Vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng
thú học tập cho học sinh 0
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU…………………………………………………………………….
1
1. Lý do chọn đề tài………………………………………………………….
1
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………………...
1
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu……………………………………………
2
4. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………..
2
5. Lịch sử nghiên cứu đề tài………………………………………………….
2
PHẦN NỘI DUNG………………………………………………………….
4
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về việc vận dụng kiến thức địa lí
địa phƣơng…………………………………………………………………..
4
1.1. Cơ sở lý luận…………………………………………………………….
4
1.2. Cơ sở thực tiễn…………………………………………………………..
4
Chƣơng 2. Vận dụng kiến thức địa lí địa phƣơng trong dạy học Địa lí
10 nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh………………………………
6
2.1. Vì sao vận dụng kiến thức địa lí địa phương tạo hứng thú trong học tập
6
2.2. Xác định mức độ cần vận dụng kiến thức địa lí địa phương vào bài dạy
6
2.3. Quy trình vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10
7
2.4. Một số phương pháp vận dụng kiến thức địa lí địa phương……………
7
2.4.1. Phương pháp đàm thoại ………………………………………………
8
2.4.2. Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan…………………….
9
2.4.3. Phương pháp điều tra, sưu tầm……………………………………….
11
2.4.4. Phương pháp cho bài tập vận dụng và nghiên cứu……………………
12
2.4.5. Sử dụng trò chơi trong dạy học……………………………………….
14
2.4.6. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo……………………………………….
15
2.5. Kết quả thực hiện……………………………………………………….
17
PHẦN KẾT LUẬN …………………………………………………………
19
1. Ý nghĩa của đề tài………………………………………………………….
19
2. Một số kiến nghị…………………………………………………………...
19
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………….
21
PHỤ LỤC
Vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng
thú học tập cho học sinh 1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tại Điều 28 của luật giáo dục đã quy định: “Phương pháp giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS phù hợp với đặc điểm
của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo
nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem
lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh”. Với phương hướng đổi mới phương pháp
trên, trong dạy học nói chung và dạy địa lý nói riêng, giáo viên không chỉ chú ý đến
việc truyền thụ kiến thức mà phải rèn luyện được kĩ năng và các năng lực hoạt động
cho học sinh, đặc biệt kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Địa lí là bộ môn khoa học thực nghiệm, có nhiều nội dung kiến thức g n liền
với thực tiễn đ i sống. Vì vậy trong dạy học việc rèn luyện và n ng cao cho HS kĩ
năng vận dụng kiến thức đ giải quyết một số v n đề thực tiễn là r t thiết thực và cần
phải đặc biệt quan t m. Việc học bộ môn Địa lí 10 của học sinh vẫn còn nặng về lí
thuyết, khả năng vận dụng vào thực tế của các em còn r t hạn chế. Có nhiều cách đ
tạo hứng thú học tập cho học sinh trong gi học Địa lí, riêng đối với bản th n tôi đã áp
dụng một trong những biện pháp đó là vận dụng kiến thức địa lí địa phương đ dạy
học.
Do đó thay vì chỉ nói những nội dung cơ bản trong chương trình và sách giáo
khoa thì giáo viên liên hệ trực tiếp ngay ở địa phương học sinh giúp các em vừa nhanh
hi u bài vừa có th vận dụng kiến thức bài học vào thực tế quanh mình.
Xu t phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Vận dụng kiến thức địa lí địa
phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh” đ nghiên
cứu.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích
- Nghiên cứu đề xu t, tìm ra những phương pháp vận dụng kiến thức địa lí địa
phương vào dạy học địa lí lớp 10 nhằm tạo hứng thú học tập môn Địa lí.
- Góp phần giáo dục tình yêu quê hương, đ t nước cho học sinh.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng
thú học tập cho học sinh 2
- Nghiên cứu, chọn lọc, hệ thống hoá cơ sở lý luận của v n đề vận dụng kiến
thức thực tiễn dạy học địa lý.
- Điều tra, ph n tích hiện trạng giảng dạy của giáo viên địa lý ở trư ng THPT.
- Nghiên cứu x y dựng các phương pháp vận dụng thực tiễn địa phương.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ki m chứng những kết quả đã nghiên cứu.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- Vận dụng kiến thức thực tế Hà Tĩnh vào dạy học Địa lý 10.
- Học sinh lớp 10.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Áp dụng cho chương trình lớp 10.
- Giới hạn trong việc giáo viên x y dựng và vận dụng kiến thức thực tế địa lí địa
phương vào một số bài dạy.
+ Th i gian: Tiến hành từ tháng 10/2018 đến tháng 4/2019.
+ Không gian: Tại một số lớp 10 trư ng THPT.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài
4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí thuyết
- Thu thập tài liệu về lý luận dạy học Địa lí, giáo dục học, t m lý học, SGK,
một số tạp chí, báo, tin tức th i sự, Internet... trên cơ sở tổng hợp, chọn lọc, ph n tích
đ đúc kết, hệ thống hóa kiến thức.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra, phỏng v n
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp thống kê toán học
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
5. Lịch sử nghiên cứu đề tài
5.1. Điểm mới của đề tài
Đề tài đã được sự quan t m của nhiều nhà khoa học và sư phạm địa lý nhưng
chủ yếu đề cập đến nội dung còn chung chung và ở các vùng miền khác nhau, chưa
nh n mạnh đến Hà Tĩnh. Đề tài mà tôi trình bày ngoài việc đề cập đến v n đề nghiên
Vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng
thú học tập cho học sinh 3
cứu các kiến thức địa lí địa phương tỉnh Hà Tĩnh đ giảng dạy phần kiến thức liên
quan cụ th còn đề cập đến một số phương pháp vận dụng kiến thức địa lí địa phương
này góp phần tạo hứng thú học tập cho HS.
5.2. Kết quả cần đạt
- Hệ thống và khái quát hóa những lý luận cơ bản của vận dụng kiến thức địa lí
địa phương trong giảng dạy Địa lí lớp 10 tạo hứng thú học tập cho HS.
- N m được thực trạng dạy học địa lí 10 qua điều tra mức độ nhận thức và cách
thức giảng dạy, học tập của giáo viên, học sinh ở các trư ng THPT.
- Đưa ra được một số phương pháp vận dụng kiến thức thực tế địa lí địa phương
vào dạy học địa lí 10 giúp cho các giáo viên có th tham khảo đ đạt kết quả cao nh t
trong dạy học, tạo hứng thú trong học tập cho học sinh, góp phần n ng cao ý thức,
trách nhiệm của học sinh trong việc x y dựng, phát tri n địa phương mình, từ đó thêm
yêu quê hương, đ t nước.
Vận dụng kiến thức địa lí địa phương trong dạy học Địa lí 10 nhằm tạo hứng
thú học tập cho học sinh 4
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG KIẾN
THỨC THỰC TẾ ĐỊA LÍ ĐỊA PHƢƠNG
1.1. Cơ sở lý luận
Kiến thức địa lý địa phương bao gồm kiến thức địa lý một tỉnh (hoặc thành
phố trực thuộc Trung ương), thành phố trực thuộc tỉnh, quận, huyện, phư ng, xã,
thôn, xóm của tỉnh đó.
Trên thế giới, có những nước trang bị kiến thức địa lý địa phương cho học sinh
từ lớp ti u học và soạn thành một giáo trình riêng, sau đó
tiếp
tục được nâng cao ở
các lớp trên. Trong khi ở nước ta kiến thức địa lý địa phương còn quá ít, chỉ được
dạy một số tiết ở lớp 9 - THCS và lớp 12 – THPT bở i có nhiều khó khăn như: khó
s p xếp về mặt th i gian giảng dạy, tài liệu tham khảo thiếu, đồ dùng dạy học không
đủ…Tuy nhiên, giáo viên vẫn có th linh động, sáng tạo bằng cách ngoài các tiết dạy
địa lý địa phương theo quy định của Bộ GD&ĐT, chúng ta có th cung c p và bổ
sung kiến thức đó vào các tiết dạy địa lý ở lớp
t
hông qua các ví dụ, các chứng minh,
các câu hỏi gợi mở, thậm chí là các bài tập, các bài ki m tra có liên hệ đến địa
phương. Giáo viên không chỉ yêu cầu HS l y các kiến thức địa lý địa
ph
ương ở
phạm vi c p tỉnh
(huyện
) mà còn khuyến khích l y các ví dụ gần nơi các em sinh
sống càng tốt. Điều đó sẽ giúp cho việc dạy và học địa lý trở nên h p dẫn, hiệu
quả, thiết thực hơn nh vào tính tích cực học tập của HS khi GV biết khơi dậy vốn
kiến thức thực tế.
1.2. Cơ sở thực tiễn
- Trong những năm giảng dạy tại trư ng THPT tôi nhận th y học sinh, k cả
học sinh có học lực khá, giỏi n m được kiến thức cơ bản nhưng khi vận dụng kiến thức
đó đ trả l i c u hỏi liên quan đến những v n đề trong cuộc sống hằng ngày thì lúng
túng, khó khăn.
- Địa lí là một môn học mang tính tổng hợp cả về tự nhiên và kinh tế - xã hội
nhưng nội dung lại r t gần gũi, g n bó với thực tế. Tuy nhiên, trong bài dạy khi hỏi học
sinh về một v n đề nào đó thì phần lớn các em thư ng dựa vào SGK đ trả l i chứ
chưa th hi u từ ngay trong cuộc sống quanh mình đ trả l i hay giải thích cho bài học.
