Sáng kiến kinh nghiệm " Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng "
lượt xem 57
download
Tham khảo tài liệu 'sáng kiến kinh nghiệm " hệ thống công thức lý 12 cơ bản – dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng "', tài liệu phổ thông phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm " Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng "
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 1 A - PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Hiện nay, khi mà hình thức thi trắc nghiệm được áp dụng trong các kì thi tốt nghiệp và tuyển sinh đại học, cao đẳng thì yêu cầu về phương pháp giải nhanh và tối ưu các câu hỏi trắc nghiệm, đặc biệt là các câu hỏi trắc nghiệm định lượng là rất cấp thiết để các em có thể đạt kết quả cao trong các kì thi đó. Để giúp các em học sinh nắm được một cách có hệ thống các công thức trong chương trình Vật Lý 12 Cơ bản từ đó suy ra một số công thức, kiến thức khác dùng để giải nhanh các bài tập trắc nghiệm định lượng, tôi tập hợp ra đây các công thức có trong sách giáo theo từng phần, kèm theo đó là một số công thức, kiến thức rút ra được khi giải một số bài tập khó, hay và điển hình. Hy vọng rằng tập tài liệu này giúp ích được một chút gì đó cho các quí đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy và các em học sinh trong quá trình kiểm tra, thi cử. II. Đ ỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG 1) Đối tượng sử dụng đề tài: Học sinh học lớp 12 ôn thi tốt nghiệp và thi tuyển sinh đại học, cao đẳng. 2) Phạm vi áp dụng: Toàn bộ chương trình Vật Lý 12 – Ban Cơ bản. III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Xác định đối tượng học sinh áp dụng đề tài. Tập hợp các công thức trong sách giáo khoa một cách có hệ thống theo từng phần. Đưa ra một số công thức, kiến chưa ghi trong sách giáo khoa nhưng được suy ra khi giải một số bài tập điển hình. Kiểm tra sự tiếp thu của học sinh bằng các đề ôn luyện. Đánh giá, đưa ra sự điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 2 B - NỘI DUNG I. DAO ĐỘNG CƠ 1. Dao động điều hòa Li độ: x = Acos( t + ). Vận tốc: v = x’ = - Asin(t + ) = Acos(t + + ); vmax = A. 2 Vận tốc sớm pha so với li độ. 2 Gia tốc: a = v’ = - 2Acos(t + ) = - 2x; amax = 2A. Gia tốc ngược pha với li độ (sớm pha so với vận tốc). 2 2 Liên hệ giữa tần số góc, chu kì và tần số: = = 2f. T 2 v Công thức độc lập: A2 = x2 + . Ở vị trí cân bằng: x = 0 thì |v| = vmax = A và a = 0. Ở vị trí biên: x = A thì v = 0 và |a| = amax = 2A. Trong một chu kì, vật dao động điều hòa đi được quãng đường 4A. Trong nữa chu kì, vật đi được quãng đường 2A. Trong một phần tư chu kì tính từ vị trí biên ho ặc vị trí cân bằng, vật đi được quãng đường A, còn tính từ vị trí khác thì vật đi được quãng đường khác A. Quãng đường dài nhất vật đi được trong một phần tư chu kì là 2 A, quãng đ ường ngắn nhất vật đi được trong một phần tư chu kì là (2 - 2 )A. T Quãng đ ường lớn nhất và nhỏ nhất vật đi được trong khoảng thời gian 0 < t < : vật có 2 vận tốc lớn nhất khi đi qua vị trí cân bằng và nhỏ nhất khi đi qua vị trí biên nên trong cùng một khoảng thời gian quãng đường đi càng lớn khi vật càng ở gần vị trí cân bằng và càng nhỏ khi càng gần vị trí biên. Sử dụng mối liên hệ giữa dao động điều hòa và chuyển động tròn đều ta coù: = t; Smax = 2Asin ; Smin = 2 A(1 - cos ). 2 2 Để tính vận tốc trung bình của vật dao động điều hòa trong khoảng thời gian t nào đó ta xác định góc quay được trong thời gian này trên đường tròn từ đó tính quãng đường s đi s được trong thời gian đó và tính vân tốc trung bình theo công thức vtb = . t k Phương trình động lực học của dao động điều hòa: x’’ + x = 0. m 2. Con lắc lò xo Phương trình dao động: x = Acos(t + ). 2 v x k 2 Với: = x0 0 ; cos = o (lấy nghiệm "-" khi v0 > 0; lấy nghiệm "+" khi ;A= m A v0 < 0) ; (với x0 và v0 là li độ và vận tốc tại thời điểm ban đầu t = 0). 12 1 kx = kA2cos2( + ). Thế năng: Wt = 2 2 1 21 1 Động năng: Wđ = mv = m2A2sin2( +) = kA2sin2( + ). 2 2 2 Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 3 Thế năng và đ ộng năng của vật dao động điều hòa biến thiên điều hòa với tần số góc ’ = T 2, với tần số f’ = 2f và với chu kì T’ = . 2 Trong một chu kì có 4 lần động năng và thế năng bằng nhau nên khoảng thời gian giữa hai T lần liên tiếp động năng và thế năng bằng nhau là . Động năng và thế năng của vật dao 4 A động điều hòa bằng nhau tại vị trí có li độ x = . 2 1 1 1 1 Cơ năng: W = Wt + Wđ = kx2 + mv2 = kA2 = m2A2. 2 2 2 2 Lực đàn hồi của lò xo: F = k(l – lo) = kl. mg g Con lắc lò xo treo thẳng đứng: lo = ;= . l o k Chiều d ài cực đại của lò xo: lmax = l0 + l0 + A. Chiều d ài cực tiểu của xo: lmin = l0 + l0 – A. Lực đàn hồi cực đại: Fmax = k(A + l0). Lực đàn hồi cực tiểu: Fmin = 0 nếu A l0; Fmin = k(l0 – A) nếu A < l0. Đ ộ lớn của lực đàn hồi tại vị trí có li độ x: Fđh= k|l0 + x | với chiều dương hướng xuống. Fđh = k|l0 - x | với chiều dương hướng lên. Lực kéo về: F = - kx. 111 Lò xo ghép nối tiếp: ... . Độ cứng giảm, tần số giảm. k k1 k 2 Lò xo ghép song song: k = k1 + k2 + ... . Độ cứng tăng, tần số tăng. 3. Con lắc đơn Phương trình dao động: s = Socos( t + ) hay = 0cos( t + ); với s = .l ; S0 = 0.l (với và 0 tính ra rad). g 1 g l Tần số góc, chu kì, tần số: = ; T = 2 ;f= . 2 l l g 1 mv2 = mgl(cos - cos0). Động năng: Wđ = 2 Thế năng: Wt = mgl(1 - cos). Cơ năng: W = mgl(1 - cos0). 1 1 1 Nếu o 10 0 thì: Wt = mgl2; Wđ = mgl( 2 - 2); W = mgl 2 ; và o tính ra rad. 0 0 2 2 2 1 Cơ năng của con lắc đ ơn dao động điều hòa: W = Wd + Wt = mgl(1 - coso) = mgl 2 . 0 2 Vận tốc khi đi qua vị trí có li độ góc : v = 2 gl (cos cos 0 ) . Vận tốc khi đi qua vị trí cân bằng ( = 0): |v| = vmax = 2 gl (1 cos 0 ) . Nếu o 100 thì: v = gl ( 02 2 ) ; vmax = o gl ; và o tính ra rad. Sức căng của sợi dây khi đi qua vị trí có li độ góc : mv 2 T = mgcos + = mg(3cos - 2cos0). l TVTCB = Tmax = mg(3 - 2cos0); Tbiên = Tmin = mg cos0. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 4 o2 32 0 2 2 Nếu o 10 : T = 1 + - ; Tmax = mg(1 + 0 ); Tmin = mg(1 - ). 0 2 2 Con lắc đơn có chu kì T ở độ cao h, nhiệt độ t. Khi đưa tới độ cao h’, nhiệt độ t’ thì ta có : T h t ; với T = T’ - T, R = 6400 km là bán kính Trái Đất, h = h’ - h, t = t’ - t, T R 2 là hệ số nở dài của thanh treo con lắc. Với đồng hồ đếm dây sử dụng con lắc đơn: Khi T > 0 thì đồng hồ chạy chậm, T < 0 thì đồng hồ chạy nhanh. Thời gian chạy sai trong T .86400 một ngày đêm (24 giờ): t = . T' Con laéc ñôn chòu theâm caùc löïc khaùc ngoaøi troïng löïc : Troïng löïc bieåu kieán: P' = P + F F l Gia toác rôi töï do bieåu kieán: g ' = g + . Khi ñoù: T = 2 . m g' Thöôøng gaëp: Löïc ñieän tröôøng F = q E ; löïc quaùn tính: F = - m a . Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät: F g 2 ( ) 2 . Khi ñoù vò trí caân baèng môùi leäch vôùi F coù phöông ngang thì g’ = m F phöông thaèng ñöùng goùc coù : tan = . P F F coù phöông thaúng ñöùng höôùng leân thì g’ = g - . m F F coù phöông thaúng ñöùng höôùng xuoáng thì g’ = g + . m Chu kì cuûa con laéc ñôn treo trong thang maùy: l Khi thang maùy ñöùng yeân hoaëc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu : T = 2 . g Khi thang maùy ñi leân nhanh daàn ñeàu hoaëc ñi xuoáng chaäm daàn ñeàu vôùi gia l toác coù ñoä lôùn laø a ( a höôùng leân): T = 2 . ga Khi thang maùy ñi leân chaäm daàn ñeàu hoaëc ñi xuoáng nhanh daàn ñeàu vôùi gia toác l coù ñoä lôùn laø a ( a höôùng xuoáng): T = 2 . g a 4. Dao ñoäng cöôûng böùc, coäng höôûng Con laéc loø xo dao ñoäng taét daàn vôùi bieân ñoä ban ñaàu laø A, heä soá ma saùt : kA 2 2 A2 Quaûng ñöôøng vaät ñi ñöôïc ñeán luùc döøng laïi: S = . 2 mg 2 g 4 mg 4 g Ñoä giaûm bieân ñoä sau moãi chu kì: A = = 2. k A 2 A Ak Soá dao ñoäng thöïc hieän ñöôïc: N = . A 4mg 4mg Hieän töôïng coâng höôûng xaûy ra khi f = f0 hay = 0 hay T = T0. 5. Toång hôïp caùc dao ñoäng ñieàu hoaø cuøng phöông cuøng taàn soá Neáu: x 1 = A1cos( t + 1) vaø x2 = A2cos(t + 2) thì x = x1 + x2 = Acos(t + ) vôùi A vaø ñöôïc xaùc ñònh bôûi: Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 5 A1 sin 1 A2 sin 2 A2 = A1 + A2 + 2 A1A2 cos (2 - 1); tan = 2 2 A1 cos 1 A2 cos 2 + Hai dao ñoäng cuøng pha (2 - 1 = 2k): A = A1 + A2. + Hai dao ñoäng ngöôïc pha (2 - 1)= (2k + 1)): A = |A1 - A2|. + Neáu ñoä leäch pha baát kyø thì: | A1 - A2 | A A1 + A2 . Tröôøng hôïp bieát moät dao ñoäng thaønh phaàn x1 = A1cos(t + 1) vaø dao ñoäng toång hôïp laø x = Acos(t + ) thì dao ñoäng thaønh phaàn coøn laïi x2 = A2cos( t + 2) vôùi A2 vaø 2 ñöôïc xaùc ñònh bôûi: A sin A1 sin 1 A 2 = A2 + A 12 - 2 AA1 cos ( - 1); tan = . 2 A cos A1 cos 1 Tröôøng hôïp vaät tham gia nhieàu dao ñoäng ñieàu hoøa cuøng phöông cuøng taàn soá thì ta coù: Ax = Acos = A1cos1 + A2cos2 + A3cos3 + … Ay = Asin = A1sin1 + A2sin2 + A3sin3 + … Ay Ax2 Ay vaø tan = 2 A= Ax II. SOÙNG CÔ VAØ SOÙNG AÂM 1. Soùng cô v Lieân heä giöõa vaän toác, chu kì, taàn soá vaø böôùc soùng: = vT = . f 1 m2A2. Naêng löôïng soùng: W = 2 Taïi nguoàn phaùt O phöông trình soùng laø u0 = acos(t + ) thì phöông trình soùng taïi OM x M treân phöông truyeàn soùng laø: uM = acos(t + - 2 ) = acos( t + - 2 ). Ñoä leäch pha cuûa hai dao ñoäng giöõa hai ñieåm caùch nhau moät khoaûng d treân 2d phöông truyeàn soùng: = . 2. G iao thoa soùng Neáu taïi hai nguoàn S1 vaø S2 cuøng phaùt ra 2 soùng gioáng heät nhau: u1 = u2 = Acost vaø boû qua maát maùt naêng löôïng khi soùng truyeàn ñi thì thì soùng taïi M (vôùi S1M = d1; S2M = d2) laø toång hôïp hai soùng töø S1 vaø S2 truyeàn tôùi seõ coù phöông trình laø: (d 2 d1 ) ( d 2 d1 ) cos( t - uM = 2Acos ). 2 ( d 2 d1 ) Ñoä leäch pha cuûa hai soùng töø hai nguoàn truyeàn tôùi M laø: = . Taïi M coù cöïc ñaïi khi d2 - d1 = k; cöïc tieåu khi d2 - d1 = (2k + 1) . 2 2 S1 S 2 Soá cöïc ñaïi (gôïn soùng) giöõa 2 nguoàn S1 vaø S2 dao ñoäng cuøng pha: k = ; vôùi k Z. Treân ñoaïn thaúng S1S2 noái hai nguoàn, khoaûng caùch giöõa hai cöïc ñaïi hoaëc hai cöïc tieåu lieân tieáp (goïi laø khoaûng vaân i) laø: i = . 2 Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 6 Trường hợp sóng phát ra từ hai nguồn lệch pha nhau = 2 - 1 thì số cực đại và cực tiểu trên đo ạn thẳng là số các giá trị của k ( z) tính theo công thức: S1 S 2 SS Cực đại:
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 7 III. DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU Caûm khaùng cuûa cuoän daây: ZL = L. 1 Dung khaùng cuûa tuï ñieän: ZC = . C Toång trôû cuûa ñoaïn maïch RLC: Z = R 2 (Z L - Z C ) 2 . U U Ñònh luaät OÂm: I = ; Io = O . Z Z I U Caùc giaù trò hieäu duïng: I o ; U o ; UR = IR; U L = IZL; UC = IZC. 2 2 1 L Z ZC C . Ñoä leäch pha giöõa u vaø i: tan = L = R R R 2 Coâng suaát: P = UIcos = I R. Heä soá coâng suaát: cos = . Z Ñieän naêng tieâu thuï ôû maïch ñieän: W = A = P.t. Bieåu thöùc cuûa u vaø i: Neáu i = Iocos(t + i) thì u = Uocos( t + i + ). Neáu u = Uocos( t + u) thì i = Iocos(t + u - ). Tröôøng hôïp ñieän aùp giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch laø u = U ocos(t + ). Neáu ñoaïn maïch chæ coù tuï ñieän thì i = Iocos( t + + ) = - I0sin( t + ) hay ñoaïn maïch chæ 2 i2 u2 coù cuoän caûm thì i = Iocos(t + - ) = I0sin( t + ). Khi ñoù ta seõ coù: 2 2 = 2 I0 U 0 1. ZL > ZC thì u nhanh pha hôn i; ZL < ZC thì u chaäm pha hôn i. 1 Cöïc ñaïi do coäng höôûng ñieän: Khi ZL = ZC hay = thì u cuøng pha vôùi i ( = LC U2 U 0), coù coäng höôûng ñieän. Khi ñoù Imax = ; Pmax = . R R U2 U2 Cöïc ñaïi cuûa P theo R: R = |ZL – ZC|. Khi ñoù Pmax = = . 2 | Z L Z C | 2R U R2 ZC 2 R 2 ZC 2 Cöïc ñaïi cuûa UL theo ZL: ZL = . Khi ñoù ULmax = . R ZC 2 Cực ñại UL theo : = . 2 LC R 2C 2 U R2 ZL 2 R2 ZL 2 Cöïc ñaïi cuûa UC theo ZC: ZC = . Khi ñoù UCmax = . R ZL R2 1 Cực ñại UC theo : = 2. LC 2 L Maïch ba pha maéc hình sao: Ud = 3 Up; Id = Ip. Maïch ba pha maéc hình tam giaùc: Ud = Up; Id = 3 Ip. U2 I N Maùy bieán aùp: = 1= 2. U1 I 2 N1 Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 8 P r Coâng suaát hao phí treân ñöôøng daây taûi: Php = rI2 = r( )2 = P2 2 . U U Khi taêng U leân n laàn thì coâng suaát hao phí P hp giaûm ñi n2 laàn. P Php Hieäu suaát taûi ñieän: H = . P Ñoä giaûm ñieän aùp treân ñöôøng daây taûi ñieän: U = Ir. Töø thoâng qua khung daây cuûa maùy phaùt ñieän: = NBScos( t + ) = 0 cos(t + ). Suaát ñoäng trong khung daây cuûa maùy phaùt ñieän: d = - ’ = NBSsin(t + ) = E0 cos(t + - ). e=- dt 2 Taàn soá doøng ñieän do maùy phaùt ñieän xoay chieàu 1 pha coù p caëp cöïc khi roâto quay vôùi toác ñoä n voøng/giaây laø: f = pn (Hz); khi roâ to quay vôùi toác ñoä n pn voøng/phuùt laø: f = (Hz). 60 Trong 1 giaây doøng ñieän xoay chieàu coù taàn soá f ñoåi chieàu 2f laàn. Maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha maéc hình sao: Ud = 3 Up. Maéc hình tam giaùc: Ud = Up. Taûi tieâu thuï maéc hình sao: Id = Ip. Maéc hình tam giaùc: Id = 3 Ip. Coâng suaát tieâu thuï treân ñoäng cô ñieän: I2r + P = UIcos. IV. DAO ÑOÄNG ÑIEÄN TÖØ Chu kì, taàn soá, taàn soá goùc cuûa maïch dao ñoäng: 1 1 ;= T = 2 LC ; f = . 2 LC LC c Böôùc soùng ñieän töø: Trong chaân khoâng: = ; trong moâi tröôøng coù chieát suaát f c n: = . nf Maïch choïn soùng cuûa maùy thu voâ tuyeán thu ñöôïc soùng ñieän töø coù böôùc soùng: c = = 2c LC . f Neáu maïch choïn soùng coù L vaø C bieán ñoåi thì böôùc soùng maø maùy thu voâ tuyeán thu ñöôïc seõ thay ñoåi trong giôùi haïn töø min = 2c Lmin C min ñeán max = 2c Lmax C max . Bieåu thöùc ñieän tích treân tuï: q = qocos( t + ). Khi t = 0 neáu tuï ñieän ñang tích ñieän: q taêng thì i = q’ > 0 < 0. Khi t = 0 neáu tuï ñieän ñang phoùng ñieän: q giaûm thì i = q’ < 0 > 0. Cöôøng ñoä doøng ñieän treân maïch dao ñoäng: i = Iocos( t + + ). 2 q q = 0 cos(t + ) = Uocos( t + ). Ñieän aùp treân tuï ñieän: u = C C 1 q2 1 Naêng löôïng ñieän tröôøng: WC = Cu2 = . 2C 2 Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 9 1 Naêng löôïng töø tröôøng: Wt = Li2 . 2 2 1 q0 1 1 = CU 2 = LI 2 . Naêng löôïng ñieän töø: W = WC + Wt = 0 0 2C 2 2 Naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng töø tröôøng bieán thieân vôùi taàn soá goùc 2 T ’ = 2 = , vôùi chu kì T’ = = LC coøn naêng löôïng ñieän töø thì khoâng thay 2 LC ñoåi theo thôøi gian. Neáu maïch coù ñieän trôû thuaàn R 0 thì dao ñoäng seõ taét daàn. Ñeå duy trì dao ñoäng caàn cung caáp cho maïch moät naêng löôïng coù coâng suaát : P = I2R = 2 C 2U 02 R U 02 RC . 2 2L Io Lieân heä giöõa qo, Uo, Io: qo = CU o = = Io LC . 1 1 1 1 Boä tuï maéc noái tieáp : ... + . C C1 C 2 Cn Boä tuï maéc song song: C = C1 + C2 + …+ Cn. V . TÍNH CHAÁT SOÙNG CUÛA AÙNH SAÙNG. .D .D .D Vò trí vaân saùng, vaân toái, khoaûng vaân: xs = k ; xt = (2k + 1) ;i= ; vôùi k a 2a a Z. Thí nghieäm giao thoa thöïc hieän trong khoâng khí ño ñöôïc khoaûng vaân laø i thì khi ñöa vaøo trong moâi tröôøng trong suoát coù chieát suaát n seõ ño ñöôïc khoaûng vaân laø i i’ = . n Giöõa n vaân saùng (hoaëc vaân toái) lieân tieáp laø (n – 1) khoaûng vaân. x M OM Taïi M coù vaân saùng khi: = k, ñoù laø vaân saùng baäc k. i i x 1 Taïi M coù vaân toái khi: M = (2k + 1) . i 2 L Soá vaân saùng - toái trong mieàn giao thoa coù beà roäng L: laäp tæ soá N = 2i Soá vaân saùng: Ns = 2N + 1 (laáy phaàn nguyeân cuûa N). Soá vaân toái: Khi phaàn thaäp phaân cuûa N < 0,5: Nt = 2N (laáy phaân nguyeân cuûa N). Khi phaàn thaäp phaân cuûa N > 0,5: Nt = 2N + 2 (laáy phaàn nguyeân cuûa N). Giao thoa vôùi aùnh saùng traéng (0,38m 0,76m): AÙnh saùng ñôn saéc cho vaân saùng taïi vò trí ñang xeùt neáu: .D ax ax ax ;= ; vôùi k Z. x=k ; kmin = ; kmax = D d Dt a Dk AÙnh saùng ñôn saéc cho vaân toái taïi vò trí ñang xeùt neáu: .D 2 ax ax 1 ax 1 ;= x = (2k + 1) ; kmin = ; kmax = . D d 2 Dt 2 D( 2k 1) 2a (d t ) D Beà roäng quang phoå baäc n trong giao thoa vôùi aùnh saùng traéng: xn = n . a Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 10 c Böôùc soùng aùnh saùng trong chaân khoâng: = . f v c Böôùc soùng aùnh saùng trong moâi tröôøng: ’ = . f nf n hc 1 mv 2 = eU0AK Trong oáng Culitgiô: = hfmax = . max 2 min V I. LÖÔÏNG TÖÛ AÙNH SAÙNG hc Naêng löôïng cuûa phoâtoân aùnh saùng: = hf = . Coâng thöùc Anhxtanh, giôùi haïn quang ñieän, ñieän aùp haõm: W hc 1 hc 2 = A + mv 0 max ; o = ; Uh = - d max . hf = e 2 A Ñieän theá cöïc ñaïi quaû caàu kim loaïi coâ laäp veà ñieän ñaït ñöôïc khi chieáu chuøm Wd max saùng coù o: V max = . e Coâng suaát cuûa nguoàn saùng, cöôøng ñoä doøng quang ñieän baûo hoaø, hieäu suaát löôïng töû: n hc P = n ; Ibh = ne|e|; H = e . n mv 2 Löïc Lorrenxô, löïc höôùng taâm: Flr = q vBsin; Fht = maht = R hc Quang phoå vaïch cuûa nguyeân töû hyñroâ: En – Em = hf = . Baùn kính quyõ ñaïo döøng thöù n cuûa electron trong nguyeân töû hiñroâ: rn = n2r1; vôùi r1 = 0,53.10-11 m laø baùn kính Bo (ôû quyõ ñaïo K). 13,6 Naêng löôïng cuûa electron trong nguyeân töû hiñroâ: En = - (eV). n2 V II. V AÄT LYÙ HAÏT NHAÂN A Haït nhaân X , coù A nuclon; Z proâtoân; N = (A – Z) nôtroân. Z Soá haït nhaân, khoái löôïng cuûa chaát phoùng xaï coøn laïi sau thôøi gian t: t t N = N o 2 T = No e-t; m(t) = mo 2 T = moe-t. Soá haït nhaân môùi ñöôïc taïo thaønh (baèng soá haït nhaân bò phaân raõ) sau thôøi gian t: t N’ = N0 – N = N0 (1 – 2 T ) = N0(1 – e-t). Khoái löôïng chaát môùi ñöôïc taïo thaønh sau thôøi gian t: t A' A' (1 – 2 T ) = m0 (1 – e-t). m’ = m 0 A A t Ñoä phoùng xaï: H = N = No e-t = Ho e-t = Ho 2 T . ln 2 0,693 V ôùi: laø haèng soá phoùng xaï; T laø chu kì baùn raõ. T T m Soá haït nhaân trong m gam chaát ñôn nguyeân töû: N = N A . A Lieân heä giöõa naêng löôïng vaø khoái löôïng: E = mc2. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 11 m0 Khoái löôïng ñoäng: m = . v2 1 2 c Ñoä huït khoái cuûa haït nhaân: m = Zm p + (A – Z)m n – mhn. Naêng löôïng lieân keát: Wlk = mc2. W lk Naêng löôïng lieân keát rieâng: = . A A1 A2 A3 A4 X2 Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân: X1 + X3 + X 4. Z1 Z2 Z3 Z4 Baûo toaøn soá nucloân: A1 + A2 = A3 + A4. Baûo toaøn ñieän tích: Z1 + Z2 = Z3 + Z4. Baûo toaøn ñoäng löôïng: m1 v1 + m2 v 2 = m3 v3 + m4 v 4 . Baûo toaøn naêng löôïng: 1 1 1 1 (m1 + m2)c2 + m1v 12 + m2v 2 = (m 3 + m4)c2 + m3v 2 + m4v 2 . 2 3 4 2 2 2 2 Naêng löôïng toûa ra hoaëc thu vaøo trong phaûn öùng haït nhaân: W = (m1 + m2 – m 3 – m4)c2 = W3 + W4 – W1 – W2 = A33 + A44 – A11 – A22. Caùc soá lieäu vaø ñôn vò thöôøng söû duïng trong vaät lí haït nhaân: Soá Avoâgañroâ: NA = 6,022.1023mol-1. Ñôn vò naêng löôïng: 1 eV = 1,6.10-19 J; 1 MeV = 106 eV = 1,6.10-13 J. Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû: 1u = 1,66055.10-27 kg = 931,5 MeV/c2. Ñ ieän tích nguyeân toá: e = 1,6.10-19 C. K hoái löôïng proâtoân: mp = 1,0073 u. K hoái löôïng nôtroân: mn = 1,0087 u. K hoái löôïng electron: me = 9,1.10-31 kg = 0,0005 u. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 12 C - KẾT LUẬN Thực tế giảng dạy và kết quả các kì thi trong năm học 2008 – 2009 của trường THPT Bùi Thị Xuân, Phan Thiết, Bình Thuận, nơi tôi đang công tác cho thấy việc các em học sinh sử dụng hệ thống kiến thức trên đây để giải các câu hỏi trắc nghiệm định lượng trong các đề thi tốt nghiệp và tuyển sinh môn Vật Lý cho kết quả rất tốt. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận học sinh cho rằng rất khó học thuộc hết các công thức trên. Để giải quyết vấn đề này tôi đã đưa ra cho học sinh của tôi một giải pháp là không cần học thuộc lòng các công thức này mà hãy tự giải nhiều đ ề ôn luyện. Trong quá trình giải nếu liên quan đến kiến thức nào thì cứ m ở tài liệu ra xem phần đó, sau một thời gian sẽ tự khắc nhớ hết mà không cần sử dụng tài liệu nữa. Do thời gian còn eo hẹp nên tài liệu trình bày chưa thật hoàn chỉnh, còn thiếu các ví dụ minh họa và chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được những nhận xét, góp ý của các quí đồng nghiệp để xây dựng được một tập tài liệu ho àn hảo hơn. Xin chân thành cảm ơn. Mũi Né, tháng 04 năm 2010 Tác giả D ương Văn Đổng Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 13 MỤC LỤC STT NỘI DUNG TRANG 1 1 A – PHẦN MỞ ĐẦU 2 2 B – NỘI DUNG I. Dao đ ộng cơ 3 2 II. Sóng cơ và sóng âm 4 5 III. Dòng điện xoay chiều 5 7 IV. Dao động điện từ 6 8 V. Tính chất sóng của ánh sáng 7 9 VI. Lượng tử ánh sáng 8 10 V II. Vật lí hạt nhân 9 10 10 12 C . KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Vật lí 12 – Cơ bản – Vũ Quang (chủ biên) – NXB GD – Năm 2008. 2. Vật lí 12 – Nâng cao – Vũ Thanh Khiết (chủ biên) – NXB GD – Năm 2008. 3. Nội dung ôn tập môn Vật lí 12 – Nguyễn Trọng Sửu – NXB GD – Năm 2010. 4. Vật lí 12 – Những b ài tập hay và điễn hình – Nguyễn Cảnh Hòe – NXB ĐHQG Hà Nội – 2008. 5. Bài giảng trọng tâm chương trình chuẩn Vật lí 12 – Vũ Thanh Khiết – NXB ĐHQG Hà Nội – 2010. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
- Hệ thống công thức Lý 12 Cơ bản – Dùng để giải nhanh các câu trắc nghiệm định lượng Trang 14 CỘNG HÒA XÃ H ỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ----- ----- PHIẾU ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Năm học 2009 2010 I. Đánh giá, xếp loại của HĐKH trường THPT Bùi Thị Xuân 1. Tên đề tài: ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................. 2. H ọ và tên tác giả: ................................................................................................................ 3. Chức vụ: ................................................... Tổ: ................................................................... 4. Nhận xét của Chủ tịch HĐKH về đề tài: a) Ưu điểm: ........................................................................................................................... ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. b) Hạn chế: ............................................................................................................................ ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 5. Đánh giá, xếp loại: Sau khi thẩm định, đánh giá đề tài trên, HĐKH trường THPT Bùi Thị Xuân thống nhất xếp loại: .................................................................................................................................. Những người thẩm định: Chủ tịch HĐKH CƠ S Ở (Ký, ghi rỏ họ tên) (Ký, đóng dấu, ghi rỏ họ tên) ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. II. Đánh giá, xếp loại của HĐKH Sở GD&ĐT Tỉnh B ình Thuận Sau khi thẩm định, đánh giá đề tài trên, HĐKH Sở GD&ĐT Bình Thuận thống nhất xếp loại: ......................................................................................................................................... Những người thẩm định: Chủ tịch HĐKH NGÀNH GD (Ký, ghi rỏ họ tên) (Ký, đóng dấu, ghi rỏ họ tên) ................................................................. ................................................................. ................................................................. Người viết: Dương Văn Đổng – Trường THPT Bùi Thị Xuân, Bình Thuận
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thống bài tập về mắt và các dụng cụ quang học
52 p | 369 | 57
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thức vi - ét và ứng dụng
17 p | 284 | 28
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thống bài toán chương II - Hinh học 12 chương trình chuẩn
24 p | 130 | 21
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hướng dẫn xây dựng hệ thống trắc nghiệm tự động chấm điểm trên Web bằng HTML và Javascript
40 p | 224 | 19
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số tính chất số học của hệ số nhị thức
23 p | 135 | 16
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Cách giải và xây dựng các bài toán dãy số từ hệ thức bất biến đối với chỉ số
39 p | 119 | 8
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thống câu hỏi giáo khoa và bài tập để giúp học sinh củng cố kiến thức chương đại cương kim loại
27 p | 108 | 7
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng hệ thống bài tập tán sắc và giao thoa ánh sáng
84 p | 40 | 7
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thống một số bài toán cực trị trong hình học không gian “nhằm nâng cao hiệu quả học hình học giải tích của học sinh lớp 12 trường THPT Nguyễn Du”
17 p | 109 | 6
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Ứng dụng hệ thức Vi-ét để giải quyết một số dạng toán về PT bậc hai một ẩn cho HS lớp 9
24 p | 75 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phương pháp giải bài tập di truyền phả hệ
27 p | 11 | 5
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Ứng dụng hệ thặng dư giải các bài toán số học
21 p | 31 | 4
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Nâng cao hiệu quả của hệ thức Vi-et trong giải các bài toán liên quan đến phương trình ax 2 + bx + c = 0 (a ≠0)
23 p | 43 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Xây dựng và sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan trong dạy học Ứng dụng của tích phân nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh
24 p | 50 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm phát huy tính sáng tạo cho học sinh đại trà lớp 10 nhận diện cách giải, sáng tạo hệ phương trình có yếu tố đồng bậc và phát triển bài toán mới
22 p | 36 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm: Hệ thống hóa các dạng câu hỏi về địa hình Việt Nam thông qua Atlat
44 p | 32 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Sử dụng công nghệ thông tin vào việc giảng dạy một số hệ thống trong động cơ đốt trong và vấn đề bảo vệ môi trường
26 p | 54 | 3
-
Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm chương Điện học Vật lí 9
22 p | 18 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn