Së gi¸o dôc & ®µo t¹o nghÖ an
Phßng gi¸o dôc & ®µo t¹o diÔn ch©u
------------------o0o--------------------
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
§Ò tµi:
Gióp häc sinh thùc hiªn tèt
tiÕt 44: bµi tËp lÞch sö - líp 8
Ngêi thùc hÞªn - gv: NguyÔn ThÞ Oanh
Tæ: X· héi
Trêng thcs diÔn trêng - diÔn ch©u - nghÖ an
DiÔn ch©u, th¸ng 06 n¨m 2008
1
SKKN Thùc hiÖn tèt tiÕt 44: Bµi tËp lÞch sö - Líp 8
MỞ ĐẦU
…Để phát triển tư duy độc lập sáng tạo cho học sinh trong học tập Lịch Sử, điều quan trọng
trước hết là bồi dưỡng niềm hứng thú say mê tự giác trong học tập và nghiên cứu. Ngành
giáo dục nước ta đã và đang có nhiều chuyển biến mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới. Không
chỉ đổi mới phương pháp dạy học mà ngành còn chú trọng công tác quản lý, kiểm tra, thi cử
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Từ năm học 2006 – 2007, Bộ giáo dục phát động phong
trào chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục, chúng tôi cho rằng đây là
một chủ trương đúng đắn và là một việc làm có ý nghĩa thực tế để nền giáo dục nước nhà có
bước phát triển vững chắc hơn. Muốn vậy thầy và trò ở các cấp học cần phải có sự nỗ lực
lớn: Thầy trăn trở tìm tòi những những phương pháp tối ưu để hướng dẫn học sinh học tập
tốt; trò phải say mê hào hứng học bài, làm bài đạt kết quả cao. Học sinh học tập tiếp thu kiến
thức có sôi nổi hay không là nhờ vào cách tổ chức hướng dẫn của người thầy.
Với mong muốn được giúp cho các em ngày càng có nhiều tiết học hay hấp dẫn và đạt
hiệu quả cao, tôi dã chọn lọc nội dung và tìm tòi những phương pháp phù hợp nhất để hướng
dẫn các em thực hiện tôt một tiết bài tập trong chương trình Lịch sử Việt Nam - Lớp 8.
A. nhËn thøc cò - t×nh tr¹ng cò.
I. nhËn thøc cò:
Tríc ®©y chóng ta quan niÖm m«n lÞch sö chØ lµ m«n häc thuéc lßng, kh«ng cÇn ph¶i t
duy, kh«ng cã bµi tËp. V× vËy, gi¸o viªn gi¶ng d¹y theo lèi thuyÕt tr×nh chø kh«ng cã c¸c d¹ng bµi
tËp ®a ra ®Ó cñng cè kiÕn thøc cho häc sinh. Cßn häc sinh th× chØ häc mét c¸ch hêi hît theo néi
dung vë ghi, Ýt khi sö dông SGK. KÕt qu¶ lµ khi kiÓm tra, häc sinh rÊt thô ®éng kh«ng n¾m b¾t
®îc kiÕn thøc vµ ph¶i nhê vµo sù "hç trî nguån" tõ bªn ngoµi. Mét lèi häc nh vËy, thi cö nh vËy
kÐo dµi suèt hµng chôc n¨m nay. Häc sinh rÊt Ýt høng thó häc, kh¶ n¨ng ghi nhí sù kiÖn rÊt thÊp,
kh«ng liªn hÖ ®îc víi thùc tÕ, kh«ng hiÓu râ vÒ lÞch sö níc nhµ. Nguy h¹i h¬n lµ ®Ó l¹i cho häc
sinh nh÷ng nhËn thøc lÖch l¹c vÒ mét bé m«n khoa häc ch©n chÝnh, ®îc xem lµ "khoa häc cña mäi
khoa häc".
II. t×nh tr¹ng cò:
SKKN Thùc hiÖn tèt tiÕt 44: Bµi tËp lÞch sö - Líp 8
§iÓm thi tèt nghiÖp THPT vµ §¹i häc m«n LÞch sö trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ph¶n ¸nh râ lèi
nhËn thøc cò ®ã. Tæng sè ®iÓm 0 cña m«n thi lÞch sö nhiÒu h¬n tæng sè ®iÓm 0 cña c¸c m«n thi
kh¸c. Nh÷ng con sè ®ã khiÕn cho chóng ta,nh÷ng gi¸o viªn d¹y lÞch sö vµ x· héi ph¶i b¨n kho¨n
suy nghÜ. Häc sinh kh«ng häc m«n sö hoÆc häc hêi hît qua chuyÖn, ®ång nghÜa víi viÖc c¸c em sÏ
quªn dÇn c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc.
Trong ch¬ng tr×nh cò do kh«ng cã tiÕt bµi tËp riªng nªn gi¸o viªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
híng dÉn c¸c em lµm bµi, rÌn luyÖn kü n¨ng. V× vËy, ®é nhí cña c¸c em kh«ng ®îc l©u, nhËn
biÕt sù kiÖn kh«ng s©u s¾c. C¸c em chØ tr¶ lêi mét sè c©u hái cuèi s¸ch lµ xong hoÆc vÏ mét vµi b¶n
®å khëi nghÜa. ChÝnh v× vËy häc sinh häc rÊt nhµm ch¸n.
B. nhËn thøc míi - gi¶i ph¸p míi.
I. nhËn thøc míi:
§æi míi vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc, vÒ nhËn thøc, quan niÖm ë c¸c bé m«n khoa häc nãi chung vµ
m«n lÞch sö nãi riªng lµ xu thÕ cña thêi ®¹i, lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña c«ng cuéc x©y dùng ®Êt
níc ta trong thêi kú c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa.
Hoµn c¶nh lÞch sö ë mçi thêi kú cã thÓ kh¸c nhau nhng nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ lÞch sö th×
lóc nµo còng cßn nguyªn gi¸ trÞ. Häc sö kh«ng chØ hiÓu biÕt vÒ sù viÖc ®· qua, hiÓu vÒ con ngêi
trong qu¸ khø mµ cßn ph¶i båi dìng vÒ ttëng, t×nh c¶m, th¸i ®é ®èi víi cuéc sèng hiÖn ®¹i.
Häc tËp lÞch sö cÇn cã trÝ nhí nhng ph¶i s¸ng t¹o, cho nªn gi¸o viªn cÇn cã ph¬ng ph¸p ph¸t huy
tÝnh tÝch cùc cña c¸c em. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p s ph¹m ®Ó hiÓu biÕt lÞch sö lµ tiÕn hµnh c¸c
d¹ng bµi tËp, ®©y còng lµ ®iÒu kh¾c phôc quan niÖm l©u nay lÞch sö kh«ng cã bµi tËp. TiÕn hµnh
lµm bµi tËp lÞch sö gióp gi¸o viªn cã sù say mª t×m tßi, ®óc kÕt ®îc nh÷ng kinh nghiÖm, t×nh
huèng trong gi¶ng d¹y. Cßn häc sinh sÏ hiÓu râ vµ nhí l©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, tù båi
dìng ph¬ng ph¸p, ph¸t triÓn t duy n¨ng lùc nhËn thøc, kiÓm tra søc nhí cña chÝnh m×nh ®èi víi
kiÕn thøc c¬ b¶n.
Thùc tÕ qua mÊy n¨m ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, t«i thÊy häc sinh rÊt thÝch tiÕt bµi tËp.
Bëi ë giê häc nµy c¸c em ®îc kh¸m ph¸, ®îc thÓ hiÖn n¨ng lùc nhËn thøc cña m×nh. RÊt nhiÒu
SKKN Thùc hiÖn tèt tiÕt 44: Bµi tËp lÞch sö - Líp 8
em muèn lªn b¶ng lµm bµi, lµm cho kh«ng khÝ líp häc s«i næi h¼n lªn. TiÕt bµi tËp ®· trë thµnh mét
tiÕt häc bæ Ých, kÝch thÝch tinh thÇn häc tËp cña c¸c em vµ sù n¨ng ®éng cña gi¸o viªn.
II. gi¶i ph¸p míi:
1. Ph¹m vi ®Ò tµi:
Cã nhiÒu d¹ng bµi tËp kh¸c nhau (tr¾c nghiÖm, tù luËn, häc theo b¶n ®å, lËp b¶ng biÓu tæng
hîp, so s¸nh ฀) tïy vµo tr×nh ®é cña tõng líp mµ gi¸o viªn chän c¸c d¹ng bµi tËp phï hîp ®Ó ph¸t
triÓn t duy vµ rÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh. Trong ®Ò tµi nµy, t«i thiÕt kÕ mét tiÕt bµi tËp thuéc
ch¬ng tr×nh líp 8 - LÞch sö ViÖt Nam giai ®o¹n tõ 1858 ®Õn cuèi thÕ kû XIX. Tõ ®ã gióp häc sinh
hiÓu râ h¬n vÒ mét thêi kú ®en tèi trong LÞch sö níc ta - thêi kú bÞ thùc d©n Ph¸p ®« hé.
2. Môc tiªu cña tiÕt häc:
* VÒ kiÕn thøc: Ghi nhí ®îc nh÷ng sù kiÖn c¬ b¶n cña giai ®o¹n lÞch sö tõ khi thùc d©n
Ph¸p næ sóng x©m lîc níc ta (1858) ®Õn cuéc khëi nghÜa trong phong trµo CÇn V¬ng chÊm døt
vµ khëi nghÜa Yªn ThÕ (cuèi thÕ kû XIX).
*VÒ t tëng: Lµm cho häc sinh cã th¸i ®é c¨m thï qu©n x©m lîc ®· giµy xÐo m¶nh ®Êt
quª h¬ng, tõ ®ã n©ng cao lßng yªu níc, truyÒn thèng chèng ngo¹i x©m cña d©n téc.
*RÌn luyÖn kü n¨ng: §¸nh gi¸ sù kiÖn, häc theo b¶n ®å, nhËn diÖn nh©n vËt lÞh sö, lËp b¶ng
tæng hîp, tr×nh bµy mét vÊn ®Ò.
3. Ph¬ng ph¸p chÝnh : Tæng hîp - So s¸nh - Minh häa - T¸i hiÖn.
4. ChuÈn bÞ:
* Gi¸o viªn:
- B¶ng phô ghi c¸c d¹ng bµi tËp
- B¶n ®å ViÖt Nam (d¹ng trèng)+ Mét sè ký hiÖu
- nh ch©n dung c¸c nh©n vËt LÞch sö + Tê b×a lín + Nam ch©m.
- PhiÕu ho¹t ®éng nhãm.
* Häc sinh: Ghi nhí vµ n¾m v÷ng c¸c sù kiÖn, c¸c lîc ®å vµ h×nh ¶nh nh©n vËt trong c¸c
bµi (tõ bµi 24 ®Õn bµi 27).
5. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß:
a. Gi¸o viªn giíi thiÖu néi dung, yªu cÇu cña tiÕt häc
฀Sau ®©y lµ 5 d¹ng bµi tËp mµ trong giê häc chóng ta sÏ tiÕn hµnh:
SKKN Thùc hiÖn tèt tiÕt 44: Bµi tËp lÞch sö - Líp 8
1. Tr¾c nghiÖm.
2. X¸c ®Þnh ®Þa danh LÞch sö.
3. NhËn diÖn nh©n vËt LÞch sö.
4. LËp b¶ng tæng hîp vÒ c¸c cuéc khëi nghÜa lín.
5. Bµi tËp tù luËn.
b. Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp .
Kh¸c víi tiÕt häc bµi míi hoÆc tiÕt «n tËp, tiÕt bµi tËp nµy kh«ng cã trong s¸ch gi¸o viªn
hoÆc s¸ch gi¸o khoa. Gi¸o viªn tù chän mét sè bµi trong s¸ch bµi tËp tham kh¶o hoÆc tù thiÕt kÕ
c¸c d¹ng cho phï hîp víi tõng líp, tõng ®èi tîng häc sinh. Tõ 5 d¹ng c¬ b¶n trªn, t«i ¸p dông ë
hai ®èi tîng: Häc sinh kh¸ giái (ë líp 8G) vµ häc sinh trung b×nh, yÕu (c¸c líp 8C,D,E).
§èi víi HS trung b×nh, yªu cÇu c¸c em ghi nhí ®îc sù kiÖn vµ hiÓu kh¸i qu¸t néi dung cña
ch¬ng, bµi; kü n¨ng sö dông b¶n ®å, tranh ¶nh; chØ ®óng vÞ trÝ ®Þa danh, ®äc ®óng tªn nh©n vËt฀
§èi víi HS kh¸ giái, ph¶i biÕt ph©n tÝch vµ tæng hîp sù kiÖn thµnh mét vÊn ®Ò; kü n¨ng sö
dông b¶n ®å, tranh ¶nh ph¶i chÝnh x¸c, thuÇn thôc vµ tr×nh bµy tr«i ch¶y.
Bµi tËp 1 (Tr¾c nghiÖm)
*Yªu cÇu:
- §èi víi d¹ng tr¾c nghiÖm ghÐp ®«i ( nèi thêi gian - sù kiÖn), häc sinh ghi nhí ®îc mét sè
sù kiÖn c¬ b¶n nhÊt cña thêi kú lÞch sö tõ 1858 ®Õn cuèi thÕ kØ XIX vµ s¾p xÕp hÖ thèng sù kiÖn
theo tr×nh tù thêi gian diÔn ra. Néi dung sù kiÖn ph¶i ®îc ghi ®Çy ®ñ, ®óng, gän, râ
- §èi víi d¹ng tr¾c nghiÖm ®iÒn ®óng - sai, häc sinh cÇn ph¶i ®äc kü bµi tËp vµ n¾m ch¾c
néi dung vÊn ®Ò lÞch sö ®Ó x¸c ®Þnh ®óng.
*Néi dung:
1.1.- Nèi cét I (Thêi gian) víi cét II (néi dung sù kiÖn) sao cho phï hîp:
Cét I
-
1
-
9
-
1858
- 5 -6 -1862
- 20 - 11- 1873
- 25 - 04 - 1882
- 6 - 6 - 1884
- 5 - 7 - 1885
- 13 - 7 - 1885
Thùc d©n Ph¸p ®¸nh chiÕm B¾c kú lÇn thø nhÊt.
TriÒu ®×nh ký víi Ph¸p ®iÒu íc Nh©m tuÊt
Thùc d©n Ph¸p x©m lîc níc ta.
Cuéc ph¶n c«ng ë Kinh thµnh HuÕ
TriÒu ®×nh ký víi Ph¸p ®iÒu íc Patonot
Thùc d©n Ph¸p ®¸nh chiÕm B¾c Kú lÇn thø hai
Vua Hµm Nghi h¹ chiÕu CÇn V¬ng.