ở ầ ầ 1. Ph n m đ u
ọ ề 1.1. Lý do ch n đ tài
ở ạ ữ ệ ạ ụ ọ Trong nh ng năm tr l ộ i đây, vi c d y và h c b môn Giáo d c công dân
ượ ự ủ ấ ạ ả (GDCD) đang giành đ ề c s quan tâm c a các c p lãnh đ o và qu n lý. Đi u
ẳ ị ượ ầ ủ ọ ộ này kh ng đ nh đ ị c t m quan tr ng và vai trò v trí c a b môn GDCD. Tuy
ừ ự ễ ạ ườ ấ nhiên xu t phát t ọ ủ ộ th c ti n d y và h c c a b môn GDCD trong tr ng THCS
ề ệ ấ ườ ọ ườ ạ ả ề hi n nay đang còn nhi u v n đ làm cho ng i h c, ng i d y và nhà qu n lý
ề ở còn trăn tr và nhi u suy nghĩ.
ự ủ ộ ư ế ạ ị Đó là v trí th c c a b môn GDCD nh th nào ? T i sao trong suy nghĩ
ộ ộ ố ọ ụ ủ ậ ộ và hành đ ng c a đa s h c sinh, ph huynh, giáo viên và m t b ph n cán b ộ
ả ạ ụ ứ ế ọ ọ qu n lý l ư ậ i cho đây là môn h c ph , môn h c mang tính hình th c? N u nh v y
ị ế ớ ủ ộ ẫ ớ nó quá mâu thu n v i chính vai trò c a b môn GDCD là trang b th gi i quan
ươ ủ ề ậ ấ ấ ọ và ph ng pháp lu n cho h c sinh. Nguyên nhân c a v n đ đó xu t phát t ừ
đâu?
ả ể ạ ữ ế Gi ự i pháp đ h n ch nh ng tiêu c c trên, giúp môn GDCD trong nhà
ườ ấ ạ ị ủ ủ ệ tr ng ngày càng l y l i v trí c a mình và làm tròn trách nhi m c a chính b ộ
ở ủ ả ự ế ế ả môn. Đây cũng chính là tâm huy t và trăn tr c a b n thân đang tr c ti p gi ng
ậ ộ ọ ộ ọ ậ ứ ạ T o h ng thú h c t p và ạ d y b môn này. Chính vì v y tôi ch n n i dung: “
ụ ạ ả ớ ở ườ ệ gi ng d y trong môn Giáo d c công dân l p 9 các tr ng THCS hi n nay.”
ủ ệ ề ế làm đ tài sáng ki n kinh nghi m c a mình.
ớ ủ ề ể 1.2. Đi m m i c a đ tài
ệ ứ ạ ộ h c t p các n i dung tích h p
ọ ậ ứ ề ả ằ ộ ọ ậ ề i pháp nh m nâng cao h ng thú ộ ố gi h c t p n i
ự ể ợ Qua vi c tìm hi u th c tr ng h ng thú ớ ủ ọ ộ trong b môn GDCD c a h c sinh l p 9 THCS, đ tài tìm ra nguyên nhân ấ ạ đ xu t m t s ạ và m nh d n ọ ợ dung tích h p cho h c sinh.
1
ộ ố ụ ề ệ Đ tài có m t s nhi m v sau:
ứ 1. Làm rõ các v nấ đ lýề lu n vậ ề h ng thú ọ ậ h c t p.
ề ấ ị ả ọ ậ ứ ằ ế 2. Đ xu t, ki n ngh các gi i pháp nh m nâng cao h ng thú h c t p cho
ọ h c sinh
ầ ộ 2.Ph n n i dung
ủ ấ ự ề ạ 2.1. Th c tr ng c a v n đ
2.1.1. Thu n l ậ ợ . i
ượ ự ệ
ừ ầ ư ơ ở ậ ụ
ạ
ườ ủ ủ c s quan tâm c a Ban giám hi u, nhà ụ ế ị t b ph c v công tác c s v t ch t, trang thi ọ i h t s c c b n và quan tr ng ư ng cũng nh
ụ ạ ộ ữ Trong nh ng năm v a qua, đ ừ ườ ấ ng đã không ng ng đ u t tr ậ ợ ế ứ ơ ả ự ọ ậ ả gi ng d y và h c t p. Đây chính là s thu n l ầ ạ ả ầ đ u tiên, góp ph n cho công tác gi ng d y chung c a nhà tr ả gi ng d y b môn Giáo d c công dân.
ậ ợ ể ượ ọ ng luôn t o m i thu n l
ườ Nhà tr ủ ấ ả ộ i đ các cán b giáo viên đ ụ ạ ổ ậ ệ ấ ỗ c tham gia t c các bu i t p hu n nâng cao chuyên môn nghi p v cho m i giáo
ụ ộ ầ đ y đ t viên nói chung và b môn Giáo d c công dân nói riêng.
ệ ạ ườ ừ Bên c nh đó Ban giám hi u nhà tr
ề ơ ừ ề ế ộ ng không ng ng đ ng viên, khuy n ướ c
ữ ạ ộ ọ ậ ủ ả ạ ộ ầ khích th y cô giáo v ng tâm và ngày càng yêu ngh h n. Đi u đó đã t ng b ệ ữ nh ng ho t đ ng gi ng d y và h c t p c a cán b giáo viên. khích l
ả ố ượ ắ ầ ạ
ữ ọ ộ ổ
ặ ế ự ề M t khác đ i t ổ ẽ ế ế ả ệ ạ
ủ ứ ợ ọ ậ ậ ụ ư ộ ự ề ầ
ng gi ng d y là h c sinh THCS, các em đã b t đ u có ầ nh ng bi n đ i tâm sinh lý và tính hi u đ ng c a l a tu i vì v y chúng ta c n ủ có s m m d o và s ki m ch b n thân phù h p nghi p v s ph m c a ứ ườ i nhà giáo góp ph n nâng cao ý th c trong h c t p và có thái đ nghiêm túc, ng ọ coi tr ng giáo viên.
ấ ữ ự c nh ng thu n l
ượ ọ ụ ộ
ườ ầ ạ ậ ợ ơ ả Qua đó th y đ i c b n, góp ph n t o nên s thành ạ ả ế ứ công h t s c quan tr ng trong công tác gi ng d y b môn Giáo d c công dân trong nhà tr ệ ng hi n nay.
2.1.2. Khó khăn
ụ ủ
ộ ộ ỏ ế ụ ọ
ỏ ế ự ứ ế ề ưở ọ
2
ộ ọ B môn giáo d c công dân trong suy nghĩ c a không ít giáo viên và h c ộ sinh là b môn h c ph , vì th nó tác đ ng không nh đ n suy nghĩ và hành ả ủ ộ đ ng c a các em h c sinh. Đi u này nh h ng không nh đ n s h ng thú, yêu thích b môn.
ụ ị
ả ả ị
ệ ủ ậ ế ộ
ở ạ ữ Trong nh ng năm tr l ả ụ ủ ộ ố ộ ạ ọ ứ ế ợ ủ ủ ượ ấ ớ ố ấ ề ấ ẽ ể ẫ ế ợ ộ i đây, b môn Giáo d c công dân ngoài v trí vai ộ trò và nhi m v c a chính b n thân b môn, thì còn ph i đ m nh n thêm v trí ộ ề tích h p c a m t s n i dung khác. Đi u này tác đ ng r t l n đ n chính n i ự dung c a môn h c và t o cho giáo viên s phân chia, cân đ i r t khó, n u không ế làm ch đ c ki n th c thì s d d n đ n “chuyên tâm” v n đ tích h p đó.
ạ ệ ả ạ ộ
ả
ẩ ụ ụ ề ấ ệ ộ ố ụ ụ ế
ố
ạ ụ ữ ả ạ
ệ ể ạ ộ ế ạ ủ ả ụ ộ ấ ượ ỏ ế ộ Bên c nh đó, tài li u ph c v công tác gi ng d y dành cho b môn Giáo ữ ụ d c công dân không ph i là nhi u. Ngoài nh ng tài li u sách giáo khoa, sách giáo ượ ứ c m t s tài li u hay ph c v cho viên, chu n ki n th c ra thì r t khó tìm đ ả ự công tác gi ng d y. Đa s các giáo viên ph i t tìm tòi đ t o nên cho mình kho ư ệ li u ph c v công tác gi ng d y. Đây cũng chính là m t trong nh ng khó t khăn tác đ ng không nh đ n n i dung và ch t l t d y c a giáo viên. ng ti
ấ ứ ề
ế ự ả ộ ế ủ ạ ộ
ọ ậ ấ ớ ấ ả ữ T t c nh ng v n đ đó nó tác đ ng r t l n đ n s hình thành h ng thú h c t p ỗ ọ ủ c a m i h c sinh và tác đ ng đ n quá trình gi ng d y c a giáo viên trong nhà ệ ườ ng hi n nay. tr
ề ứ ế ỏ
ọ ậ ứ ề ạ ụ c khi áp d ng các ph
ộ ướ ế ọ ậ ư ả ả ề Thông qua n i dung phi u câu h i đi u tra v h ng thú h c t p dành cho ọ ươ ọ các em h c sinh tr ng pháp v t o h ng thú cho h c sinh trong h c t p, k t qu kh o sát nh sau:
ọ ậ ứ ụ ả ấ
Câu h i 1ỏ : Em có c m th y h ng thú trong h c t p môn Giáo d c công dân không?
a. Có. b. Không. c. Không quan tâm.
ế ả K t qu :
A.Có B.Không C.Không quan tâm.
13% 77% 10%
ư ế ủ ứ ụ ậ ọ
ề ầ Câu 2: Em nh n th c nh th nào v t m quan tr ng c a môn Giáo d c công dân ?
ườ ủ ề ọ a. Môn h c bình th ng, nên không quan tâm v vai trò c a nó.
ủ ụ ọ ọ b. Môn h c ph nên vai trò c a nó không quan tr ng.
3
ọ ọ ươ c. Môn h c có vai trò quan tr ng trong ch ng trình.
ế ả K t qu :
A 28% B 54% C 18%
ủ ề ọ ọ ướ ớ ụ c bài m i môn Giáo d c
Câu h i 3ỏ : V nhà em có hay h c bài c và đ c tr công dân không ?
ỉ ườ a. R t ít.ấ b. Th nh tho ng. c. Th ả ng xuyên .
ế ả K t qu :
A 50% B 36% C 14%
ự ế
ề ứ
ố
ệ
ở
ấ ặ
ụ ồ
ề ứ
ạ
ấ
ọ
ứ ọ ậ
ố ớ ộ
ứ
ọ
ệ
ọ ả ề ế ề ấ Qua k t qu đi u tra th c t các em h c sinh kh i 9 v v n đ h ng thú ườ ọ ậ ộ h c t p môn Giáo d c công dân nhà tr ng hi n nay cho th y đây là m t ề ố ớ ự th c tr ng đáng bu n v h ng thú đ i v i môn h c. Qua đó đ t ra v n đ ầ c n nâng cao ý th c h c t p và h ng thú cho h c sinh đ i v i b môn giáo ụ d c công hi n nay.
ữ ơ ả ả ưở ứ ế ọ ậ ủ ng đ n h ng thú h c t p c a
ọ 2.1.3. Nh ng nguyên nhân c b n nh h h c sinh.
ị
ộ
ệ
ủ
ượ
ư
V trí và vai trò c a b môn GDCD hi n nay ch a đ
ế
ọ ậ
ứ
ừ
ủ
ề
ấ
ọ
ở
ế nh n th c sai l ch c a h c sinh v môn này s
ả ậ ọ
ọ
ỉ
ầ ư
ư
ạ
ọ c coi tr ng ộ ọ ậ ủ ọ ả ộ ề ớ đi u nay có tác đ ng l n đ n thái đ h c t p c a h c sinh và tâm lý gi ng ấ ớ ưở ề ạ ủ ng r t l n đ n h ng thú h c t p môn d y c a giáo viên. Đi u này nh h ẽ ứ ệ GDCD. B i xu t phát t ọ ầ ư ọ ậ h c t p mà ch là h c cho qua, h c làm cho các em không chú tr ng, đ u t ố ể ề ọ bài ki u đ i phó. Bên c nh đó giáo viên cũng ch a chú tr ng đ u t nhi u ờ ả ỗ cho m i gi
gi ng.
ợ ộ
ớ ả ứ ề ạ ỏ ỹ
ụ
ố
ậ ệ
ế
ề ươ ứ ầ ỗ ộ ỉ
4
ự ặ ạ ộ ộ B môn GDCD đã ph i “gánh” thêm quá nhi u n i dung tích h p khác, ế ả ụ ư i tính, s c kh e sinh s n, k ho ch hóa gia đình, k năng nh : Giáo d c gi ụ ệ ả ườ ng, giáo d c pháp lu t, giáo d c phòng ch ng tham b o v môi tr ố s ng, ả ế ề nhũng …Vì th , nhi u giáo viên cho bi t vi c gi ng ấ ặ ạ d y nhi u lúc r t n ng ế ồ t GDCD trong khi ch tính hình th c. M i tu n, ch có m t ti ng trình l ng ươ ho c liên quan. ng t ghép thì d y khi bài nào đó có n i dung t
ộ ư ơ ả ế
ả ữ ạ ấ ớ ạ
ề ấ ớ ề ộ
ế ẫ
ọ ế ọ ậ ộ
ạ ế ụ
ứ ữ
ư ậ ọ ậ ấ ự ạ ọ ữ ả ả ạ t o ra nh ng rào c n, càng làm cho vi c h c t p và gi ng d y b
ủ ị ạ ộ Qua nh ng nguyên nhân c b n nh trên đã tác đ ng r t l n đ n ho t đ ng ụ ọ ậ ủ ọ gi ng d y và h c t p c a h c sinh. Giáo viên có tâm lý “d y cho xong nghĩa v ” ứ ầ ư ư nhi u cho chuyên môn đi u này tác đ ng r t l n đ n h ng thú và ch a đ u t . D n đ n h c sinh xu t hi n tâm lý h c t p đ i phó, ệ ọ ố ấ ọ ủ ọ ậ h c t p c a h c sinh ế giáo ừ i ti p t c tác đ ng đ n ộ . T đó nó l không thích h c và mang tính ép bu c ứ ọ viên khi th y tâm lý h c sinh không h ng thú h c, c nh v y gi a giáo viên và ộ ệ ọ h c sinh t ấ ầ môn GDCD ngày càng m t d n v trí và vai trò c a nó.
ạ ứ ơ ả ự i pháp c b n nh m t o h ng thú và phát huy tính tích c c,
ả ủ ọ ằ ọ ậ ủ ộ ữ 2.2. Nh ng gi ch đ ng c a h c sinh trong h c t p.
ạ ọ ươ ằ
ạ ứ ng pháp d y h c nh m t o h ng thú và phát huy tính ủ ọ ớ ủ ộ ự ổ 2.2.1. Đ i m i ph tích c c, ch đ ng c a h c sinh.
ọ ố ớ ộ ng pháp d y h c đ i v i b môn GDCD đang đ
ượ ạ ộ
ự ế ủ ươ ệ ượ ả ộ
ươ ế ứ ằ ạ ọ
ộ ộ
ọ
ộ ừ ượ ươ ề ạ
ủ ế ề ọ ộ ọ
ế ạ ả ọ ấ ự ự ớ ươ
c đ i m i ph ọ ạ ớ ổ c xem là Đ i m i ph ố ế ề ấ ấ t hi n nay. Đa s các giáo viên đang tr c ti p gi ng d y b môn v n đ c p thi ọ ị ấ ề c vai trò, v trí h t s c quan tr ng c a b môn GDCD và GDCD đ u th y đ ứ ổ ướ ừ ng pháp nh m t o h ng thú cho h c sinh. Tuy c thay đ i ph đang t ng b ề ự ừ ự ế ấ do nhi u s tác đ ng và góc đ khác nhau, b môn th c t nhiên xu t phát t ụ ố ượ ẫ ng. Đa s giáo viên GDCD v n đ c xem là môn h c ph , khô khan, tr u t ố ộ ủ ế ử ụ ẫ ả gi ng d y b môn GDCD v n còn ch y u s d ng ph ng pháp truy n th ng ạ ọ đ c chép, d y h c ch y u m t chi u vì th t o tâm lý nhàm chán cho h c sinh. ủ ể ậ ỗ ệ V y đ môn GDCD th c s phát huy hi u qu vai trò c a mình, m i giáo viên ườ ọ ạ ấ ượ ổ ả ph i th y đ i h c làm trung tâm có ý ng pháp d y h c l y ng ế ứ nghĩa h t s c quan tr ng.
ự ế ố S thành công c a m i ti ư ế t d y nh th nào, y u t
ủ ắ
ế ị ố ượ ờ ả ế gi ng. Vì th ng i giáo viên đ
ể ố ườ ộ ử ụ ừ ắ ọ ợ ạ ư ế ự ọ
ọ ủ ạ ế ọ ự ố ế ằ t h c th nào nh m cu n hút nh t s
ươ ạ ộ ỗ ế ạ có tính quy t đ nh là ạ ạ ộ ườ ẫ ự i d n d t và xây d ng các ho t đ ng đ cu n hút, lôi cu n, t o giáo viên. Ng ỗ ứ ọ h ng thú cho h c sinh trong m i gi c xem ạ ộ ễ ư ổ nh “t ng đ o di n” các ho t đ ng chính t ch t l c n i dung trong sách giáo ụ ữ khoa nh th nào, l a ch n ví d sao cho phù h p, s d ng và l a ch n nh ng ấ ụ ứ ổ ng pháp nào là ch đ o, t ph ch c ti ỗ ọ ự ủ ho t đ ng tích c c c a m i h c sinh.
ọ h c môn GDCD h c sinh ph i đ
ả ượ ữ ừ ố ộ ạ ạ ộ ơ ộ
ự ủ ả ự ố
ữ ủ ừ ẳ ọ
5
ệ ố ộ ọ ỗ ố ờ ọ c cu n hút, lôi cu n vào Trong m i gi ỗ ọ ổ ứ ủ ạ ộ ch c c a giáo viên và cũng chính nh ng n i dung đó m i h c các ho t đ ng t ộ ọ ủ ề sinh đ u làm ch các ho t đ ng m t cách tích c c. T đó t o c h i cho h c ự ể ệ ả i đa sinh t th hi n nh ng năng l c, kh năng c a b n thân mình, khai thác t ắ ể ệ ố ệ kinh nghi m s ng c a h c sinh, t đó giúp các em th hi n rõ và th ng th n ư ế ủ quan ni m s ng c a mình nh th nào thông qua n i dung bài h c.
ỗ ả ậ
ộ ố không có m t ph
ố ượ ọ
ử ụ ả
ế ư ươ ố ng pháp chi m u th và t o nên đ
ầ ư ả
ả ộ
ứ ử ụ ng pháp đang s d ng khác ừ ươ ệ ử ụ ệ ấ ấ ươ ọ ạ ạ Chính vì v y m i giáo viên gi ng d y b môn GDCD mu n thu hút, t o ươ ứ ượ ằ ậ ự ng c r ng ạ ộ ươ ố ư ng pháp trong i u, mà c n v n d ng m t cách linh ho t các ph ươ ữ ủ ừ ọ ừ ng h c sinh c a t ng l p ng pháp ượ ằ ị ầ c r ng ủ ượ ự c s cu n hút, thích thú c a ậ và v n . Đây ng pháp vào t ng bài
ộ ầ ọ ứ h ng thú tích c c cho h c sinh c n nh n th c đ ầ ậ ụ pháp nào là t ớ . Trong nh ng ph ừ t ng bài h c, t ng đ i t ả mà giáo viên s d ng trong bài gi ng, giáo viên c n ph i xác đ nh đ ạ ế đâu là ph ầ ậ ọ h c sinh vào bài gi ng thì giáo viên c n t p trung, nghiên c u, đ u t ớ ấ ụ d ng m t cách hi u qu nh t so v i các ph ể chính là đi m nh n r t quan tr ng trong vi c s d ng ph ạ ủ ộ d y c a b môn GDCD.
ổ ồ ướ ử ụ ợ ớ ng đ i m i, phù h p
ộ 2.2.2. S d ng đ dùng d y h c môn GDCD theo h ể yêu c u s phát tri n chung c a xã h i.
ộ ạ ự
ọ ạ ụ ể ỗ ợ
ạ ậ ệ ỗ ị
ộ ọ ạ
ả ọ ệ ử ụ ặ ử ụ c h t
ớ ạ ươ ng l m d ng ho c s d ng m t cách hình th c, tr ồ ả ồ ộ ứ ng pháp d y h c
ọ
ỉ ọ ọ ả
ệ ạ ả
ệ
ạ ừ ệ
ả ỹ ớ ng ti n d y h c mà giáo viên trình bày, gi ệ
ấ ự ọ ọ ế ổ ế ặ ổ
ạ ươ ươ ề ệ ạ
ệ ạ ả ộ ợ
ỗ ồ ọ ứ ọ ụ ư ạ
c khai thác tri
ủ ế ạ
ạ ọ ủ ầ ự ươ ơ ở ậ ọ ượ ỗ ạ ộ ng c xây d ng trên c s v n d ng m t ph M i ho t đ ng d y h c đ ươ ạ ộ ợ ệ ạ ọ ụ ể ng ti n d y h c phù h p đ h tr cho ho t đ ng pháp d y h c c th , có ph ươ ờ ử ụ đó. Vì v y s d ng ph ng ti n d y h c ph i đúng lúc, đúng ch , k p th i, ệ ỳ ệ ộ ư tránh đ a ra m t cách tu ti n. Vi c s d ng đ dùng d y h c b môn có hi u ế đồ ướ ụ ạ ướ qu , tránh xu h ử ụ ư ộ ọ , nh m t thành ả ắ dùng và s d ng đ dùng ph i g n bó v i ph ạ ươ ố ủ ng pháp d y h c. c a ph t ư ộ ồ ầ ấ ộ đ dùng d y h c không ph i ch nh m t M t yêu c u r t quan tr ng là ụ ươ ọ ọ mà ph i có tác d ng kích thích h c sinh ạ ộ ng ti n minh ho n i dung bài h c ph ứ ồ ớ ơ ở ạ ư t o tri th c, k năng trên c s làm vi c v i ngu n duy, suy nghĩ, tìm tòi, t ọ ệ ươ i thi u, h c sinh các ph thông tin t ề ộ ậ ậ ế ph i có ý ki n nh n xét, đánh giá v n i dung, tính ch t s vi c, rút ra k t lu n ỉ ớ ươ ớ ọ ầ ng pháp d y h c không ch là đ i m i t. M t khác đ i m i ph bài h c c n thi ề ọ ệ ng ti n d y h c, mà đi u ph ng ti n và không có nghĩa là dùng nhi u ph ệ ươ ử ụ ng ti n d y h c m t cách h p lý, có hi u qu , tránh quan tr ng là s d ng ph ầ ọ ộ ặ ử ụ ạ th c, m i đ dùng d y h c đ a ra c n l m d ng ho c s d ng m t cách hình ệ ể ượ t đ . đ ộ N i dung các bài trong ch ậ ạ ề
ụ ự ằ
ẫ ả ọ t c các môn h c khác là ph i s
ấ ồ ự ồ
ể ứ ả ạ ạ ậ ạ ấ
ệ ạ ọ
ộ c s d ng ngày càng r ng rãi Vì v y trong m t ti
t d y giáo viên có th s ụ ứ ề
6
ả ẫ ạ ả ứ ươ ng trình GDCD THCS ch y u D y đ o đ c, ứ ể ử ụ ộ ế ạ ậ pháp lu t vì v y trong m t ti t d y giáo viên có th s d ng nhi u hình th c ả ữ tr c quan khác nhau vào nh ng m c đích khác nhau nh m làm cho bài gi ng ạ ả ử ư ấ ả ệ thêm h p d n, đ t hi u qu cao. Cũng nh t ự ộ ụ d ng đ dùng tr c quan đ minh ho cho n i dung bài gi ng. Đ dùng tr c quan ệ ế ạ t d y đ o đ c, pháp lu t hi n nay r t đa d ng và phong phú, trong trong các ti ể ệ ạ giai đo n hi n nay khi khoa h c công ngh đang phát tri n, m ng Intenet dang ể ử ộ ế ạ ượ ử ụ ậ đ ự ằ ữ ụ d ng nhi u hình th c tr c quan khác nhau vào nh ng m c đích khác nhau nh m ệ ấ làm cho bài gi ng thêm h p d n, đ t hi u qu cao.
ị ạ ệ ự ườ
ữ ầ ế ứ ứ Bên c nh đó hi n nay các tr ả ể ạ c trang b phòng th c hành, máy ệ ể t đ , ẻ t h c h t s c h ng thú, vui v ,
ụ ụ ệ ọ ề ượ ế ế ế ọ i đa công ngh thông tin đ t o nên nh ng ti ả
ạ ộ ứ ế
ng đ u đ ạ chi u, ti vi ph c v công tác gi ng d y. Vì th giáo viên c n khai thác tri ố t tho i mái cho h c sinh. ậ ụ 2.2.3. V n d ng ki n th c liên môn trong gi ng d y b môn GDCD l p 9 ứ ể ạ ả ọ ầ
ệ ự ể ừ ạ ọ
ụ ộ ổ ọ ọ
ế ọ ả ọ
ứ ộ ế ấ ủ ộ ế ọ ẽ ở ẽ ẹ
ọ ớ ị ự ủ ọ ậ Đ t o h ng thú cho vi c h c t p c a h c sinh, giáo viên c n có s ch u ạ ự đó t o khó, tìm tòi suy nghĩ, xây d ng nên các D án d y h c liên môn, đ t ự cho h c sinh m t chu i ki n th c các môn h c khác. M c đích là tránh s nhàm ạ t GDCD có hình nh minh h a, có âm nh c, chán, khô khan cho môn h c. M t ti ả ẽ có tranh v …s làm cho tính ch t c a m t ti t h c s tr nên nh nhàng, tho i mái, h c sinh không nhàm chán.
ụ ả ệ
ợ ậ ả ủ ự
ử ậ ể ổ ậ ế ỹ Ví d : Trong bài B o v Hòa bình ọ Giáo viên cho h c sinh nh n th c đ ị
ữ ế ớ i hòa bình, h u ngh và h p tác”
ị ứ
ọ ạ ọ ự ọ ươ
ể ượ ử nhiên trong ch ệ
ủ ề ố ượ ứ ng là h c sinh l p 9 nên vi c ti p c n v i l
ế ữ
ươ ầ ế ộ ứ ượ c là k t qu c a s tích h p các b ọ ủ ề ạ môn GDCDVănS Đ a Sinh h cÂm nh cM thu t đ làm n i b t ch đ “ ị ộ ợ Vì m t th gi ợ ở ộ các môn Văn – S Đ a – Sinh h c – Âm N i dung ki n th c tích h p ộ ng trình ợ i cho vi c tích h p liên môn theo ớ ượ ế ng ki n th c đó ớ ổ ng pháp đ i m i trong ộ c ti p c n góp ph n giúp các em lĩnh h i
ơ
ớ
ọ ộ ộ ạ ộ ữ ể ọ ợ ị
ế ầ ắ ộ
ủ ấ
ượ ừ ả ặ ộ ậ c nghe, em c m nh n
ề
ỉ
ủ ữ ổ ọ
ộ ỗ
ơ ế ớ ướ ế ế ụ ượ ọ ng đ n. Các em đã đ t th
ế ổ
ả ớ ủ ị ế ả ế ộ nh c, GDCD thu c khoa h c xã h i và khoa h c t ậ ợ THCS, các em đã đ c tìm hi u nên thu n l ệ ớ ậ ọ ch đ . Đ i t ớ ừ ượ không còn quá khó khăn, tr u t ng, cùng v i nh ng ph ượ ạ ậ ự d y h c tích c c mà các em đã đ ễ ứ ế ầ ph n n i dung ki n th c liên môn d dàng h n. Vào n i dung bài m i : ế * Ho t đ ng 1: Giúp h c sinh hi u th nào là hòa bình, h u ngh và h p tác: ạ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát lên máy chi u và cùng l ng nghe m t đo n bài hát: Trái đ t này là c a chúng mình. ỏ Giáo viên đ t câu h i: Qua n i dung bài hát em v a đ ủ ượ c đi u gì? Ý nghĩa c a bài hát ? đ ơ ướ ủ ả ờ ọ c c a i, giáo viên khái quát: Hòa bình không ch là m Sau khi h c sinh tr l ườ ự ừ ủ i dân c a bài hát, mà còn là s khát khao c a m i ng tu i th qua nh ng ca t ộ ố i. Đó chính là m c tiêu mà m i qu c gia, dân t c yêu chu ng hòa trên th gi ế ả ệ c h c bài B o v hòa bình, em hãy cho bi bình h ờ ồ ả ờ nào là hòa bình? C l p suy nghĩ, Hs y u tr l i, Hs khác b sung. Đ ng th i ạ ướ ng Võ Nguyên Giáp chi u hình nh Ch t ch Fidel Castro và Đ i t
ể ế ậ ả ể ạ ủ i và ý nghĩa c a hòa bình,
7
ạ ộ Ho t đ ng 2: Tìm hi u h u qu chi n tranh đ l ị ữ h u ngh và h p tác. ả ổ ứ ợ ậ T ch c th o lu n nhóm bàn (5 phút)
ế ứ ị ế ớ ử ấ ộ
ế ậ ả ọ
ộ ố
ề ậ
ế
ế
ả
ả
iáo viên trình chi u m t s hình nh v h u qu chi n tranh
2h48’ sáng 29/11/2017, Tri u Tiên ã phóng m t tên l a
n
ử đạ đạ
đ
ề
ộ
o xuyên l c a (ICBM) m i ớ
ụ đị
ế ạ ẩ Qua ki n th c l ch s và tác ph m Đ u tranh cho m t th gi i hòa bình(G.G.MacketVăn h c 9), em hãy nêu h u qu chi n tranh và chi n tranh h t nhân ?
ọ ố ệ ủ ậ ế ả ọ
ứ ấ ả ủ ứ ế ậ ế ầ Yêu c u h c sinh quan sát trên máy chi u đ c s li u c a h u qu chi n tranh ậ ế ớ i th nh t và th hai. Qua đó nh n xét h u qu c a chi n tranh. Th gi
ề ậ ế
ề ể ấ ộ ố ứ ượ ậ ế ế ả ậ ằ ọ c h u qu
8
Giáo viên trình chi u m t s hình nh v h u qu di truy n do chi n tranh và ả cho h c sinh b ng ki n th c sinh h c c a mình nh n xét đ th y đ ớ ủ ế ả ọ ủ to l n c a chi n tranh.
ằ
ế
ả ủ
ứ
ể
ị
ị
ậ t Nam, ch rõ đ a ph n bi n đ o c a Vi
ượ ồ ệ c đ Vi
ệ t
ỉ ố ắ
ư
ệ
ể
ặ
B ng ki n th c Đ a lí, em hãy quan sát l ộ ố ự Nam trên bi n Đông và đ a ra m t s s kiên vi c Trung Qu c l p đ t dàn khoa HD981.
An
ạ
ố ọ ồ
ấ
ạ
ố Nam đ i qu c h a đ và Đ i Nam nh t th ng toàn đồ
ứ ế
ự ả
ủ ả
ố ớ ọ ự
ầ ấ ớ ề ầ ạ
ế ạ ớ ư ậ Nh v y thông qua các ki n th c liên môn, ế ợ k t h p kênh thông tin hình nh tr c quan giúp bài gi ng c a giáo viên phong phú, ừ tránh s nhàm chán đ i v i h c sinh. V a ủ góp ph n kích thích tính sáng t o c a các em. Đi u đó góp ph n r t l n vào thành công ti t d y trên l p.
ậ ụ ứ ổ ứ ạ ế ạ 2.2.4. V n d ng linh ho t các hình th c t ơ ch c trò ch i trong các ti t d y
ả ể ổ d y
ấ ươ ấ ượ ớ ị Đ nâng cao ch t l ọ ạ ng pháp d y h c. V i đ nh h
ạ ươ ệ ng và hi u qu gi ọ ướ ng ạ ầ “ l y h c sinh làm trung tâm ọ ả ả ọ
ự ả ệ ạ ệ ứ
ươ
ủ ộ ỉ ử ụ ươ ự ế ấ ng pháp khác. Có th th y r ng th c t
ợ ớ ồ ế ạ ầ
9
ơ ng pháp trò ch i trong các ti ưở ế ớ ế ạ ả ờ ạ theo yêu c u đ i m i ớ ” giáo viên ph ầ ng pháp d y h c đ m b o hi u qu cao và h c sinh c n đa d ng hoá các ph ậ ạ ọ ậ ậ tích c c, ch đ ng trong h c t p. Vì v y vi c d y đ o đ c, pháp lu t giáo viên ạ ả ạ ế ng pháp thuy t trình, đàm tho i mà còn ph i linh ho t không ch s d ng ph ử ụ ể ấ ằ trong các ph r t ít giáo viên s d ng ộ t d y, m t ph n tâm lý chung là s l p n ào ph ự ể ợ ả ng đ n l p bên c nh, hay có th s “cháy” giáo án n u thao gi ng d ươ nh h
ờ ầ ứ và m t ph n đó là c n có s đ u t
ộ ợ ươ
ự ế ả ứ
ự ế ể ế ộ ố ế
ạ
ề ụ ể ơ ổ ầ ạ ờ ạ
ấ ượ
ẩ
.
ờ ầ ự ầ ư ề , tìm tòi và nghiên c u nhi u th i gian gi ạ ộ ấ ng pháp cho phù h p. Tuy nhiên th c t gi ng d y cho th y đây là m t ph ệ ữ ộ ố ế ậ ọ ế t l p m i quan h gi a n i dung ki n giúp h c sinh có th ti p thu tri th c thi ộ ọ ứ ụ ậ ớ ứ cu c s ng, giúp các em v n d ng ki n th c đã h c vào cu c th c v i th c t ơ ộ ấ ố s ng, vào trong v n đ c th hàng ngày m t cách linh ho t và nhanh nh y h n. ờ ọ ỗ ế ạ ồ h c Đ ng th i t o sân ch i b ích trong m i ti ậ ấ ắ ọ ổ ạ ứ ng gi đ o đ c, pháp lu t r t sôi n i, ch t l c nâng cao, h c sinh n m ậ ự ủ ạ ứ ắ b t các chu n m c c a đ o đ c, pháp lu t ch c và nhanh.
ố ẹ ủ ế ừ ố ề ụ ạ ạ t d y. Góp ph n t o cho gi ờ ạ ượ d y đ ắ K th a và phát huy truy n th ng t t đ p c a dân
ố ọ
GV t
ả ả ờ ỏ i các câu h i: Tr l ỏ i các câu h i
ữ ằ ữ ể ọ
ự ữ ọ ỏ
ố ữ ộ
ố ẹ ủ ề ố ộ ệ t Nam ? (9 ch cái) ộ ừ ư ế Ví d : Khi d y bài 7 t cộ ữ ể ử ụ ể ủ GV có th s d ng ô ch sau đ c ng c bài h c: ả ớ ơ ổ ứ ch c cho c l p cùng ch i ả ờ ợ i ô ch b ng cách tr l GV g i ý HS gi ữ hàng ngang đ tìm ra ô ch hàng d c(11 ch cái) HS l a ch n ô ch hàng ngangcâu h i: ề ộ 1. Áo dài là m t truy n th ng c a dân t c Vi 2. Đây là m t truy n th ng t ủ t đ p c a dân t c ta t ngàn x a đ n nay?( 7
ữ ch cái).
ẳ ộ 3. Câu ca dao: “M t cây làm ch ng nên non
ạ
ố ắ i nên hòn núi cao” ề ữ
ộ ủ ữ ự ố ộ
ữ
ng cung c p l ể ệ ắ ở ề ế ượ ặ ọ ầ ấ ươ ườ ng ề c tr v nhà h . Đi u này th hi n truy n
ự ố ữ ủ Ba cây chùm l ở Mu n nh c nh chúng ta đi u gì?(7 ch cái) 4. Đây là m t trong nh ng truyên th ng c a dân t c ta trong lĩnh v c giáo ụ d c?(7 ch cái) ư 5. Ngày x a, khi cha ông ta chi n th ng quân gi c, th ề th c qu n áo và tha cho tù binh đ ộ th ng gì c a dân t c ta?(9 ch cái).
T
1 T R A N G P H Ụ C
U
2 Y Ê U N Ư Ớ C
Ề
3 Đ O À N K Ế T
T
4 H I Ế U H Ọ C
Ố
5 N H Â N N G H Ĩ A
G
10
ả ữ ữ Sau khi gi ọ i xong các ô ch hàng ngangHS đoán ô ch hàng d c
ơ ể ặ ợ
ươ ự ữ ủ ọ ậ ng, khen ng i ho c ghi đi m cho nh ng em t. Qua đó góp ph n vào s hình thành h ng thú trong h c t p c a các
ế ả ờ ố i t ọ ỗ ế ạ ứ ệ ộ
ọ ậ ọ ạ
ạ ộ K t thúc trò ch i, GV tuyên d ầ tr l em h c sinh trong m i ti t d y b môn GDCD hi n nay. ả ả 2.2.5. T o tâm lý tho i mái cho h c sinh trong quá trình h c t p và gi ng ớ d y b môn GDCD l p 9
ả ệ ế ự
ộ ấ ậ
ộ ủ
ố ớ ộ ượ ắ
ọ ọ ủ ộ ủ ầ ắ ắ
ế ạ ớ ả ộ B n thân hi n là giáo viên đang tr c ti p gi ng d y b môn GDCD l p 9 ế ở ườ ộ ọ ấ ớ ế ố ng THCS, tôi nh n th y y u t tâm lý tác đ ng r t l n đ n thái đ h c tr ư ưở ọ ứ ự ậ ng các em t p, s lĩnh h i và h ng thú c a h c sinh đ i v i b môn. T t ậ ộ ườ ng ép, b t bu c. Chính vì v y th ng hay có tâm lý nhàm chán, nhác h c, g ố ế ậ giáo viên c n n m b t tâm lý này c a h c sinh, ch đ ng thi t l p “m i quan ọ ệ h ” gi a giáo viên và h c sinh, h c sinh và ki n th c sách giáo khoa.
ỗ ế ạ ế ậ ị ữ N u vào m i ti
ứ ớ ế ứ ọ ẵ t d y, giáo viên c mãi t p trung vào quy trình đ nh s n t d y. Nó s t o nên áp
ể ượ ố ủ trong giáo án ki m tra bài c vào bài m i – k t thúc ti ả ự l c và tâm lý g ẽ ạ ớ ng ép, nhàm chán, đ i phó v i bài gi ng c a giáo viên.
ế ạ ủ ơ ả
ọ ệ ủ ủ ề ể ấ
ộ ạ ữ ờ ọ ộ
ữ ứ ọ
i nh ng n i dung hôm tr ế ộ ố ỗ ầ ạ ụ ả ụ ộ ụ ậ ả ế ề ộ ư ế
ầ ầ Hi n nay theo b n thân tôi c n có cái nhìn thoáng h n v ki m tra đánh ế ắ giá bài c c a h c sinh trong môn GDCD. Chúng ta cũng không nh t thi t b t ướ c lên b ng đ c thu c l các em ph i đ n m i đ u gi đã h c, đi u này t o nên tính th đ ng. Trong khi đó nh ng ki n th c này xét trên góc đ giáo d c là các em v n d ng nh th nào vào cu c s ng. Đây chính là cái chúng ta c n đ t đ n.
ạ ế ớ ạ ế ườ ủ ộ
ớ ỏ ả ệ ả ể ộ Vì th khi vào l p giáo viên ph i là ng ằ
ọ ổ
ọ ớ ậ ế
ế ự ộ ứ
ầ ế ế t 1 đ n ti ộ ự ễ ủ ả ứ
ả ể ề ế ấ ệ
ợ ạ ư ậ ẽ ạ
ứ ộ ủ ộ ế t, ch đ ng ti ả ế ố ứ
ậ i ch đ ng t o nên tâm lý th t ộ ấ tho i mái cho h c sinh b ng cách k m t câu chuy n vui, h i thăm l p m t v n ặ ậ ờ ự ộ ề đ gì đó, trao đ i nhanh m t tin nóng th i s nào mà mình m i c p nh t. Đ c ộ ủ ệ ộ ọ ố ớ t thái đ c a h c sinh đ i v i môn h c còn có s di n bi n thùy thu c vào bi ổ ừ ế ờ t 5 tâm lý, thái đ h ng thú c a các em có s thay đ i, th i gian. T ti ộ ủ ọ ạ vì th trong d y h c b môn GDCD giáo viên c n ph i đ ng trên góc đ c a ề ọ m t nhà tâm lý h c đ xem xét và gi i quy t v n đ , linh ho t trong vi c đi u ế ạ t d y sao phù h p tâm lý các em. Có nh v y s t o nên tâm lý ti ở tho i mái, h ng kh i cho các em. Đây cũng chính là y u t giúp các em h ng thú ố ớ ộ trong h c t p đ i v i b môn . . ể ạ ứ ứ ả ọ
ầ
ọ ề ể ể ự ế ươ ng pháp ra đ ki m tra
ề ể ấ
ướ
ề ể ứ ề ộ i
ệ ự ứ ệ ạ ậ ấ
ủ ộ ượ ề
ự ả ộ
ế ộ ữ ể ế
11
ở ọ ề ộ ố ế ể ệ ố ấ ậ ả ệ ọ ậ ở ạ Bên c nh đó đ t o tâm lý h ng kh i, tho i mái, h ng thú cho h c sinh ế khâu ki m tra và đánh giá h c ọ ọ ậ trong h c t p giáo viên cũng c n chú tr ng đ n ặ ề sinh. Đó chính là ph chúng ta có nhi u . M c dù th c t ố ớ ặ ọ ợ ậ đ t t p hu n công tác ra đ ki m tra, đánh giá h c sinh tuy nhiên đ i v i đ c ư ộ ạ ở ng m . H n ra đ ki m tra đánh giá theo h tr ng b môn GDCD giáo viên nên ạ . Có nh v y m i ư ậ ớ ế ế ố ch t i đa vi c ra đ tái hi n ki n th c, thu c lòng, chép l ọ ề ủ ạ t o nên s h ng thú, sáng t o trong cách nhìn nh n, đánh giá v n đ c a h c ố ể ọ sinh. H c sinh đ c quy n phát huy tính ch đ ng, trình bày quan đi m s ng, ý ể ủ t th c và khách quan nh t. Có th xem đây là ki n c a b n thân m t cách thi ả ứ ủ ễ t, nh n th c c a chính b n m t di n đàn m , h c sinh th hi n nh ng hi u bi thân mình v cu c s ng và các m i quan h xung quanh b n thân mình.
ướ ả
ứ ở ố ớ ọ ả
ề ể ở ả ọ ử ủ ộ
ọ ừ ế ủ ự ậ ượ ệ ọ c tái hi n l
ụ ộ ố
ả ờ ế t, tr l
ự ự ủ ể Có th nói h ng ra đ ki m tra m đ i v i h c sinh theo b n thân tôi đã ạ ượ ự t o đ c s thích thú, h ng kh i và tâm lý tho i mái cho h c sinh trong đánh giá ừ ọ ể và ki m tra. H c sinh không ph i h c thu c lòng t ng câu, t ng ch c a bài h c ệ ạ ả ể t c a nó trong vi c gi i thông qua s v n d ng, hi u bi mà nó đ i ễ ố ư ế ườ ự ế ng ngày nh th nào. Qua quy t các tình hu ng th c ti n trong cu c s ng th ả ạ ủ ọ ấ ố ự t s sáng t o c a h c sinh trong cách vi đó phát huy r t t i và c m xúc t. th c s c a các em thông qua bài vi
ế ả ờ ậ ứ ườ i tr ng, tôi đã nh n th c đ
ọ ủ ứ
ụ ế ả ọ ậ ả ạ ạ Qua th i gian công tác và gi ng d y t ọ ệ ạ ế
ỉ ươ ề ố
ộ ố ớ ử ụ ươ ạ
ự ề ầ ừ ộ ố ớ ử ụ ấ ượ c ộ ầ t m quan tr ng c a vi c t o h ng thú cho h c sinh trong h c t p b môn Giáo ọ ạ ự ụ d c công dân. Vì th b n thân tôi đã tr c ti p áp d ng vào gi ng d y môn h c ng pháp truy n th ng, và có s đi u ch nh so sánh, khi m t s l p s d ng ph ơ đ n thu n, m t s l p s d ng linh ho t các ph ậ ể
ế
ư ầ ọ
ọ ậ ọ ộ ơ
ề ề ấ ọ
ề ả ơ
ư ầ ờ ạ ữ ừ ạ ằ
ẽ ạ ề ọ ư ng pháp nh đã trình bày. ặ ạ ự ế ả gi ng d y giáo T đó có th nh n th y, m c dù trong quá trình th c t ằ ươ ư ầ ặ ng pháp nh m viên g p không ít khó khăn trong s u t m và ti n hành các ph ấ ả ế ạ ứ t o h ng thú cho h c sinh, nh ng qua k t qu đó, ph n nào cho th y h c sinh đã ứ ọ ậ ế thích thú h c t p b môn và có ý th c h c t p ngày càng nghiêm túc h n. Đ n ở ứ ỗ ế ạ t d y giáo viên càng th y h ng kh i, h c sinh có nhi u ni m vui yêu m i ti ề ơ ộ thích b môn h n, đi u đó càng làm cho b n thân tôi ngày càng yêu ngh h n và không ng ng tìm tòi, s u t m và suy nghĩ nh m t o nên nh ng gi d y sinh ộ đ ng, vui v , t o ni m thích thú cho h c sinh.
ế ậ ầ 3. Ph n k t lu n
ủ ề 3.1. Ý nghĩa c a đ tài
ư ậ ậ ự ệ ạ ả ớ t d y GDCD l p 9 th t s hi u qu và đem l
ể ộ ế ạ ố ớ ọ ả ỏ
ự ự ộ ế ạ ờ nhi u th i gian tìm tòi, nghiên c u. Có nh v y m t ti
12
ả ự ế ứ ạ ề ề ệ ạ ớ ở ề Nh v y, đ m t ti i nhi u ứ ế ả c m h ng, thích thú đ i v i h c sinh đòi h i giáo viên ph i th c s tâm huy t ớ ầ ư t d y trên l p và đ u t ọ m i mang l ư ậ ứ và t o ni m h ng kh i cho h c sinh. ề i nhi u hi u qu th c t
ọ ụ ượ ả Môn GDCD đ
ở ữ ệ
ầ
ỗ ủ ớ c h c sinh và không ít ph huynh, nhà qu n lý xem dây là môn ph và không quan tr ng, đ phá v nh ng quan ni m và cách nghĩ này ầ đòi h i c m t quá trình, nh ng đi u đ u tiên đó là chính m i th y cô giáo là ng
ươ ạ
ạ
ố ượ ụ ộ ể ọ ư ề ộ ư ạ ị ế ủ i v th c a chính b môn c a mình. ả ng pháp, cách nghĩ, cách gi ng d y và cách đánh giá ờ ạ ứ ắ c ti n v ng ch c và t o tâm lý h ng kh i, sang t o, thích thú cho ọ ng là h c sinh và ph huynh cũng
ụ ỏ ả ộ ườ ự ế ứ i tr c ti p đ ng l p và đ a l ớ ổ ậ Vì v y đ i m i ph ữ ế ướ chính là b ọ ẽ h c sinh. Qua đó s tác đ ng lên chính đ i t ư nh các nhà qu n lý.
ể ộ ả Vì th m i nhà giáo tr c ti p gi ng d y b môn này c n hi u đ
ầ ầ ư ế ố ư ạ ự ạ ự ng pháp nào là t nghiên c u và s
ư ậ ộ ả ế ỗ ươ ạ
i u mà là s linh ho t, đ u t ạ ờ ủ ạ ị ế ủ ộ ọ ượ ằ c r ng ự ứ không có ph ớ ừ ả tìm tòi sáng t o c a chính giáo viên gi ng d y b môn. Có nh v y m i t ng ự ứ ướ i v th c a b môn và s h ng kh i cho chính h c sinh. b c tìm l
ị ế 3.2. Ki n ngh
ườ ầ ạ ậ ợ ệ ệ ọ ậ Nhà tr ề ng c n t o đi u ki n thu n l ạ ủ i cho vi c h c t p và sinh ho t c a
ọ h c sinh và giáo viên.
ầ ư ầ ơ ữ ề ế ị ồ ọ ộ C n đ u t nhi u h n n a cho trang thi ạ t b , đ dùng d y h c b môn.
ườ ề ị ả ắ Nhà tr ọ ng ph i giúp cho các em có cái nhìn đúng đ n v v trí quan tr ng
ườ ủ c a môn GDCD trong tr ng THCS.
Ụ Ả Ệ DANH M C TÀI LI U THAM KH O
13
ạ ụ Giáo d c Công dân 9 1. Bộ Giáo d c vàụ Đào t o (2008), , Nxb Giáo d c.ụ
ẩ
ả ụ ụ ứ 2. Vũ Đình B y (ch th c, kĩ năng giáo d c công dân 9 ự ế ủ biên) (2011), H c và th c hành theo chu n ki n ọ ệ , Nxb Giáo d c Vi t Nam
ạ Tâm lí h c d y h c 3. Hồ Ng cọ Đ i (2013), ọ ạ ọ , Nxb giáo d c.ụ
ờ ạ ố ụ ạ 4. T p chí Giáo d c th i đ i s 815/2019
ờ ạ ố ụ ạ 5. T p chí Giáo d c th i đ i s 613/2019
ả ố ạ ộ 6. T p chí C ng s n s 89/2019
ả ố ạ ộ 7. T p chí C ng s n s 27/2019
ả ố ạ ộ 8. T p chí C ng s n s 78/2019
14
ả ố ạ ộ 9. T p chí C ng s n s 88/2019