Đề tài: “Một số lưu ý khi dạy lập trình Pascal cho học sinh lớp 11”
Giáo viên: Thái Thị HoaLý
MỤC LỤC
A. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................. 3
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................... 4
3. Phạm vi đề tài .......................................................................................4
4. Đối tượng, kế hoạch và phạm vi nghiên cứu .......................................4
B. PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I : TỔNG QUAN .................................................................... 5
1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 5
2. Cơ sở thực tiễn .....,.............................................................................. 5
CHƯƠNG II : NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................. 7
I. Một số lỗi sai thường gặp của học sinh trong lập trình Pascal ….......... 7
1) Khai báo sai miền chỉ số cho dữ liệu kiểu mảng.................................. 7
2) Giá trị biến điều khiển vượt quá miền chỉ số của mảng ...................... 7
3) Dùng cùng tên biến điều khiển cho các vòng lặp For lồng nhau ....... 8
4) Sử dụng dấu chấm phẩy sai vị trí ....................................................... 8
5) Không phân biệt được hằng xâu và biến ............................................. 8
6) Tràn số do kết quả tính toán vượt quá giới hạn ................................... 8
7) Sử dụng tên hàm làm biến cục bộ …………………………………… 9
8) Chưa hiểu thứ tự ưu tiên phép toán ………………………………… 10
9) Không hiểu nguyên tắc làm tròn số đối với số thực ..…..………… 10
II. Một số kinh nghiệm dạy lập trình Pascal ........................................... 10
1) Có nhiều dạng bài tập ........................................................................ 10
2) Trình bày thuật toán, yêu cầu học sinh viết chương trình theo đúng
thuật toán đó ...................................................................................... 15
3) Giải bài toán trong một trường hợp riêng, yêu cầu học sinh phát hiện
thiếu sót để từ đó hoàn thiện chương trình ........................................ 17
Đề tài: “Một số lưu ý khi dạy lập trình Pascal cho học sinh lớp 11”
Giáo viên: Thái Thị HoaLý
4) Phân chia một bài toán thành nhiều bài toán nhỏ ............................. 18
5) Sửa lỗi chương trình .……………………………………………… 19
III. Một số bài tập tham khảo …………………….…………………. 19
CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........... 24
1) Phương pháp nghiên cứu .................................................................. 24
2) Kết quả nghiên cứu ........................................................................... 24
C. PHẦN III: PHẦN KẾT THÚC
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................... 26
Đề tài: “Một số lưu ý khi dạy lập trình Pascal cho học sinh lớp 11”
Giáo viên: Thái Thị HoaLý
A. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1) Lý do chọn đề tài :
- Sự phát triển mạnh mẽ như vũ bão của tin học đã làm cho xã hội có nhiều
nhận thức mới về cách tổ chức các hoạt động. Nhiều quốc gia trên thế giới
ý thức được rất rõ tầm quan trọng của tin học và có những đầu tư lớn cho
lĩnh vực này, đặc biệt trong giáo dục nâng cao dân trí về tin học và đào tạo
nguồn nhân lực có chất lượng cao. Người Việt Nam có nhiều tố chất thích
hợp với ngành khoa học này, vì thế chúng ta hi vọng có thể sớm hoà nhập
với khu vực và trên thế giới.
- Trong thời đại thông tin bùng nổ ngày nay, việc lập được các chương trình
tự hoạt động cho máy tính, máy gia dụng là cần thiết. Và để làm được việc
đó cần có một quá trình nghiên cứu, học tập về ngôn ngữ lập trình lâu dài,
qua đó nhà lập trình có thể chọn một ngôn ngữ lập trình thích hợp.
- Tin học là một môn học mới ở các trường phổ thông nên học sinh còn
nhiều bỡ ngỡ khi tiếp cận với môn học này. Nội dung tin học lập trình lớp
11 là một nội dung mới lạ đối với đa số học sinh với nhiều khái niệm,
thuật ngữ, cấu trúc dữ liệu mà học sinh mới được tiếp xúc lần đầu. Chính
vì vậy mà học sinh dễ mắc sai lầm khi lập trình giải quyết các bài toán.
Nguyên nhân dẫn đến những khó khăn mà học sinh thường gặp là rất
phong phú nhưng có thể thấy một số nguyên nhân chính sau đây:
+ Học sinh thường gặp khó khăn khi xác định bài toán.
+ Khó liên hệ phương pháp giải một bài toán trong toán học với thuật
giải trong tin học.
- Tuy nhiên mọi thứ điều có điểm khởi đầu của nó, với học sinh việc học
ngôn ngữ lập trình Turbo Pascal là khởi đầu cho việc tiếp cận ngôn ngữ
lập trình bậc cao, qua đó giúp các em hình dung được sự ra đời, cấu tạo,
hoạt đông cũng như ích lợi của các chương trình hoạt động trong máy tính,
các máy tự động… Qua đó giúp các em có thêm một định hướng, một
niềm đam mê về tin học, về nghề nghiệp mà các em chọn sau này.
Đề tài: “Một số lưu ý khi dạy lập trình Pascal cho học sinh lớp 11”
Giáo viên: Thái Thị HoaLý
- Xuất phát từ cơ sở trên, tôi đã chọn đề tài “Một số lưu ý khi dạy lập trình
Pascal cho học sinh lớp 11”.
2) Mục đích nghiên cứu:
- Do gặp phải những khó khăn trên nên khi lập trình giải các bài toán học
sinh thường mắc rất nhiều lỗi, thậm chí có những lỗi các em mắc phải
nhiều lần do không hiểu nguyên nhân xuất hiện lỗi. Vì vậy trong nội dung
đề tài này tôi nêu ra một số lỗi phổ biến các em thường mắc phải và cách
sửa các lỗi này.
- Tuy vậy, đối với đối tượng học sinh khá giỏi, đa phần các em rất hào hứng
với việc học lập trình, cụ thể là ngôn ngữ lập trình Turbo Pascal. Do đó
trong đề tài này tôi cũng trình bày thêm một số lưu ý cũng như kinh
nghiệm dạy lập trình Pascal đề giúp học sinh có thể hiểu bài một cách
nhanh chóng, nắm chắc kiến thức và kĩ năng lập trình Pascal và một số ví
dụ mở rộng, nâng cao với đối tượng học sinh này.
3) Phạm vi đề tài:
Các chú ý khi dạy ngôn ngữ lập trình nói chung, ngôn ngữ lập trình
Turbo Pascal nói riêng là rất nhiều, rât phong phú. Tuy nhiên trong phạm vi
sáng kiến kinh nghiệm này tôi chỉ trình bày một số lưu ý, kinh nghiệm của
cá nhân tôi qua các nội dung cụ thể sau:
- Một số lỗi sai phổ biến của học sinh khi học lập trình Pascal.
- Một số kinh nghiệm dạy lập trình nói chung và Turbo Pascal nói riêng.
- Một số bài tập làm thêm với đối tượng học sinh khá, giỏi.
4) Đối tượng, kế hoạch và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: học sinh các lớp 11A1, 11A2, 11A3 trường THPT
Nguyễn Trung Thiên năm học 2016-2017
- Kế hoạch nghiên cứu: trực tiếp qua các bài dạy.
- Phạm vi nghiên cứu: toàn bộ chương trình tin học lớp 11.
Đề tài: “Một số lưu ý khi dạy lập trình Pascal cho học sinh lớp 11”
Giáo viên: Thái Thị HoaLý
B. PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN
1. Cơ sở lí luận:
- Đảng và Nhà nước ta đã nhận thấy được tầm quan trọng của ngành Tin
học và đã đưa môn học này vào nhà trường phổ thông như những môn
khoa học khác.
- Trong bối cảnh toàn ngành Giáo dục và Đào tạo đang nỗ lực đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của
học sinh trong hoạt động học tập. Điều 24.2 của Luật giáo dục đã nêu
rõ : “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng
lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng
vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm
vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Như vậy, chúng ta có thể thấy
định hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được khẳng định, không
còn là vấn đề tranh luận. Cốt lõi của việc đổi mới phương pháp dạy học
ở trường phổ thông là giúp học sinh hướng tới việc học tập chủ động,
chống lại thói quen học tập thụ động. Với một số nội dung trong đề tài
này, học sinh có thể tự học, tự rèn luyện thông qua một số bài tập, dạng
bài tập cụ thể.
2. Cơ sở thực tiễn:
- Qua thực tế giảng dạy ở trường Sơn Mỹ các năm qua, tôi nhận thấy khi
học đến chương trình tin học lớp 11 đa số học sinh đều nhận xét bộ
môn này rất khó.
- Các học sinh thường gặp khá nhiều lỗi khi viết một chương trình trong
ngôn ngữ lập trình Pascal.