ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
NGUYỄN THỊ THU BA
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI TẠI HUYỆN
BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8 34 04 10
Đà Nẵng – Năm 2020
Công trình được hoàn thành tại
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thủy
Phản biện 1: PGS.TS. Đào Hữu Hòa
Phản biện 2: TS. Nguyễn Chín
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp
thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại Kinh tế, Đại học Đà
Nẵng vào ngày 24 tháng 10 năm 2020.
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin – Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, ĐHĐN
1 MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Huyện Bắc Trà My là huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam có
vị trí quan trọng và có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế, được
định hướng là hạt nhân phát triển cho Cụm Tây Nam Quảng Nam.
Để có được sự phát triển thương mại của huyện Bắc Trà My
trong những năm qua không thể không kể đến vai trò định hướng, chỉ
đạo, quản lý của các cấp lãnh đạo tỉnh Quảng Nam nói chung và
huyện Bắc Trà My nói riêng. Tuy nhiên, hoạt động thương mại trên
địa bàn huyện Bắc Trà My vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định.
Chính vì vậy, huyện Bắc Trà My cần hoàn thiện công tác quản lý nhà
nước đối với các hoạt động thương mại nhằm góp phần thúc đẩy sự
phát triển kinh tế huyện Bắc Trà My. Xuất phát từ những thực tế
trên, tôi quyết định lựa chọn đề tài “Quản lý hoạt động thương mại
tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam” để nghiên cứu cho luận
văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động thương mại tại huyện
Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam.
2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý Nhà nước
đối với hoạt động thương mại;
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý Nhà nước
đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh
Quảng Nam;
2
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác
quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện
Bắc Trà My trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý nhà
nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My,
tỉnh Quảng Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Đề tài được tiến hành nghiên cứu trên địa
bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam.
- Về nội dung: Đề tài tiến hành nghiên cứu công tác quản lý
nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà
My, tỉnh Quảng Nam.
- Về thời gian: Đề tài được tiến hành nghiên cứu trong phạm
vi thời gian 04 năm, từ năm 2016 - 2019.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Tác giả sử dụng phương pháp thu thập thông tin thứ cấp
- Phương pháp xử lý thông tin: Phương pháp thống kê;
phương pháp so sánh và phương pháp tổng hợp.
5. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung luận văn bao gồm
3 chương:
- Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý nhà
nước đối với hoạt động thương mại.
- Chương 2: Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với
hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng
Nam.
3
- Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản
lý nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc
Trà My, tỉnh Quảng Nam.
6. Tổng quan tài liệu
Để thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả đã nghiên cứu
nhiều tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau:
- Các giáo trình Kinh tế thương mại, quản lý đại cương, quản
lý nhà nước về thương mại.
- Các luận văn, luận án với đề tài liên quan đến QLNN về
thương mại địa phương.
4 CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI
1.1. TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI
1.1.1. Các khái niệm về thƣơng mại, quản lý nhà nƣớc
và quản lý nhà nƣớc về thƣơng mại
a) Khái niệm về thương mại
Theo nghĩa hẹp,“Thương mại là quá trình mua bán hàng hóa
dịch vụ trên thị trường, là lĩnh vực phân phối và lưu thông hàng
hóa”.
b) Khái niệm quản lý nhà nước
Theo nghĩa hẹp Quản lý Nhà nước: Quản lý Nhà nước là hoạt
động của riêng hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước : Chính phủ,
các Bộ các cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban
nhân dân các cấp, các sở phòng ban chuyên môn...
c) Khái niệm quản lý nhà nước về thương mại
Quản lý Nhà nước về thương mại là quá trình thực hiện và
phối hợp các chức năng hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát
các hoạt động thương mại trên thị trường trong sự tác động của hệ
thống quản lý đến hệ thống bị quản lý nhằm đạt mục tiêu thông qua
việc sử dụng các công cụ và chính sách quản lý.
1.1.2. Phân loại hoạt động thƣơng mại
a) Theo phạm vi hoạt động thương mại
Thương mại được phân thành thương mại nội địa (nội thương)
và thương mại quốc tế (ngoại thương), thương mại khu vực, thương
mại thành phố, thương mại nông thôn, thương mại miền núi….
b) Theo các khâu của quá trình lưu thông
5
Thương mại được phân thành thương mại bán buôn và thương
mại bán lẻ.
c) Theo đặc điểm và tính chất của sản phẩm trong quá
trình tái sản xuất xã hội:
Thương mại được phân thành thương mại hàng hóa, thương
mại dịch vụ, thương mại hàng tư liệu sản xuất, thương mại hàng tư
liệu tiêu dùng….
d) Theo kỹ thuật giao dịch
Thương mại được phân thành thương mại truyền thống và
thương mại điện tử.
e) Phân loại theo mức độ can thiệp của nhà nước vào quá
trình thương mại
Thương mại phân thành thương mại có sự bảo hộ và thương
mại tự do.
1.1.3. Đặc điểm của hoạt động thương mại
Một là, các chủ thể tham gia trong hoạt động thương mại thì
có ít nhất một trong các bên được xác định là thương nhân.
Hai là, mục đích của các bên khi thực hiện hoạt động thương
mại đều là nhằm mục đích lợi nhuận.
Ba là, hoạt động thương mại được xác định chủ yếu thông qua
hai nhóm hoạt động: Mua bán hàng hoá và cung ứng dịch vụ.
Bốn là, Chủ thể thực hiện hoạt động thương mại được phép
kinh doanh tất cả các loại hàng hoá, dịch vụ được phép kinh doanh
theo quy định của pháp luật, trên tất cả các lĩnh vực, ngành nghề theo
quy định của pháp luật.
Năm là, phạm vi thực hiện hoạt động thương mại không chỉ
giới hạn trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam mà còn được thực hiện
6 ngoài phạm vi lãnh thổ Việt Nam, trong phạm vi khu vực và thế giới.
1.1.4. Vai trò của quản lý Nhà nƣớc về thƣơng mại
- Nhà nước định hướng cho sự phát triển của thương mại; - Nhà nước điều tiết và can thiệp vào quá trình hoạt động
thương mại của nền kinh tế quốc dân;
- Nhà nước quản lý trực tiếp khu vực kinh tế nhà nước; - Nhà nước tạo ra môi trường và điều kiện cho thương mại
phát triển.
1.1.5. Chức năng của quản lý Nhà nƣớc về thƣơng mại
Các cơ quan quản lý Nhà nước về thương mại bao gồm: Chức
năng hoạch định; Chức năng tổ chức và phối hợp các hoạt động quản
lý thương mại; Chức năng lãnh đạo, điều tiết các hoạt động thương
mại và can thiệp thị trường và Chức năng kiểm soát các quan hệ trao
đổi, các hoạt động thương mại.
1.1.6. Công cụ quản lý chủ yếu của Nhà nƣớc đối với
thƣơng mại
Nhà nước quản lý hoạt động thương mại bằng hành chính;
phương pháp kinh tế và phương pháp tuyên truyền, giáo dục.
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN/HUYỆN
1.2.1. Ban hành các văn bản cụ thể hóa, hƣớng dẫn
thực thi chính sách, pháp luật nhà nƣớc về thƣơng mại trên địa
bàn huyện/huyện
7
1.2.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện các chiến lƣợc,
quy hoạch, kế hoạch và chƣơng trình dự án phát triển thƣơng
mại, thị trƣờng của địa phƣơng.
1.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý, phân công trách nhiệm
và phối hợp thực thi chính sách, pháp luật về thƣơng mại trên
địa bàn huyện
1.2.4. Thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm quy
định chính sách, pháp luật về thƣơng mại trên địa bàn huyện
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI
Hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại ở cấp
huyện chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó gồm 5
yếu tố chính là: chính sách của nhà nước; điều kiện kinh tế - xã hội;
tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động thương mại; đội ngũ cán bộ
công chức quản lý hoạt động thương mại; yếu tố thuộc về các tổ
chức, cơ sở hoạt động thương mại.
8 CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ
MY
2.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA
HUYỆN BẮC TRÀ MY
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên
Huyện Bắc Trà My là một huyện miền núi của tỉnh Quảng
Nam. Khí hậu ôn hòa, nguồn tài nguyên tương đối đa dạng phù hợp
việc phát triển thương mại. Tuy nhiên, địa hình núi, nhiều sông suối
có độ dốc lớn cũng gây không ít khó khăn cho việc phát triển cơ sở
hạ tầng.
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
- Kinh tế huyện Bắc Trà My tăng trưởng khá ổn định với đa
dạng lĩnh vực.
- Xã hội: trình độ dân trí ngày được nâng cao.
2.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG
THƢƠNG MẠI CỦA HUYỆN BẮC TRÀ MY GIAI
ĐOẠN 2016- 2019
2.2.1. Mạng lƣới kinh doanh thƣơng mại
Số lượng cơ sở kinh doanh trên địa bàn huyện chưa nhiều và
hầu hết các cơ sở kinh doanh thương mại hiện nay là những hộ cá thể
quy mô nhỏ.
2.2.2. Đóng góp của hoạt động thƣơng mại trong nền
kinh tế của huyện Bắc Trà My
Trong giai đoạn 2016-2019, cơ cấu giá trị sản xuất (GTSX)
trên địa bàn huyện Bắc Trà My có sự chuyển biến khá tích cực,
ngành thương mại - dịch vụ tăng từ 33,7% năm 2016 lên 36,6% năm
9 2019. Tuy nhiên, tỷ trọng của ngành thương mại - dịch vụ qua các
năm tăng chậm so với tổng GTSX toàn huyện.
2.2.3. Lao động trong lĩnh vực thƣơng mại tại huyện
Bắc Trà My
Lao động trong lĩnh vực thương mại trên địa bàn huyện gia
tăng qua các năm và có sự dịch chuyển theo hướng tích cực. Đặc biệt
đến năm 2018 lao động tham gia vào hoạt động thương mại tăng
nhanh từ 11,8% năm 2017 tăng lên đạt tỉ trọng 28,6% năm 2019. Với
sự đầu tư, thu hút nguồn lao động chất lượng của Huyện trong giai
đoạn 2016 – 2019 đối với lĩnh vực thương mại, năng suất lao động
nhìn chung tăng qua các năm từ 0,15 tỷ đồng/lao động ở năm 2016
đến 0,225 tỷ đồng/lao động ở năm 2019.
2.2.4. Hệ thống hạ tầng phục vụ hoạt động thƣơng mại
Những năm gần đây, cơ sở hạ tầng gồm: hệ thống giao thông;
Hệ thống chợ và cửa hàng quy mô lớn; Hệ thống cửa hàng xăng dầu;
Các công trình cơ sở hạ tầng phục vụ thương mại; Mạng lưới điện và
bưu chính viễn thông đều được đầu tư phục vụ phát triển kinh tế
huyện.
2.3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
BẮC TRÀ MY GIAI ĐOẠN 2016-2019
2.3.1. Thực trạng xây dựng và ban hành văn bản
quản lý thƣơng mại
a. Tổ chức phổ biến, hướng dẫn, giáo dục pháp luật thương
mại đối với thương nhân trên địa bàn huyện:
10
Bảng 2.5. Văn bản hƣớng dẫn pháp luật thƣơng mại đối
với thƣơng nhân tại huyện Bắc Trà My
Văn bản pháp quy Văn bản Nội dung cụ thể văn bản của
của huyện huyện
Bắc Trà
My
Quyết định Kế hoạch - Tổ chức tuyên truyền các quy
số 705/QĐ- số 10/KH- định của Bộ luật Lao động, Luật
TTg ngày 25 tháng UBND, Công đoàn, Luật Giáo dục nghề
5 năm 2017 của ngày nghiệp, Luật Bảo hiểm xã hội, 28
Thủ tướng Chính tháng Luật Bảo hiểm y tế, các quy 05
phủ ban hành năm 2018 định về bảo hiểm thất nghiệp và
Chương trình phổ của UBND các văn bản pháp luật khác có
biến, giáo dục pháp huyện Bắc liên quan.
luật giai đoạn 2017 Trà My về - Tổ chức tuyên truyền, phổ biến
- 2021 và Quyết việc tuyên pháp luật lao động và các quy
định số 221/QĐ- truyền, phổ định của pháp luật khác có liên
LĐTBXH ngày 08 biến pháp quan đến hoạt động của doanh
tháng 3 năm 2018 luật cho nghiệp; quyền và nghĩa vụ công
của Bộ Lao động - người lao dân của người lao động, người
Thương binh và Xã động, sử dụng lao động trên các
hội về việc ban người sử phương tiện truyền thông, thông
hành Kế hoạch dụng lao tin đại chúng.
triển khai thực hiện động trong - Cung cấp các văn bản pháp
Đề án “Tuyên các loại luật và các tài liệu hướng dẫn
truyền, phổ biến hình doanh thực hiện thông qua sách báo, tài
pháp luật cho người nghiệp trên liệu, internet kết hợp với việc tổ
11
lao động và người địa bàn chức các buổi hội thảo, thảo
sử dụng lao động huyện luận chuyên đề, đối thoại với
doanh nghiệp và giải đáp vướng trong các loại hình
mắc. doanh nghiệp” năm
2018
b. Ban hành các văn bản hướng dẫn về nghiệp vụ chuyên
môn thương mại và thực hiện các chủ trương chính sách của nhà
nước:
Bảng 2.6. Văn bản hƣớng dẫn về nghiệp vụ chuyên môn
thƣơng mại và thực hiện các chủ trƣơng chính sách của nhà
nƣớc tại huyện Bắc Trà My
STT Tên văn bản Nội dung
1 Nghị quyết Đại Nội dung của Nghị quyết chủ yếu đề cập đến
hội Đảng bộ quan điểm, mục tiêu và định hướng phát
huyện Bắc Trà triển TM-DV giai đoạn 2016 – 2020, định
My lần thứ hướng đến năm 2025
XVIII - nhiệm kỳ
2015 – 2020 và
Nghị quyết số
04-NQ/HU của
Huyện ủy Bắc
Trà My ngày
14/7/2016
2 Nghị quyết số Phát triển kinh tế - xã hội miền núi gắn với
05-NQ/TU ngày định hướng thực hiện một số dự án lớn tại
17/8/2016 của vùng Tây tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 -
Tỉnh ủy 2020, định hướng đến năm 2025 của Huyện
12
ủy Bắc Trà My
3 Kế hoạch số Kế hoạch phát triển thương mại – dịch vụ
140/KH-UBND giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm
ngày 30/9/2016 2025. Kế hoạch đã đánh giá thực trạng tình
của UBND hình thương mại - dịch vụ tại huyện Bắc
huyện Bắc Trà Trà My, chỉ ra được những hạn chế hiện tại
My và đề xuất các mục tiêu, giải pháp nhằm
phát triển thương mại - dịch vụ tại huyện
Bắc Trà My giai đoạn đến năm 2020, tầm
nhìn đến năm 2025
4 Quyết định Thành lập Ban chuyển đổi mô hình quản lý,
555/QĐ-UBND kinh doanh, khai thác chợ trên địa bàn huyện
ngày 15/3/2019 Bắc Trà My và Quyết định số 1623/QĐ-
của Huyện ủy UBND ngày 4 tháng 6 năm 2019 của UBND
Bắc Trà My huyện về việc ban hành Kế hoạch chuyển
đổi mô hình tổ chức quản lý, kinh doanh,
khai thác chợ trên địa bàn huyện giai đoạn
2019 – 2020.
5 Đề án số 06/ĐA- Phát triển du lịch huyện Bắc Trà My giai
UBND ngày đoạn 2015-2020, định hướng đến năm 2025.
15/01/2014 của Nội dung Đề án đề cập đến quan điểm, mục
UBND huyện tiêu và định hướng phát triển và các giải
Bắc Trà My pháp nhằm phát triển du lịch huyện Bắc Trà
My thành ngành kinh tế quan trọng của
huyện; có hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật
chất du lịch hiện đại, chất lượng; xây dựng
các sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng
13
địa phương và hấp dẫn khách tham quan, du
lịch giai đoạn 2015-2020, định hướng đến
năm 2025
6 Nghị quyết Cải thiện môi trường kinh doanh, xây dựng
Chính sách hỗ chính sách kêu gọi đầu tư nhằm phát huy lợi
trợ xúc tiến đầu thế, tiềm năng vốn có của mình. Ngoài
tư huyện Bắc Trà những chính sách ưu đãi của Nhà nước, của
My do Huyện ủy tỉnh, huyện có thêm những chính sách ưu đãi
Bắc Trà My ban đặc biệt, cụ thể đối với các nhà đầu tư. Ưu
hành năm 2016 tiên nguồn vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng
như giao thông, điện, nước; tạo điều kiện
thuận lợi trong vay vốn để phát triển sản
xuất, thực hiện tốt cải cách hành chính, nhất
là về giải quyết thủ tục hành chính cho nhà
đầu tư.
Mặc dù, huyện Bắc Trà My đã có các văn bản nhằm định
hướng, điều hành và hỗ trợ phát triển TM. Tuy nhiên, các văn bản
được ban hành còn ít, triển khai còn khá chậm, thiếu tính thời sự dẫn
đến khó khăn trong việc thực hiện.
2.3.2. Thực trạng xây dựng và tổ chức thực hiện quy
hoạch, kế hoạch các chƣơng trình, đề án và phát triển hoạt động
thƣơng mại
a. Kế hoạch dài hạn
Trên cơ sở Nghị quyết 04-NQ/HU ngày 14/7/2016 của Huyện
ủy Bắc Trà My về phát triển Thương mại - Dịch vụ giai đoạn 2016 -
2020, định hướng đến năm 2025; Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày
17/8/2016 về phát triển kinh tế - xã hội miền núi gắn với định hướng
14 thực hiện một số dự án lớn tại vùng Tây tỉnh Quảng Nam giai đoạn
2016 – 2020, định hướng đến năm 2025 của Tỉnh ủy; UBND huyện
tham khảo các ý kiến chuyên gia và khảo sát tình hình thực tế của
Huyện, đã tiến hành xây dựng Kế hoạch số 140/KH-UBND ngày
30/9/2016 của UBND huyện về phát triển thương mại - dịch vụ giai
đoạn đến năm 2020, với các mục tiêu đề ra đến năm 2020 và năm
2025.
Tuy nhiên, việc xây dựng kế hoạch một phần dựa trên nhận
định chủ quan của các cán bộ chuyên môn, chưa nghiên cứu nhiều
các căn cứ khoa học đến việc quy hoạch, chiến lược không thống
nhất, đồng bộ.
b. Kế hoạch ngắn hạn và tổ chức thực hiện
Dựa trên kế hoạch dài hạn ở trên, UBND Huyện xây dựng
kế hoạch hàng năm, vạch ra các mục tiêu cụ thể và tổ chức thực hiện
chúng theo những nội dung như sau:
Về mạng lƣới chợ:
- Trên cơ sở Quyết định số 1623/QĐ-UBND ngày 4 tháng 6
năm 2019 của UBND huyện, huyện đã xây dựng phương án Chuyển
đổi mô hình tổ chức quản lý, kinh doanh, khai thác chợ Bắc Trà My
năm 2019.
- Theo Quyết định số 3464/QĐ-UBND ngày 27/10/2011;
Quyết định số 1733 /QĐ-UBND ngày 17/5/2016 và Quyết định số
4685 /QĐ-UBND ngày 28/12/2016 về việc điều chỉnh, bổ sung quy
hoạch phát triển ngành thương mại tỉnh Quảng Nam đến năm 2020
và định hướng đến năm 2025; trên địa bàn huyện Bắc Trà My, bố trí
quy hoạch phát triển mạng lưới chợ theo hai cấp: Chợ Trà My tại thị
trấn Trà My là chợ tổng hợp, hạng 2; Xây mới các chợ Trà Đông,
15 chợ Trà Tân, chợ Trà Giác (trên cơ sở phát huy khu vực chợ phiên
Trà Giác) và chợ Trà Bui là chợ dân sinh, hạng 3.
Nhìn chung, mạng lưới chợ trên địa bàn huyện cơ bản cũng
đã đáp ứng được nhu cầu mua bán và trao đổi hàng hoá của nhân
dân. Tuy nhiên, cơ sở vật chất của mạng lưới chợ nhìn chung còn
nhiều bất cập. Bên cạnh đó, số lượng các chợ ít khả năng khai thác
các lợi thế về thương mại của tỉnh.
Về cơ sở kinh doanh cá thể:
Các hộ kinh doanh cá thể của lĩnh vực thương mại dịch vụ
cũng chiếm tỷ trọng lớn và tăng dần qua các năm tuy nhiên không
nhiều bằng các lĩnh vực khác. Và chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực
kinh doanh thực phẩm và các sản phẩm tiêu dùng thiết yếu và phân
bố ở 13 xã khác nhau của huyện Bắc Trà My. Công tác quản lý nhà
nước đối với các hộ kinh doanh cá thể còn khó do địa bàn phân bố
rộng, địa hình cách trở, nhận thức của người dân chưa cao.
Về phát triển hạ tầng thƣơng mại – dịch vụ:
- Phát triển điểm thương mại - dịch vụ tổng hợp (chợ, bến xe
buýt, cây xăng, điểm dừng chân) tại khu vực đầu cầu Trà Đốc tiếp
giáp với QL40B.
- Bắc Trà My không ngừng cải thiện môi trường kinh doanh,
xây dựng chính sách kêu gọi đầu tư nhằm phát huy lợi thế, tiềm năng
vốn có của mình.
Về hoạt động xúc tiến thƣơng mại:
- Tích cực hưởng ứng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu
tiên dùng hàng Việt Nam”, thường xuyên tổ chức các hội chợ đưa
hàng Việt về nông thôn nhằm kích cầu tiêu dùng.
- Hằng năm, tổ chức các hội chợ triển lãm sản phẩm công
nghiệp nông thôn tiêu biểu và sản phẩm đặc trưng của huyện tại
16 quảng trường văn hóa huyện và hỗ trợ các cơ sở công nghiệp nông
thôn tham gia các hội chợ trong và ngoài tỉnh.
- Kêu gọi đầu tư xây dựng các gian hàng trưng bày tại Quảng
trường văn hóa huyện.
- Thực hiện quy hoạch chuyên ngành.
Về hệ thống cửa hàng xăng dầu
Trong thời gian qua, Huyện Bắc Trà My đã ban hành nhiều
văn bản về lĩnh vực quản lý xăng dầu để quy hoạch và xây dựng
điểm kinh doanh xăng dầu phù hợp với nhu cầu hiện tại của huyện
thể hiện qua các văn bản: Công văn số 904/UBND- KTHT, Công
văn số 1327/UBND- KTHT, Công văn số 2136/UBND- KTHT,
Công văn số 129/UBND- KTHT, ….
Trên cơ sở những quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt ở
trên, huyện đã trực tiếp giám sát, phân công trách nhiệm từng cá
nhân, đơn vị tổ chức thực hiện.
Theo Quyết định số 3464/QĐ-UBND ngày 27/10/2011; Quyết
định số 1733 /QĐ-UBND ngày 17/5/2016 và Quyết định số 4685
/QĐ-UBND ngày 28/12/2016 của Tỉnh nói chung và kế hoạch
số140/KH-UBND ngày 30/9/2016 của huyện Bắc Trà My nói riêng,
Huyện đã tổ chức thực hiện tốt quản lý thúc đẩy tăng tổng mức bán
lẻ hàng hóa và dịch tiêu dùng trên 20% bình quân giai đoạn từ 2016-
2019, vượt chỉ tiêu. Tuy nhiên, tổng giá trị sản xuất ngành thương
mại – dịch vụ bình quân và thu hút lao động trong ngành tăng vẫn
chưa đạt chỉ tiêu. Điều này cho thấy khả năng tổ chức thực hiện quản
lý nhà nước về thương mại tại Huyện vẫn còn hạn chế.
17
2.3.3. Thực trạng công tác tổ chức bộ máy quản lý,
phân công trách nhiệm và phối hợp thực thi chính sách, pháp
luật về thƣơng mại trên địa bàn huyện
Hiện tại, huyện Bắc Trà My phân công nhiệm vụ của các
chuyên viên trong Phòng theo thông báo số 05/TB-KTHT, ngày
10/05/2017 rất cụ thể và quyền hạn, trách nhiệm chung của phòng
được công bố trên website của UBND Huyện Bắc Trà My.
Đội ngũ cán bộ công chức quản lý hoạt động thương mại
huyện Bắc Trà My có nhiều bước chuyển biến tích cực trên các mặt:
chất lượng cán bộ công chức ngày càng tăng, số lượng đáp ứng được
nhu cầu của quá trình đổi mới, cơ cấu cơ bản đáp ứng được yêu cầu
của sự phát triển. Bộ máy được tinh giản theo hướng hiệu quả, gọn
nhẹ. Tuy nhiên, trước yêu cầu mới, công tác đào tạo nhân lực cho
ngành thương mại cần có sự quan tâm đầu tư nhiều hơn.
2.3.4. Công tác kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm
của Nhà nƣớc đối với hoạt động thƣơng mại trên địa bàn huyện
Bắc Trà My
Việc quản lý thị trường hàng hóa trên địa bàn huyện Bắc Trà
My do Đội Quản lý thị trường huyện Bắc Trà My phối hợp với
phòng Kinh tế - Kế hoạch đảm nhiệm, thực hiện nhiệm vụ chuyên
trách về phòng chống buôn lậu, hàng giả, vi phạm sở hữu công
nghiệp và gian lận TM trên địa bàn toàn Huyện. Thời gian qua, Đội
Quản lý thị trường huyện Bắc Trà My đã tăng cường công tác chống
buôn lậu, gian lận TM, hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng
không đảm bảo an toàn thực phẩm. Qua đó, đã phát hiện và xử lý
nhiều vụ vi phạm trên địa bàn Huyện và xử lý nghiêm các hành vi vi
phạm pháp luật như đầu cơ, găm hàng, buôn bán hàng cấm, hàng
nhập lậu, hàng không hóa đơn, chứng từ, không rõ nguồn gốc, xuất
18 xứ, nhãn hiệu, sản xuất và kinh doanh hàng giả, không đảm bảo an
toàn thực phẩm, hàng kém chất lượng, hàng quá hạn sử dụng, các
hành vi vi phạm về giá.
Tuy nhiên, xét về thực trạng việc tuân thủ các nguyên tắc thị
trường trong kinh doanh trên địa bàn thì còn nhiều hạn chế. Việc
buôn lậu, gian lận TM, hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng
không đảm bảo an toàn thực phẩm còn diễn biến khá phức tạp, đặc
biệt trên các địa bàn trung chuyển và tập kết hàng hóa.
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN THƢƠNG
MẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ MY
2.4.1. Thành tựu đạt đƣợc
- Huyện ủy Bắc Trà My đã xây dựng được chính sách, nghị
quyết cũng như ban hành quy hoạch phát triển thương mại trên địa
bàn Huyện dựa trên cơ sở tình hình thực tế tại địa phương, vận dụng
tối đa các cơ chế, chính sách của Trung ương, tỉnh để phát triển
thương mại - dịch vụ tại địa phương.
- Hoạt động phân phối hàng hóa phát triển mạnh, nhiều cửa
hàng, đại lý và nhà phân phối phát triển nhanh nên hàng hóa phong
phú, đa dạng về chủng loại, giá cả chất lượng ngày càng tăng qua
từng năm.
- Hoạt động xúc tiến thương mại được quan tâm nhiều và
hàng năm các cơ quan Lãnh đạo huyện luôn tạo điều kiện để mở
rộng các hội chợ triển lãm để quảng bá cho thương hiệu của các san
phẩm nối tiếng của vùng.
- Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chủ
trương, chính sách, pháp luật đối với hoạt động thương mại trên địa
bàn huyện Bắc Trà My được chú trọng nên phần nào đã kịp thời phát
hiện những vụ vi phạm thương mại trong thời gian qua.
19
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân
- Sự quyết tâm, kiên trì và sự vào cuộc của các cấp, các
ngành, địa phương chưa cao.
- Tư nhân hóa một số mô hình quản lý, kinh doanh chưa thực
hiện như: quản lý rác thải, nước sinh hoạt, quản lý chợ, bến xe. Thu
hút, khai thác một số hạ tầng kỹ thuật chưa kịp thời.
- Số lượng cơ sở kinh doanh trên địa bàn huyện chưa nhiều
và hầu hết các cơ sở kinh doanh thương mại hiện nay là những hộ cá
thể quy mô nhỏ.
- Việc chuyển đổi mô hình quản lý các loại hình thương mại
chưa được chú trọng và chậm chuyển đổi. Điểm chợ phiên tại cụm
Tra Giác – Trà Giáp - Trà Ka chưa phát huy được hiệu quả.
- Công tác quản lý các hoạt động thương mại có lúc chưa
chặt chẽ, còn tình trạng buôn bán hàng nhái, hàng kém chất lượng,
nhất là ở các hội chợ thương mại trên địa bàn huyện trong những
năm gần đây.
- Việc kiểm soát, quản lý hoạt động thị trường còn chồng
chéo, bất cập giữa các cơ quan huyện với ngành của tỉnh.
- Cơ sở hạ tầng mặc dù đã có sự đầu tư rất lớn từ tỉnh nhưng
vẫn còn thiếu thốn nhiều thứ. Đặc biệt do điều kiện địa hình nên vấn
đề giao thong khó khăn. Điều này ít nhiều cũng ảnh hưởng đến chi
phí vận chuyển
20 CHƢƠNG 3
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG
THƢƠNG MẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY ĐẾN NĂM 2025
3.1. CĂN CỨ ĐỂ ĐỀ RA CÁC GIẢI PHÁP
3.1.1. Quan điểm phát triển hoạt động thƣơng mại
huyện Bắc Trà My đến năm 2025
Phát triển ngành thương mại - dịch vụ nhằm phát huy và
khai thác có hiệu quả những lợi thế và tiềm năng của huyện, từng
bước quy hoạch mở rộng quy mô phát triển đối với từng lĩnh vực
một cách đồng bộ, phù hợp từng cụm, khu vực, địa phương, quy mô
phát triển đối với từng lĩnh vực một cách đồng bộ và phù hợp với
từng thành phần kinh tế hoạt động trong lĩnh vực thương mại - dịch
vụ.
3.1.2. Mục tiêu phát triển
a) Mục tiêu tổng quát
Tiếp tục tập trung nguồn lực để đẩy mạnh phát triển kinh tế -
xã hội toàn diện, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng coi trọng
sản xuất nông lâm nghiệp, đi đôi với việc phát triển công nghiệp,
thương mại - dịch vụ; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu, nhất
là các công trình giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế, ... phục vụ đời
sống sản xuất và dân sinh, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về đời sống
vật chất, tinh thần cho người nghèo, người dân tộc thiểu số.
b) Một số chỉ tiêu cụ thể
1. Giai đoạn 2020 - 2025:
+ Phấn đấu đưa tổng giá trị sản xuất ngành thương mại - dịch vụ
tung bình quân hằng năm 17,2% trở lên;
+ Tỷ trọng giá trị sản xuất ngành thương mại - dịch vụ chiếm
38,77 % trong tổng giả trị sản xuất của huyện hằng năm;
21
+ Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng 14,
5%/năm;
+ Thu hút lao động hằng năm vào ngành thương mại - dịch vụ
tăng 4-5%/năm.
2. Giai đoạn đến năm 2030:
+ Phấn đấu đưa tổng giá trị sản xuất ngành thương mại - dịch vụ
tăng từ 18,5 - 22,5%/năm;
+ Tỷ trọng giá trị sản xuất ngành thương mại - dịch vụ chiếm
trên 40% trong tổng giả trị sản xuất của huyện;
+ Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng 15 -
17,5%/năm;
+ Thu hút lao động hằng năm vào ngành thương mại tăng 5-
5,5%/năm.
3.1.3. Định hƣớng phát triển hoạt động thƣơng mại của
huyện Bắc Trà My đến năm 2025
Huyện định hướng phát triển kinh tế tại các xã theo thế mạnh
của từng vùng, chú trọng quy hoạch gắn với ưu tiên nguồn lực phát
triển cây quế Trà My và sản phẩm từ quế.
3.2. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
BẮC TRÀ MY
3.2.1. Hoàn thiện công tác ban hành các văn bản cụ thể
hóa, hƣớng dẫn thực thi chính sách, pháp luật nhà nƣớc về
thƣơng mại
Tập trung nghiên cứu hoàn thiện những quy định mang tính
chất pháp lý, tháo gỡ những trở ngại về thực hiện chính sách và thủ
tục hành chính. Rà soát lại tất cả các văn bản đã ban hành và nghiên
cứu hình thức lẫn nội dung tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện pháp
22 luật thương mại, Xây dựng và ban hành các nghị quyết chuyên đề, đề
án về phát triển thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My.
3.2.2. Hoàn thiện công tác xây dựng và tổ chức thực
hiện các quy hoạch các chƣơng trình, đề án phát triển hoạt động
thƣơng mại
- Tiếp tục tập trung rà soát quy hoạch, đánh giá quy hoạch và
thực hiện quy hoạch để điều chỉnh, loại bỏ những nội dung không
còn phù hợp, bổ sung, lập quy hoạch mới để đủ điều kiện, phù hợp
với định hướng chung của tỉnh và thực trạng của địa phương để phát
triển thương mại - dịch vụ mang tính bền vững, hiệu quả, thiết thực.
- Định hướng phát triển không gian đô thị thành hai trung tâm
chính, trung tâm thương mại dịch vụ và trung tâm hành chính sự
nghiệp.
3.2.3. Hoàn thiện công tác tổ chức bộ máy quản lý,
phân công trách nhiệm và phối hợp thực thi chính sách, pháp
luật về thƣơng mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My
Tăng cường hiệu quả quản lý của huyện theo hướng đẩy mạnh
cải cách hành chính, nâng cao tính minh bạch và phòng chống tham
nhũng. Tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan trong tổ chức
thực hiện. Kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy các cấp để đảm nhiệm
công tác quản lý các hoạt động thương mại của huyện.
3.2.4. Hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát của Nhà
nƣớc đối với hoạt động thƣơng mại trên địa bàn huyện Bắc Trà
My
Tăng cường, áp dụng nghiêm minh các chế tài hình sự, hành
chính đối với nội dung bảo đảm cho sự phát triển của các hoạt động
thương mại trên địa bàn huyện. Chú trọng hoàn thiện chế tài xử lý
23 các hành vi vi phạm pháp luật của các doanh nghiệp TM trên địa bàn
huyện hoạt động không tuân theo nguyên tắc thị trường, gian lận
trong TM.
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
3.3.1. Kiến nghị với Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam
Đề nghị UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo: Đơn giản hơn nữa thủ
tục hành chính về thu hút đầu tư. Tạo mọi điều kiện để tháo gỡ khó
khăn vướng mắc cho các dự án đầu tư mới, đang đầu tư cũng như
đang hoạt động; có cơ chế ưu đãi riêng đối với các dự án đầu tư tại
các địa phương đặc biệt khó khăn trên địa bàn của huyện.
3.3.2. Kiến nghị với doanh nghiệp thƣơng mại trên địa
bàn huyện Bắc Trà My
Các doanh nghiệp thương mại trên địa bàn Huyện cần chủ
động tìm hiểu, nghiên cứu các nội dung quản lý Nhà nước về thương
mại, trên cơ sở đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp với các
nội dung của quản lý Nhà nước về thương mại trên địa bàn Huyện.
Chú trọng việc đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp,
nâng cao trình độ, kỹ năng kinh doanh và tuyên truyền nâng cao ý
thức bảo vệ môi trường cho nhân viên.
KẾT LUẬN
Trong giai đoạn hiện nay, quản lý Nhà nước về kinh tế nói
chung và hoạt động thương mại nói riêng là một tất yếu khách quan,
đảm bảo cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện tốt chức năng
quản lý Nhà nước đối với hoạt động thương mại sẽ tạo điều kiện để
thương mại phát triển, thúc đẩy quá trình sản xuất, cung ứng hàng
hóa dịch vụ phát triển, tạo sự tăng trưởng kinh tế ngày càng cao, góp
24 phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện
đại hóa.
Quản lý Nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn
huyện Bắc Trà My là một vấn đề tương đối phức tạp và có ý nghĩa
rất quan trọng trong sự tồn tại và phát triển kinh tế - xã hội của huyện
Bắc Trà My nói chung và của tỉnh Quảng Nam nói riêng. Xuất phát
từ lý do đó mà học viên đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với
hoạt động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng
Nam” làm luận văn Thạc sĩ. Đề tài này đã đạt được một số kết quả
sau:
- Đã hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về quản lý Nhà
nước đối với hoạt động thương mại.
- Nghiên cứu các nội dung quản lý Nhà nước đối với hoạt
động thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My và phân tích thực
trạng quản lý Nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn
huyện Bắc Trà My giai đoạn 2016-2019.
- Đề xuất một số giải pháp trong việc hoàn thiệc công tác
quản lý Nhà nước đối với hoạt động thương mại trên địa bàn huyện
Bắc Trà My trong thời gian đến.
Những kết quả nghiên cứu này hy vọng sẽ góp phần tăng
cường năng lực và hiệu lực quản lý Nhà nước đối với hoạt động
thương mại trên địa bàn huyện Bắc Trà My trong thời gian đến.
