1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT HOÀNG MAI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO GÓC
BÀI: TÁN SẮC ÁNH SÁNG – VẬT LÝ 12
LĨNH VỰC : VẬT LÝ
NHÓM TÁC GIẢ : 1. NGUYỄN VĂN TOẠI
2. ĐẬU HUY PHƯƠNG
NĂM HỌC : 2021 – 2022
SỐ ĐIỆN THOẠI : 0966774656
2
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 5
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 5
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 6
3. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 6
4. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 6
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 7
NỘI DUNG .......................................................................................................... 8
1. CƠ SƠ LÝ LUẬN ............................................................................................. 8
1.1. Phương pháp dạy học tích cực ................................................................... 8
1.2. Phương pháp dạy học theo góc ................................................................... 8
1.2.1. Thế nào là dạy học theo góc? ..................................................................... 8
1.2.2. Mục tiêu của dạy học theo góc ................................................................... 8
1.2.3. Đặc điểm của dạy học theo góc .................................................................. 9
1.2.4. Các nội dung trong chương trình Vật lý có thể tổ chức dạy học theo góc . 9
1.2.5. Cách tổ chức các góc học tập ..................................................................... 9
1.2.6. Các giai đoạn tổ chức dạy học theo góc ..................................................... 9
1.2.7. Các bước tổ chức dạy học theo góc ......................................................... 10
1.2.8. Vai trò của giáo viên và học sinh ............................................................. 11
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ...................................................................................... 12
2.1. Tìm hiểu thực tế dạy học nội dung kiến thức bài “Tán sắc ánh sáng” -
Vật lí 12 ở trường THPT .................................................................................. 12
2.1.1. Về nội dung, phương pháp dạy học của giáo viên ................................... 12
2.1.2. Về tình hình học tập của học sinh ............................................................. 13
2.1.3. Những hạn chế, khó khăn và sai lầm của học sinh gặp phải khi học nội
dung kiến thức bài “Tán sắc ánh sáng” .............................................................. 13
2.1.4. Nguyên nhân dẫn tới những hạn chế, khó khăn, sai lầm của học sinh ..... 13
2.1.5. Đề xuất biện pháp khắc phục khó khăn, hạn chế của thực trạng trên ....... 14
3. THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO GÓC BÀI ‘TÁN SẮC ÁNH
SÁNG – VẬT LÝ 12’ .......................................................................................... 16
3.1. Thiết kế tiến trình dạy học theo góc bài “Tán sắc ánh sáng” – Vật lý 12
............................................................................................................................ 16
3
3.1.1. Kiến thức cần xây dựng ............................................................................ 16
3.1.2. Câu hỏi đề xuất vấn đề ............................................................................. 16
3.1.3. Sơ đồ tiến trình khoa học xây dựng kiến thức .......................................... 16
3.1.4. Mục tiêu học sinh cần đạt được trong bài “Tán sắc ánh sáng” .......... Error!
Bookmark not defined.
3.1.5. Tổng quan về hệ thống các góc học tập .................................................... 19
3.1.6.Thiết kế các nhiệm vụ ở các góc ............................................................... 20
3.1.7. Thiết kế tiến trình dạy học cụ thể ............................................................. 48
4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ........................................................................ 49
4.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ............................................................... 49
4.2. Đối tượng, phương pháp thực nghiệm sư phạm ..................................... 49
4.3. Diễn biến và kết quả thực nghiệm sư phạm ............................................ 49
4.3.1. Diễn biến thực nghiệm sư phạm ............................................................... 49
4.3.2. Kết quả thực nghiệm sư phạm .................................................................. 52
KẾT LUẬN ......................................................................................................... 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 59
PHỤ LỤC 1: ...................................................................................................... 60
PHỤ LỤC 2: ...................................................................................................... 64
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................... 4
4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
SGK .............................................................................. Sách giáo khoa
THPT ............................................................................ Trung học phổ thông
PPDH ............................................................................ Phương pháp dạy học
GV ................................................................................ Giáo viên
HS ................................................................................. Học sinh
TN ................................................................................. Thực nghiệm
ĐC ................................................................................. Đối chứng
5
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong xu thế phát triển và hội nhập quốc tế hiện nay, đòi hỏi phải có những con
người mới - phát triển toàn diện về mọi mặt, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiễn và đời sống Việt Nam đồng thời tiếp
cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và trên thế
giới. Kéo theo đó, tất yếu rằng việc dạy học cũng không ngừng phải đổi mới.
Không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ kiến thức, giáo dục Việt Nam phải đổi mới
mạnh mẽ, sâu sắc, toàn diện từ phương pháp học tập truyền thống sang việc sử
dụng những phương pháp mới, mang đầy tính sáng tạo và đảm bảo đem lại hiệu
quả tối đa cho việc lĩnh hội kiến thức.
Thực trạng giáo dục Việt Nam đã và đang có những cải cách to lớn trong
việc chú trọng đổi mới mục tiêu, nội dung chương trình, SGK và nhất là đổi mới
phương pháp. Nhưng bên cạnh đó, lối truyền thụ một chiều vẫn đang song song
tồn tại. Chiến lược chiến phát triển giáo dục trong những năm gần đây đã nhấn
mạnh: “Đổi mới và hiện đại hoá phương pháp giáo dục, chuyển từ việc truyền thụ
tri thức thụ động thầy giảng - trò ghi sang hướng dẫn người học chủ động tư duy
trong quá trình tiếp cận tri thức, dạy cho người học phương pháp tự học, tự thu
nhận thông tin một cách có hệ thống có tư duy phân tích tổng hợp; phát triển năng
lực của mỗi cá nhân; tăng cường tính chủ động tích cực của HS, sinh viên trong
quá trình học tập…”. Vậy nên, điều cốt lõi là ngay từ bây giờ, mọi mục tiêu đề ra
phải tập trung hướng tới một môi trường hoạt động học tập với tinh thần học tập
tự giác, không ngừng tăng cường khả năng làm việc theo nhóm và rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Vì vậy, các phương pháp học tập mới đề ra luôn lấy HS là trung tâm trong
trong việc tiếp nhận kiến thức. Từ việc cho HS tự tìm hiểu, đến việc phân tích,
giải thích và kết luận vấn đề. Việc giảng dạy chỉ còn là công cụ hỗ trợ cho quá
trình tự hoàn thiện bản thân của HS - không hề hạ thấp mà còn đề cao cách truyền
đạt của người giảng dạy. Có thể kể ra một số PPDH tích cực đang được sử dụng
trong dạy học hiện đại hiện nay như: dạy học theo dự án, dạy học hợp tác, dạy
học dựa trên vấn đề, dạy học theo hợp đồng, dạy học theo góc,…
Trong những PPDH hiện đại nhằm tăng cường hoạt động tự chủ, phương pháp tổ
chức dạy có mục tiêu đặc biệt phát triển tính tích cực, tự giác tối đa cho người học
là phương pháp tổ chức dạy học theo góc. Dạy học theo góc là một phương pháp
tổ chức dạy học rất hiệu quả. Ngoài mục tiêu truyền đạt kiến thức, dạy học theo
góc còn kích thích hứng thú say mê nghiên cứu, rèn luyện năng lực giải quyết các
vấn đề phức hợp, gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành động, rèn luyện năng
lực cộng tác làm việc theo nhóm. Học phương pháp này, năng lực của bản thân
người học được bộc lộ và phát triển hoàn toàn tự nhiên và theo cấp bậc, tự chủ
chiếm lĩnh tri thức, từ đó làm nền tảng để phát triển các kĩ năng giải quyết vấn đề,
các kĩ năng xã hội học,…
