SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH ĐIỆN BIÊN
TRƯỜNG THPT HUYỆN MƯỜNG NHÉ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC
TRONG DẠY HỌC SINH HỌC NHẰM GÓP PHẦN
NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP VÀ PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH LỚP 11
TRƯỜNG THPT HUYỆN MƯỜNG NHÉ
Lĩnh vực/Môn: Giáo dục/ Môn Sinh học
Tên tác giả: Nguyễn Thị Cẩm Nhung
Đơn vị công tác: Trường THPT huyện Mường Nhé
Năm học 2023-2024
2
Giáo viên Nguyễn Thị Cẩm Nhung Trường THPT Huyện Mường Nhé
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... 3
A. MỤC ĐÍCH, SỰ CẦN THIẾT .............................................................. 4
B. PHẠM VI TRIỂN KHAI THỰC HIỆN ................................................ 5
C. NỘI DUNG ............................................................................................ 5
I. TÌNH TRẠNG GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT ................................................... 5
1. Khái quát tình hình ứng dụng infographic trong dạy học môn Sinh học ở
trường THPT.................................................................................................................. 6
2. Thực trạng ứng dụng infographic trong dạy học môn Sinh học tại trường
THPT huyện Mường Nhé ............................................................................................. 7
II. NỘI DUNG GIẢI PHÁP........................................................................ 8
1. Khái quát về Infographic ....................................................................... 8
2. Mục đích cụ thể của giải pháp ..................................................................... 10
3. Mô tả chi tiết bản chất của giải pháp .......................................................... 10
4. Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp ......................................................... 14
III. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG CỦA GIẢI PHÁP ...................................... 15
1. Điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp .................................................... 15
2. Khả năng áp dụng giải pháp ....................................................................... 15
3. Quá trình tổ chức áp dụng giải pháp .......................................................... 15
4. Đánh giá của tổ chức, cá nhân áp dụng thử giải pháp ............................... 21
IV. HIỆU QUẢ, LỢI ÍCH CỦA GIẢI PHÁP ......................................... 22
V. PHẠM VI ẢNH HƯỞNG ................................................................... 26
VI. KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT .............................................................. 27
VII. DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THAM GIA ÁP DỤNG THỬ ..... 27
D. DANH SÁCH ĐỒNG TÁC GIẢ ......................................................... 27
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 28
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 29
3
Giáo viên Nguyễn Thị Cẩm Nhung Trường THPT Huyện Mường Nhé
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Stt
Chữ viết đầy đủ
Kí hiệu chữ viết tắt
1
Công nghệ thông tin
CNTT
2
Giáo viên
GV
3
Học sinh
HS
4
Phổ thông dân tộc nội trú
PTDTNT
5
Khoa học tự nhiên
KHTN
6
Khoa học xã hội
KHXH
7
Trung học phổ thông
THPT
4
Giáo viên Nguyễn Thị Cẩm Nhung Trường THPT Huyện Mường Nhé
A. MỤC ĐÍCH, SỰ CẦN THIẾT
Văn bản số 4771/BGDĐT-CNTT ngày 31/8/2023 của Bộ trưởng Bộ GDĐT
về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT, CĐS và thống kê giáo
dục năm học 2023 – 2024 đã nêu rõ: “Tiếp tục đẩy mạnh triển khai ứng dụng công
nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý, dạy học và kiểm tra đánh giá”.
Trong bối cảnh thời đại công nghệ 4.0, việc áp dụng công nghệ, khoa học kĩ thuật,
các công cụ, phương tiện hiện đại trở nên phổ biến trong rất nhiều lĩnh vực của
cuộc sống, trong đó có giáo dục. Các bài học có sự kết hợp, hỗ trợ của công nghệ
(máy chiếu, thiết bị nghiên cứu…), các ứng dụng, phần mềm (như PowerPoint,
Kahoot, Menti)… đang góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng dạy
học. Vì vậy, sử dụng công nghệ trong dạy học đã và đang là vấn đề được nhiều
quốc gia quan tâm, nghiên cứu và thực hiện. Đặc biệt, với lượng thông tin quá lớn
yêu cầu học sinh (HS) cần ghi nhớ, vận dụng trong các môn học như hiện nay, rõ
ràng việc cần có những phương tiện dạy học mới nhằm đơn giản hóa cách thức
thể hiện thông tin để hỗ trợ đắc lực cho việc tiếp nhận của người học là một yêu
cầu cấp thiết và infographic là một giải pháp hợp lý cho yêu cầu đó. Với đặc điểm
nổi trội là khả năng tổng hợp, khái quát hóa, tính thẩm mĩ, tính sáng tạo,…
infographic có thể trở thành một công cụ, một giải pháp mới, góp phần nâng cao
hứng thú và hiệu quả học tập bộ môn. Những năm gần đây, infographic đã được
các cơ quan truyền thông lựa chọn để truyền tải thông tin với tần suất ngày càng
cao với lợi thế vượt trội là sự không giới hạn về phương thức trình bày. Một ví dụ
đơn giản để hình dung vai trò của infographic đó là những tấm graphic tuyên
truyền trong đại dịch Covid-19 với những nội dung ngắn gọn gắn đi kèm những
hình ảnh nhiều màu sắc giúp người dân (bất kì ai từ người già đến trẻ nhỏ, từ
người có tri thức đến người dân không biết chữ) đều thấy dễ nhớ và thực hiện
theo. Mặc dù infographic đã có mặt tại Việt Nam trên nhiều lĩnh vực khác nhau
nhưng trong giáo dục thì còn khá mới mẻ. Bởi vậy, những trang infographic ngắn
gọn về nội dung, màu sắc và hình ảnh bắt mắt sẽ thu hút HS và hỗ trợ HS tốt hơn
trong quá trình học tập môn Sinh học - bộ môn vốn được xem là khó nhớ, khó học
với đại đa số HS.
5
Giáo viên Nguyễn Thị Cẩm Nhung Trường THPT Huyện Mường Nhé
Việc sử dụng infographic trong dạy học nói chung, dạy học môn Sinh học
ở trường trung học phổ thông (THPT) còn là một bước tiệm cận của nền giáo dục
với xu hướng chung của thời đại, nhằm góp phần tạo ra những thế hệ HS không
chỉ giỏi kiến thức, tư duy sáng tạo mà còn có khả năng bắt kịp công nghệ, vận
dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống đáp ứng những yêu cầu của thời kì công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên tại trường THPT
huyện Mường Nhé, việc sử dụng infographic trong các bài học như một công cụ
dạy học trực quan vẫn còn hạn chế.
Bên cạnh đó, nội dung kiến thức phần “Trao đổi vật chất và năng lượng ở
động vật” - Sinh học 11, sách Kết nối tri thức với cuộc sống, gồm các bài 8 (Dinh
dưỡng tiêu hóa ở động vật), bài 9 (Hô hấp ở động vật), bài 10 (Tuần hoàn máu),
bài 12 (Miễn dịch ở người và động vật), bài 13 (Bài tiết và cân bằng nội môi), ở
phần này lượng kiến thức khái niệm nhiều, nội dung kiến thức thường xuất hiện
trong câu hỏi của bài thi tốt nghiệp THPT, có nhiều ứng dụng trong đời sống thực
tiễn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe. Đây cũng là phần kiến thức có nhiều
hình ảnh trực quan nên rất phù hợp để dạy học bằng infographic nhằm phát huy
hứng thú học tập, tính chủ động, sáng tạo của HS.
Xuất phát từ những lí do trên, tôi chọn giải pháp: “Thiết kế và sử dụng
Infographic trong dạy học Sinh học nhằm góp phần nâng cao hiệu quả học tập
và phát triển năng lực sáng tạo của học sinh lớp 11 trường THPT huyện
Mường Nhé”, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng công tác giảng dạy của
bản thân và nhóm chuyên môn.
B. PHẠM VI TRIỂN KHAI THỰC HIỆN
- Phạm vi áp dụng: Lớp 11B1, 11B2 học theo chương trình chuẩn cơ bản
Trường THPT huyện Mường Nhé
- Thời gian thực hiện: năm học 2023-2024 (từ tháng 9/2023 đến tháng 12/2023).
- Sáng kiến được áp dụng giảng dạy nội dung bài 8, 9, 10, 12, 13 - Sách
Sinh học 11 (Bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống)
C. NỘI DUNG
I. TÌNH TRẠNG GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT
