nửa so với hiện nay.<br /> <br /> Mười năm trước, Nga có 149 triệu người, nhưng nước Nga ngày<br /> nay chỉ còn có 144 triệu người. Tuổi thọ trung bình của phụ nữ Nga<br /> còn tạm được, là 72 tuổi, thế nhưng tuổi thọ trung bình của đàn ông<br /> thì lại khiến người ta lo lắng, chỉ có 59 tuổi, chết trẻ đã trở thành một<br /> bi kịch lớn của Nga. Các nhà thống kê dân số nói, mấy năm gần đây,<br /> mỗi năm Nga đều mất đi một triệu dân, hơn nữa tốc độ giảm đi ngày<br /> một nhanh. Trong vòng 20 năm nữa, mỗi một người có thể làm việc<br /> được đều phải gánh đỡ một người nhận tiền dưỡng lão, lại cộng thêm<br /> trẻ em, gánh nặng của người lao động Nga không cần nói cũng đủ biết<br /> được, xét từ một góc độ khác, người Nga ở độ tuổi lao động sẽ ít tới<br /> mức đáng thương.<br /> Nguyên nhân nào đã khiến cho dân số Nga giảm mạnh?<br /> Nguyên nhân có từ nhiều phía. Thách thức mà nước Nga gặp phải<br /> là tác động mạnh gấp đôi. Trước tiên, giống như tất cả những nước<br /> phát triển khác, tỷ lệ sinh thấp hơn nhiều so với mức duy trì cơ số<br /> dân số. Tiếp đến, tỷ lệ tử vong của Nga, nhất là tỷ lệ tử vong của<br /> những người lao động đang ở độ tuổi tráng niên lại tăng vọt, tỷ lệ tử<br /> vong tăng mạnh là các nguyên nhân như sự nghèo nàn của thời kỳ<br /> hậu liên Xô, lạm dụng rượu và ma tuý, áp lực cuộc sống, bệnh tật và<br /> các thiên tai địch hoạ khác dẫn đến. Theo các phương tiện thông tin<br /> <br /> đại chúng Nga, mỗi năm đều có gần 30 ngàn đàn ông chết liên quan<br /> đến rượu. Nhất là vào mùa đông, đàn ông Nga uống rượu chết cóng ở<br /> ngoài phố, số lượng có thể tính đến hàng chục ngàn. Vì vậy, khủng<br /> hoảng dân số Nga là điều có thể tưởng tượng thấy được.<br /> Đồng thời, phụ nữ Nga ngày nay càng ngày càng không biết “làm<br /> mẹ”, họ càng ngày càng không muốn sinh con. Kể từ thập kỷ 70 của<br /> thế kỷ XX đến nay, trung bình mỗi phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ của Nga<br /> chỉ sinh 1,1 con, mà muốn duy trì số lượng dân số ổn định, mỗi một<br /> phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ cần phải sinh 2,4 con, phụ nữ Nga rõ ràng là<br /> cách tiêu chuẩn này quá xa.<br /> Phương pháp giải quyết vấn đề dân số giảm đi của các nước<br /> phương Tây có tỷ lệ sinh thấp chính là cho phép tồn tại hình thức di<br /> dân tạm thời hoặc vĩnh viễn, dân di cư từ bên ngoài tới cung cấp cho<br /> nước đó đầy đủ nhân tài cao cấp và công nhân phổ thông, họ có thể<br /> duy trì tăng trưởng kinh tế và gia tăng thu thuế. Thế nhưng Nga lại<br /> không muốn áp dụng phương pháp này, họ không muốn dân di cư<br /> tràn vào, ngay cả ngày nay khi mà “bức màn sắt” đã bị loại bỏ, Nga<br /> cũng từ chối dân di cư từ bên ngoài trở thành phương pháp giải quyết<br /> khủng hoảng dân số.<br /> Nga không những không có chiến lược dân di cư, cũng thiếu vấn<br /> đề quản lý pháp luật hữu hiệu. Trở ngại chủ yếu nhất trong chế định<br /> luật di dân đến từ trở ngại tâm lý của người Nga, trong những người<br /> Nga có một cảm giác lo sợ sâu sắc, đó chính là sợ bị những kẻ ngoại<br /> lai chế phục. Đây là do nguyên nhân lịch sử tạo thành, vì trong lịch sử,<br /> dân tộc Nga luôn bị các dân tộc khác xâm lược, dân của các nước láng<br /> giềng tràn vào nhiều, khiến cho người Nga có một cảm giác bị tác<br /> động. Theo các nhà thống kê dân số, ở Nga có 200 ngàn người Trung<br /> Quốc làm ăn buôn bán và sản xuất nhỏ, người Trung Quốc chịu khổ<br /> chịu khó và thông minh linh hoạt khiến cho những người Nga cùng<br /> ngành vừa khâm phục lại vừa sợ.<br /> <br /> Kinh tế ảo và sự ỷ lại vào năng lượng<br /> Nước Nga chính thức và nước Nga “thực tế” là hai chuyện hoàn<br /> toàn khác nhau. lấy Ca-li-nin-grát - vùng ở gần châu Âu nhất của Nga<br /> làm ví dụ, theo con số thống kê của chính quyền, mức sống ở đó thấp<br /> <br /> hơn mức trung bình của Nga là 28%. Xét về đầu tư nước ngoài bình<br /> quân đầu người, mức của Ca-li-nin-grát thấp hơn các khu vực trung<br /> bình 50%, xét về sức hấp dẫn đầu tư, nó chỉ đứng thứ 35. Thế nhưng,<br /> cứ ba người dân của bang này thì có một người có ôtô, cao gấp đôi so<br /> với mức trung bình của Nga. Số lượng doanh nghiệp nhỏ của bang<br /> này chỉ đứng sau có Mát-xcơ-va, đứng thứ hai ở Nga.<br /> Mâu thuẫn bề ngoài này rất dễ lý giải: có tới 90% trong tổng giá<br /> trị sản xuất khu vực của bang Ca-li-nin-grát là đến từ kinh tế ảo.<br /> Nhiều thu nhập ở đây đến từ hoạt động bất hợp pháp: Chế tạo và<br /> truyền bá chất ma tuý, buôn lậu (chủ yếu là hổ phách) và bán dâm.<br /> Điều này chủ yếu là do vị trí “đất bay” của nó quyết định. phần chiếm<br /> trong hoạt động kinh doanh bất hợp pháp bình thường (chỉ việc<br /> không đăng ký) cũng không nhỏ: chiếm 17% trong nhập khẩu, chiếm<br /> 15% trong xuất khẩu. Sản phẩm chế tạo bất hợp pháp chiếm từ 10%<br /> (trong lĩnh vực giáo dục) đến 30% (lĩnh vực công nghiệp). Các chuyên<br /> gia cho rằng nguyên nhân của nền kinh tế ảo ở khu vực này hoành<br /> hành là thu thuế cao, khủng hoảng thể chế tài chính tiền tệ, chế độ<br /> pháp luật không hoàn thiện và mức sống của cư dân thấp.<br /> Những con số này của Ca-li-nin-grát đều do một chuyên gia của<br /> trung tâm chính sách kinh tế Nga - Âu rút ra được. Trung tâm này còn<br /> nghiên cứu tỷ lệ kinh tế ảo chiếm trong nền kinh tế Nga và hoạt động<br /> ảo trong các doanh nghiệp hợp pháp - hoạt động thương mại “xám”.<br /> Đối tượng điều tra mà Trung tâm này lựa chọn là kế toán doanh<br /> nghiệp, nhân viên công tác tại các cơ quan tài chính tiền tệ và cơ quan<br /> thuế. Kết quả khiến người ta giật mình: kinh tế ảo vượt xa con số<br /> thống kê mà cục thống kê nhà nước đưa ra. Theo tư liệu của cục<br /> thống kê nhà nước, kinh tế ảo trong ngành công nghiệp của thành<br /> phố Xanh pê-téc-bua chỉ chiếm 23%, còn kết quả mà Trung tâm này<br /> có được thì lại không dưới 43%. Nghiệp vụ không đăng ký chiếm từ<br /> 25% ~ 30% trong giai đoạn mua nguyên liệu, chiếm 70% ~ 75% trong<br /> giai đoạn sản xuất và tiêu thụ, chiếm 70% trong ngành xây dựng. Tỷ lệ<br /> trốn thuế của thành phố này, chiếm gần 50% trong ngành công<br /> nghiệp, chiếm 47% trong ngành xây dựng, chiếm 41% trong ngành<br /> thương nghiệp.<br /> Tư liệu của Cục trưởng Cục Thống kê nhà nước cho thấy, giá trị<br /> sản xuất chưa được tính vào chiếm 25% tổng giá trị sản phẩm trong<br /> nước. Con số này rõ ràng không đúng với thực tế. hơn nữa bộ phận<br /> <br /> chủ yếu của kinh tế ảo ở Nga không phải là buôn lậu chất ma tuý và<br /> bán dâm, mà là hiện tượng không có ở các nước phương Tây - doanh<br /> nghiệp không đăng ký.<br /> Theo dự báo của Bộ phát triển kinh tế, tình hình tăng trưởng của<br /> tổng giá trị sản phẩm trong nước của Nga là: năm 2002 tăng trưởng<br /> 3,6%, năm 2003 tăng trưởng từ 3,4% ~ 4,4%, năm 2004 tăng trưởng<br /> từ 4% ~ 5,4%, năm 2005 tăng trưởng từ 4,4% ~5,9%. Thế nhưng<br /> chuyên gia độc lập lại không đồng ý với dự báo như vậy. Kinh tế phía<br /> nhà nước trong một chừng mực rất lớn được quyết định bởi xuất<br /> khẩu năng lượng và giá cả năng lượng trên thị trường thế giới. giá<br /> dầu mỏ tăng trước đây, bây giờ vẫn là nhân tố quan trọng trong tăng<br /> trưởng kinh tế của Nga. Vì vậy, một khi giá dầu thế giới tụt xuống, tốc<br /> độ phát triển kinh tế của Nga có thể bị ảnh hưởng lớn.<br /> Không ít chyên gia kinh tế cho rằng, trước mắt chính phủ còn<br /> nắm được không ít đòn bẩy kích thích kinh tế phát triển: Do tháng 8<br /> năm 1998 đồng rúp mất giá và giá dầu vẫn cao, kinh tế Nga ít nhất có<br /> 3 năm giữ được xu thế phát triển. Thế nhưng thời kỳ này, mức độ ỷ<br /> lại vào xuất khẩu năng lượng của nền kinh tế lại không suy giảm.<br /> Chính phủ nên làm thế nào đây?<br /> Đây chính là mấu chốt của vấn đề. Viện sĩ Viện Khoa học Nga,<br /> giáo sư Trường đại học Kinh tế tài chính tiền tệ quốc lập Xanh pê-técbuay-ê-li-xép-va cho rằng, bất cứ dấu hiện đáng mừng nào cũng<br /> không xuất hiện, kinh tế ảo đang tiếp tục phát triển. Bà ta còn cho<br /> rằng, nền kinh tế Nga không có sự phân biệt sáng tối, nó đều nằm<br /> trong cái bóng.<br /> Kết quả là, hai tai ương lớn của nền kinh tế Nga - ỷ lại vào xuất<br /> khẩu năng lượng và kinh tế ảo hoành hành - ngược lại đem lại cho<br /> người ta lợi nhuận to lớn. Chỉ cần giá dầu không tụt, chỉ cần kinh tế<br /> ảo phát triển tiếp, thì cuộc sống sẽ tốt! Cục thống kê nhà nước nói,<br /> mức sống của người Nga đã khôi phục lại được mức trước khủng<br /> hoảng năm 1998, thậm chí còn vượt trên cả mức này. Chỉ có điều mức<br /> sống là do “vàng đen” và thương mại “xám” cấu thành nên. Sự phối<br /> hợp màu sắc như vậy không khỏi quá u ám. ông trùm ẩn thân ngấm<br /> ngầm thao túng hai năm trước, bạn hỏi bất kỳ người Nga bình<br /> thường nào: Ai đang thống trị nước nga? Bạn sẽ nhận được câu trả<br /> lời gần như là giống nhau: Bê-rê-dốp-xki và các “ông trùm” đang<br /> “thống trị” nước nga! Còn bây giờ nếu như đưa ra một câu hỏi tương<br /> <br /> tự, câu trả lời sẽ khác. Người Nga sẽ bảo với bạn rằng, là Tổng thống<br /> của họ đang thống trị nước Nga. Thế nhưng, những người thật sự<br /> hiểu kinh tế đều biết, nắm giữ mạch máu kinh tế Nga là ba “ông trùm<br /> ẩn thân” ở bên cạnh Pu-tin. Tổng giám đốc ngân hàng công nghiệp<br /> quốc tế Mát-xcơ-va Xéc-gây pu-ga- chốp, Tổng giám đốc ngân hàng<br /> xây dựng công nghiệp Xanh pê-téc-bua Vla-đi-mia Cô-gân và Viện<br /> trưởng học viện khoáng sản Xanh pê-téc-bua Vla-đi-mia lít-vi-nen-cô.<br /> Kể từ khi Pu-tin lên nắm quyền, để tăng cường tấn công tội phạm<br /> trong lĩnh vực kinh tế, thậm chí ông tiếc cả việc đưa ông trùm tài<br /> chính tiền tệ của “đế quốc” truyền thông khổng lồ Gu- xin-xki lên ghế<br /> bị cáo, khiến cho Gu-xin-xki gần mười năm nay gây sóng gió trong<br /> giới thương mại và giới chính trị Nga, trở thành tội phạm quan trọng<br /> bị truy nã khắp toàn cầu, dẫn tới kết cục phải lưu vong ở nước ngoài.<br /> Đài Truyền hình độc lập rất có ảnh hưởng mà Gu-xin-xki sáng lập ở<br /> Nga cũng bị người khác tiếp quản do Gu-xin-xki bị tố cáo nợ một<br /> khoản khổng lồ và chiếm đoạt tài sản nhà nước. Còn Bê-rê-dốp-xki<br /> từng làm mưa làm gió thời kỳ En-xin nay cũng không thể không rời<br /> khỏi Nga, định cư ở nước ngoài, và phải chuyển nhượng cổ phần<br /> khống chế của mình ở đài Truyền hình Nga.<br /> Nhưng không phải Pu-tin giữ khoảng cách với tất cả các ông trùm<br /> trong giới công nghiệp. hiện Pu-tin có quan hệ rất thân thiết với Tổng<br /> giám đốc ngân hàng công nghiệp quốc tế Nga Xéc-gây Pu-ga-chốp và<br /> Tổng giám đốc ngân hàng xây dựng công nghiệp Xanh pê-téc-bua<br /> Vla-đi-mia Cô-gân. Tuy hai người hiện không phải là có tiếng tăm lớn<br /> ở Nga, nhưng sức ảnh hưởng của họ đối với nền kinh tế Nga lại rất<br /> lớn. Mấu chốt là, so với những người khác, họ có thể gặp Tổng thống<br /> một cách trực tiếp và tương đối tự do. Còn có một người hiện chưa<br /> phải là nhân vật trong giới thương mại, Viện trưởng học viện khoáng<br /> sản Xanh pê-téc-bua Vla-đi-mia lít-vi-nen-cô, cũng có quan hệ vô<br /> cùng thân thiết với Pu-tin. Nhiều người Nga cho rằng, người này rất<br /> có thể sẽ thay thế chức vụ của Tổng giám đốc Công ty khí đốt Nga sắp<br /> sửa từ chức, trở thành ông trùm trong giới công thương trong tương<br /> lai của Nga.<br /> Tổng giám đốc ngân hàng công nghiệp quốc tế Nga Xéc- gây Puga-chốp khác với các ông trùm khác như Bê-rê-dốp-xki, ông ta gần<br /> như không hề có tiếng tăm gì trong công chúng Nga, hoàn toàn có thể<br /> gọi là một “ông trùm ẩn thân”.<br /> <br />