
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC CHO HỌC SINH THÔNG
QUA DẠY HỌC CÁC VĂN BẢN THỰC HÀNH ĐỌC
BẰNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO GÓC
(SÁCH NGỮ VĂN, BỘ KNTT VỚI CS)
LĨNH VỰC: NGỮ VĂN
Nhóm tác giả:
1. Nguyễn Thị Thủy
Điện thoại: 0989338543
2. Trương Thị Loan
Điện thoại: 0919561817
3.Phan Thị Thanh Trâm
Điện thoại: 0977733693
Tổ : Ngữ Văn
Năm thực hiện: 2024

2
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lí do chọn đề tài
1. Văn kiện Đại hội lần thứ XIII (26/01/2021) của Đảng đã khẳng định:
“Phát huy tối đa nhân tố con người; con người là trung tâm, chủ thể, là nguồn
lực chủ yếu và mục tiêu của sự phát triển”. Để xây dựng và phát triển nguồn lực
con người, Giáo dục - Đào tạo được xem là quốc sách hàng đầu. Vì thế, chương
trình GDPT 2018 được xây dựng và thực hiện nhằm hướng đến mục tiêu xây
dựng con người Việt Nam mới đáp ứng những yêu cầu: phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá
nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã
hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh
tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
2. Để xây dựng con người Việt Nam mới, CT Ngữ văn 2018 chú trọng mục
tiêu và giải pháp giúp HS phát triển toàn diện các phẩm chất và năng lực. Thông
qua các văn bản ngôn từ và những hình tượng nghệ thuật sinh động trong các tác
phẩm văn học, bằng hoạt động đọc, viết, nói và nghe, môn Ngữ văn giúp HS hình
thành và phát triển những phẩm chất tốt đẹp và các năng lực cốt lõi để học tập tốt
các môn học khác, để sống, làm việc hiệu quả và để học tập suốt đời.
3. Bộ sách Ngữ văn KNTT với CS đã cụ thể hóa những mục tiêu đó của
chương trình và của bộ môn khi sắp xếp nội dung ở mỗi khối lớp thành 9 bài học.
Mỗi bài học được triển khai theo trình tự các kĩ năng: đọc, viết, nói - nghe. Ở cuối
mỗi bài học, sau khi học xong các kĩ năng trên, học sinh sẽ được trải nghiệm văn
bản Thực hành đọc.
Tuy nhiên, việc tổ chức dạy học các văn bản Thực hành đọc không hề dễ
dàng, khi đây là những văn bản hoàn toàn mới đối với học sinh và cả với giáo
viên, không có tài liệu hướng dẫn, không có các tài liệu tham khảo…..Vậy GV sẽ
tổ chức dạy học thế nào để học sinh hiểu được văn bản, để củng cố rèn luyện kĩ
năng đọc mà không lặp lại cách học ở những văn bản đọc hiểu trước đó, để tạo
được không khí học tập hứng thú, để HS có cơ hội phát huy khả năng riêng, sở
trường riêng của bản thân cũng như hình thành các năng lực và phẩm chất cần ở
HS ? Đó là những câu hỏi mà chúng tôi luôn trăn trở khi dạy văn bản này.
4. Sau gần 2 năm học thực hiện chương trình mới, với những băn khoăn
tìm tòi và trải nghiệm dạy học của mình, chúng tôi nhận thấy phương pháp dạy
học theo góc là phương pháp dạy học phù hợp với kiểu bài Thực hành đọc.
Chúng tôi đã vận dụng và đạt được những kết quả nhất định. Vì thế chúng tôi
chọn đề tài: Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua dạy học

3
các văn bản thực hành đọc bằng phƣơng pháp dạy học theo góc (Sách Ngữ
văn, bộ KNTT với CS) làm đề tài SKKN của mình.
2.Tính mới, đóng góp mới của đề tài
a.Tính mới
Chương trình GDPT 2018 đã thực hiện được gần 2 năm và đã có nhiều
công trình nghiên cứu giúp cho việc dạy học Ngữ văn chương trình mới trở nên
hiệu quả hơn. Tuy nhiên với các văn bản Thực hành đọc chưa có nhiều công trình
nghiên cứu và nghiên cứu một cách toàn diện để khám phá hết những giá trị của
văn bản này đem lại đối với sự phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh. Vì
thế, đề tài Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh thông qua dạy học
các văn bản thực hành đọc bằng phƣơng pháp dạy học theo góc (Sách Ngữ
văn, bộ KNTT với CS) đã đưa ra một giải pháp dạy học mới đối với một kiểu bài
còn lúng túng trong dạy học của giáo viên Ngữ văn khi dạy nhằm đạt đến mục
tiêu của bộ môn nói riêng cũng như của chương trình GD nói chung
b. Đóng góp mới của đề tài
Với tính chất mới mẻ của mình, đề tài đem lại nhiều đóng góp cho GV, cho
HS, cho hoạt động dạy học Ngữ văn:
- Trước hết, đề tài mở ra một hướng đi, một giải pháp giúp cho việc dạy và
học văn, cụ thể là văn bản Thực hành đọc trở nên dễ dàng, nhẹ nhàng, hiệu quả
đối với học sinh và giáo viên. Học sinh được thoải mái lựa chọn những nhiệm vụ
học tập phù hợp với năng lực, sở thích của mình ở mỗi góc, từ đó kích thích tinh
thần học tập của học sinh. Giáo viên cũng có thời gian hơn để quan sát, hỗ trợ học
sinh trong học tập.
- Bên cạnh đó, đề tài còn góp phần nâng cao năng lực tự học, chủ động,
sáng tạo cho học sinh. Đối với một dạng văn bản mới, lạ, khó, ít có tài liệu tham
khảo, không có câu hỏi hướng dẫn thì việc học theo góc sẽ là cơ hội cho các em
phát huy khả năng giao tiếp, chủ động, sáng tạo, của bản thân mình. Đề tài hướng
đến những phẩm chất, năng lực đó của học sinh theo mục tiêu GD THPT 2018
- Cuối cùng, đề tài góp phần nâng cao hiệu quả dạy học Ngữ văn. Mỗi một
giải pháp mới dựa trên tính khoa học, được kiểm nghiệm qua thực tiễn dạy học …
sẽ góp phần nâng cao hiệu quả dạy học của bộ môn. HS hứng thú, say mê; GV
không áp lực, nặng nề … nghĩa là môn Ngữ văn đã thành công trong sứ mệnh dạy
học của mình.
3. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu phương pháp dạy học theo góc, nghiên
cứu văn bản Thực hành đọc, nghiên cứu sự phù hợp của phương pháp dạy học
theo góc với các văn bản Thực hành đọc.
- Nghiên cứu thực tiễn:

4
+ Phương pháp điều tra sư phạm: Tiến hành khảo sát, kiểm tra, thống kê và
so sánh kết quả đánh giá qua từng giai đoạn để kiểm chứng giải pháp vận dụng
phương pháp dạy học theo góc vào tổ chức dạy học các văn bản Thực hành đọc.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức dạy học với phương pháp
dạy học theo góc ở một số văn bản Thực hành đọc, đặc biệt ở văn bản Cánh đồng
(Ngân Hoa) ở lớp 10 và văn bản Ca nhạc ở miệt vườn (Sơn Nam). Từ đó rút ra
cách tổ chức phù hợp, hiệu quả đồng thời nhận ra cách tổ chức chưa phù hợp để
loại trừ trong quá trình thực hiện đề tài. Đối chiếu kết quả thực nghiệm với lý
luận để rút ra những kết luận đúng đắn, khoa học.
+ Phương pháp thống kê toán học: Thống kê, phân tích, đánh giá các số
liệu khảo sát đối với GV, HS
4. Phạm vi, đối tƣợng nghiên cứu đề tài
- Nghiên cứu ở các văn bản Thực hành đọc trong chương trình Ngữ văn 10,
11 – bộ sách KNTT với CS
- Đối tượng: HS lớp 10, 11 năm học 2022-2023 và 2023-2024

5
PHẦN II. NỘI DUNG
I. Cơ sở khoa học của đề tài
1. Cơ sở lí luận
1.1 Những phẩm chất và năng lực của học sinh đƣợc hình thành qua
môn Ngữ văn
Yêu cầu cần đạt trong chương trình giáo dục phổ thông là kết quả mà học
sinh cần đạt được về phẩm chất, về năng lực sau mỗi lớp học, cấp học và mỗi
hoạt động giáo dục
Phẩm chất là tính chất bên trong của con người, là thước đo giá trị của con
người. Phẩm chất là những yếu tố đạo đức, hành vi ứng xử, niềm tin, tình cảm,
giá trị cuộc sống; ý thức pháp luật của con người được hình thành sau một quá
trình giáo dục. Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học
sinh những phẩm chất như yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách
nhiệm,…
“Năng lực là khả năng thực hiện có hiệu quả và có trách nhiệm các hành
động, giải quyết các nhiệm vụ, vấn đề thuộc các lĩnh vực nghề nghiệp, xã hội hay
cá nhân trong những tình huống khác nhau trên cơ sở hiểu biết, kĩ năng, kĩ xảo
và kinh nghiệm cũng như sự sẵn sàng hành động” (Bernd Meier, Nguyễn Văn
Cường). Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh
những năng lực cốt lõi như: những năng lực chung được hình thành, phát triển
thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục như năng lực tự chủ và tự
học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Bên
cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực cốt lõi, chương trình giáo dục phổ
thông còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu của học sinh
Ngoài mục tiêu hướng tới những năng lực chung, môn Văn với đặc thù và
ưu thế của mình, môn Văn đặc biệt giúp người học hướng đến phát triển các năng
lực như: năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học.
Năng lực ngôn ngữn chủ yếu thể hiện ở việc sử dụng tiếng Việt, sử dụng
ngôn ngữ tự nhiên qua giao tiếp hằng ngày, thể hiện qua các kĩ năng đọc, viết, nói
và nghe các văn bản thông thường.
Năng lực văn học là năng lực tiếp nhận, giải mã cái hay, cái đẹp của văn
bản văn học, thể hiện chủ yếu ở việc HS biết đọc hiểu ngôn từ nghệ thuật thông
qua các văn bản văn học; nhận biết, lí giải, nhận xét và đánh giá những đặc sắc về
hình thức văn bản văn học, từ đó biết tiếp nhận đúng và sáng tạo các thông điệp
nội dung (nghĩa, ý nghĩa, chủ đề, cảm hứng).