TNU Journal of Science and Technology
230(08): 386 - 394
http://jst.tnu.edu.vn 386 Email: jst@tnu.edu.vn
COLORFUL FOOD IN THE ESSAYS TOI DA AN CA CANH DONG HOA
AND NUA VONG TRAI DAT UONG MOT LY TRA BY DI LI
Nghiem Thi Ho Thu*, Pham Thi Hang
TNU - University of Sciences
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received:
31/3/2025
Toi da an ca canh dong hoa and Nua vong trai dat uong mot ly tra by
Di Li are travel books on the topic of culinary arts that have left deep
impressions in the hearts of readers because of the rich cultural colors.
However, this is still an issue that has not been thoroughly researched.
This article aims to clarify the cultural colors that can be realized in
these books. Through survey, statistics, analysis, comparison to learn
about the two works, we initially realized that the works are attractive
and engaging experiences for Di Li's readers about the culinary colors
of Vietnam and the world with traditional and modern features deeply
felt by all senses, bringing interesting experiences about the landscape
and the people who created it. The research results will contribute to
clearly seeing the profound cultural and human values through the
essays and affirming the author's talent and contributions to
contemporary Vietnamese literature.
Revised:
27/6/2025
Published:
27/6/2025
KEYWORDS
Color
Cuisine
Essay
Di Li
Vietnam
World
SC MÀU M THC TRONG B ĐÔI TÙY BÚT TÔI ĐÃ ĂN CẢ CÁNH ĐNG
HOA NỬA VÒNG TRÁI ĐẤT UNG MT LY TRÀ CA DI LI
Nghiêm Th H Thu*, PhmTh Hng
Trường Đại hc Khoa hc - ĐH Thái Nguyên
TÓM TT
Ngày nhn bài:
31/3/2025
Tôi đã ăn cả cánh đồng hoa Nửa vòng trái đt ung mt ly trà ca
Di Li là nhng cun sách du ký v đề tài m thực đã đ li nhng du
n sâu sc trong lòng bạn đọc bi màu sắc đậm chất văn hóa. Tuy
nhiên đây vn vấn đ chưa được nghiên cu tìm hiu thấu đáo,
vy mục đích nghiên cứu ca bài báo s ng ti làm màu sc
văn hóa được th hin qua hai tác phm này. Qua kho sát, thng kê,
phân tích, so sánh đ tìm hiu v hai tác phm,chúng tôi ớc đu
nhn thy: Tác phm nhng tri nghim hp dn lôi cuốn độc
gi ca Di Li v nhng màu sc m thc ca Vit Nam thế gii
vi nhng nét truyn thng hiện đại đưc cm nhn sâu sc bng
tt c giác quan đem li nhng tri nghim thú v v phong cnh ca
vùng đất và con người đã tạo nên nó. Kết qu nghiên cu s góp phn
thy giá tr văn hóa nhân sinh sâu sắc qua các tùy t khng
định được tài năng, đóng góp của tác gi trong nền văn học đương
đạiVit Nam.
Ngày hoàn thin:
27/6/2025
Ngày đăng:
27/6/2025
DOI: https://doi.org/10.34238/tnu-jst.12438
*Corresponding author. Email:thunth@tnus.edu.vn
TNU Journal of Science and Technology
230(08): 386 - 394
http://jst.tnu.edu.vn 387 Email: jst@tnu.edu.vn
1. Giới thiệu
Tùy bút mt th loại n xuôi thực s t do, phóng túng không b ràng buc theo nhng
khuôn kh t nội dung tư tưởng đến cách thc th hin. Qua đề tài hết sc phong phú ca th loi
tùy bút, tác gi d dàng th hin cái tôi suy ngẫm, suy về các vấn đề hi. thế, tùy bút
không ch mang tới cho đc gi niềm đam mê, hứng thú văn chương mà còn góp phần làm phong
phú thêm nhng tri thc v t nhiên, xã hi và ngh thut qua s cm nhn tinh tế của người viết.
nhà văn thành công với nhiu th loại khác nhau, Di Li đã to cho mình mt phong cách,
một tính để khẳng định v trí riêng ca mình trong nền văn học Việt Nam đương đại. Qua th
loi tùy bút, Di Li như một lung gió mi thổi vào đời sống văn hc vi cách viết đầy say
mi m trên văn đàn từ những năm 2000. Tìm hiểu v nhà văn, chúng tôi mong muốn hiu rõ các
tác phm ca ch đặc bit những trang văn viết v văn hóa m thực để ch ra khẳng định
phong cách riêng cùng li viết độc đáo tạo nên s hp dn y bút tr này. Qua tri nghim
thc tế, tác gi đã những sáng to ngh thuật đem đến cho người đọc nhng giá tr hin thc
giàu tính văn hóa. Đó cũng li viết được nhiều nhà văn đương đại nói chung các nhà văn
tr nói riêng quan tâm, trong đó có các tác phẩm v đề tài m thc [1]-[4].
Tôi đã ăn cả cánh đồng hoa Nửa vòng trái đất ung mt ly trà ca Di Li nhng cun
sách tùy bút du v m thc. th thy rằng, chính văn hóa m thực đã khơi gợi cho ch
ngun cm hứng để nhà văn trải nghim, ngm nghĩ nhiều hơn để li du n trong lòng bn
đọc. Đọc tùy bút của DiLi cũng chính hành trình trở v nhng giá tr văn hóa truyền thng khi
vấn đề gi gìn bn sắc văn hóa dân tộc được đặt ngang hàng vi kinh tế, chính tr, hi
trong công cuc kiến thiết nước nhà như hiện nay. Sáng tác và nghiên cứu văn học dưới góc nhìn
văn hóa cũng xu hướng tt yếu trin vọng được quan tâm hin nay. vậy đọc tìm hiu
cặp đôi tùy bút của Di Li là điều cn thiết và ý nghĩa [5]-[9].
Nghiên cu tùy bút của Di Li dưới góc nhìn văn hóa, mỗi người chúng ta đều ý thức hơn
trong vic gi gìn bn sắc văn a dân tộc, tôn vinh v đẹp ca mi quc gia khi nhiều nét đp
văn hóa hiện nay đang bị mai mt. T đó, chúng tôi thêm liệu tham khảo để ging dy tt
hơn phần văn học Việt Nam đương đại trong nhà trường đặc bit th loi tùy bút và bút kí.
2. Phương pháp nghiên cứu
Để thc hin bài nghiên cu này, chúng tôi s dng mt s thao tác như:kho sát, thng kê,
phân tích, so sánh... màu sc m thc trong hai tác phm và các tác phẩm khác cùng đề tài. Đồng
thời, chúng tôi đã vận dng kết hp các lí thuyết của phương pháp nghiên cứu thi pháp hc, t s
hc, nghiên cu liên ngành... để minh chng, gii cho s th hin ca các giá tr ni dung tác
phm nhm gii quyết vn đ nghiên cứu đã đặt ra.
3. Kết qu nghiên cu
Mỗi nvăn thường một “không gian” văn hóa của riêng mình, đó như cội nguồn của
mọi sáng tạo. Vẻ đẹp của văn hóa ẩm thực trong dòng văn học Việt Nam từ văn học dân gian đến
văn học hiện đại, mỗi giai đoạn đều mang một màu sắc riêng nhưng tất cả đều mang đậm bản sắc
Việt đáng tự hào trân trọng. một người ưa dịch, tác giả Di Li không chỉ dừng lại văn
hóa ẩm thực Việt Nam chị còn hào hứng dẫn người đọc đến những phương trời xa lạ để thấy
mùi xứ sở của văn hóa mỗi ng miền, mỗi đất nước trên thế giới. lẽ, màu sắc văn hóa đặc
trưng trong ẩm thực cũng chính một trong những do quan trọng để giúp cho bộ đôi tùy bút
Tôi đã ăn cả cánh đồng hoa Nửa vòng trái đất uống một ly trà của nhà văn có sức hấp dẫn đặc
biệt. Nổi lên qua hai tùy bút này, chúng tôi nhận thấy một số nét tiêu biểu như sau:
3.1. Màu sắc ẩm thực Việt Nam và thế giới
Văn hóa ẩm thực - một yếu tố không thể thiếu góp phần tạo nên bản sắc văn hóa của mỗi quốc
gia, mỗi dân tộc. Phong cách ẩm thực dù là Việt Nam hay trên thế giới đều những bức tranh
đa sắc màu gắn với địa lý, thổ nhưỡng và tính cách của người dân bản địa.
TNU Journal of Science and Technology
230(08): 386 - 394
http://jst.tnu.edu.vn 388 Email: jst@tnu.edu.vn
Vit Nam tuy một nước nh với hơn 54 dân tộc anh em đến t khp mi miền đất nước
nhưng luôn tự hào vi mt nền văn hóa m thực đa dạng, phong phú. Xut phát t du n ca nn
nông nghiệp lúa nước, các món ăn của người Việt khá thanh đm. Những món ăn nhiều tht,
nhiu du m như ẩm thực phương Tây hay m thc của người Hoa đều không được chúng ta ưa
chung. Thm chí những món ăn đó cũng không cần quá nhiu gia v như ẩm thc Hàn Quc, n
Độ… th nói, mỗi món ăn ngát hương vị t nhiên ca Vit Nam luôn mt v đẹp hài hòa,
gin d nhưng vn theo tiêu chun m học riêng như một bc tranh thiên nhiên đa sắc màu.
Trước đây,màu sắc đặc trưng của m thc Vit Nam qua từng món ăn cũng đã đưc Thch
Lam, Nguyễn Tuân, Bng ghi li. Ch đơn giản t nhng thc quà quê bình d, mc
mạc nhưng lại cùng đa dạng. Tuy nhiên, các nhà văn không chỉ cho bạn đọc hình dung ra
được s phong phú, đa sắc màu ca m thc Vit Nam mà trong sâu thm mỗi món quà đó đều
mang đậm sc thái ca tâm hn dân tc. Vi Thch Lam là s trân trng và nâng niu biết bao khi
nói đến hàng chc th quà mn, ngọt đa sắc màu ca Ni (ph, cháo, bún, bánh cun Thanh
Trì, bánh xu xê,…). Bức tranh đa sc màu v m thc y không phi ch s liệt đơn thuần,
mà mỗi món ăn có một hương vị riêng, mt sc hp dn riêng qua s cm th tinh tế của nhà văn
vi h thng ngôn t sinh động, tài hoa.
i đã ăn cả nh đồng hoaNa vòng trái đất ung mt ly trà là nhng tri nghim hp dn
lôi cun độc gi ca Di Li v nhng màu sc m thc ca Vit Nam thế giới. Đó những
món ăntác gi đã cm nhn sâu sc bng tt c gc quan. S tri nhn y kng ch v hương v
bao hàm c phong cnh của vùng đất, con người đã tạo nên qua nhng mn cm tinh tế t
nhng hình nh, ngôn t, ging điu ca một thường nhân mang mt m hn ca mt n văn nn.
Tôi đã ăn cả cánh đồng hoa đã khéo léo làm nổi bt s đa dạng nhưng hài hòa của m thc
Vit Nam. Hài hoà v màu sắc, hài hòa hương vị; hài hoà trong b cc sp xếp... Dù ch là nhng
món chè đơn giản, tào ph bình dân đến những đĩa rau sống… cũng được bày biện đủ sc màu.
Hay mt ni lẩu tưởng nh thường vi các loại hoa nhưng lại cùng thú vc như thể mt
vườn hoa rc r ngoài cánh đồng: “Kim châm, bông , điên đin vàng rực, so đũa đỏ tươi, lục
bình tím ngt, thiên lý biếc xanh, hoa h trng ngn… th hết vô ni lu, nom ging in một đồng
nước ni thu nhỏ, có cá bơi và hoa lá cành đẹp đẽ dp dềnh, trước khi rũ cánh trong nồi om sùng
sục hàng trăm độ” [10, tr. 287].
Không ch thấy được nét đa dạng, phong phú và tinh tế ca m thc Việt, DiLi đã thổi hn ct
ca chính dân tc mình trong từng món ăn. lẽ tác gi như muốn lưu giữ cùng độc gi nhng
hương vị rt Vit Nam ấy chăng? Trong lời m đầu tùy bút, Di Li viết: Lm lúc tôi c nghĩ,
nhng tác phm âm nhc, kiến trúc, hi họa, điện ảnh, văn chương được lưu giữ, nâng niu…còn
ai là người đầu tiên sáng to nên ph, bún ch, bánh cun, hay thm chí chè long nhãn thì nào ai
biết…m thc chng phi ngh thuật, là văn hóa, lịch s, hn ct ca mt dân tộc đấy
sao?” [10, tr. 2].
m thực vô cùng đa dạng, phong phú nhưng để tìm đưc hương vị, không gian đặc trưng mang
màu sc Vit tht khó. Nhà văn đã nhiều lần đi xa và ao ước được tng thc mùi x s này: Tôi
đang ngi trên chiếc ghế băng gỗ, trên mt n mộc to, đầy vết c ngang dc, cnh ln xn
nhng thùng rau bng nha,…y mi đích thị Vit Nam, chn quen thuộc, tôi đã chứng
kiến hít th c na đời người” [10, tr. 96]. Đó khao khát bất c ngưi xa quê nào cũng
mun hít . Bức tranh đa sắc màu ấy được tác gi Di Li cm nhn qua nhng món ăn đặc trưng
ca Vit Nam và những km phá cùng độc đáo qua tng vùng đt ca mi min T quc.
Khi đặt chân đến Bc Hà, Sa Pa, n nhà văn đã chỉ ra không khí ăn tết đây khác hẳn với ăn
tết min xuôi hay thậm chí Đài Loan, Myanmar, Malaysia, Ấn Độ… Tết vùng cao chao ôi
náo nc, nhất là ra đến ch, ch thy nhng áo cùng váy hoa cà hoa cải đã trở thành sc màu vùng
cao không bao gi phai nhạt: T khu vc nhà th xuôi xung dc, thy ch Sa Pa vn nguyên
như 10 năm về trước,vn những gái Dao đỏ rực đứng chen chúc cùng các chàng trai H’mông
áo chàm, dưới ch vn bán hoa bt t tươi những mt su su, ngng cải…khắp nơi ngập sc
đào phai [10, tr. 53]. Các món ăn ngày Tết cũng mang hương vị ca núi rừng:cơm lam nướng,
TNU Journal of Science and Technology
230(08): 386 - 394
http://jst.tnu.edu.vn 389 Email: jst@tnu.edu.vn
trứng nướng, ht r nướng,…được mang ra, xuýt xoa bóc tách, nhấm nháp hương
v va ngt ngào, vừa đậm đà se sắt ca núi rừng, có kèm thêm hũ rượu táo mèo cho ấm người
[10, tr. 53]. th nói, đó màu sắc m thc không th lẫn được vi nhng vùng min khác k
c h sao chép mt cách hoàn ho những đặc sản đó đi chăng nữa. Mc trên các ngõ ph
Nội cũng tấm bin “Đ nướng Sa Pa khiến nhà văn đang phóng xe vội vàng trong giá
rét, i phanh kít li ri lò dò quay đầu, tn ngn đứng trước bin mà ngó vào quán hàng “không
bốc khói”, riết ri tht vọng quay đi… nht định không mun th đ ng Sa Pa trên va hè xi
ng lộng g ca mt tòa nhà cao tng trong Làng Quc tế” [10, tr. 54]. Nhng vùng khác không
th sao chép được bi thiếu đi cái rét thấu tận xương, cái gió vù vù thốc xung t đỉnh núi… Sa
Pa để rồi khi được ngi trong gian hàng nghi ngút khói bc lên t than ci s khiến người yêu m
thc hnh phúc ti tột đỉnh. Như vậy, qua khám phá của Di Li, người đọc s hình dung nét đặc
sắc và độc đáo của m thc vùng cao. Những món ăn được kết tinh t chính thiên nhiên ban tng,
to nên những món ăn dân dã, mang đậm văn hóa vùng miền. m thc vùng cao - bn hòa ca sc
màu kết tinh qua nhiu thế h mc mc, gần gũi tạo nên sc hút kì l cho du khách.
Nếu m thc vùng cao vi nhng nét gin d, mang màu sắc đặc trưng của núi rừng để li du
n khó phai trong cách cm ca Di Li thì m thc vùng bin lại mang đậm hương vị sc màu ca
min biển đảo khiến du khách không mun rời chân khi đến nơi đây. Đến vi Phú Quốc, Di Li đã
giúp người yêu m thc hình dung ra những món ăn đặc trưng mang đậm hương v ca bin c.
Đó món Cầu Gai sau khi chế ch còn tht trứng vàng ươm thì người ta s thêm mui
chanh, ht tiêu, mù tt… và c thế xúc ăn sống. Nhưng đặc sắc hơn cả là s chế biến vô cùng độc
đáo của người dân Phú Quc. Cùng là nguyên liu cá nhưng qua bàn tay khéo léo đã biến nhng
món ăn thành bữa tiệc đầy màu sc với hương v khó quên nơi đây: Mi vùng min li
s cách chế biến trích khác nhau… nhưng người dân Phú Quốc tâm đắc vi món gi. Khách
viễn du đến Phú Quc càng không th l đi món này… c chm gi trích mi thc s
linh hn của món ăn…” [10, tr. 295]. linh hn, du ấn đặc bit của người dân vùng bin
nên “chỉ cn b bát y ra khi bàn, ri thay bng mm dm ti, mm tôm, mắm tép, Magi, tương
Bn, thậm chí Mayonaise, Tabasco…thì tôi cũng sẽ đứng lên khỏi bàn” [10, tr. 295]. Đặc trưng
của món ăn to nên sc hút l, l độc gi khi đọc nhng dòng ch trên đều muốn đến vùng
đảo ngọc này ngay để cm nhận thưởng thc nét riêng bit ca m thc Phú Quốc. Đó cũng
chính là s háo hc ca n nhà văn: “Nếu còn nhng ln sau quay li, chắc cũng chỉdo duy
nhất để được ăn trích” [10, tr. 294]. Phải chăng chính gió biển mn mòi, chính nhng con
sóng ba màu êm của các hòn đảo đã tạo nên dư vị đặc bit ca cá trích, tay cun gi cá trích mà
sao đúng vị, đúng kiểu và đúng chỗ đến thế.
Cùng thiên nhiên vùng bin xanh ngt du dàng với thiên đường những món ăn đến t
bin cả, nhưng Quy Nhơn lại làm du khách ngẩn ngơ vi những món ăn mang hương vị màu
sắc độc đáo không lẫn vi Phú Quc những nơi khác: Bún rạm Quy Nhơn không ging bún
riêu ngoài Bắc, cũng chẳng khác vi bún cua Pleiku vn xut phát t Bình Định… Gch
cua đậm đà chân chất như vũng đm nâu sẫm đất bùn. Rm béo ngt lm c nhng si bún mnh
mai, khiến nhng rau sng nht thếch cũng trở nên thơm bùi như thu vào đó toàn bộ tinh tế
của đầm Trà Ổ” [10, tr. 241-242]. Bún rạm Quy Nhơn đặc biệt hơn bởi vùng đất này dường như
được thiên nhiên ưu ái nhiều rạm hơn mà rạm li vô cùng béo, vô cùng ngt. Gch rạm cũng đậm
đà chân chất như vũng đầm nâu sẫm đất bùn vùng đất hào phóng này. Mỗi món ăn ở Quy Nhơn
là s tng hòa ca m thc hai min Trung và Nam Bộ, điều đó tạo nên s đặc trưng của m thc
nơi đây. Cũng là món chè thập cẩm nhưng có phần “thú v hơn với nhng topping l ming[10,
tr. 243]. Đến Quy Nhơn, du khách không chỉ b chèo kéo bởi làn nước trong xanh ca eo K Co
còn b thôi miên bi những món ngon đến đặc bit. th nói, món ăn lạ tiêu đim
không du khách nào th b qua khi đến vùng bin nắng gió này. Di Li cũng vậy, ch phi ct
công tìm tòi ln li bằng được đến đây để ăn cho sướng cuộc đi”.
Xuyên sut Tôi đã ăn cả cánh đồng hoa là nhng món ăn hội tqua tng vùng miền trên đất
nước Vit Nam. Min Bc ni bt lên bi những món cùng đặc trưng như: bún chả Ni,
TNU Journal of Science and Technology
230(08): 386 - 394
http://jst.tnu.edu.vn 390 Email: jst@tnu.edu.vn
bánh đa cua Hải Phòng, ph C Nam Định… Min Trung li mang mt nét riêng vi cháo nghêu
Ca Lò, ph khô Gia Lai, ăn kiu Hội An… Còn miền Nam vô cùng độc đáo vi cháo vt Thanh
Đa (Sài Gòn), cá sấu và đà điểu Nha Trang, món ăn miệt vườn Đồng bng sông Cửu Long…
th i,t min xuôi đến miền ngược, ra biển đảo, mi mt vùng li những món ăn đặc
trưng, những sn vt riêng bit không th hòa ln to thành bc tranh sc màu ca m thc Vit.
ng mt nguyên liu qua cách chế biến đa dạng vi những món khác nhau nhưng lại được phi
trn gia v cùng tinh tế đặc sc. Tuy nhiên, bức tranh đa sắc màu v m thc y vn mang
trongnh ctch, linh hn m thc Vit đng nht: hài a, gin d nng lại đậm đà ơng vị.
Nếu Tôi đã ăn c cánh đồng hoa là 53 câu chuyn v những món ăn trên khắp đất nước Vit
Nam t Nửa vòng trái đất ung mt ly trà li là mt cuộc phiêu lưu cùng kì thú và kinh ngạc
vi 54 câu chuyn m thực đa dạng sắc màu văn hóa của thế gii t Á sang Âu. Tùy bút ging
như một mâm c sinh động với đ các món trên thế giới. Người đọc s hiểu thêm món ăn nổi bt
cùng truyn thống độc đáo của từng đất nước. Mi quốc gia đều mang mt sc màu riêng t cách
chế biến, thưởng thức cũng như kết hp gia v.
Cùng vi vic gii thiu món sushi đỉnh cao m thc Nht Bản, Di Li còn đ ngưi đọc hình
dung màu sc riêng ca x s này với phong cách đặc trưng phải đến đây mới cm nhận đầy
đủ hương v đặc sc ấy. Đó chính là món tht ho hạng Kobe: đặc điểm m được dàn
đều vào thịt, lăm răm đim xuyết đ đẩy đưa thêm vị béo ngy ca tht bò... Ri v ngt kiêu
hãnh y s lan ta theo những non đã thấm nhun t ngô, sữa, lúa đòng, cỏ non, t nhng
mạch nước ngm tinh khiết ngàn năm chảy trong lòng núi…” [11, tr. 17]. Để ri tác gi khng
định: Người Nhật cũng lạ, quanh năm không thèm ăn thịt, nhưng một khi đã ăn, thì phải là loi
ngon nht hành tinh kia. Bng không thì thôi. Nhn” [11, tr. 18]. Phi chăng vi lch s 1.200
năm không ăn thịt nên khi đã ăn họ s đt ra yêu cu cao trong chế biến và thưởng thc?
Nếu như đất nước Nht Bn vi nhng món ăn tối gin và tinh tế thì đất nước Hàn Quc li ni
bt vi rt nhiu n đa dạng trong mt ba ăn: Người nông thôn n Quc kiu m thc
truyn thng bữa ăn ch một người một mâm cũng phải rt nhiu món, d đến hàng chc
bát được ng ra. Nng mỗi bát ch mt chút xíu” [11, tr. 43]. l, ngưi Vit không n xa l gì
vi m thc x s kim chi y. Vì thế, chúng ta th th nhng n n Quc ti các n hàng
trên mi min đấtcnh. Nhưng khi tri nghimn ăn qua Nang trái đất ung mt ly trà,
ngưi u m thc nhn ra rng: nhng món ăn trên mình đã từng ăn nhưng ch là đưc nu theo
khu v ca ngưi Vit,n món chính gc li mang ơng v rt kc: “Đc bit món cháo trng,
nu theo kiu đc bit, c trên, cái i, ging n cơm đang chín mt na, ht cơm sưng, li
nht… Ngườin thưng cho kim chio ănng mn nht phao nhau [11, tr. 41]. Tt c
ba ăn của ngưi Hàn đều có kim chi, khu phn ăn hàng ngày của h ng cực ít tht, cá tươi và
rauơi, ch yếu đồ mui là do đấtcy ch yếu địanh là đồii. H thiếu bãi chăn thả t
nhiên cho gia c li là ng đất lnh trng rau xanh cũng rất khó khăn. vậy, tri qua ng nghìn
m h thiếu tht và rau xanh quen ri nên đến gi vn quen nếp văn hóa m thc y.
Không ch tái hin nhng sc màu m thực trong các món ăn của người châu Á, Di Li còn tiếp
tục đưa bạn đọc tới thiên đưng m thc ca x s châu Âu. Người Ý nấu ăn rất ngon. thế
trên khp thế giới đều biết đến hai câu thành ng điển hình là “Mọi con đường đều dẫn đến thành
Rome” và “Cái gì ca Caesar hãy tr li cho Caesar”. Vì vậy, khi du khách đến Ý nhất định phi
th các món được gọi là tiêu điểm nơi đây. Nhất là Pizza. Có th bn t làm kim chi theo khu v
ca mình cm thấy ngon hơn khi ăn Seoul. Hay t làm ri li ngon miệng hơn ri
bên New Dehli. “Nhưng duy Pizza, bạn ăn tại bt c nhà hàng nào Rome cũng đu thy
ngon hơn mọi nơi ngoài nước Ý, cho dù đó là Little Italian ở Manhattan hay Paris”… “Pizza của
Caesar hãy tr lại cho Caesar” [11, tr. 204]. vậy,dù Pizza ngao du đến rt nhiều nước trên
thế giới cũng chẳng nơi nào có thể làm ra hương vị rất riêng như ti Ý. Phải chăng ngoài vị thơm
ngon bi th nước sốt chua tươi thì Pizza Ý còn đc biệt hơn? lẽ, đây mảnh đt vi
nhiều công trình văn hóa tạo nên những con người phóng khoáng mang dòng máu ngh sĩ và luôn