4
PHẦN I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Văn hóa có vai trò to lớn đối với sự phát triển bền vững của đất nước,
điều này đã được khẳng định trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng: “Phát triển
con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển
đất nước và bảo vệ Tổ quốc”. Trong thời kì hội nhập, văn hoá dân tộc có vai trò
quan trọng tạo nên dấu ấn riêng của từng quốc gia. Bản sắc của văn hóa dân tộc
được xem như “thẻ căn cước” về tộc người, khi bước ra thế giới nó chính là mã
định danh để nhìn vào đó người ta có thể dễ dàng nhận ra người đó thuộc dân
tộc nào. Khi nói đến văn hoá dân tộc, chúng ta không thể quy tất cả cho văn hoá
dân gian (VHDG), tuy nhiên cũng không thể phủ nhận vai trò của nó trong việc
hình thành bản sắc văn hoá truyền thống. VHDG đóng vai trò là “văn hoá gốc”,
“văn hoá mẹ”, là văn hoá cội nguồn, sản sinh và nuôi dưỡng các hình thức cao
hơn sau này như văn hoá chuyên nghiệp, cung đình, bác học.
1.2. Tuy có vai trò quan trọng nhưng việc bảo tồn và phát triển VHDG
hiện nay còn gặp nhiều khó khăn. Vì nhiều nguyên nhân chủ quan và khách
quan khác nhau mà hoạt động này chưa được quan tâm đúng mức. Hiện trạng
mai một VHDG trong đời sống là một thực tế chúng ta cần nhìn nhận. Nhiều
nhà nghiên cứu khẳng định rằng, trước sự biến động của thời gian, hoàn cảnh
sống cùng với những tác động của quá trình hội nhập, quá trình đô thị hoá, sự
bùng nổ của công nghệ thông tin, sự giao lưu văn hoá diễn ra nhanh và mạnh
khiến cho VHDG dần bị lãng quên. Từ đó, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có
những hoạt động cụ thể để bảo tồn và phát triển các giá trị văn hoá truyền thống
của dân tộc.
1.3. Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc là chiến lược phát triển
bền vững của quốc gia, là nhiệm vụ chung của toàn xã hội, trong đó, giáo dục
giữ vai trò quan trọng nhất. Bởi môi trường giáo dục là nơi học tập của các thế
hệ tương lai của đất nước, bằng con đường giáo dục và thông qua giáo dục sẽ dễ
dàng lưu truyền, tồn tích, vận hành các giá trị VHDG. Việc đưa các hoạt động
VHDG vào trường học sẽ giúp cho giáo viên (GV), học sinh (HS) hiểu biết về
truyền thống, bản sắc văn hoá; tôn trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền
thống của dân tộc mình. Từ đó, tạo môi trường học đường lành mạnh, thân
thiện, góp phần tích cực vào nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
1.4. Từ lâu nay, việc triển khai nội dung bảo tồn và phát triển VHDG
trong trường học thường gắn với hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn và tổ chức
đoàn thanh niên mà chưa thật chú ý đến việc lồng ghép nội dung này vào hoạt
động công đoàn. Trong khi đó, tổ chức công đoàn có vai trò quan trọng trong
việc xây dựng văn hoá nhà trường. Thông qua hoạt động của tổ chức công đoàn
và các đoàn thể khác sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp để thực hiện các mục tiêu
giáo dục và cụ thể hóa các nhiệm vụ của nhà trường đề ra.
