CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến ngành Giáo dục thị xã Bình Long.
Tôi ghi tên dưới đây:
S
T
T
Họ và tên Ngày
tháng
năm
sinh
Nơi công
tác (hoặc
nơi thường
trú)
Chức
danh
Trình
độ
chuyên
môn
Tỷ lệ (%)
đóng góp
vào việc
tạo ra sáng
kiến
1 NGUYỄN
THỊ NHƯ
QUỲNH
25/09/
1983
Trường TH-
THCS
Thanh Phú –
TX Bình
Long – Bình
Phước
Giáo
viên dạy
môn
Giáo dục
công dân
(lớp
6,7,8,9)
ĐHSP
Giáo dục
chính trị
100%
1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: "Phương pháp nâng cao
chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi môn giáo dục công dân lớp 9".
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả, đồng thời là chủ đầu tư tạo ra
sáng kiến.
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Giáo dục công dân)
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 06/01/2020
5. Mô tả bản chất của sáng kiến:
5.1. Tính mới của sáng kiến:
Trong hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay, Giáo dục công dân là môn
học góp phần quan trọng để hình thành, phát triển nhân cách, đạo đức cho người
học. Giúp hình thành ở người học nhân sinh quan lành mạnh, những ứng xử
mang tính nhân văn, là cơ sở quan trọng để góp phần xây dựng con người mới
đáp ứng công cuộc xây dựng Chủ nghĩa Xã hội ở Việt Nam. Môn Giáo dục công
dân có vai trò và ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ, là
môn học trực tiếp cung cấp lí luận và thực tiễn về những chuẩn mực đạo đức và
pháp luật.
Đảng và Nhà nước ta xem việc bồi dưỡng nhân tài là một phần quan trọng
trong quốc sách phát triển con người. Trong nhiệm vụ chuyên môn của nhà
trường, ngoài công tác giảng dạy, thì bồi dưỡng học sinh giỏi cũng là nhiệm vụ
2
hết sức quan trọng. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là một công tác mũi nhọn
trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhận lực, bồi dưỡng nhân tài cho nhà
trường nói riêng và địa phương nói chung. Bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ
thường xuyên và quan trọng của giáo viên. Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi
và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ học sinh và giáo viên trong dạy
học, góp phần thúc đẩy cải tiến nâng cao chất lượng giáo dục. Kết quả bồi
dưỡng học sinh giỏi chính là thước đo năng lực chuyên môn của giáo viên và sự
phát triển của nhà trường. Tuy nhiên, bồi dưỡng học sinh giỏi là công tác đòi hỏi
nhiều công sức của thầy trò. Thực tế cho thấy, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi,
đặc biệt là học sinh giỏi môn Giáo dục công dân hàng năm ở các nhà trường đều
gặp không ít khó khăn và đạt được kết quả chưa như mong muốn.
Vậy làm thế nào để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi hàng năm có hiệu
quả? Đó chính là sự trăn trở của nhiều giáo viên trong đó có tôi. Là một giáo
viên giảng dạy môn Giáo dục công dân và trực tiếp tham gia công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi nhiều năm liền, bản thân tôi đã luôn nỗ lực tìm tòi để nâng cao chất
lượng của công tác này hàng năm. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài "Phương
pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi môn Giáo dục công dân lớp
9".
5.2. Nội dung sáng kiến:
Môn Giáo dục công dân trong chương trình giáo dục phổ thông đóng vai
trò to lớn trong việc giáo dục học sinh ý thức và hành vi công dân, góp phần
trang bị cho học sinh năng lực tự điều chỉnh bản thân trong xã hội hiện đại. Xác
định Giáo dục công dân là môn học có tầm quan trọng đặc biệt trong việc giáo
dục nhân cách, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, góp phần đổi mới căn bản
toàn diện giáo dục, những năm qua, ngành giáo dục đã tăng cường chú trọng
giảng dạy bộ môn này.
Chính vì vậy, cùng với sự đổi mới phương pháp dạy học thì công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Giáo dục công dân được chú trọng trọng để thực hiện
chiến lược nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới và hội
nhập quốc tế hiện nay. Và để làm được điều đó, công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi cũng cần phải đổi mới cho phù hợp. Giáo viên phải chủ động thay đổi
phương thức bồi dưỡng học sinh giỏi để nâng cao chất lượng đội tuyển và phát
huy tính tích cực, năng động, sáng tạo của học sinh.
*Thực trạng.
Thuận lợi:
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nói chung và bồi dưỡng học sinh giỏi
môn Giáo dục công dân nói riêng ở trường TH-THCS Thanh Phú luôn nhận
được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo ngành, ban giám hiệu nhà trường,
luôn động viên, khích lệ để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.
3
Giáo viên luôn ý thức trau đồi trình độ chuyên môn, nỗ lực tìm tòi, tham
khảo tài liệu để phục vụ cho công tác ôn thi.
Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nói trên thì công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường TH-THCS Thanh Phú còn gặp rất nhiều khó khăn, cụ thể như sau:
Môn Giáo dục công dân được xem như là một môn học phụ nên học sinh
và cả phụ huynh coi thường, không xem trọng nên không chọn được học sinh
tham gia vào đội tuyển.
Học sinh học chương trình chính khóa, chéo buổi, cộng thêm tham gia các
hoạt động phong trào trong nhà trường nên cũng có ảnh hưởng phần nào đến
thời gian tự học ở nhà và ôn luyện ở trường.
Bên cạnh đó, môn giáo dục công dân không có tài liệu phục vụ cho công
tác ôn thi học sinh giỏi. Giáo viên phải tự tìm tòi, nghiên cứu, sưu tầm tư liệu để
phục vụ công tác này.
Chính những lí do trên làm ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả thi học sinh
giỏi qua các năm. Kết quả thi học sinh giỏi môn Giáo dục công dân ở các trường
tuy đã đạt được một số thành quả nhất định nhưng chưa cao.
Vậy làm thế nào để khắc phục được những vấn đề tồn tại nêu trên? Qua quá
trình làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Giáo dục công dân, tôi nhận
thấy có rất nhiều phương pháp nhưng cần phải làm tốt những nội dung sau:
a. Phát hiện và tuyển chọn học sinh vào đội tuyển
Có thể nói việc lựa chọn học sinh vào đội tuyển là bước đầu tiên quan trọng
quyết định sự thành công của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Trường TH-
THCS Thanh Phú đặc thù rất ít học sinh, tỉ lệ học sinh khá, giỏi rất ít nên việc
lựa chọn học sinh vào đội tuyển rất khó khăn đối với tất cả các môn, đặc biệt là
môn Giáo dục công dân.
Ở trường trung học cơ sở, môn Giáo dục công dân được xem như là một
môn học phụ không có ảnh hưởng nhiều đến kết quả học tập và phát triển của
học sinh, không thi tuyển sinh vào lớp 10. Chính vì vậy, từ bậc phụ huynh cho
đến học sinh thậm chí các thầy cô giáo cũng không thật xem trọng và không đầu
tư cho môn học này. Theo định hướng của cha mẹ, thầy cô, học sinh càng chú
trọng hơn tới các môn học liên quan tới các kì thi tuyển sinh cuối cấp, vì thế
môn Giáo dục công dân lại càng không được quan tâm đến. Một số ít em có học
lực tốt chỉ muốn tham gia ôn thi học sinh giỏi các môn chính như Toán, Văn,
Anh,... Các em không muốn tham gia bồi dưỡng môn Giáo dục công dân.
Việc thành lập đội tuyển học sinh giỏi môn Giáo dục công dân gặp rất
nhiều khó khăn. Thực tế có một số em muốn tham gia đội tuyển học sinh giỏi
môn Giáo dục nhưng bố mẹ không đồng ý vì họ cho rằng mất thời gian cho môn
học này là không cần thiết. Bên cạnh đó, nó còn làm ảnh hưởng đến tâm lý, sự
tự tin của những học sinh muốn tham gia đội tuyển. Các em sợ bị coi thường,
4
thậm chí là ngại vì thi môn Giáo dục công dân. Do vậy, những học sinh vào đội
tuyển thường chỉ có học lực khá.
Tất cả những điều đó tác động không nhỏ đến tâm lí của giáo viên làm ảnh
hưởng đến công tác giảng dạy và cả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Chính vì vậy, để có thể thành công trong việc lựa chọn học sinh vào đội
tuyển, người giáo viên cần phải có sự kiên trì, bền bỉ, có sự quan sát tinh tế trong
quá trình giảng dạy để phát hiện học sinh. Cần có những biện pháp tư vấn, hỗ
trợ kịp thời cho học sinh khi các em bị hoang mang, dao động hoặc chưa tự tin
vào khả năng của mình. Và đặc biệt là người giáo viên trong quá trình giảng
dạy, cần khơi gợi cho học sinh sự yêu thích môn học, truyền cảm hứng để học
sinh có sự hứng thú với bộ môn qua từng bài giảng, giúp các em thấy được tầm
quan trọng của môn học đối với sự hình thành phát triển nhân cách một con
người.
Phải chọn được học sinh có đủ năng lực và đam mê môn học vào đội tuyển,
xây dựng cho học sinh một thái độ và động cơ học tập tốt. Giáo viên phải giáo
dục cho học sinh biết được tầm quan trọng, vai trò, ý nghĩa của môn học đối với
sự phát triển của bản thân, đối với thực tiễn cuộc sống và xã hội. Giúp các em
hiểu được kết quả học tập và thành công của các em là thành quả của bản thân
các em nhưng đó cũng chính là thành quả của thầy cô, nhà trường. Giúp học
sinh xác định rõ việc học tập rèn luyện phấn đấu cho bản thân và cả gia đình nhà
trường, xã hội. Chỉ khi các em có hứng thú học tập, yêu thích môn học và có
động cơ học tập đúng đắn thì mới có thể nỗ lực để đạt được điều mà mình mong
muốn. Nếu làm tốt được điều này, học sinh sẽ mạnh dạn đăng kí tham gia vào
đội tuyển mà không còn cảm thấy e ngại, tự ti. Và đó cũng chính là động lực để
các em cố gắng, nỗ lực trong quá trình ôn luyện.
Chọn những học sinh có tố chất cơ bản phù hợp với yêu cầu môn học. Học
sinh chọn vào đội tuyển phải là những em có khả năng ghi nhớ tốt, có khả năng
lập luận và khả năng tư duy, biết vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề, có
những hiểu biết nhất định về các vấn đề xã hội.
Nhiều người nghĩ rằng môn Giáo dục công dân chỉ là môn học thuộc lòng
nhưng thực ra muốn học tốt môn học này, học sinh không chỉ chỉ cần siêng
năng, chăm chỉ mà còn phải có kỹ năng phân tích, lập luận, đánh giá, nhận định
và trình bày vấn đề một cách khoa học, có tư duy sáng tạo, biết khái quát nội
dung chương trình. Học sinh không chỉ cần nắm vững kiến thức cơ bản của môn
học mà còn phải biết độc lập suy nghĩ, tự tìm tòi, tham khảo thêm nhiều tư liệu
để bổ sung vốn hiểu biết của mình. Chính vì vậy, đòi hỏi học sinh phải có ý thức
rèn luyện lâu dài.
Nếu lựa chọn được những học sinh có tố chất phù hợp với đặc trưng của bộ
môn thì việc bồi dưỡng của giáo viên sẽ thuận lợi và khả năng đạt kết quả cao
hơn. Ngược lại, nếu coi nhẹ việc tuyển chọn hoặc tuyển chọn sai đối tượng thì
quá trình bồi dưỡng của giáo viên sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí là không
đạt kết quả. Trong thực tế cũng không phải dễ để lựa chọn được học sinh có đầy
5
đủ những tố chất theo yêu cầu. Vì vậy, giáo viên cần phải phát hiện và lựa chọn
học sinh có những tố chất cơ bản của bộ môn. Cụ thể là lựa chọn những học sinh
có khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề một cách nhanh nhẹn, chính xác, có
thái độ tích cực trong học tập, nắm vững kiến thức bài học, biết lập luận để giải
quyết các vấn đề. Chỉ chọn những học sinh đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên,
không lựa chọn tràn lan dẫn đến việc ôn thi không hiệu quả.
b. Xây dựng nội dung chương trình và kế hoạch bồi dưỡng.
Một trong những khó khăn lớn trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn
Giáo dục công dân là không có tài liệu hướng dẫn ôn thi. Để xây dựng chương
trình bồi dưỡng giáo viên phải nghiên cứu tài liệu từ các nguồn khác nhau. Giáo
viên phải tự biên soạn nội dung ôn tập cho học sinh. Vì thế, soạn thảo chương
trình bồi dưỡng là một việc làm hết sức quan trọng và rất khó khăn nếu như giáo
viên không có sự tham khảo, tìm tòi và chọn lọc tốt. Cần biên soạn nội dung bồi
dưỡng dẫn dắt học sinh từ cái cơ bản của nội dung chương trình học chính khoá
tiến dần tới chương trình nâng cao, khắc sâu kiến thức cơ bản trước, sau đó mới
vận dụng để mở rộng và nâng cao dần.
Việc xác định nội dung bồi dưỡng môn Giáo dục công dân phải căn cứ vào
cấu trúc đề thi học sinh giỏi tỉnh các năm mà sở GD&ĐT ban hành. Giáo viên
cần phải dựa vào cấu trúc đề thi trong từng năm để xây dựng nội dung chương
trình ôn tập cho sát. Tránh ôn tràn lan dẫn đến quá tải cho học sinh mà lại không
có kết quả tốt.
Cấu trúc đề thi học sinh giỏi tỉnh các năm đều có 5 chủ đề. Ở mỗi chủ đề
quy định hệ thống kiến thức từ lớp 6 đến lớp 9. Giáo viên cần xác định chính
xác nội dung các bài có liên quan đến chủ đề. Tránh tình trang bị bỏ sót nội
dung ôn tập hoặc ôn không đúng nội dung.
Ví dụ: Ở chủ đề Hội nhập, hợp tác, hòa bình, hữu nghị, truyền thống dân
tộc. Với chủ đề này, giáo viên thường xác định phạm vi kiến thức rất rộng. Tuy
nhiên, việc xác định nội dung các bài nhiều khi vượt ra khỏi yêu cầu của chủ đề,
không cần thiết và tốn nhiều thời gian. Do vậy, giáo viên cần xác định nội dung
kiến thức tập trung vào những bài sau: Hợp tác cùng phát triển (GDCD 9), Tình
hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới (GDCD 9), Kế thừa và phát huy truyền
thống tốt đẹp của dân tộc (GDCD 9), Bảo vệ hòa bình (GDCD 9), Tôn trọng và
học hỏi các dân tộc khác (GDCD 8). Sau khi xác định những bài có nội dung
liên quan đến chủ đề giáo viên sẽ xác định những kiến thức cần ôn luyện cho
học sinh.
Nội dung kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi giáo viên cần dựa vào chuẩn
kiến thức kĩ năng chương trình giáo dục phổ thông và phải mở rộng, nâng cao
kiến thức chuyên môn một cách hợp lý, khoa học, có hệ thống. Giáo viên cần
định lượng kiến thức cần cung cấp cho học sinh trong từng chủ đề. Bồi dưỡng
cho học sinh kiến thức nâng cao theo hướng đào sâu, mở rộng.
