SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH
SÁNG KIẾN
Tên đề tài:
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG LẬP TRÌNH VỚI CHỦ ĐỀ
CÂU LỆNH LẶP CHO HỌC SINH LỚP 10
TRONG NNLT PYTHON
Môn/Lĩnh vực: Tin học
Tổ: Vật lí – Tin – CNCN
Giáo viên: Nguyễn Thị Vinh
Hà Tĩnh, tháng 12 năm 202
“Rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh khá giỏi trong NNLT Python”
MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
I. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI ...........................................................................................................1
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...............................................................................................................1
III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU...........................................................................2
1. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...........................................................................................................2
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .....................................................................................................2
IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU .......................................................................................................3
V. NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................3
PHẦN II: NỘI DUNG ................................................................................................... 4
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................................................................4
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ ..................................................................................................4
III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .........................................5
1. Hệ thống kiến thức cốt lõi về cấu trúc lặp trong Python ....................................................5
2. Rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp ..........................................................9
3. Bài tập áp dụng .....................................................................................................................22
IV. HIỆU QUẢ MANG LẠI CỦA SÁNG KIẾN ...........................................................................23
V. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI .........................................................................24
VI. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN ...................................................................................................25
PHẦN III: KẾT LUẬN ............................................................................................... 26
I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: .....................................................................................................26
II. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT ............................................................................................................26
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 28
“Rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh lớp 10 trong NNLT Python”
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
1. THPT: Trung học phổ thông
2. GDPT: Giáo dục phổ thông
3. NNLT: Ngôn ngữ lập trình
4. SKKN: Sáng kiến kinh nghiệm
5. NXB: Nhà xuất bản
6. SGK: Sách giáo khoa
“Rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh lớp 10 trong NNLT Python”
1
PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài này được tôi xây dựng, vận dụng vào giảng dạy bộ môn Tin học lớp 10
trong học kỳ 1 năm học 2023-2024 và công tác bồi dưỡng cho học sinh khá giỏi tham
gia kì thi chọn học sinh giỏi các cấp môn Tin học 10.
Sáng kiến kinh nghiệm với các nội dung nghiên cứu:
- Làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài.
- Hệ thống lý thuyết về cấu trúc lặp và ứng dụng cấu trúc lặp giải các bài toán
nhằm rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh lớp 10 trong
NNLT Python.
- Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính khả thi và hiệu quả của đề tài.
- Rút ra kết luận và đưa ra các kiến nghị cụ thể trong việc nâng cao chất lượng
dạy học bộ môn Tin học ở lớp 10 và công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học
lớp 10. Rèn luyện kỹ năng sử dụng cấu trúc lặp trong NNLT Python cho học sinh
lớp 10, giúp học sinh lĩnh hội tri thức, giúp các em tích cực, chủ động tích lũy kiến
thức. Qua đó, học sinh phát triển được tư duy logic thông qua hệ thống bài tập giúp
các em rèn luyện được tính tự giác, tính kỉ luật, thói quen tự học đó là những đức
tính rèn luyện tốt của học.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Năm học 2023 - 2024 bắt đầu áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới
(GDPT 2018) cho lớp 10. Điểm mới quan trọng nhất của chương trình giáo dục lớp 10
năm nay là cho phép học sinh được lựa chọn môn học theo năng lực, sở thích của mình
và theo xu hướng nghề nghiệp dự định chọn trong tương lai, trong đó môn Tin học
được nhiều học sinh lựa chọn. Chương trình môn Tin học lớp 10 kế thừa toàn bộ phẩm
chất chung, năng lực chủ yếu chung và năng lực tin học đã được hình thành, phát triển
ở giai đoạn giáo dục cơ bản. Nội dung cốt lõi của môn Tin học 10 được mô tả theo
từng chủ đề, trong đó chủ đề “Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính” về Lập
trình cơ bản, đây là một chủ đề lớn, quan trọng chiếm phần lớn nội dung cốt lõi của
“Rèn luyện kỹ năng lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh lớp 10 trong NNLT Python”
2
môn Tin học ở lớp 10. Nội dung lập trình cơ bản với những nội dung đổi mới rất căn
bản: dùng NNLT Python để minh họa và thực hành. Lập trình cơ bản là nội dung
chung cho cả hai định hướng Tin học ứng dụng và Khoa học máy tính. Với mục tiêu
hình thành và phát triển tư duy máy tính, nội dung Lập trình cơ bản được chọn lọc để
thích hợp với tư duy học sinh phổ thông.
Trong các NNLT bậc cao đều có câu lệnh thể hiện cấu trúc lặp của thuật toán,
với lập trình trên Python thì việc học sinh nắm chắc các vòng lặp là chìa khóa để giải
quyết các vấn đề liên quan tới dãy dữ liệu. Là một giáo viên dạy môn Tin học, bên
cạnh bên cạnh dạy học các kiến thức phổ thông về tin học thì việc bồi dưỡng học sinh
khá giỏi cũng hết sức quan trọng, trách nhiệm của người giáo viên Tin học là tổ chức
các hoạt động học tập cho học sinh để phát triển hệ thống năng lực mà một học sinh
phổ thông cần phải có.
Qua quá trình dạy học, tôi thấy chủ đề “Câu lệnh lặp” là môt nội dung rất quan
trọng trong việc tiếp cận NNLT bậc cao, xử lý cấu trúc lặp cũng là yêu cầu trong việc
xây dựng các phần mềm ứng dụng thực tiễn, nhưng việc dạy học chủ đề này vẫn còn
gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chưa cao. Với niềm đam mê chuyên môn, ham học hỏi
tôi luôn tìm tòi nghiên cứu và đã có những giải pháp tốt nhất nhằm đem lại hiệu quả
cao trong công tác dạy học và bồi dưỡng học sinh khá giỏi và đã đạt được những kết
quả như mong đợi. Vì vậy tôi mạnh dạn chia sẻ sáng kiến chủ đề “Rèn luyện kỹ năng
lập trình với chủ đề câu lệnh lặp cho học sinh lớp 10 trong NNLT Python”.
III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Các vấn đề về cấu trúc lặp trong chương trình Tin học lớp 10 lập trình trên
NNLT Python.
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Đề tài tập trung vào việc đưa ra hệ thống lý thuyết về cấu trúc lặp và rèn
luyện kỹ năng lập trình với chủ để câu lệnh lặp trong NNLT Python giúp học sinh lĩnh
hội tri thức, giúp các em tích cực, chủ động tích lũy kiến thức.
